SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 21
Baixar para ler offline
Οικονομία και κοινωνία
9ος-11ος αιώνας
Δημογραφικές εξελίξεις
Αρχές 9ου αιώνα:
Αύξηση πληθυσμού, κυρίως
στις πόλεις
γιατί
εκεί μεταναστεύει μεγάλο
μέρος του αγροτικού
πληθυσμού
▪ 10ος αιώνας:
Ενίσχυση της εσωτερικής
μετανάστευσης
γιατί
1. Επέκταση μεγάλης γαιοκτησίας
2. Αύξηση αγροτικής φορολογίας
Οικονομικές εξελίξεις
9
ος
-10
ος
αιώνας:
Άνθηση
εμπορίου
λόγω
Πλεόνασμα αγροτικής παραγωγής
Αύξηση κατανάλωσης
Ανάκτηση Κρήτης, Κύπρου και
Β. Συρίας
Διεθνοποίηση του
εμπορίου:
• Οικονομική συνεργασία
Βυζαντίου-Αράβων.
• Βυζαντινός έλεγχος στις
μεγάλες εμπορικές
αρτηρίες.
• Η Κωνσταντινούπολη
κομβικό σημείο.
Οικονομικές εξελίξεις
Ανάπτυξη
βιοτεχνίας:
• Εμφάνιση πολλών
επαγγελματικών
κλάδων.
• Οργάνωση σε
συντεχνίες
Ανώτερη αριστοκρατία
Αριστοκρατία αξιωμάτων Αριστοκρατία γης
(μεγαλογαιοκτήμονες)
▪ Ηγετική θέση στην κοινότητα
του χωρίου
▪ Άσκηση πίεσης στους γεωργούς
περιέρχονται υπό την
προστασία τους
▪ Χρήματα, πολυτελής διαβίωση
Ένας μικρασιάτης μεγαλογαιοκτήμονας
Ο Φιλάρετος, γιος του Γεωργίου από την Παφλαγονία] συγκαταλεγόταν στους
ευγενείς του Πόντου και της Γαλατίας. Ήταν ζάπλουτος και κατείχε πολλά
κοπάδια: εξακόσια βόδια, εκατό ζευγάρια βοδιών για όργωμα, οχτακόσια άλογα
που έβοσκαν στα λιβάδια του, ογδόντα άλογα και μουλάρια που χρησίμευαν για
μεταφορές, δώδεκα χιλιάδες πρόβατα.
Ήταν επίσης ιδιοκτήτης σαράντα οκτώ εκτεταμένων αγροκτημάτων (προάστεια)
που είχαν καθορισμένα όρια, ήταν ωραία και πολύ μεγάλης αξίας, καθώς από
τα υψώματα που βρίσκονταν απέναντι από αυτά ανέβλυζε κάθε φορά μια πηγή
που μπορούσε να αρδεύσει βαθιά τα χωράφια που χρειάζονταν πότισμα
διέθετε, επίσης, πολλούς υπηρέτες και πάρα πολλά πλούτη.
Βίος αγίου Φιλαρέτου του Ελεήμονος (τέλη 8ου αι.),
έκδ.Μ.-Η. Fourmy - M. Leroy, Byzantion 9 (1934) 113-115.
Οικονομία και κοινωνία.pptx
Ανώτερη αριστοκρατία
Αριστοκρατία αξιωμάτων
▪ Χρήματα, πολυτελής διαβίωση
▪ Πρόσβαση στα αξιώματα
▪ Πρόσβαση στην αυλή
▪ Κοινωνικό κύρος
▪ Μόρφωση
Αριστοκρατία γης
(μεγαλογαιοκτήμονες)
▪ Ηγετική θέση στην κοινότητα
του χωρίου
▪ Άσκηση πίεσης στους γεωργούς
περιέρχονται υπό την
προστασία τους
▪ Χρήματα, πολυτελής διαβίωση
Δυνατοί: δεσπόζουν οι «βασιλικοί»
Αριστοκρατία
των
αξιωμάτων
Αριστοκρατία
της γης
Ανώτερη αριστοκρατία: ενοποίηση
κυρίαρχης τάξης (από τέλη 10ου αιώνα)
Η μεσαία τάξη
▪ 10-11ος αιώνας: αύξηση νομισματικής κυκλοφορίας
διαμορφώνεται μια
ισχυρή εμποροβιοτεχνική τάξη.
α. συμμετέχει στην πολιτική ζωή αποτελείται από μεγαλέμπορους
β. μέλη της γίνονται Συγκλητικοί που εμπορεύονται προϊόντα από
γ. δυνατότητα να ενθρονίζει και την Ανατολή
να εκθρονίζει αυτοκράτορες
Η κοινωνία του χωριού και
η πάλη κατά των δυνατών
• Εμφανίζεται κατά
τον 6ο αι.
• Συγκροτείται από
διάφορες
κοινωνικές
τάξεις.
• Δεσπόζει ο ιερέας
με το
αδιαμφισβήτητο
ηθικό κύρος του.
Κοινωνικές τάξεις
Δυνατοί:
Κατέχουν τη
μεγαλύτερη
οικονομική δύναμη.
Ζουν, συχνά, κάπως
απόμερα από το
χωριό.
Γεωργοί μικροϊδιοκτήτες
• Αποτελούν τον κορμό
του πληθυσμού.
• Βοηθούνται συχνά από
δούλους.
Γεωργοί μικροϊδιοκτήτες
Ανασφάλεια:
• Φυσικές καταστροφές
• Καιρικές συνθήκες
• Επιδρομές
• Χρεωμένοι
Θύματα των
δυνατών.
Αναγκάζονται λόγω
κακής οικονομικής
κατάστασης να
πουλήσουν όσο-όσο
το κτήμα τους.
Γίνονται πάροικοι
στο ίδιο τους το
κτήμα.
Αυτοί αδυνατούν να πληρώσουν.Τρέπονται και οι ίδιοι σε φυγή.
Η αλληλεγγύη των μελών της κοινότητας
στρέφεται τελικά εναντίον τους.
Ο φόρος των γεωργών που εγκαταλείπουν τη γη τους
επιβαρύνει τους γείτονες.
Παρέμβαση του κράτους
Αλληλέγγυον:
νόμος που υποχρεώνει
τους εύπορους γείτονες
να καταβάλλουν τους
φόρους των φτωχών
αγροτών της κοινότητας.
Αγώνας του κράτους κατά των δυνατών
Γεωργοί
μικροϊδιοκτήτες
Κράτος
Δυνατοί
Οικονομία και κοινωνία.pptx
Αυτοκράτορας
Δυνατοί:
Αριστοκρατία γης και
αριστοκρατία αξιωμάτων
Μεσαία τάξη:
εμποροβιοτέχνες,
νάυκληροι, τραπεζίτες
Πένητες πόλεων και ελεύθεροι γεωργοί/
Εξαρτημένοι γεωργοί/
Πάροικοι

Mais conteúdo relacionado

Semelhante a Οικονομία και κοινωνία.pptx

Αρχαϊκή εποχή
Αρχαϊκή εποχήΑρχαϊκή εποχή
Αρχαϊκή εποχήJBond2014
 
από την αγροτική κοινωνία στην κοινωνία της πληροφορίας
από την αγροτική κοινωνία στην κοινωνία της πληροφορίαςαπό την αγροτική κοινωνία στην κοινωνία της πληροφορίας
από την αγροτική κοινωνία στην κοινωνία της πληροφορίαςgeorbal
 
αρχαίκη τελικο
αρχαίκη τελικοαρχαίκη τελικο
αρχαίκη τελικοEleni Kots
 
Η ελληνική οικονομία και κοινωνία το 19ο αι.
Η ελληνική οικονομία και κοινωνία το 19ο αι.Η ελληνική οικονομία και κοινωνία το 19ο αι.
Η ελληνική οικονομία και κοινωνία το 19ο αι.Than Kioufe
 
Η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύματος
Η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύματοςΗ πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύματος
Η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύματοςvaralig
 
6. Κοινωνία και Οικονομία
6. Κοινωνία και Οικονομία6. Κοινωνία και Οικονομία
6. Κοινωνία και ΟικονομίαKvarnalis75
 
Βυζάντιο: Εξελίξεις στην οικονομία (9ος-10ος αιώνας)
Βυζάντιο: Εξελίξεις στην οικονομία (9ος-10ος αιώνας)Βυζάντιο: Εξελίξεις στην οικονομία (9ος-10ος αιώνας)
Βυζάντιο: Εξελίξεις στην οικονομία (9ος-10ος αιώνας)Lambrini Koufaki
 
ΙΙ. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία
ΙΙ. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνίαΙΙ. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία
ΙΙ. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνίαNasia Fatsi
 
πολη κρατος και πολιτευμα σχεδιαγραμμα και ερωτησεις
πολη κρατος και πολιτευμα σχεδιαγραμμα και ερωτησειςπολη κρατος και πολιτευμα σχεδιαγραμμα και ερωτησεις
πολη κρατος και πολιτευμα σχεδιαγραμμα και ερωτησειςDimitra Stefani
 
Τα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου.pptx
Τα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου.pptxΤα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου.pptx
Τα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου.pptxVassiliki Yiannou
 
Οι εξελίξεις στην οικονομία και στην κοινωνία
Οι εξελίξεις στην οικονομία και στην κοινωνίαΟι εξελίξεις στην οικονομία και στην κοινωνία
Οι εξελίξεις στην οικονομία και στην κοινωνίαThan Kioufe
 
η ελληνική οικονομία και η κοινωνία το 19ο αιώνα
η ελληνική οικονομία και η κοινωνία το 19ο αιώναη ελληνική οικονομία και η κοινωνία το 19ο αιώνα
η ελληνική οικονομία και η κοινωνία το 19ο αιώναΧρύσα Παπακωνσταντίνου
 
κοινωνία και οικονομία
κοινωνία και οικονομίακοινωνία και οικονομία
κοινωνία και οικονομίαTania Apostolopoulou
 
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΚΑΙ Β΄
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΚΑΙ Β΄ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΚΑΙ Β΄
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΚΑΙ Β΄ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ
 

Semelhante a Οικονομία και κοινωνία.pptx (20)

2. Εξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αι. Οικονομικά, κοινωνικά προβλήματα. Το γε...
2. Εξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αι. Οικονομικά, κοινωνικά προβλήματα. Το γε...2. Εξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αι. Οικονομικά, κοινωνικά προβλήματα. Το γε...
2. Εξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αι. Οικονομικά, κοινωνικά προβλήματα. Το γε...
 
Αρχαϊκή εποχή
Αρχαϊκή εποχήΑρχαϊκή εποχή
Αρχαϊκή εποχή
 
The consequences of the roman conquests
The consequences of the roman conquestsThe consequences of the roman conquests
The consequences of the roman conquests
 
από την αγροτική κοινωνία στην κοινωνία της πληροφορίας
από την αγροτική κοινωνία στην κοινωνία της πληροφορίαςαπό την αγροτική κοινωνία στην κοινωνία της πληροφορίας
από την αγροτική κοινωνία στην κοινωνία της πληροφορίας
 
αρχαίκη τελικο
αρχαίκη τελικοαρχαίκη τελικο
αρχαίκη τελικο
 
Η ελληνική οικονομία και κοινωνία το 19ο αι.
Η ελληνική οικονομία και κοινωνία το 19ο αι.Η ελληνική οικονομία και κοινωνία το 19ο αι.
Η ελληνική οικονομία και κοινωνία το 19ο αι.
 
Society and economy from 6th till 9th century in Byzantium
Society and economy from 6th till 9th century in ByzantiumSociety and economy from 6th till 9th century in Byzantium
Society and economy from 6th till 9th century in Byzantium
 
Η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύματος
Η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύματοςΗ πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύματος
Η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύματος
 
6. Κοινωνία και Οικονομία
6. Κοινωνία και Οικονομία6. Κοινωνία και Οικονομία
6. Κοινωνία και Οικονομία
 
Βυζάντιο: Εξελίξεις στην οικονομία (9ος-10ος αιώνας)
Βυζάντιο: Εξελίξεις στην οικονομία (9ος-10ος αιώνας)Βυζάντιο: Εξελίξεις στην οικονομία (9ος-10ος αιώνας)
Βυζάντιο: Εξελίξεις στην οικονομία (9ος-10ος αιώνας)
 
Η Αθήνα
Η ΑθήναΗ Αθήνα
Η Αθήνα
 
ΙΙ. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία
ΙΙ. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνίαΙΙ. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία
ΙΙ. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία
 
πολη κρατος και πολιτευμα σχεδιαγραμμα και ερωτησεις
πολη κρατος και πολιτευμα σχεδιαγραμμα και ερωτησειςπολη κρατος και πολιτευμα σχεδιαγραμμα και ερωτησεις
πολη κρατος και πολιτευμα σχεδιαγραμμα και ερωτησεις
 
Τα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου.pptx
Τα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου.pptxΤα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου.pptx
Τα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου.pptx
 
Οι εξελίξεις στην οικονομία και στην κοινωνία
Οι εξελίξεις στην οικονομία και στην κοινωνίαΟι εξελίξεις στην οικονομία και στην κοινωνία
Οι εξελίξεις στην οικονομία και στην κοινωνία
 
Εξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αι. Οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα
Εξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αι. Οικονομικά και κοινωνικά προβλήματαΕξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αι. Οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα
Εξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αι. Οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα
 
Ενότητα 15, Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί. Νεότερη και Σύγχρονη Ι...
Ενότητα 15, Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί. Νεότερη και Σύγχρονη Ι...Ενότητα 15, Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί. Νεότερη και Σύγχρονη Ι...
Ενότητα 15, Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί. Νεότερη και Σύγχρονη Ι...
 
η ελληνική οικονομία και η κοινωνία το 19ο αιώνα
η ελληνική οικονομία και η κοινωνία το 19ο αιώναη ελληνική οικονομία και η κοινωνία το 19ο αιώνα
η ελληνική οικονομία και η κοινωνία το 19ο αιώνα
 
κοινωνία και οικονομία
κοινωνία και οικονομίακοινωνία και οικονομία
κοινωνία και οικονομία
 
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΚΑΙ Β΄
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΚΑΙ Β΄ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΚΑΙ Β΄
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΚΑΙ Β΄
 

Οικονομία και κοινωνία.pptx

  • 2. Δημογραφικές εξελίξεις Αρχές 9ου αιώνα: Αύξηση πληθυσμού, κυρίως στις πόλεις γιατί εκεί μεταναστεύει μεγάλο μέρος του αγροτικού πληθυσμού ▪ 10ος αιώνας: Ενίσχυση της εσωτερικής μετανάστευσης γιατί 1. Επέκταση μεγάλης γαιοκτησίας 2. Αύξηση αγροτικής φορολογίας
  • 3. Οικονομικές εξελίξεις 9 ος -10 ος αιώνας: Άνθηση εμπορίου λόγω Πλεόνασμα αγροτικής παραγωγής Αύξηση κατανάλωσης Ανάκτηση Κρήτης, Κύπρου και Β. Συρίας
  • 4. Διεθνοποίηση του εμπορίου: • Οικονομική συνεργασία Βυζαντίου-Αράβων. • Βυζαντινός έλεγχος στις μεγάλες εμπορικές αρτηρίες. • Η Κωνσταντινούπολη κομβικό σημείο.
  • 5. Οικονομικές εξελίξεις Ανάπτυξη βιοτεχνίας: • Εμφάνιση πολλών επαγγελματικών κλάδων. • Οργάνωση σε συντεχνίες
  • 6. Ανώτερη αριστοκρατία Αριστοκρατία αξιωμάτων Αριστοκρατία γης (μεγαλογαιοκτήμονες) ▪ Ηγετική θέση στην κοινότητα του χωρίου ▪ Άσκηση πίεσης στους γεωργούς περιέρχονται υπό την προστασία τους ▪ Χρήματα, πολυτελής διαβίωση
  • 7. Ένας μικρασιάτης μεγαλογαιοκτήμονας Ο Φιλάρετος, γιος του Γεωργίου από την Παφλαγονία] συγκαταλεγόταν στους ευγενείς του Πόντου και της Γαλατίας. Ήταν ζάπλουτος και κατείχε πολλά κοπάδια: εξακόσια βόδια, εκατό ζευγάρια βοδιών για όργωμα, οχτακόσια άλογα που έβοσκαν στα λιβάδια του, ογδόντα άλογα και μουλάρια που χρησίμευαν για μεταφορές, δώδεκα χιλιάδες πρόβατα. Ήταν επίσης ιδιοκτήτης σαράντα οκτώ εκτεταμένων αγροκτημάτων (προάστεια) που είχαν καθορισμένα όρια, ήταν ωραία και πολύ μεγάλης αξίας, καθώς από τα υψώματα που βρίσκονταν απέναντι από αυτά ανέβλυζε κάθε φορά μια πηγή που μπορούσε να αρδεύσει βαθιά τα χωράφια που χρειάζονταν πότισμα διέθετε, επίσης, πολλούς υπηρέτες και πάρα πολλά πλούτη. Βίος αγίου Φιλαρέτου του Ελεήμονος (τέλη 8ου αι.), έκδ.Μ.-Η. Fourmy - M. Leroy, Byzantion 9 (1934) 113-115.
  • 9. Ανώτερη αριστοκρατία Αριστοκρατία αξιωμάτων ▪ Χρήματα, πολυτελής διαβίωση ▪ Πρόσβαση στα αξιώματα ▪ Πρόσβαση στην αυλή ▪ Κοινωνικό κύρος ▪ Μόρφωση Αριστοκρατία γης (μεγαλογαιοκτήμονες) ▪ Ηγετική θέση στην κοινότητα του χωρίου ▪ Άσκηση πίεσης στους γεωργούς περιέρχονται υπό την προστασία τους ▪ Χρήματα, πολυτελής διαβίωση
  • 10. Δυνατοί: δεσπόζουν οι «βασιλικοί» Αριστοκρατία των αξιωμάτων Αριστοκρατία της γης Ανώτερη αριστοκρατία: ενοποίηση κυρίαρχης τάξης (από τέλη 10ου αιώνα)
  • 11. Η μεσαία τάξη ▪ 10-11ος αιώνας: αύξηση νομισματικής κυκλοφορίας διαμορφώνεται μια ισχυρή εμποροβιοτεχνική τάξη. α. συμμετέχει στην πολιτική ζωή αποτελείται από μεγαλέμπορους β. μέλη της γίνονται Συγκλητικοί που εμπορεύονται προϊόντα από γ. δυνατότητα να ενθρονίζει και την Ανατολή να εκθρονίζει αυτοκράτορες
  • 12. Η κοινωνία του χωριού και η πάλη κατά των δυνατών • Εμφανίζεται κατά τον 6ο αι. • Συγκροτείται από διάφορες κοινωνικές τάξεις. • Δεσπόζει ο ιερέας με το αδιαμφισβήτητο ηθικό κύρος του.
  • 13. Κοινωνικές τάξεις Δυνατοί: Κατέχουν τη μεγαλύτερη οικονομική δύναμη. Ζουν, συχνά, κάπως απόμερα από το χωριό.
  • 14. Γεωργοί μικροϊδιοκτήτες • Αποτελούν τον κορμό του πληθυσμού. • Βοηθούνται συχνά από δούλους.
  • 15. Γεωργοί μικροϊδιοκτήτες Ανασφάλεια: • Φυσικές καταστροφές • Καιρικές συνθήκες • Επιδρομές • Χρεωμένοι
  • 16. Θύματα των δυνατών. Αναγκάζονται λόγω κακής οικονομικής κατάστασης να πουλήσουν όσο-όσο το κτήμα τους. Γίνονται πάροικοι στο ίδιο τους το κτήμα.
  • 17. Αυτοί αδυνατούν να πληρώσουν.Τρέπονται και οι ίδιοι σε φυγή. Η αλληλεγγύη των μελών της κοινότητας στρέφεται τελικά εναντίον τους. Ο φόρος των γεωργών που εγκαταλείπουν τη γη τους επιβαρύνει τους γείτονες.
  • 18. Παρέμβαση του κράτους Αλληλέγγυον: νόμος που υποχρεώνει τους εύπορους γείτονες να καταβάλλουν τους φόρους των φτωχών αγροτών της κοινότητας.
  • 19. Αγώνας του κράτους κατά των δυνατών Γεωργοί μικροϊδιοκτήτες Κράτος Δυνατοί
  • 21. Αυτοκράτορας Δυνατοί: Αριστοκρατία γης και αριστοκρατία αξιωμάτων Μεσαία τάξη: εμποροβιοτέχνες, νάυκληροι, τραπεζίτες Πένητες πόλεων και ελεύθεροι γεωργοί/ Εξαρτημένοι γεωργοί/ Πάροικοι