2. พระราชดารัส

"สหกรณ์" แปลว่า การทางานร่วมกัน การทางาน
ร่วมกันนีลึกซึ้งมากเพราะว่าต้องร่วมมือกันในทุกด้าน ทั้งใน
ด้านงานที่ทาด้วยร่างกาย ทั้งในด้านงานการที่ทาด้วยสมอง
และงานการที่ทาด้วยใจ ทุกอย่างนี้ขาดไม่ได้ตองพร้อม...
้

3. หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

1. สำนักงำนประมงจังหวัดเชียงใหม่
2. ศูนย์วิจัยพัฒนำประมงนำจืดเชียงใหม่
3. ส่วนโครงกำรอันเนื่องมำจำกพระรำชดำริ
4. สำนักพัฒนำและถ่ำยทอดเทคโนโลยีกำรประมง กรมประมง
5. สถำนีพัฒนำที่ดินเชียงใหม่ สำนักงำนพัฒนำที่ดินเขต 6 กรมพัฒนำ
ที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

4. ความเป็นมาของโครงการ
นของตนเอง หรือมีเพียงเล็กน้อยไม่พอที่จะ
พระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัว ทรงมีจุดมุ่งหมำยที่จะช่วยเหลือเกษตรกรโดยกำรจัดที่ดินป่ำ
เสื่อมโทรมให้เกษตรกรที่ยำกจนไม่มีที่ดินทำกินเป็
หำรำยได้เลียงครอบครัวให้เข้ำอยู่อำศัยประกอบอำชีพและดำเนินธุรกิจร่วมกันในระบบสังคม
และกำรผลิตแบบสหกรณ์ โดยรัฐบำลจัดวำงพืนฐำนด้ำนกำรปรับปรุงที่ดิน จัดทำถนน จัดหำ
แหล่งนำเพื่อกำรเกษตรและกำรบริโภค จัดระบบที่อยู่อำศัย สำธำรณูปกำร ตลอดจนส่งเสริม
อำชีพให้มีกำรผลิตที่มีประสิทธิภำพ ส่งเสริมระบบกำรดำรงชีวิตร่วมกันแบบกลุ่มเมื่อโครงกำร
ได้รับผลสำเร็จแล้วจะเป็นที่หวังได้ว่ำเกษตรกรในโครงกำรนีจะมีโอกำสและมีขีดควำมสำมำรถ
ที่จะพัฒนำตนเองหรือพัฒนำชุมชนของตนเองได้ตลอดไป
โครงกำรหมู่บ้ำนสหกรณ์อำเภอสันกำแพง เริ่มดำเนินกำรตังแต่ พ.ศ.2518 ในรูป
คณะกรรมกำรที่คณะรัฐมนตรีแต่งตัง จดทะเบียนเป็นสหกรณ์กำรเกษตรหมู่บ้ำนสหกรณ์สัน
กำแพง จำกัด เมื่อเดือนมิถุนำยน 2524 คณะกรรมกำรบริหำรชุดปัจจุบันคณะรัฐมนตรีแต่งตัง
เมื่อ 26 พฤษภำคม 2546 มีพลอำกำศตรีกำธน สินธุวำนนท์ องคมนตรี เป็นประธำนกรรมกำร
ปลัดกระทรวงพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์ และปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
เป็นรองประธำน อธิบดีกรมพัฒนำสังคมและสวัสดิกำรเป็นกรรมกำรแลเลขำนุกำร และอธิบดี
กรมปศุสัตว์ร่วมเป็นกรรมกำร

5. พื้นที่ดาเนินการ

พืนทีโครงกำรครอบคลุม 8 หมู่บ้ำน หมู่ที่ 1 - 8 ต.สหกรณ์ กิ่ง อ.แม่ออน จ.เชียงใหม่ เมื่อ
่
เริ่มโครงกำร สำนักงำนเร่งรัดพัฒนำชนบทได้รับอนุญำตจำกกรมป่ำไม้ให้ใช้พืนที่ป่ำสงวนแห่งชำติป่ำ
แม่ออน เนือที่ 21,671 ไร่ บริเวณ ต.ออนหลวย อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่ จัดสรรเป็นแปลงขนำด 8-10 ไร่
รวม 355 แปลง จัดสำธำรณูปโภคครบ แต่ละแปลงแบ่งพืนที่เป็นที่อยู่อำศัยปลูกผักสวนครัวเลียงสัตว์ 2-
3 งำน และที่ทำกินไม่มีกรรมสิทธิ์ในที่ดินแต่ตกทอดเป็นมรดกให้ลูกหลำนได้ จัดที่ดินแปลงกลำง
หมู่บ้ำนละ 30 ไร่ ให้เยำวชนและวัยหนุ่มสำวได้ทำงำนร่วมกัน จัดที่ดินเพื่อสร้ำงแปลงสำธิตหรือ
ศูนย์กลำงกำรทดลองเกษตรรวม 2 แห่ง คือ แปลงสำธิตกำรเกษตร หมู่ที่ 5 พืนที่ประมำณ 85 ไร่ และ
แปลงสำธิตกำรเกษตรทฤษฎีใหม่ หมู่ที่ 3 พืนที่ 5 ไร่ พืนที่จัดสรรทังหมดอยู่หมู่ที่ 1-6 ส่วนหมู่ที่ 7,8
เป็นพืนที่ที่คณะกรรมกำรรับเข้ำเป็นพืนที่โครงกำรเพิ่มเติมตำมควำมต้องกำรของเกษตรกรทัง 2
หมู่บ้ำน รวม 8 หมู่บ้ำนเมื่อปี 2549 จำนวน 1,076 ครัวเรือน อำศัยอยู่จริง 889 ครัวเรือน ประชำกร 2,706
คน

6. วัตถุประสงค์

๑.เพื่อเพิ่มผลผลิตสัตว์นำในแหล่งนำธรรมชำติ โดยคัดเลือกพันธุ์สัตว์นำที่
เหมำะสมกับสภำพพืนที่และภูมิประเทศ เพื่อสร้ำงแหล่งอำหำรโปรตีนให้แก่
เกษตรกรไว้บริโภค
๒.เพื่อส่งเสริมอำชีพกำรเลียงสัตว์นำไว้บริโภคในครัวเรือน
๓. เพื่อเป็นศูนย์กลำงกำรสำธิต และกำรเรียนรู้ ด้ำนกำรประมงให้แก่สมำชิก
หมู่บ้ำนสหกรณ์
๔.เพื่อพัฒนำชีวิตแก่เกษตรกรในเขตโครงกำรให้มีควำมเป็นอยู่ที่ดีขึน

7. ลักษณะโครงการ

โครงกำรหมู่บ้ำนสหกรณ์อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ มีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือเกษตรกรที่มี
ฐำนะยำกจน ไม่มีที่ดินทำกินเป็นของตนเอง ให้ได้ถือครองที่ดินเพื่ออยู่อำศัยและทำกำรเกษตร ในรูปหมู่บ้ำน
สหกรณ์กำรเกษตร โดยเกษตรกรสมำชิกโครงกำรจะไม่ได้รับกรรมสิทธิ์ในที่ดิน ที่ดินที่เกษตรกรได้รับยังคงเป็น
ของโครงกำรอยู่ แต่สำมำรถตกทอดถึงลูกหลำนได้ ซึ่งเริ่มดำเนินกำรตำมโครงกำร เมื่อประมำณปลำยปี 2518 โดย
สำนักงำนเร่งรัดพัฒนำชนบท ได้ขอใช้พืนที่ป่ำแม่สอนจำกกรมป่ำไม้ เนือที่ประมำณ 22,296.25 ไร่ นำมำจัดสรรให้
รำษฎรเข้ำทำประโยชน์และกันไว้เป็นพืนที่สมบัติส่วนกลำงจำนวน 9,264 ไร่ ส่วนที่เหลืออีกจำนวน 13,032.25 ไร่
เป็นพืนที่ป่ำไม้ และภูเขำ ไม่เหมำะที่จะนำมำจัดสรรเพื่อทำกำรเกษตร
โดยสำนักงำนเร่งรัดพัฒนำชนบทขอใช้พืนที่บริเวณตำบลออนหลวย อำเภอสันกำแพง จังหวัด
เชียงใหม่ จำกกรมป่ำไม้ จำนวน 22,296.25 ไร่ และคัดเลือกเกษตรกรผู้ด้อยโอกำสในภำคเหนือ ได้แก่ อำเภอดอย
สะเก็ด อำเภอเมือง อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ จังหวัดน่ำน จังหวัดเชียงรำย จังหวัดลำพูน จังหวัดลำปำง
จังหวัดกำแพงเพชร จังหวัดพะเยำ และจังหวัดแม่ฮ่องสอน เข้ำร่วมโครงกำรฯ โดยสมำชิกได้รับกำรจัดสรรที่ดิน
เป็นที่อยู่อำศัยครอบครัวละ 2,000 ตำรำงวำ และที่ดินสำหรับเกษตรกรครอบครัวละ 4-7 ไร่ และได้มีกำรจัดตัง
สหกรณ์กำรเกษตรหมู่บ้ำนสหกรณ์สันกำแพงจำกัด เมื่อวันที่15 มิถุนำยน 2524

8. 
ในปี 2540 กรมเร่งรัดพัฒนาชนบท สานักงานพัฒนาที่ดิน กองพัฒนาเกษตรที่สูง
และสานักงานเกษตรจังหวัดเชียงใหม่ ได้เข้าไปสารวจพื้นที่เพื่อจัดทาแปลงสาธิตการเกษตร
จานวน 85 ไร่ ตั้งอยู่หมู่ที่ 5 ตาบลสหกรณ์ กิ่งอาเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งในส่วนของ
หน่วยงานของกรมประมงโดยสานักงานประมงจังหวัดเชียงใหม่ เป็นหน่วยงานร่วมรับผิดชอบ
ดาเนินกิจกรรมในพื้นที่แปลงสาธิต 85 ไร่ และพื้นที่โครงการฯ ใน 8 หมู่บ้าน ครอบคลุมทั้ง
ตาบลสหกรณ์ โดยมีหน้าที่บริหารจัดการแหล่งน้าโครงการฯ เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่
สมาชิก รวมถึงการจัดทาแผนงานโครงการพัฒนาและส่งเสริมความรู้เรื่องการเลี้ยงปลาในบ่อ
ดิน การเลี้ยงปลาในกระชัง และการตลาดแก่สมาชิกของสหกรณ์

9. กิจกรรมโครงการ

กระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นงของมนุษย์ จัดทำแผนแม่บท
(Master plan) และแผนปฏิบัติกำร (Action plan) โครงกำรหมู่บ้ำน
สหกรณ์อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ ระยะ 5 ปี (พ.ศ. 2550-2554) ภำยใต้กรอบ
แนวคิดของแผนยุทธศำสตร์หลักขององค์กรอยู่เหนือแผนปฏิบัติกำรและโครงกำร
พัฒนำระดับพืนที่นันๆ และจัดกลไกของระบบกำรบริหำรจัดกำรที่เป็นมำตรฐำนชัดเจน
อย่ำงเป็นสำกลในกำรขับเคลื่อนระบบบริหำรจัดกำรแผนแม่บทและแผนปฏิบัติกำรให้
สำมำรถบรรลุได้อย่ำงมีประสิทธิภำพและประสิทธิผลมำกที่สุด เพื่อใช้เป็นแนวทำง
ดำเนินกำรพัฒนำคุณภำพชีวิตของประชำชนในโครงกำรฯ และกำรพัฒนำท้องถิ่นที่
ยั่งยืน และสำมำรถสนองตอบตำมแนวทำงพระรำชดำริฯได้อย่ำงมีประสิทธิภำพและ
ประสิทธิผล เพื่อเป็นกำรเฉลิมฉลองเนื่องในวโรกำสพระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัว ทรง
ครองรำชย์สมบัติครบ 60 ปี

10. ทั้งนี้ โครงการหมู่บ้านสหกรณ์อาเภอสันกาแพง ดาเนินการตั้งแต่เดือน

ตุลาคม 2552 ถึง เดือนกันยายน 2553 ผลสาเร็จ สรุปได้ดังนี้
1. รำษฎรบ้ำนสหกรณ์ ตำบลสหกรณ์และตำบลใกล้เคียง อำเภอแม่ออน จังหวัด
เชียงใหม่สำมำรถเปลี่ยนระบบกำรผลิตภำคเกษตรเคมีเป็นเกษตรอินทรีย์ รวมทัง
พฤติกรรมบริโภคของประชำชนให้เกิดสุขอนำมัย
2. รำษฎรสำมำรถใช้ระบบเกษตรอินทรีย์ในกำรปรับปรุงบำรุงดินและลดค่ำใช้จ่ำยใน
กำรซือปุ๋ยเคมีและลดกำรในสำรเคมี
3. สำมำรถยกระดับควำมเป็นอยู่ของรำษฎรในพืนที่โครงกำรฯ ให้มีคุณภำพชีวิตที่ดี
4. สำมำรถปรับปรุงบำรุงดิน เพื่อเพิ่มผลผลิตในพืนที่กำรเกษตรให้สูงขึน
5. สำมำรถจัดทำระบบอนุรักษ์ดินและนำโดยวิธีกำรทำงพืชเพื่อป้องกันกำรชะล้ำง
พังทลำยของดินได้อย่ำงยั่งยืน
6. เกษตรกรได้รับควำมรู้ด้ำนกำรใช้ประโยชน์ที่ดินอย่ำงถูกต้อง

11. ความสาเร็จของโครงการ
 อแปรรูป กำรรับฝำกเงิน และกำร
จำกกำรดำเนินงำนของโครงกำรหมู่บ้ำนสหกรณ์สันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ มีกำร
รวบรวมผลผลิตทำงกำรเกษตรจำกสมำชิกมำจัดกำรขำยหรื
ส่งเสริมอำชีพทำงกำรเกษตร ส่งผลให้สมำชิกมีกำรอยู่ดีกินดีด้วยวิธีสหกรณ์ และจำกผลกำร
ดำเนินงำนของสหกรณ์ได้ประสบควำมสำเร็จเป็นที่น่ำพอใจ ที่สำคัญคือควำมภำคภูมิใจของ
มวลสมำชิกสหกรณ์เป็นอย่ำงยิ่ง คือ สหกรณ์ได้รับรำงวัลดีเด่นประจำปี พ.ศ. 2520 รับโล่
พระรำชทำนจำกพระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัว โครงกำรสหกรณ์กำรเกษตรหมู่บ้ำนสหกรณ์
สันกำแพง จำกัด อำเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่ ถือเป็นต้นแบบของสหกรณ์ที่ประสบ
ผลสำเร็จในกำรบริหำรในรูปแบบของสหกรณ์ไปด้วยดี สำมำรถขยำยผลและต่อยอดเป็นธุรกิจ
ที่ค่อนข้ำงจะครบวงจร ทำให้สมำชิกคุณภำพชีวิตของชุมชนดีขึนเรื่อยๆ
คุณสมจิตร เตชะหมื่น ทำอำชีพค้ำขำยผักในตลำดชุมชนสหกรณ์สันกำแพง จำก
ตำบลแม่ออน ซึ่งเป็นสมำชิกสหกรณ์มำตังแต่แรก และเดิมทีมีอำชีพด้ำนกำรเกษตรเลียงไก่บ้ำน
บำงครังก็รับจ้ำง ต่อมำรำว 4-5 ปี ก่อนหันมำปลูกผักขำย พอมีตลำดของสหกรณ์ขึนมำจึงมำ
ขำยเอง เป็นผักปลอดสำรพิษ มีทังแตงกวำ ผักกำด ตะไคร้ ถั่วฝักยำว เป็นต้น ในแต่ละวันจะ
ขำย 2-3 ชั่วโมง ได้ประมำณวันละ 400-500 บำท

12. 
จัดทาโดย
นำงสำวกุลสตรี นำมสำมล
ชันมัธยมศึกษำปีท4/6 เลขที่ 6
ี่