Islamic Republic Of Afghanistan
Minstery of Higher Education
Spinghar Institute of higher Education (Kabul
Campus)
Public Health Department
Epidemiology of Chronic Non-communicable Disease
Lecturer: Dr. Abdul Ahad Ahadi (MD , BSPH)
What’s up No: (0797034953)
7th S.MD Year:2022

.
LECTURE ONE
www.Win2Farsi.com

3
Prepared by: Dr Abdul Ahad Ahadi (MD ,BSPH)

The concept of prevention
•
Definition of prevention
•
‫طب؟‬ ‫تعریف‬
•
‫اهداف‬
‫طب‬

‫رنج‬ ‫رسانیدن‬ ‫اقل‬ ‫حد‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫صحت‬ ‫بهبود‬ ،‫اعاده‬ ،‫محافظه‬ ‫از‬ ‫عبارت‬
‫ناتوانی‬ ‫و‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫امراض‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫ها‬ ‫انسان‬ ‫های‬
•
‫بخش‬ ‫تقویه‬ ‫و‬ ‫ترویج‬ ،‫صحت‬ ‫بهبود‬ ‫و‬ ‫محافظه‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫یکی‬
‫وقایوی‬
(
prevention
)
‫باشد‬ ‫می‬

‫عوامل‬
‫وقایه‬ ‫در‬ ‫یکه‬
‫م‬
‫ؤ‬
‫فقانه‬
‫است‬ ‫مؤثر‬
‫دارد‬ ‫بستگی‬ ‫ذیل‬ ‫عوامل‬ ‫به‬ ‫مؤفقانه‬ ‫وقایه‬
•
‫مرض‬ ‫اسباب‬ ‫بودن‬ ‫مشخص‬
•
‫سرایت‬ ‫طرق‬ ‫بودن‬ ‫معلوم‬
•
‫شناخت‬
Risk factors
‫خطر‬ ‫به‬ ‫معروض‬ ‫های‬ ‫گروپ‬ ‫و‬
•
‫وقایوی‬ ‫اقدامات‬ ‫بودن‬ ‫دسترس‬ ‫در‬
•
‫اشخاص‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫اقدامات‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫های‬ ‫سازمان‬ ‫و‬ ‫مؤسسات‬ ‫موجودیت‬
‫کند‬ ‫اجرا‬ ‫مناسب‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫خطر‬ ‫به‬ ‫معروض‬ ‫های‬ ‫گروپ‬ ‫و‬
•
‫شده‬ ‫عملی‬ ‫اقدامات‬ ‫ارزیابی‬
‫؟‬ ‫ساری‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫ساری‬ ‫امراض‬ ‫وقایه‬ ‫بین‬ ‫تفاوت‬

‫وقایه‬ ‫های‬ ‫سویه‬
.1
‫اولیه‬ ‫وقایه‬
Primordial Prevention
.2
‫ابدائی‬ ‫وقایه‬
Primary Prevention
.3
‫ثانوی‬ ‫وقایه‬
Secondary Prevention
.4
‫ثالثی‬ ‫وقایه‬
Tertiary Prevention

.1
‫اولیه‬ ‫وقایه‬
Primordial Prevention
•
‫اولیه‬ ‫وقایه‬ ‫اصلی‬ ‫هدف‬
:
‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫از‬ ‫عبارت‬
‫انکشاف‬
‫فکتور‬ ‫ریسک‬
‫ها‬
‫که‬ ‫است‬ ‫امراضی‬ ‫ی‬
‫هنوز‬ ‫تا‬
‫افراد‬ ‫در‬
‫است‬ ‫نشده‬ ‫ظاهر‬
•
‫کاهالن‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫مشکالت‬ ‫مثال‬ ‫بطور‬
(
‫چاقی‬ ،‫خون‬ ‫فشار‬ ‫فرط‬
)
‫ی‬
‫ک‬
‫دارد‬ ‫ابتدائی‬ ‫منشأ‬
•
‫چرا؟‬
•
‫صورت‬ ‫کتلوی‬ ‫و‬ ‫فردی‬ ‫آموزش‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫اولیه‬ ‫وقایه‬ ‫در‬ ‫اساسی‬ ‫اهتمامات‬
‫میگیرد‬

.2
‫ابدائی‬ ‫وقایه‬
Primary Prevention
•
‫بب‬ ‫بین‬ ‫از‬ ‫آینده‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫مرض‬ ‫آمدن‬ ‫بوجود‬ ‫امکانات‬ ‫مقدمیکه‬ ‫های‬ ‫فعالیت‬
‫رد‬
•
‫طریق‬ ‫از‬
‫مرحله‬ ‫در‬ ‫مداخله‬
Prepathogenesis
‫میکند‬ ‫مرض‬
•
‫هدف‬
‫میباشد‬ ‫آغاز‬ ‫از‬ ‫مرضی‬ ‫پروسه‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫ابتدایی‬ ‫وقایه‬
•
‫محیط‬ ‫کنترول‬
،
‫معافیت‬
،
‫ب‬ ‫مربوط‬ ‫های‬ ‫توصیه‬ ‫و‬ ‫صحی‬ ‫تعلیمات‬
‫تغذی‬ ‫ه‬
•
‫ساری‬ ‫غیر‬ ‫مزمن‬ ‫امراض‬ ‫در‬ ‫ابتدائی‬ ‫وقایه‬ ‫مفهوم‬
•
‫میرود‬ ‫بکار‬ ‫آن‬ ‫های‬ ‫فکتور‬ ‫ریسک‬ ‫بردن‬ ‫بین‬ ‫از‬ ‫یا‬ ‫تغیر‬ ‫اساس‬ ‫بر‬
.

.2
‫ابدائی‬ ‫وقایه‬
...
Primary Prevention
‫ریسک‬ ‫که‬ ‫امراض‬ ‫ابتدائی‬ ‫وقایه‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫ذیل‬ ‫اقدامات‬ ‫جهان‬ ‫صحی‬ ‫سازمان‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫توصیه‬ ‫باشد‬ ‫کرده‬ ‫تأسس‬ ‫آن‬ ‫های‬ ‫فکتور‬
.1
Population strategy
•
‫است‬ ‫وقایوی‬ ‫اهتمامات‬ ‫از‬ ‫یکی‬
•
‫خطر‬ ‫های‬ ‫سویه‬ ‫داشت‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫بدون‬ ‫افراد‬ ‫تمام‬ ‫نزد‬
‫شان‬
‫میگیر‬ ‫صورت‬
‫د‬
•
‫مثال‬ ‫طور‬
:
‫خون‬ ‫فشار‬ ‫سویه‬ ‫در‬ ‫جزئی‬ ‫کاهش‬
•
‫روش‬ ‫و‬ ‫اخالقی‬ ،‫اجتماعی‬ ،‫اقتصادی‬ ‫تغیرات‬ ‫باالی‬ ‫نفوس‬ ‫اهمتامات‬
‫است‬ ‫متمرکز‬ ‫زندگی‬

.2
‫ابدائی‬ ‫وقایه‬
...
Primary Prevention
.2
High Risk strategy
:
•
‫خطر‬ ‫به‬ ‫معروض‬ ‫افرادیکه‬ ‫وقایه‬
‫باشد‬ ‫می‬
‫های‬ ‫میتود‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫که‬
‫می‬ ‫دریافت‬ ‫کلینیکی‬
‫گ‬
‫ردد‬
•
‫برای‬ ‫پیشرفته‬ ‫های‬ ‫کشور‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫پسندیده‬ ‫هدف‬ ‫یک‬ ‫ابتدائی‬ ‫وقایه‬
‫کنترول‬
‫زندگی‬ ‫کیفیت‬ ‫بردن‬ ‫بلند‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫ساری‬ ‫امراض‬
•
‫مزمن‬ ‫امراض‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫برای‬ ‫است‬ ‫جدید‬ ‫انکشاف‬ ‫یک‬ ‫ابتدائی‬ ‫وقایه‬

.3
‫ثانوی‬ ‫وقایه‬
Secondary Prevention
•
‫که‬ ‫مناسب‬ ‫های‬ ‫فعالیت‬
‫ابتدای‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ‫مرض‬ ‫پیشرفت‬ ‫توقف‬ ‫عث‬ ‫با‬
‫آن‬ ‫ی‬
‫اختالطات‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫و‬
‫آن‬ ‫از‬ ‫ناشی‬
‫میگردد‬
‫هدف‬
:
•
‫ثانویه‬ ‫وقایه‬ ‫مثال‬
:
‫تشخیصیه‬ ‫آزمایشات‬
•
‫وسیله‬ ‫یک‬ ‫ثانوی‬ ‫وقایه‬
‫است‬ ‫امراض‬ ‫سرایت‬ ‫کنترول‬ ‫در‬ ‫ناقص‬
‫اک‬ ‫که‬
‫ثرا‬
‫است‬ ‫موثر‬ ‫کمتر‬ ‫ابتدایی‬ ‫وقایه‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫و‬ ‫قیمت‬
•
‫ثانوی‬ ‫وقایه‬ ‫خاص‬ ‫اهتمامات‬
:
‫موقع‬ ‫به‬ ‫تداوی‬ ‫و‬ ‫تشخیص‬

.4
‫ثالثی‬ ‫وقایه‬
Tertiary Prevention
•
‫گوید‬ ‫را‬ ‫ابتدائی‬ ‫مرحله‬ ‫از‬ ‫مرض‬ ‫پیشرفت‬ ‫وقایوی‬ ‫اهتمامات‬
•
‫است‬ ‫پتوجنیزس‬ ‫نهای‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ‫مداخله‬
‫هدف‬
:
•
‫صدمات‬ ‫محدودیت‬
‫کرده‬ ‫ظهور‬ ‫اشخاص‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫امراضی‬ ‫ی‬
‫است‬

‫ک‬ َ‫ق‬َ‫ف‬َ‫و‬
‫هللا‬ ‫م‬

‫ساری‬ ‫غیر‬ ‫مزمن‬ ‫امراض‬ ‫اپیدیمولوژی‬
(
ECND
)
•
‫سمپوزیم‬
EURO
‫سال‬ ‫در‬
1957
‫تعریف‬ ‫ذیل‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مزمن‬ ‫امراض‬ ‫م‬
‫نموده‬
:
•
‫تغی‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫وظیفوی‬ ‫یا‬ ‫ساختمانی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫عضویت‬ ‫آسیب‬ ‫یا‬ ‫خرابی‬
‫را‬ ‫ری‬
‫یابد‬ ‫می‬ ‫ادامه‬ ‫زیادی‬ ‫مدت‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫آورده‬ ‫بوجود‬ ‫مریض‬ ‫نارمل‬ ‫حالت‬ ‫در‬
•
‫امراض‬ ‫مزمن‬ ‫و‬ ‫حاد‬ ‫تعریف‬ ‫به‬ ‫رابطه‬ ‫در‬ ‫طب‬ ‫علماء‬ ‫نظر‬

‫ادامه‬
...
‫ساری‬ ‫غیر‬ ‫مزمن‬ ‫امراض‬ ‫اپیدیمیولوژی‬
(
ECND
)
،‫امریکا‬ ‫در‬ ‫مزمن‬ ‫های‬ ‫ناجوری‬ ‫کمسییون‬
‫انحراف‬ ‫یا‬ ‫آسیب‬ ‫را‬ ‫مزمن‬ ‫امراض‬
‫از‬
‫باشد‬ ‫ذیل‬ ‫خصوصیات‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫دارای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫نموده‬ ‫تعریف‬ ‫نارمل‬ ‫حالت‬
:
•
‫بودن‬ ‫دائمی‬
•
‫ناتوانی‬ ‫بجاگذاشتن‬
•
‫آید‬ ‫می‬ ‫بوجود‬ ‫برگشت‬ ‫قابل‬ ‫غیر‬ ‫پتالوژیک‬ ‫تغیرات‬ ‫سبب‬ ‫از‬
•
‫کند‬ ‫می‬ ‫مریض‬ ‫مجدد‬ ‫احیای‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫بخصوص‬ ‫تعلیمات‬ ‫ایجاب‬
•
‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫المدت‬ ‫طویل‬ ‫مواظبت‬ ‫و‬ ‫توجه‬ ‫به‬ ‫ضرورت‬ ‫ممکنست‬

‫ادامه‬
...
‫ساری‬ ‫غیر‬ ‫مزمن‬ ‫امراض‬ ‫اپیدیمیولوژی‬
(
ECND
)
‫شامل‬ ‫ساری‬ ‫غیر‬ ‫امراض‬
:
•
‫دماغی‬ ‫و‬ ‫عصبی‬ ،‫کلیوی‬ ،‫وعائی‬ ‫قلبی‬ ‫امراض‬
•
‫مانند‬ ‫اسکلیتی‬ ‫عضلی‬ ‫امراض‬
:
Arthritis
•
‫مانند‬ ‫تنفسی‬ ‫مزمن‬ ‫امراض‬
:
،‫مزمن‬ ‫برانشیت‬
(
Emphysema
)
‫و‬
(Asthma)
•
‫تصادمات‬
•
‫کوری‬
•
Cancers
•
Diabetes
•
‫چاقی‬
(
Obesity
)
‫میتابولیک‬ ‫امراض‬ ‫دیگر‬ ‫و‬

‫خطر‬ ‫عوامل‬
(
Risk factors
)
‫ساری‬ ‫غیر‬ ‫امراض‬
:
.1
‫دود‬ ‫دیگر‬ ‫اشکال‬ ‫و‬ ‫سگرت‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
.2
‫الکول‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
.3
‫زندگی‬ ‫روش‬ ‫در‬ ‫تغیرات‬
(
‫فزیکی‬ ‫های‬ ‫فعالیت‬ ،‫غذا‬ ‫مانند‬
)
.4
‫های‬ ‫فکتور‬
Stress
.5
‫محیطی‬ ‫خطر‬ ‫عوامل‬
(
‫های‬ ‫سالح‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ ،‫آب‬ ‫و‬ ‫هوا‬ ‫آلودگی‬ ‫مانند‬
‫جمعی‬ ‫تخریب‬
)
.6
‫وقایوی‬ ‫صحی‬ ‫خدمات‬ ‫دریافت‬ ‫توانائی‬ ‫عدم‬
(
،‫خون‬ ‫فشار‬ ‫کنترول‬
‫کانسر‬ ‫دریافت‬
)

‫مزمن‬ ‫ساری‬ ‫غیر‬ ‫امراض‬ ‫وقایه‬ ‫در‬ ‫مشکالت‬
:
•
‫سبب‬ ‫دریافت‬ ‫عدم‬
:
•
‫خطر‬ ‫فکتور‬ ‫چندین‬ ‫موجودیت‬
:
•
‫طوالنی‬ ‫تفریخ‬ ‫دوره‬
:
•
‫مخفی‬ ‫سیر‬ ‫و‬ ‫آغاز‬
:

‫ساری‬ ‫غیر‬ ‫مزمن‬ ‫امراض‬ ‫وقایه‬
:
•
‫وضع‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫سبب‬ ‫چندین‬ ‫دارای‬ ‫اینکه‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫مزمن‬ ‫امراض‬ ‫وقایه‬
‫شود‬ ‫می‬
•
‫مر‬ ‫پیشرفت‬ ‫از‬ ‫ثالثی‬ ‫وقایه‬ ‫تنها‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫عقیده‬ ‫گذشته‬ ‫در‬
‫و‬ ‫ض‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫جلوگیری‬ ‫رس‬ ‫زود‬ ‫مرگ‬
•
‫اساس‬ ‫بر‬ ‫فعال‬ ‫اما‬
‫متعدد‬ ‫خطر‬ ‫عوامل‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫شناخت‬
‫پیشرفت‬ ‫با‬
‫فع‬
‫الیت‬
‫طبی‬ ‫های‬
‫است‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬
•
‫است‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫همه‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫بیشتر‬ ‫ابتدائی‬ ‫وقایه‬
‫زندگی‬ ‫روش‬ ‫در‬ ‫تغیر‬ ‫یا‬ ‫خطر‬ ‫عوامل‬ ‫نمودن‬ ‫برطرف‬ ‫مانند‬

‫ک‬ َ‫ق‬َ‫ف‬َ‫و‬
‫هللا‬ ‫م‬