hazırlayan: Melike Arı danışman: Dr. Agah Tuğrul Korucu

1. Öğretim Tasarımı Modelleri
HAZIRLAYAN: MELIKE ARI
DANIŞMAN: DOÇ.DR. AĞAH TUĞRUL KORUCU

2. ADDIE MODELİ
• Analyze Çözümleme
• Design Tasarım
• Develop Geliştirme
• Implementation Uygulama
• Evaluation Değerlendirme

3. • Analiz (Analysis)
Dersi tasarlarken dikkate alınması gereken tüm değişkenlerin (öğrencilerin özellikleri, öğrencilerin ön bilgileri,
varolan kaynaklar, vb.) belirlenme aşamasıdır. Bu aşama, Ek 1’de ifade edilen öğrenme ortamının tasarlanması aşamasına
benzerdir.
• Tasarım (Design)
Dersin öğrenme hedeflerinin, materyallerin nasıl tasarlanacağı ve geliştirileceğinin belirlendiği (hangi içeriğin
anlatılacağı, hangi düzende anlatılacağının öykü panosunda gösterildiği ve metin, video ve ses materyallerinin hangi sırayla
kullanılacağı gibi) ve hangi teknolojinin (ÖYS, video veya sosyal medya gibi) kullanılacağına karar verilen aşamadır.
• Geliştirme (Development)
İçeriğin oluşturulması aşamasıdır. İçeriğin geliştirilmesinde kurum içi insan kaynaklarının mı kullanılacağı yoksa
hizmet mi satın alınacağına karar verilir, üçüncü kişilerin hazırladığı materyaller için telif hakları düzenlemeleri yapılır,
içerik web sitesine veya ÖYS’ne yüklenir.
• Uygulama (Implementation)
Dersin uygulama aşamasıdır. Öğrenci destek personelinin bilgilendirilmesi ve öğrenci değerlendirmesi
etkinlikleri de bu aşamaya dahildir.
• Değerlendirme (Evaluation)
Geliştirilmesi gereken kısımları tespit etmek için veri ve geri bildirim toplama aşamasıdır. Toplanan veriler ve geri
bildirimler, dersin bir sonraki uygulaması için tasarımın, geliştirmenin ve uygulamanın iyileştirilmesine girdi olur.

5. DİCK ve CAREY TASARIM MODELİ
• 1. Öğretim Hedefleri
• 2.Öğretimsel Analiz
• 3. Giriş Davranışları ve Öğrenen Özellikleri
• 4. Performans Hedefleri
• 5. Ölçüt Tabanlı Test Maddeleri
• 6. Öğretim Stratejileri
• 7. Öğretim Materyalleri
• 8.Biçimlendirmeye Dönük Değerlendirme
• 9. Bütüne Dönük Değerlendirme

7. Öğretimsel strateji; genellikle, içeriğin organizasyonunun ve
sıralanmasının çeşitli hallerinin, öğrenme etkinliklerinin belirtilmesinin,
içerik ve etkinliklerin nasıl düzenleneceğinin belirlenmesinde kullanılır.
Dick ve Carey’nin (1990) aşama aşama tasarım modeli, tasarımcının
öğrenme hedeflerini ve bu hedeflere ulaşılmasını sağlayacak öğretim
stratejilerini belirlediği bir dizi olay ve olguları içermektedir. Dick ve Carey
tasarım modeline örnek olarak tek yönlü öğretimsel televizyon veya video-
kaset kullanımı verilebilir. Dick ve Carey tasarım modelinde, öğretmen
bütünüyle iletişimin başlatıcısı ve moderatörü konumundadır.

8. 1.Öğretim Hedeflerinin Belirlenmesi:
Öğretimin Amacı:
Öğrencide meydana gelmesi istenilen davranışların amaç olarak belirlenmesi
Öğretim tamamlandıktan sonra öğrencide hangi becerinin geliştirilmek
istendiğinin tanımı.
İhtiyaç Analizi:
İhtiyaçların analiz edilmesi, öğretimin amaçları ile kişisel ihtiyaçlar arasındaki
farkın analiz edilmesi.
2.Öğretimsel Analiz:
Amaç:
Hedefe ulaşmak için gerekli olan yetenekleri belirlemek.
Görev Analizi:
Adım adım kişinin hedefi uygularken ne yapacağının tanımı.
Prosedür boyunca her bir adımda kullanılan yetenekler.
Süreç Analizi:
Karmaşık becerilerin öğrenilmesinde bireyin gerçekleştirdiği zihinsel çalışmalar.
Öğrenme - Görev Analizi:
Entelektüel beceri gerektiren öğretim hedefleri

9. 3.Giriş Davranışların Değerlendirilmesi:
Amaç:
Öğrencilerin öğrenme görevine getirmesi gereken becerileri belirlemek.(önbilgiler)
Zihinsel Beceriler
Sözlü anlama ve uzamsal yönelmeler gibi yetenekler
Kişilik Özellikleri
4.Performans Hedefleri:
Amaç:
İhtiyaç ve amaçları özel ve detaylı hedeflere dönüştürmek.
İşlevleri:
Öğretimde gerçekleşmeyecek amaçların belirlenmesi.
Dersi öğretimin uygun şartları üzerine planlamaya dikkat etmek.
Ders planında hedef performansları belirlemek.
Öğrencilerin performanslarının artması için onlara rehberlik etmek.
Öğrencilerin çalışmalarını desteklemek.
5.Kriter Referans Testlerinin Geliştirilmesi:
Yeni becerileri öğrenmek için gerekli olan bireysel hazır bulunuşlukları belirlemek.
Öğrenme sırasında öğrencilerde meydana gelen oluşumları ders boyunca kontrol etmek.
Aile ve yöneticiler için öğrencilerin ilerleyişini gösteren dokümanlar hazırlamak.
Ders planını geliştirmeden ve öğretim materyallerini seçmeden önce yapılan erken bir performans
değerlendirmesi.
Öğrenci performansının ölçülmesi için değerlendirme araçlarının geliştirilmesi.

10. 7.Öğretimin Materyallerinin Seçimi Ve Geliştirilmesi
Amaç:
Basılı materyaller ya da diğer kitle iletişim araçlarını öğretim için seçimi ve tasarlanması
Mümkünse kullanılması olanaklı olan materyalleri kullanmak. Eğer yoksa yeni materyallerin geliştirilmesine ihtiyaç
duyulur.
Öğretmenin rolü: Anlatım sisteminin seçimine bağlı
Öğrenci el kitabı, öğretimsel materyal, testler ve öğretici rehberi içeren var olan ya da yeni geliştirilen materyallerin
seçimi.
8.Biçimlendirici Değerlendirmenin Geliştirilmesi
Amaç:
Öğretimsel materyali düzenlemek ve geliştirmek için bilgi sağlamak.
Öğretim materyalleri ile sağlanan bilgiler arasındaki tutarsızlığı belirlemek
Kalabalık öğrenci grupları için öğretimi etkili hale getirme amaçlı düzenlemeler yapmak.
Birebir: Bir öğrenciyle birebir bir görüşme yapmak
Alan Sınavı
9.Öğretimi Düzenlemek
Hedeflere ulaşmayı engelleyen unsurları ortadan kaldırmak.
10.Toplam Değerlendirmenin Yürütülmesi ve Geliştirilmesi:
Amaç:
Sistemin etkililiğini bütünleştirmek için çalışır.
Gelişme aşamasını geçirmiş olan sistemi yürütür.
Öğretimsel sistemin geliştirilmesinin bir parçası değildir.
Bağımsız değerlendirme.
Küçük- Büyük Ölçe

11. Kemp, Morrison ve Ross Modeli
Bir öğretmen olarak isteğimiz ya da kurumun isteği üzerine çeşitli eğitimler alırız.
Bu eğitimlerin üzerine düşünür, en önemlisi de bizim için kıymetli olan zamanımızı
harcarız.
Eğitimler güzel geçer; yeni bilgiler, etkinlikler, uygulamalar öğreniriz ve bu
heyecanla öğrendiğimiz her şeyi sınıfımıza gelince göstermek, öğretmek isteriz.
Ama bu istek, derse girdiğimizde, planlamamızı elimize aldığımızda karmaşıklaşır
ve şöyle sorular dönmeye başlar etrafımızda:
Öğrendiğim bu etkinliği planımın neresinde kullanmalıyım?
Bu uygulamayı işleyeceğim konuya nasıl transfer ederim?
Bir şekilde sınıfa girer öğrendiğimizi uygularız, ancak ders bitiminde hüsrana
uğrarız ve yine sorular…
Ben bu etkinlikten çok keyif almıştım, neden öğrencilerim keyif almadı?
Halbuki bu uygulama çok kolaydı, neden öğrencilerime zor geldi?
Bu tam sınıfımın ilgisini çeker dediğim uygulamaya öğrencilerim neden ilgisiz
kaldı?
İşte bu sorularla karşılaşmamak için, yapacağımız öğretimi tasarlamamız gerekir.

12. 1. Adım: Öğretim Problemlerini, Hedeflerini Belirleme
Bir öğretim problemini belirlemek için öğretim ihtiyaçlarına bakmak gerekir. Bunun için sınıfımızda,
okulumuzda ihtiyaç analizi yapmalıyız. Örneğin; öğrenciler genel olarak Matematik dersinde hangi konuyu
öğrenmede zorlanıyor? Bu soruyu tüm okulumuzdaki matematik öğretmenlerine sorabiliriz. Yapılan sınav
sonuçlarına bakarak da öğrencilerin zorlandığı konuları görebiliriz. Ortak bir görüş, ihtiyaç yakalayabiliriz. Bu
ihtiyaçlar doğrultusunda da öğretim hedeflerimizi belirleriz. Hedefleri belirlediğimizde unutmamamız gereken
sorular vardır: Öğretim hedefleri probleme uygun mu? Problemin çözümüne yardımcı olacak mı?
2. Adım: Öğrenen Kişi Özellikleri
İhtiyacı belirlediğimiz zaman, ihtiyaca yönelik çalışacağımız sınıfın veya grubun tüm özelliklerini (hazır
bulunuşluk düzeyleri, ön bilgileri vb.) araştırmamız gerekir. Bu sadece öğrenciye veya katılımcıya özel bir konu
değildir. Bu adımda öğrenen kişilerin bulunduğu ortamın da uygunluğunu, özelliklerini de belirlememiz gerekir.
Örneğin, bilgisayar laboratuvarında gerçekleştireceğimiz bir öğretim tasarımı yaparız, ama tasarımı yapacağımız
okulun bilgisayar laboratuvarında yeterli bilgisayar yoktur. Başka bir örnek, projeksiyon ile yansıtacağımız birçok
sunum hazırlamışızdır, ama sunumu yapacağımız sınıfın pencerelerinde perde yoktur ve gün ışığı sunumumuzu
görünmez kılacaktır.
3. Adım: Görev Analizi
İşte bu adım; çeşitli eğitimlerden öğrendiğimiz teknolojik uygulamaları, araçları kullanacağımız adımdır.
İlk yapmamız gereken tasarımını yaptığımız dersin içeriğini oluşturacak olguları, kavramları ve kuralları belirmektir.
Yani içeriğimizin nelerden oluştuğunu belirlememiz gerekir. İkinci yapmamız gereken ise belirlediğimiz dersin
hedeflerine ve içeriğine yönelik uygulamar bulma, gerekirse kullanmak istediğimiz uygulamaları revize etmektir.

13. • 6. Adım: Mesaj Tasarımı, Öğretim Materyali ve Öğretimi Geliştirme
“Öğrenciye içeriği sunmanın en iyi yolu hangisidir? Öğretim stratejilerini uygulamanın en iyi yolu nedir? Görev analizinde belirlediğimiz
teknolojik araçlar, uygulamalar öğrencilerin dikkatini çeker mi?” soruları bu adımda cevaplayacağımız sorulardır.
Öğretimi geliştirmek için şu ilkelere bağlı kalmak önemlidir.
Somutlaştırma
Geriye Dönük Atıflarda bulunma
Uygun bir süre/hız kullanma
Tutarlılığı Koruma
• 7. Uygulama ve değerlendirme
Süreç değerlendirmesinin yapılacağı adımdır. Öğrenciler süreçte eğlenmiş ama öğrenmemiş olabilirler. Tasarımımızın etkili olması için süreç
değerlendirmesinin sonuçlarını görmemiz gerekir ki, sonuçlara göre tasarımımızı revize edebilelim.
Öğretim Tasarımı adımları esnektir, her adımda geriye dönüp bakabilir, adımların yerini değiştirebilir, tekrar revize edebiliriz.
Teknolojiyi kullanmayı istemek önemlidir. Ama bunu nasıl kullanacağımız çok daha önemlidir. Eğer öğretim tasarımını yapmadan yola çıkarsak;
güzel fikirlerimiz, öğrendiğimiz, yararlı olacağına inandığımız tüm uygulamalar havada kalabilir, yarardan çok zarara dönüşebilir.
Gelin, teknolojiyi öğretimimizi tasarlayarak kullanalım; öğretmen açısından zaman kazandıracak, öğrenci açısından da verimli ve etkili olacaktır.

14. ASSURE TASRIM MODELİ

15. 1. ÖĞRENEN ANALİZİ
Öğretimin merkezinde, odağında öğrenci vardır.
Öğretsel mesajın ve materyallerin etkin kullanabilmesi, öğrenci özellikleri ve
öğretim yöntemleri, mesaj ve materyalleri arasındaki uygunluğa bağlıdır.
2. HEDEF VE KAZANIMLARIN BELİRLENMESİ
Hedef ve kazanım yol göstericidir.
Öğretimin sonucunda öğrenciden ne tür bilgi ve beceriler kazanacağı
belirlenir.
Öğrenciye dönük, öğrencinin yapacaklarına ve kazanacaklarına açık olarak
ifade etmelidir.

16. • 3. YÖNTEM, MEDYA VE MATERYAL SEÇİMİ
- Yapılması gereken işlemler için uygun metodun seçilmesi.
- Metodun uygulanması için en uygun medyanın seçilmesi.
- Bu medyaya uygun materyallerin seçilmesi güncellenmesi ve
tasarlanması.
• 4. MEDYA VE MATERYALLERİN KULLANILMASI
- Kullanılacak materyallerin gözden geçirilmesi.
- Kullanacak materyallerin hazırlanması.
- Öğretim ortamının hazırlanması.
- Öğrencilerin hazırlanması.
- Öğretim içeriğinin aktarılması.

17. • 5. ÖĞRENEN KATILIMIN SAĞLANMASI
- Öğretimin verimli olabilmesi için öğrenenlerin programa aktif olarak katılmaları gerekir. Bunun için öğretenler
tarafından bir dizi öğrenme etkinlikleri yürütülür. Düzenlenen etkinlikler, öğrenenlerin pratik yapmalarını
sağlanmalı, bilgi ve yeteneklerini geliştirmeli ve geri bildirim vermelidir.
- İnsanlar uygulama yaparak öğrendikleri bilgilerin %90’ı akılda kalıcı olmaktadır ve bu şekilde öğrenilen bilgiler
en uzun süre hafızada kalırlar. Bu sebeple öğrenenlerin derse aktif şekilde katılmalarını sağlamak amacı ile
öğrenme etkinlikleri düzenlenmelidir. Bu etkinlikler aşağıdaki öğretim yöntemleri olabilir.
· Tartışma yöntemi
Buluş yöntemi
Soru-cevap yöntemi
Araştırma projeleri
Bilgisayar destekli öğretim(internet, uygulama programları, web tabanlı dersler)v.b.
• 6. DEĞERLENDİRME VE GÜNCELLEME
Öğretim programının sonucunda, düzenlenen öğretimin programının etkileri, verimliliği ve programa katılan
öğrencilerin öğrendikleri bilgilerin değerlendirilmesi gerekir.
Nerede olursak olalım, ulaşmak istediğimiz hedefler ile ulaştığımız gerçekler arasında bazı farklılıklar olacaktır. Bu
farklılıkları düzeltmek için, öğretim programını tekrar gözden geçirmeli, gerekli kısımları tekrar düzenleyerek
öğretim programını hedeflerimize ulaşma doğrultusunda yeniden güncellemeliyiz.

18. ARCS MODELİ
• ARCS Motivasyon Modeli, adını 4 temel stratejisinin baş harflerinden
almıştır ve bu modelin bileşenlerinin gösterimi aşağıdadır:
– DİKKAT(Attention)
– UYGUNLUK(Relevance)
– GÜVEN(Confidence)
– DOYUM(Satisfaction)

19. Dikkat (Attention)
Motivasyonun ilk basamağıdır. ARCS güdüleme modelinin en önemli ve ilk unsuru,
öğrencinin dikkatini çekmek ve eğitim boyunca devamını sağlamaktır. Dikkat kavramı,
merakın uyarımı, sürdürülmesi ve dikkati sağlama olarak ele alınmıştır. Keller’a göre
güdülemenin ilk adımı dikkati oluşturmak ve bunun devamını sağlamaktır. Bilgisayar
ortamında öğrenme uygulamaları öğrencinin dikkatini ayakta tutmada büyük avantajlar
sağlamaktadır. Çünkü bu öğrenme içeriklerinde bilgi sunma yöntemlerinin tamamı
kullanılır. Bu yöntemler, yazılı anlatım, görsel anlatım, sesli anlatım ve animasyondur.
• Algısal Uyarılma (Perceptual Arousal): Belirsizlik, sürpriz, yenilik v.s. gibi değişik,
belirsiz ve ilgi çekici ortamlar oluşturularak öğrencinin dikkatinin çekilmesi.
• Araştırmaya Yönelik Uyarılma (Inquiry Arousal): Öğrencilerin problem çözmeleri ve
soru sormaları için teşvik edilmesi.
• Değişkenlik (Variability): Çeşitli öğretim öğeleri ile öğrencinin derse karşı ilgisini
sürdürmesini sağlama.

20. Uygunluk (Relevance)
Bu strateji, öğrencinin ilgi, beklenti ve ihtiyaçlarıyla b ağlantılar kurup, onların öğrenme sonucunun önemi hakkında
bilgilendirilmesini içerir.
• Yakınlık-Aşinalık (Familiarity): Derste sunulan örnek, kavram ve ilkelerin somutlaştırılarak öğrencilerin birikimleri ve ilgileriyle
ilişkilendirilerek sunulması.
• Hedefe Yöneltme (Goal Orientation): Öğretimin (ders) amaçlarını gösteren ifadelerin kullanılması veya bunun öğrenciler
tarafından belirtilmesi.
• Güdü Uygunluğu (Motive Matching): Öğrencilerin motivasyon profillerine uygun öğretim stratejilerinin kullanılması.
Güven (Confıdence)
• Bu strateji, öğrencilerin başarı için olumlu düşünceler geliştirmesine yardımcı olur. Öğrencilerin başarı beklentileri, kişisel
özellikleri, denetim odağı (öğretmen, okul idaresi, aile vs.) ve geçmiş tecrübelerinden etkilenmektedir.
• Başarı Beklentisi (Expentancy for Success): Öğrencilerin, başarı elde etmelerinin bilincinde olmaları ve bunu nasıl elde
edebileceklerinin farkına varmaları durumu.
• Güç Deneme Durumu (Challenge Setting): Öğrencilere, başarılı olabilmeleri için uygun fırsat ve olanakların sağlanması.
• Destekleme Durumu (Attribution Molding): Başarı elde etmek için çaba gösteren öğrencilere, çaba ve yeteneklerini destekleyici
dönüt verilmesi.

21. Doyum (Satisfaction)
• ARCS güdüleme modelindeki son madde tatmindir. Öğrenciler, beklentileri ile bu
beklentilerini elde etmek için gösterdikleri çabaların sonuçları arasında bir tutarlılık ve
uygunluk bulamamaları durumunda, motivasyon kaybına uğrayabilirler. Bu nedenle bu
strateji, öğrencilerin çaba ve gayretlerini sürdürmeleri için içsel ve dışsal motive edilmeleri
gerektiğini savunur. Öğretim tasarımcıları, öğrencilerin bir derse yönelik içsel
motivasyonlarının sürdürülmesi ve geliştirilmesi için dışsal pekiştireçlerin dikkatli bir
şekilde kullanılmasını önermektedirler
Doğal Sonuçlar (Natural Consequences): Yeni kazanılan bilgi ve yeteneklerin gerçek ya
da benzetişim ortamlarında kullanılması için imkânlar sağlanması.
Olumlu Sonuçlar (Positive Consequences): İstenilen davranışın sürdürülmesi için
pekiçtireç ve dönüt verilmesi.
Eşitlik (Equity): Başarı elde etmek için ortaya konan hedefler ile sonuçların uygunluğunun
sağlanması (Keller, 1987a; Keller, 1987b; Keller ve Kopp 1987).

22. KAYNAKÇA
• http://ogretim-zeynep.blogspot.com/2011/05/dick-ve-carey-tasarm-modeli.html
• http://www.egitimdeteknoloji.com/ogretim-tasarimi-morrison-ross-kemp-modeli-
nedir/
• http://www.sdu.grafikeriniz.com/Ucuncu%20Sinif%20Guz/Ogretim%20Teknikleri%
20
• ve%20Materyal%20Gelistirme/assureMODEL.pdf
• http://unalzorlu.blogspot.com/2016/04/addie-ogretim-modeli.html
• https://ikegitimvegelisim.wordpress.com/2012/02/28/ogretim-sistemi-tasarimi-isd-
addie-modeli/
• https://busesonmez.wordpress.com/2017/03/22/arcs-motivasyon-modeli-nedir/