1. DASt 022DASt 022
DİREKTİFİDİREKTİFİ
Yapı çeliklerinin sıcak daldırmaYapı çeliklerinin sıcak daldırma
galvanizlemesi için kılavuzgalvanizlemesi için kılavuz
Hazırlayan : M. Gazi YalçınHazırlayan : M. Gazi Yalçın
6. GALVANİZİN TARİHÇESİGALVANİZİN TARİHÇESİ
Sıcak daldırma galvaniz çelikSıcak daldırma galvaniz çelik
malzemelerin atmosfermalzemelerin atmosfer
korozyonundan korunması içinkorozyonundan korunması için
yaklaşık 100 yıldır kullanılmaktadır.yaklaşık 100 yıldır kullanılmaktadır.
Enerji nakil hatları, yol bariyerleri,Enerji nakil hatları, yol bariyerleri,
köprüler, sokak aydınlatmaları çelikköprüler, sokak aydınlatmaları çelik
konstrüksiyonların korunmasındakonstrüksiyonların korunmasında
sıcak daldırma galvanizsıcak daldırma galvaniz
kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.
7. GALVANİZİN TARİHÇESİGALVANİZİN TARİHÇESİ
Sıcak daldırma galvaniz sonrasındaSıcak daldırma galvaniz sonrasında
malzemelerde çatlak oluşumu 1930malzemelerde çatlak oluşumu 1930
dan yıllından beri bilinmektedir.dan yıllından beri bilinmektedir.
2000 ile 2002 yıllarında çatlak2000 ile 2002 yıllarında çatlak
görülmesinde hızlı bir artışgörülmesinde hızlı bir artış
görülmüştür.görülmüştür.
Bu artış nedeniyle sıcak daldırmaBu artış nedeniyle sıcak daldırma
galvaniz prosesinde çatlak oluşumungalvaniz prosesinde çatlak oluşumun
nedenleri ve önlenmesi ile ilgili uluslarnedenleri ve önlenmesi ile ilgili uluslar
arası düzeyde araştırmalar yapılmıştır.arası düzeyde araştırmalar yapılmıştır.
8. GALVANİZİN TARİHÇESİGALVANİZİN TARİHÇESİ
Sıcak daldırma galvaniz sonrasındaSıcak daldırma galvaniz sonrasında
malzemelerde çatlak oluşumu 1930malzemelerde çatlak oluşumu 1930
dan yıllından beri bilinmektedir.dan yıllından beri bilinmektedir.
2000 ile 2002 yıllarında çatlak2000 ile 2002 yıllarında çatlak
görülmesinde hızlı bir artışgörülmesinde hızlı bir artış
görülmüştür.görülmüştür.
Bu artış nedeniyle sıcak daldırmaBu artış nedeniyle sıcak daldırma
galvaniz prosesinde çatlak oluşumungalvaniz prosesinde çatlak oluşumun
nedenleri ve önlenmesi ile ilgili uluslarnedenleri ve önlenmesi ile ilgili uluslar
arası düzeyde araştırmalar yapılmıştır.arası düzeyde araştırmalar yapılmıştır.
9. SICAK DALDIRMA GALVANİZSICAK DALDIRMA GALVANİZ
ÇATLAK OLUŞUMUÇATLAK OLUŞUMU
1) Burulma çatlaması1) Burulma çatlaması
(Distortion cracking)(Distortion cracking)
2) Hidrojen gevrekliği2) Hidrojen gevrekliği
((Hydrogen embrittlementHydrogen embrittlement))
3) Gerinim yaşlandırması gevrekliği3) Gerinim yaşlandırması gevrekliği
(Strain age embrittlement)(Strain age embrittlement)
4) Sıvı metal gevrekliği4) Sıvı metal gevrekliği
(Liquid Metal Embrittlement, Liquid metal assisted(Liquid Metal Embrittlement, Liquid metal assisted
cracking )cracking )
10. SIVI METAL KAYNAKLISIVI METAL KAYNAKLI
ÇATLAMA (LMAC)ÇATLAMA (LMAC)
Metal malzeme galvaniz ocağına girdiği andanMetal malzeme galvaniz ocağına girdiği andan
itibaren, malzeme ile sıvı çinko arasındaitibaren, malzeme ile sıvı çinko arasında
reaksiyon başlar. Bu esnada malzemereaksiyon başlar. Bu esnada malzeme
sıcaklığı ocak sıcaklığına kadar yükselir.sıcaklığı ocak sıcaklığına kadar yükselir.
Her malzeme farklı sıcaklıkta farklı miktardaHer malzeme farklı sıcaklıkta farklı miktarda
uzama ve esneme özelliğine sahiptir. Buuzama ve esneme özelliğine sahiptir. Bu
özellik malzemenin kimyasalözellik malzemenin kimyasal
kompozisyonuna, geometrisine, üretimkompozisyonuna, geometrisine, üretim
şekline göre değişiklik gösterir.şekline göre değişiklik gösterir.
16. SIVI METAL GEVREKLİĞİSIVI METAL GEVREKLİĞİ
(LMAC, LME)(LMAC, LME)
Metal malzeme galvaniz ocağına girdiği andanMetal malzeme galvaniz ocağına girdiği andan
itibaren, malzeme ile sıvı çinko arasındaitibaren, malzeme ile sıvı çinko arasında
reaksiyon başlar. Bu esnada malzemereaksiyon başlar. Bu esnada malzeme
sıcaklığı ocak sıcaklığına kadar yükselir.sıcaklığı ocak sıcaklığına kadar yükselir.
Her malzeme farklı sıcaklıkta farklı miktardaHer malzeme farklı sıcaklıkta farklı miktarda
uzama ve esneme özelliğine sahiptir. Buuzama ve esneme özelliğine sahiptir. Bu
özellik malzemenin kimyasalözellik malzemenin kimyasal
kompozisyonuna, geometrisine, üretimkompozisyonuna, geometrisine, üretim
şekline göre değişiklik gösterir.şekline göre değişiklik gösterir.
17. SIVI METAL GEVREKLİĞİSIVI METAL GEVREKLİĞİ
IPE 220 PRFİLİ İÇİN KALICI GERİLME HESAPLAMASIIPE 220 PRFİLİ İÇİN KALICI GERİLME HESAPLAMASI
19. DASt 022 DİREKTİFİDASt 022 DİREKTİFİ
Sıcak daldırma galvaniz sonrasındaSıcak daldırma galvaniz sonrasında
görülen çatlaklar ile ilgili yapılangörülen çatlaklar ile ilgili yapılan
araştırmalar sonrasında bu probleminaraştırmalar sonrasında bu problemin
önlenmesi ile ilgili yönetmeliklerönlenmesi ile ilgili yönetmelikler
yayımlanmaya başladı.yayımlanmaya başladı.
ALMAN ÇELİK KOMİTESİ 2009 yılındaALMAN ÇELİK KOMİTESİ 2009 yılında
(Deutscher Ausschuß für Stahlbau DASt)(Deutscher Ausschuß für Stahlbau DASt) DAStDASt
022 DİREKTİFİ022 DİREKTİFİni yayımladı.ni yayımladı.
20. DASt 022 DİREKTİFİDASt 022 DİREKTİFİ
DASt Ricthline 022 -DASt Ricthline 022 -
Feuerverzinken von tragendenFeuerverzinken von tragenden
StahlbauteilenStahlbauteilen
DASt 022 Direktifi, YapıDASt 022 Direktifi, Yapı
çeliklerinin sıcak daldırmaçeliklerinin sıcak daldırma
galvanizlemesi için kılavuzgalvanizlemesi için kılavuz
21. DASt 022 BİZDEN NE İSTİYORDASt 022 BİZDEN NE İSTİYOR
D 4.4 – Galvanizlemeden önce ön hazırlıkD 4.4 – Galvanizlemeden önce ön hazırlık
işlemleriişlemleri
4.4.1 – Müşteri özel isteklerinin belirlenmesi4.4.1 – Müşteri özel isteklerinin belirlenmesi
Müşteri talebinin DASt şartlarını karşılayıpMüşteri talebinin DASt şartlarını karşılayıp
karşılamadığının araştırılmasıkarşılamadığının araştırılması
Müşterinin DASt haricinde özel taleplerininMüşterinin DASt haricinde özel taleplerinin
(daldırma süresi, kontrol özellikleri gibi) olup(daldırma süresi, kontrol özellikleri gibi) olup
olmadığının araştırılmasıolmadığının araştırılması
22. DASt 022 BİZDEN NE İSTİYORDASt 022 BİZDEN NE İSTİYOR
D4.4.2 – MALZEME KABULÜD4.4.2 – MALZEME KABULÜ
• Malzemelerin yüzey kililiğinin tespitMalzemelerin yüzey kililiğinin tespit
edilmesiniedilmesini
• Malzemelerde uygun askılama noktalarınınMalzemelerde uygun askılama noktalarının
var olup olmadığına bakılmasınıvar olup olmadığına bakılmasını
• Özellikle kapalı malzemelerde uygun havaÖzellikle kapalı malzemelerde uygun hava
ve çinko tahliye yerlerinin varlığının kontrolve çinko tahliye yerlerinin varlığının kontrol
edilmesiniedilmesini
İSTİYORİSTİYOR
23. DASt 022 BİZDEN NE İSTİYORDASt 022 BİZDEN NE İSTİYOR
D4.4.3 – YAĞ ALMA BANYOSUD4.4.3 – YAĞ ALMA BANYOSU
D4.4.4 – DURULAMA İŞLEMİD4.4.4 – DURULAMA İŞLEMİ
D4.4.5 – ASİTTE TEMİZLEMED4.4.5 – ASİTTE TEMİZLEME
D4.4.6 – FLUKS BANYOSUD4.4.6 – FLUKS BANYOSU
• Tuz miktarı 400 g/l den az olmamasınıTuz miktarı 400 g/l den az olmamasını
• Tuz miktarının 3 ayda bir kontrol edilmesiniTuz miktarının 3 ayda bir kontrol edilmesini
İSTİYORİSTİYOR
24. DASt 022 BİZDEN NE İSTİYORDASt 022 BİZDEN NE İSTİYOR
D4.5 – GALVANİZ BANYOSUD4.5 – GALVANİZ BANYOSU
• Uygun numune alma ekipmanıUygun numune alma ekipmanı
kullanmamızıkullanmamızı
• Numune alırken ocağın 20 cm içerisindenNumune alırken ocağın 20 cm içerisinden
numune alınmasınınumune alınmasını
• Galvaniz banyosunda bulunan metallerinGalvaniz banyosunda bulunan metallerin
analizinin ayda bir spektral yöntemlerleanalizinin ayda bir spektral yöntemlerle
yapılmasınıyapılmasını
• Galvaniz banyosu analizlerinin 6 ayda birGalvaniz banyosu analizlerinin 6 ayda bir
yaş analizle yapılmasınıyaş analizle yapılmasını
25. DASt 022 BİZDEN NE İSTİYORDASt 022 BİZDEN NE İSTİYOR
D4.5 – GALVANİZ BANYOSUD4.5 – GALVANİZ BANYOSU
Galvaniz banyosunda bulunan metalGalvaniz banyosunda bulunan metal
miktarlarının aşağıdaki oranlardan farklımiktarlarının aşağıdaki oranlardan farklı
olmamasınıolmamasını
ÇİNKO SINIFI
STANDARDI
ÇİNKO ALAŞIM KOMPOZİSYONU ( AĞIRLIKÇA % )
KALAY
Sn
KURŞUN
+
10xBİZMUT
Pb+10Bi
NİKEL
Ni
ALÜMİNYUM
Al
ÇİNKO VE
DEMİR
DIŞINDAKİ
DİĞER
ELEMENTLER
1
≤ 0.1
0.1 DEN KÜÇÜK
EŞİT
≤ 1.5
1.5 DEN KÜÇÜK
EŞİT
< 0.1
0.1 DEN KÜÇÜK
< 0.1
0.1 DEN KÜÇÜK
< 0.1
0.1 DEN
KÜÇÜK
26. DASt 022 BİZDEN NE İSTİYORDASt 022 BİZDEN NE İSTİYOR
D4.5 – GALVANİZ BANYOSUD4.5 – GALVANİZ BANYOSU
• Galvaniz banyosu analizlerinin akredite birGalvaniz banyosu analizlerinin akredite bir
laboratuarda yapılmasınılaboratuarda yapılmasını
• Galvaniz banyosuna talimatlar haricindeGalvaniz banyosuna talimatlar haricinde
herhangi bir ilavenin yapılmamasınıherhangi bir ilavenin yapılmamasını
• Galvaniz banyosunda bulunan metalGalvaniz banyosunda bulunan metal
miktarlarının istenilenden farklı olduğumiktarlarının istenilenden farklı olduğu
zamanlarda kayıt altına alınmasınızamanlarda kayıt altına alınmasını
• Analiz sonuçlarının kayıt altına alınmasınıAnaliz sonuçlarının kayıt altına alınmasını
ve bu sonuçların saklanmasınıve bu sonuçların saklanmasını
27. DASt 022 BİZDEN NE İSTİYORDASt 022 BİZDEN NE İSTİYOR
D4.6 – GALVANİZ BANYOSUNA DALDIRMAD4.6 – GALVANİZ BANYOSUNA DALDIRMA
• Dalış hızının dakikada 0.8 m/dakika dan azDalış hızının dakikada 0.8 m/dakika dan az
olmamasınıolmamasını
• Galvaniz banyosunda kalma süresinin kayıtGalvaniz banyosunda kalma süresinin kayıt
altına alınmasınıaltına alınmasını
• Galvanizleme işleminin belirtilenGalvanizleme işleminin belirtilen
sıcaklıklarda yapılmasınısıcaklıklarda yapılmasını
• Galvaniz banyosu sıcaklığının otomatikGalvaniz banyosu sıcaklığının otomatik
olarak ayarlanmasınıolarak ayarlanmasını
28. DASt 022 BİZDEN NE İSTİYORDASt 022 BİZDEN NE İSTİYOR
D4.7 – GALVANİZ SONRASI KONTROLD4.7 – GALVANİZ SONRASI KONTROL
• Galvaniz sonrasında çatlak olup olmadığınınGalvaniz sonrasında çatlak olup olmadığının
kontrol edilmesinikontrol edilmesini
• Kontrolün eğitimli personel ve uygunKontrolün eğitimli personel ve uygun
teçhizatla yapılmasınıteçhizatla yapılmasını
• Kontrol kayıtlarının kayıt altına alınmasınıKontrol kayıtlarının kayıt altına alınmasını
• MT sonuçlarının 5 yıl boyunca saklanmasınıMT sonuçlarının 5 yıl boyunca saklanmasını
29. DASt 022 BİZDEN NE İSTİYORDASt 022 BİZDEN NE İSTİYOR
D4.7 – ÜRETİLEN ÜRÜNLERİN ISO 1461D4.7 – ÜRETİLEN ÜRÜNLERİN ISO 1461
STANDARDINA GÖRE KONTROLÜSTANDARDINA GÖRE KONTROLÜ
• Numune alma sayısıNumune alma sayısı
• Kaplama kalınlığının ölçülmesiKaplama kalınlığının ölçülmesi
• Görsel kontrol yapılmasıGörsel kontrol yapılması