10. • Patolojik kırıklar
Normal Ģartlarda kırık oluĢturması
beklenmeyen travmalar sonucu geliĢen
kırıklardır. Altta; kemik metastatik tümörleri,
kist, ileri derece osteoporoz gibi kolaylaĢtırıcı
faktörler yer alır
11. • Stres kırıkları
Tekrarlayan minör travmalar sonucu geliĢir
Askerlerde görülen marĢ kırıkları (metatrsal
kırık) en iyi örnektir
Radyolojik bulgular haftalar sonra geliĢebilir
12. • Salter tipi kırıklar (epifiz plak kırığı)
Büyüme çağındaki çocuklarda uzun kemiklerde
yer alan kıkırdak dokudaki epifiz plağının
kırığıdır.
Hasarın dercesine göre büyüme etkilenebilir
13. KIRIK ĠYĠLEġMESĠ
Enflamatuar faz
◦ DolaĢımın bozulması→ nekroz→ lökosit infiltrasyonu→
enflamasyon→sitokin salınımı→neovaskülarizasyon
Onarım fazı
◦ Granulasyon dokusu→ kallus oluĢumu
Remodeling fazı
◦ Yıllar sürebilir
14. ORTOPEDĠK ACĠLLER- AÇIK
KIRIK
Cilt bütünlüğünün bozulduğu,
yumuĢak doku hasarının da eĢlik ettiği
kırık tipidir
Cilt bütünlüğünü bozan travma ya da,
kırılan kemik uçlarının cildi delmesi ile
oluĢabilir
16. ÇIKIK VE SUBLUKSASYON
Eklem komĢuluğunda yer alan
nörovasküler dokuların hasar görmesi
riski nedeni ile acil tedavi gerektirir
17.
Tedavi süresi geciktikçe redüksiyon
zorlaĢır
◦ Çevre yumuĢak dokuda geliĢen ödem, kas
spazmı..
Özellikle kalça ekleminde görülen çıkıklar
beraberinde avasküler nekroz riskini getirir
18. NOROVASKÜLER YARALANMA
Nörovaskuler travma sözkonusu
ise hasta bir an önce ortopediste
yönlendirilmelidir.
Ne kadar uzun süre nörolojik
defisit tedavi edilmezse o kadar
çok persiste olur.
19. HASTANE ÖNCESĠ
YAKLAġIM
Atel uygulaması , sabitleme
◦ Ağrıyı azaltır
◦ Hareketi engelleyerek nörovasküler yapıları
korur
◦ Kapalı kırıkların açık kırığa dönüĢme riskini
azaltır
21. Atelleme, sabitleme iĢleminde kırık
bölgesinin alt ve üst bölgesindeki
eklemlerin sabitlenmesi gerekir
Ön kol ve bilek yaralanmalarında
atellemeye ek olarak kolun sargı ile
gövdeye asılması faydalıdır
Ayak bileği için yastık üzerinde atelleme
yapılabilir
Diz ve diz altındaki yaralanmalarda diz
eklemi de sabitlenmelidir
Femoral gövde kırıklarında traksiyon da
yapılmalıdır..
23. Öykü
◦
◦
◦
◦
Travmanın Ģekli, var olup olmadığı
Travmanın oluĢum mekanizması
Altta yatan kolaylaĢtırıcı faktörler
Diğer durumlar ( kalp hastalığı,
antikoagülan kullanımı..)
25. Fizik muayene
◦ Ġnspeksiyon
ġiĢlik
Renk değiĢikliği (morarma, solukluk..)
Deformite varlığı
◦ Hareket kısıtlılığının değerlendirilmesi
Travmanın prokimalinde ve distalindeki eklemde
pasif ve aktif eklem hareketleri değerlendirilmeli
Hareketlerde kısıtlılık, istiratte ağrı eklemle iliĢkili
kırık ya da çıkık göstergesidir
◦ Palpasyon
Belirgin bir deformite yoksa tanıda büyük önem
kazanır
Noktasal hassasiyet aranır
26. Nörovasküler değerlendirme
Ekstremite yaralanmalarında periferik
sinirlerin noromotor fonksiyonları kontrol
edilmeli
◦ Üst ekstremitede median, ulnar ve radial
sinirler
◦ Omuz öne doğru çıkıklarında aksiller (omuz
yan bölgesindeki alanın duysal innervasyonu)
ve muskulokutaneöz sinirler (ön kol ekstansör
yüz duysal innervasyonu) de
değerlendirilmelidir
◦ Alt ekstremite yaralanmalarında ise; safenöz,
peronal ve tibial sinirler değerlendirilmelidir
28. DolaĢımın değerlendirilip erken tanı
koyulması nekroz geliĢmine engel olabilir
Damarsal yapıların yükek risk altında
olduğu bazı özel travmalar vardır
◦ Diz dislokasyonu
◦ Ayak bileği kırıklı çıkığı
◦ Çocuklarda el bileğinde suprakondiler kırık
29. RADYOLOJĠK
DEĞERLENDĠRME
En önemli tanı unsurlarından biridir
Kırık alanının proksimal ve distalinde yer
alan eklem görüntülemeye dahil
edilmelidir
Akromioklavikular ayrılma, skafoid
kırıkları, omuz arkaya çıkığı,
sternoklavikular çıkık özel açılarla çekim
gerektirir
Çocuklarda özellikle eklem bölgelerinin
değerlendirilmesinde epifiz plağının kırık
hattından ayrılması için karĢılaĢtırmalı
çekim gerekebilir
Görüntülemenin normal olması tanıyı
ekarte ettirmez
30. Terminoloji
Açık / kapalı
Lokalizasyon
◦ ġaft, intraartiküler, suprakondiler…
Tipi
Ayrılma
Kısalma; mm ve cm cinsinden ifade edilir
Açılanma; yönü ve derecesi belirtilir
Rotasyonel deformite; muayene ile
değerlendirilir
Dislokasyon veya subluksasyona eĢlik eden
kırık
◦ Eklem komĢuluğundaki kırıklarda gözlenir
Salter- Harris kırığı; epifiz kırığı
35. ACĠL SERVĠSTE YÖNETĠM
Ağrı ve ödem kontrolü
Beslenmenin kesilmesi
Redüksiyon
Çıkık redüksiyonu
Açık kırıkların acil müdahelesi
36. Ağrı- ödem
Ekstremitenin yükseltilmesi ve soğuk
tatbikatı çoğunlukla yeterli olur
Saat, yüzük gibi takıların
uzaklaĢtırılması gerekir
Hasta istirahat halindeyken ağrısı
yoksa analjezik tedavisine gerek
olmaz
Diğer yandan manipulasyon ve
hareketle oluĢan ağrının tedavisinde
narkotik analjezikler bile tek baĢına
yeterli olmayabilir
38. Kırık redüksiyonu
En önemli etkisi uzun vadede ekstremitenin
normal Ģekil ve fonksiyonun korunmasına
yöneliktir
Kısa vadede ise
◦ Ağrının azaltılması
◦ Sinir ve damar yapılarına basıncın giderilmesi
◦ Kapalı kırıkların açık kırık haline dönmesinin
engellenmesi
◦ Nabız alınamayan ekstremitede dolaĢımın tekrar
sağlanması gibi faydaları mevcuttur
Uzun kemiklerde Ģaft orta bölgesindeki kırıklarda
traksiyon ile düzeltme yapılır
Ekleme yaklaĢtıkça redüksiyon zorlaĢır
39. Açık kırıklarda ilk yaklaĢım
Tetanoz profilaksisi
Yara bakımı (yıkama, debridman..)
Antibiyoterapi
◦ ne kadar erken baĢlanırsa, enfeksiyon
riskini o kadar azaltıyor
◦ 1. kuĢak sefalosporin / siprofloksasin
◦ Yara çapı > 10 cm ise aminoglikozit
eklenir
◦ Penisilin eklenmesi; toprak veya bitkilerle
kontamine olmuĢsa
41. Atelleme teknikleri
Kullanılan kimyasal su ile reaksiyona
girerek kristalize olur, bu esnada açığa
çıkan ısı cilt yanıklarına neden
olabilir, kullanılan suyun ısısına dikkat
edilmelidir. Oda ısısındaki su
kullanılabilir. Görülebilir buhar oluĢması
suyun fazla sıcak olduğunun
göstergesidir
Ġrritasyona engel olmak için plaster ve cilt
arasına yastık yapılır
Ġmmobilizasyonu sağlamak için yeterli
uzunlukta olduğuna dikkat edilmeli
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51. KOMPLĠKASYONLAR
Nörolojik defisit
◦ Sinir basısına bağlı geliĢir
◦ Dakikalar, günler ya da haftalar içerisinde düzelebilir
◦ Redüksiyonda gecikilmesi halinde geri dönüĢümsüz hasar
olabilir
52.
Vasküler hasar
◦ Nabız alınamaması ve ya kapiller dolum süresinin uzaması en
önemli bulgulardır
◦ Acil tedavi gerektirir
◦ Tibiofemoral çıkıklarda bulgu olsun, olmasın, redüksiyon sonrası
popliteal damarların kontrolü için anjiografi yapılması rutin bir
iĢlemdir
53.
Kompartman sendromu
◦ Travma sonrası dokuda meydana gelen ödem, kanama
gibi durumlar dolaĢımın bozulmasına, sinir basısına neden
olabilir
◦ Acil cerrahi giriĢim gerektirir
54.
Geç komlikasyonlar
◦ Yağ embolisi (uzun kemik diafiz
kırıklarında), travmadan sonraki günlerde
görülür
