1. Universiteti i Prishtinës
Fakulteti i Bujqësisë dhe Veterinarisë
Teknologji Ushqimore me Bioteknologji
Lënda: “Bazat e hulumtimit shkencor”
Tema: ”Rëndësia e pjesëmarrjes në diskutime me karakter shkencor-”
hulumtues
Prof .Asoc.Dr.Hysen Bytyqi Punuan:Mustaf Xhemajli
Valmir Ejupi
Mirsim Tovërlani

2. Hyrje:Hyrje:
 Në kuadër të prezantimit tonë të sotëm do të bëjmë
përpjekje të japim një shpjegim të përgjithshëm dhe të
qartë në lidhje me temën tonë
“Rëndësia e pjesmarrjes në diskutime me karakter
shkencor-hulumtues”.

3. Përmbajtja:
• Njoftimi me atë se cka është një hulumtim shkencor,
• Për cfarë bëhet hulumtimi ?
• Përkufizimet mbi hulumtimin shkencor
• Kush mund të jenë hulumtuesit në fushat shoqërore?,
• Hulumtimi shkencor si proces komunikimi-diskutimi
dhe zgjidhjes së problemeve,
• Cilat mund të jenë format e diskutimit me karakter
shkencor-hulumtues? ,
• Përdorimin e internetit në diskutime me karakter
shkencor-hulumtues ,

4. Përmbajtja
• Intervistat (diskutimet) me anë të internetit,
• Grupet e fokusit që përdorin diskutimin me internet,
• Vrojtimet në internet,
• Të mirat(rëndësit),dhe të metat e diskutimit shkencor-
hulumtues përmes internetit,
• Çështjet etike që lidhen me përdorimin e kompjuterit si
mjet për diskutim me karakter shkencor-hulumtues.

5. Çfarë është hulumtimi shkencorÇfarë është hulumtimi shkencor??
 Në jetën tonë të përditshme
,shohmi se edhe ne mund të jemi
Hulumtues.
 Kjo vie nga ajo se ne pyesim dhe
kërkojm ose hulumtoimë për shumë
gjëra që neve na nevojiten.
 Kështu,në disa prej rasteve ne
mund të dijmë se ku t΄i gjejmë
përgjigjet për vetëm disa prej
pyetjeve tona të bëra.

6. Çfarë është hulumtimi shkencor?Çfarë është hulumtimi shkencor?
 Por,nganjëherë neve do të na duhet të përdorim rrugë
shtesë për gjetjen e pyetjes;të cilat mund të jenë disa,si
p.sh.→
 Hulumtimi më i thellë i dukurisë,
 Diskutimi hulumtues me dikë tjetër për pyetjen,etj.
 Gjetja e pëgjigjes më pastaj varet nga shumë faktorë të
cilët mund të jenë si:burimet,interneti..parashtimi i
pyetjes personit të duhur apo jo,etj.
 Prandaj,hulumtimi shkencor mund ta përkufizojmë si
proces i cili zhvillohet me qëllimin e vetëm që është
kuptimi më i detajuar i problemeve,në këtë rast atyre
shkencore.

7. Përkufizime të hulumtimit
 Hulumtimi shkencor paraqet një proces që përbëhet nga
zgjidhja e problemeve të shumëllojshme intelektuale
,ndër personale dhe praktike.
 Hulumtimi është hetim sistematik,i kontrolluar,empirik
dhe kritik i pohimeve hipotetike për marrdhëniet e
supozuar midis dukurive natyrore (Kerlinger,1970:8).
 Një kërkim ose hetim që ka për qëllim zbulimin e ndonjë
fakti me anë të diskutimit, shqyrtimit ose studimit të
kujdesshëm të lëndës.

8. Përkufizime të hulumtimit
 Kërkimi (hulumtimi) shkencor më shpesh është
definuar si aktivitet që synon zgjidhjen e problemeve
njohëse (qëllimi është arritja deri te dituria), por, në të
njëjtën kohë, hulumtimi është edhe aktivitet social -
proces komunikimi apo diskutimi.

9.  Por, ndërmjet kujt zhvillohet ky proces komunikimi
apo diskutimi me karakter hulumtues ?
 Zhvillohet ndërmjet subjekteve të ndryshëm të
përfshirë në procesin e kërkimit (hulumtimit).
o Subjekt (hulumtues) në këtë rast mund të quhet
gjithësecili që bënë pyetje, si p.sh., Pse ndodh
dicka? , Si ndodhë? , etj.
Përkufizime të hulumtimit

10. Në kuptim të subjekteve, hulumtimi mundNë kuptim të subjekteve, hulumtimi mund
të vështrohet si:të vështrohet si:
1. Hulumtimi shkencor si proces komunikimi
(diskutimi) :
 Në hulumtim shkencor të këtij lloji pjesëmarrës janë:
 Porositësi,
 Hulumtuesi,
 Intervistuesi dhe
 I anketuari

11. Në kuptim të subjekteve, hulumtimi mund tëNë kuptim të subjekteve, hulumtimi mund të
vështrohet si:vështrohet si:
 Secili prej këtyre në këtë rast janë emëruar si “Aktorë”
të një hulumtimi, dhe
 Secili prej këtyre pjesëmarrësve ka rolin e tij për
mbarëvajtjen e hulumtimit,
 Por, VENDIMTAR në këtë proces është ndërveprimi
(interaksioni) ndërmjet këtyre “aktorëve” të
hulumtimit.

12. Rolet e pjesëmarrësve në hulumtim komunikimiRolet e pjesëmarrësve në hulumtim komunikimi
(diskutimi) :(diskutimi) :
1.Porositësi ia komunikon problemin hulumtuesit
(përcakton problematikën në bazë të së cilës hulumtuesi
përpilon një skicë ideore (konceptuale),
2.Hulumtuesi organizon punën në kuptimin e planifikimit
dhe organizimit të hulumtimit (përpilon skicën ideore),
zhvillon dhe teston instrumentet kërkimore,
3.Ekzaminuesi vendosë kontakte me të anketuarit, i
motivon ata që të marrin pjesë në hulumtim dhe jep
udhëzime,
4.I anketuari pranon pjesëmarrjen në studim dhe vepron
sipas udhëzimeve të marra nga ekzaminuesi.

13. Ecuria më tej :
 Ekzaminuesi(pyetësorët e mbushur) →
 Hulumtuesi (përpunon të dhënat), dhe ia komunikon →
 Porositësi ndërmerr masat e rekomanduara dhe së bashku
me Hulumtuesin tentojnë të ndryshojnë dukurinë për të
mirë, duke ndërmarrë masat e duhura.

14. Hulumtimi shkencor si proces i zgjidhjes sëHulumtimi shkencor si proces i zgjidhjes së
problemit:problemit:
 Në esencë veprimtaria kërkimore është aktivitet për
arritjen deri te njohuritë e reja ose zgjidhjen e
problemeve teorike ose praktike.
 Duke parë në këtë mënyrë, hulumtimin mund ta
definojmë si proces për zgjidhjen e problemeve njohëse
dhe praktike.
 Edhe ky proces, si proceset tjera i ka fazat e caktuara
sikurse proceset tjera.
 Por, cilat janë fazat nëpër të cilat kalon ky hulumtimPor, cilat janë fazat nëpër të cilat kalon ky hulumtim?

15. Fazat e hulumtimit shkencor si proces i
zgjidhjes së problemeve
• Fazat e procesit për zgjidhjen e problemeve njohëse
dhe praktike (të hulumtimit) janë:
1.Përcaktimi i kornizës së problemit të hulumtimit –
(përballja me pyetjen) ,
2.Faza përgatitore – (njohja e dukurisë apo fenomenit që
do të studiohet),
3.Dizajni (projektimi) i hulumtimit – (fazat nëpër të cilat
do të hulumtohet),

16. Fazat e hulumtimit shkencor si proces iFazat e hulumtimit shkencor si proces i
zgjidhjes së problemevezgjidhjes së problemeve
4.Zhvillimi i instrumenteve - (përgatitja apo mbledhja e
subjekteve, të dhënave, etj.)
5.Realizimi i hulumtimit – (Veprimi me ato të dhëna),
6.Përpunimi dhe analiza e të dhënave –
(analizimi i të dhënave që janë mbledhur),
7.Shkrimi i raportit hulumtues – (shkruajmë raportin mbi
hulumtimin e kryer

17. Cilat mund të jenë format e diskutimit meCilat mund të jenë format e diskutimit me
karakter shkencor-hulumtues?karakter shkencor-hulumtues?
• Komunikimi (diskutimi) me karakter shkencor-
hulumtues, mund të jetë dy llojesh; që janë :
1.Diskutimi i drejtëpërdrejtë (ballë për ballë), dhe
2.Diskutimi me anë të kompjuterit (elektronik).
 Së pari duhet të kemi të qartë atë se në të dyja rastet e
diskutimit të cekura më lartë, diskutimi zhvillohet
ndërmjet dy palëve, që janë Hulumtuesi dhe
Pjesëmarrësi në hulumtim.
 Secila prej këtyre ka përparësitë dhe mangësitë e veta si
metoda të diskutimit.

18. Diskutimi i drejtëpërdrejtëDiskutimi i drejtëpërdrejtë
 Është formë e diskutimit, e cila përdoret në rastet kur
pjesëmarrësi dhe hulumtuesi gjenden në largësi të
vogël mes vete.
 Formati i këtij diskutimi mund të ndryshojë, varësisht
nga të dhënat që po kërkohen.
 Formati mund të jetë i thjeshtë dhe ai me anë të
komunikimit (rrëfimit).

19. Diskutimi i drejtëpërdrejtë
 I thjeshtë nënkuptohet ai format i diskutimit, i cili
zhvillohet kryesisht me anë të pyetjeve dhe përgjigjeve
nga hulumtuesi.
 Diskutimi me anë të komunikimit (rrëfimit)
nënkuptohet ai diskutim, i cili zhvillohet duke u pyetur
vetëm pyetja kryesore nga hulumtuesi tek pjesëmarrësi
në hulumtim.
o Më pas ky diskutim vazhdon ashtuqë pjesëmarrësi flet
vazhdimisht për ngjarjen (dukurinë) e pyetur, ku
hulumtuesi nxjerrë të dhënat duke e ndëgjuar
pjesëmarrësin.

20. Përparësitë e diskutimit ballë për ballëPërparësitë e diskutimit ballë për ballë
Përparësitë :
 Merren të dhëna direkte nga hulumtuesi
(aty për aty),
 Besueshmëria e të dhënave është e
konsiderueshme,
 Mund të përcillen dhe emocionet e
pjesëmarrësit gjatë diskutimit,
 Dihet “historia” dhe pjesëmarrësi, çfarë
informacionesh mund të japë ai,
 Mund të përzgjidhen pjesëmarrësit në bazë të
diskutimit që kemi të bëjmë.

21. Mangësitë e diskutimit ballë për ballë
Mangësitë :
 Ky diskutim ndikohet shumë nga gjendja emocionale e
pjesëmarrësit,
 Pjesëmarrësi frikësohet se do të zbulojë gjatë
diskutimit ndonjë vepër të tijën që e ka vepruar dhe që
bie ndesh me ligjin,
 Disa pjesëmarrës mund të ndikohen edhe nga disa
tipare të hulumtuesit; si : Gjinia, Kombësia, Raca, etj.-
e paarsyeshme,
 Pamundësia e takimit me pjesëmarrësit e largët,
 Kosto e lartë e këtij diskutimi, etj.

22. Grupet e fokusit në internet
• Grupet e fokusit në internet nënkuptojnë grupin e njerëze që flasin
(diskutojnë) për një temë hulumtimi.
• Këta njerëz nuk janë në të njëjtën hapësirë fizike së bashku.
• Poashtu këto grupe të diskutimit mund të ndahen.

23. Grupet e fokusit në internet
• Grupet e fokusit ndahen në Grupe të fokusit:
1. Sinkronike dhe
2. Asinkronike.
• Sinkronik: të gjithë pjesëmarrësit diskutojnë në të
njëjtën kohë; p.sh. (MSN, Skype,Yahoo, etj.).
• Asinkronik: Njerëzit mund të mos jenë në diskutim
përnjëherësh, pra mund të kthejnë mesazhet e tyre
dikur më vonë

24. Përparësitë dhe mangësitë e diskutimit nëPërparësitë dhe mangësitë e diskutimit në
internetinternet
 Përparësitë:Përparësitë:
1.1. Nuk kushton shumë;Nuk kushton shumë; pasiqë shumica e shërbimeve janë të
ofruara pa pagesë ose mundemi t’iu qasemi pasi t’i kemi
paguar ato,
2. Pjesëmarrësit e ndryshëm gjeografikisht mund të marrin
pjesë në diskutimin e njëjtë, duke pasur vetëm qasje në
teknologjinë e duhur,
3. Është e përshtatshme kur diskutohet me grupe të caktuara
të njerëzve; si psh :
a)a) Ata që nuk kanë mundësi të takohen ballë për ballë,Ata që nuk kanë mundësi të takohen ballë për ballë,
b)b) Disa njerëz mund të diskutojnë më lehtë tema, të cilat për ata janëDisa njerëz mund të diskutojnë më lehtë tema, të cilat për ata janë
më të ndjeshme,më të ndjeshme,

25. Përparësitë:
c) Disa grupe mund të jenë më pak të gatshëm të
diskutojnë me hulumtuesin që ka karakteristika të
ndryshme si; Gjinia, Etniciteti, etj.
4. Të dhënat e nxjerrura nga diskutimi, më së shpeshti janë
në formatin e një teksti, që dmth, se intervista e fituar
mund të shkarkohet direkt në programe statistikore për
analizë ose në bazë të të dhënave,
5. Të dhënat e diskutimit nuk ka nevojë të zbardhen, etj.

26.  Mangësitë:Mangësitë:
 Të gjithë diskutuesit në këtë rast duhet të dinë të
përdorin internetin,
 Një numër i madh i pjesëmarrësve në diskutim,
përjashtohet me arsyen se ata nuk dinë të përdorin
teknologjinë e paraparë me anë të së cilës diskutohet,
 Hulumtuesi ka shumë pak ose aspak informacion mbi
njerëzit që mund të largohen nga diskutimi pak para se
diskutimi të kryhet,

27. Mangësitë tjera:Mangësitë tjera:
 Diskutimeve përmes internetit iu mungon toni i
zërit të diskutuesëve, ndjenjat e tyre që i shfaqin
gjatë diskutimit, etj,
 Pjesëmarrësit në diskutim mund të mos jenë ata që
thojnë se janë në diskutim,
 Diskutuesit mund të largohen në çastet kyçe të
diskutimit tonë, etj.

28. Vrojtimet në internetVrojtimet në internet
• Interneti ofron potencial të madh për vrojtim si pjesëmarrës
në një dhomë bisedash ose grupe diskutimi si “vëzhgues”.
• Pra, një person kështu mund të vëzhgojë një dhomë
bisedash (diskutimi) edhe pa marrur pjesë në të.
• Në këtë rast hulumtuesi shoqëror mund të mbledhë të
dhëna për t’iu përgjigjur pyetjeve të hulumtimit që kanë të
bëjnë me mënyrën se si njerëzit e përdorin internetin dhe
mënyrën se si ata diskutojnë në lidhje me çështjet që
ngrihen nga pjesëmarrësit.

29. • Kryerja e çdo diskutimi, ngre çështje etike.
• Kjo sepse hulumtimet shoqërore kanë të bëjnë së pari me
njerëzit si qenie, informacionet e tyre, mendimet, ndjenjat e
tyre, etj .
 Pëlqimi i informuar :Pëlqimi i informuar :
 Nënkupton që duhet të jepet informacioni i plotë në lidhje
me diskutimin që do të zhvillohet dhe më pastaj të merret
përgjigja se a dëshiron personi i caktuar të marrë pjesë në
diskutim.
o Personave që pranojnë të marrin pjesë, më pas iu dërgohet një
marrëveshje me email që duhet të plotësojnë kutizën me shenjën (√ ).
Çështjet etike që lidhen me përdorimin e kompjuterit siÇështjet etike që lidhen me përdorimin e kompjuterit si
mjet për diskutim me karakter shkencor-hulumtuesmjet për diskutim me karakter shkencor-hulumtues

30. • Pasi pjesëmarrësit të kenë plotësuar këtë marrëveshje,
atëherë nënkuptohet se janë pajtuar që të marrin pjesë në
diskutimin për të cilin janë informuar.
Konfidencialiteti:Konfidencialiteti:
• Nënkuptohet që kur përdoret kjo formë diskutimi,
diskutuesit në disa raste mund të mbeten anonim.
• Disa mund të fshehin identitetin e tyre, apo të paraqiten me
identitete false,
• Disa përdorues mund të njihen vetëm nga email-adresa të
cilën ata e përdorin.
Privatësia:Privatësia:
 Nënkuptohet që të respektojmë privatësinë e email-eve
private që na vijnë,
 Pra mos të zbulohet asnjë informacion në lidhje me atë person.

31. Konkluzion:Konkluzion:
• Ne mendojmë që secila prej metodave që përdoret
në diskutimet me karakter shkencor-hulumtues, kanë
përparësi specifike në vete.
• Sot është duke u përdorur me të madhe diskutimi me
anë të internetit në krahasim me atë përballë njëri-
tjetrit.
• Cilado metodë diskutimi që të përdoret, është me
rëndësi respektimi i rregullave të etikës që japin një
hulumtim të mirëpritur dhe të suksesshëm nga të dyja
palët.

32. Referencat :Referencat :
• Prof .Asoc.Dr.Hysen Bytyqi, Leksione të autorizuara, Prishtinë,
Nëntor 2015,
• Dr. sc IMËRLIJE ALILI, Metodologjia e punës hulumtuese
shkencore, 2013,
• http://tinyurl.com/gtqydrl,

33. Ju faleminderit për vëmendje!