1. Βασικές αρχές σύνταξης
διαιτολογίου
Στέλλα Ηρακλειανού
Αθήνα, 19.1.2013

2. Χρειάζεται σχεδιασμός
διαιτολογίου για όλους τους
διαβητικούς ;
Ποιός είναι ο στόχος μας στο
σχεδιασμό του διαιτολογίου;

3. Διατροφικοί Στόχοι
• Επίτευξη και διατήρηση των επιπέδων του μεταβολικού προφίλ
της γλυκόζης, των λιπιδίων και της ΑΠ κοντά στα φυσιολογικά
επίπεδα
• Εξασφάλιση των απαραίτητων θερμίδων για την επίτευξη και
διατήρηση αποδεκτού σωματικού βάρους στους ενήλικες.
• Λήψη όλων των δομικών, ενεργειακών τροφών, ιχνοστοιχείων
και βιταμινών που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός.
• Πρόληψη και θεραπεία των χρόνιων επιπλοκών
• Επικέντρωση στις εξατομικευμένες ανάγκες του ασθενούς που
αντανακλούν στις προσωπικές και πολιτισμικές του
προτιμήσεις με σεβασμό στην επιθυμία του για αλλαγή.

4. Υπολογισμός των
απαιτούμενων
θερμίδων

5. 1ο Βήμα
Πώς υπολογίζουμε τις θερμίδες που
χρειάζεται ο ενήλικας Διαβητικός
τύπου 2 ;

6. Πολλαπλασιάζουμε το τρέχον Σ.Β * συντελεστή
δραστηριότητας
Συντελεστής Kcal/ Kgr
δραστηριότητας
Κλινήρης 25
Ελαφρά 30
Μέτρια 35
Βαριά 40
Για κάθε δεκάδα  25 ετών, αφαιρούμε 75 – 100 Kcal
από το σύνολο.

7. 2ο Βήμα
Πώς υπολογίζουμε τις απαραίτητες
θερμίδες για την απώλεια βάρους ;

8. Μέθοδοι εκτίμησης βασικού
μεταβολισμού
Εξίσωση Harris- Benedict
Γυναίκες: BMR= 655+ 9.56W+ 1.85H – 4.68A
(kcal/ημέρα)
Ανδρες: BMR= 665+ 13.8W +5H-6.76A
(kcal/ημέρα)

9. Υπολογισμός ημερήσιων θερμιδικών αναγκών
• Γυναίκες:BMR=0,9Kcal/Kg IB / 24 ωρο
• Άντρες:BMR=1,0Kcal/Kg IB / 24 ωρο
• Υπέρβαρα ΔΒ αντί ΙΒ
• ΔΒ=0,25*(ΠΒ-ΙΒ)+ΙΒ
• ΤΕΕ=Φυσική Δραστηριότητα x BMR
 Καθιστ.ζωή 20%0,2
 Ελαφρ.δραστ.40%0,4
 Μέτρια δραστ.60%0,6
 Έντονη δραστ.120%1,2
TEF=0,1*(BMR+TEE)
Σύνολο=BMR+TEE+TEF

10. Παράδειγμα1
Άντρας 45 ετών,
υπάλληλος γραφείου με λίγη άσκηση
βαρος 110 Kg, υψος 1.80μ
 ΙΒ=72 Kg
 ΔΒ=0,25*(110-72)+72=>81,5
 BMR=1*81,5*24=1956
 TEE=1956*0,4=782
 TEF=0,1*(1956-782)=273
 Σύνολο:1956+782+273=3011

11. Παράδειγμα 2
Γυναίκα 60 ετών, νοικοκυρά , υψος1,60m, βάρος 76kg
• ΙΒ=48 Kg
• ΔΒ=0,25*(76-48)+48=>55
• BMR=0,9*55*24=1188
• TEE=1188*0,2=237
• TEF=0,1*(1188-237)=142,5
• Σύνολο:1188+237+142,5=1568

12. Οι επίσημες συστάσεις προτείνουν αρνητικό
ισοζύγιο 500 - 1000 Kcal/ημ με στόχο την ήπια
απώλεια βάρους 0,5 – 1 Kgr/εβδ.
π.χ
Εάν ο ασθενής χρειάζεται 2500 Kcal/ημ για την
διατήρηση του υπάρχοντος Σ.Β συστήνουμε
διαιτολόγιο 1500 - 2000 Kcal/ημ
 Η μείωση των θερμίδων προσαρμόζεται
στις επιλογές του ασθενούς.

13.  Δίαιτες < 1000 – 1200 Kcal/ημ για γυναίκες
 < 1200 – 1600 Kcal/ημ για άνδρες
δεν συνιστώνται
 Αυστηρά περιοριστικές δίαιτες < 800 Kcal/ημ
δεν συνιστώνται.

14. Φυσική άσκηση
• Η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας αποτελεί
βασική στρατηγική για την πρόληψη και
θεραπεία της παχυσαρκίας και του Σ.Δ ( ΙΙ).
• Συστήνεται φυσική άσκηση τουλάχιστον
150΄/εβδομάδα, μέτριας έντασης.
• Περπάτημα 15 -20΄/ ημέρα (1,6 χλμ )
παρεμποδίζει την μέση αύξηση του Σ.Β
κατά 0,5-1 Kgr το χρόνο.

15. Δραστηριότητες που καταναλώνουν 250
Kcal/ημ (άτομο 68 Kg )
Περπάτημα γρήγορο 2 ½ μίλια
Αργή ποδηλασία 1 ώρα
Κηπουρική (όχι έντονη) 1 ώρα
Χαλαρό κολύμπι 40΄
Τένις 35΄
Γκολφ 1 ώρα
ψάρεμα 1 ώρα +50΄

16. Ο σχεδιασμός του
διαιτολογίου

17. Κατανομή γευμάτων
μικρά συχνά γεύματα
Κατανομή υδατανθρακων
Πρωινο : 2/10
Ενδιαμεσα μικρογευματα :1/10
Γεύμα:3/10
Δειπνο 2/10

18. Παράδειγμα Διαιτολογίου
με ισοδύναμα
Διαιτολόγιο 1600 Kcal
15 % Πρωτεΐνη 60 gr
55 % Υδατ/κες 220
30 % Λίπος 53,3
Ισοδύναμα
Γαλακτερά 1 Δημητριακά 8
Λαχανικά 4 Κρεατικά (τυριά) 3
Φρούτα 4 Λίπος 7

19. 1 ισοδύναμο γαλακτερών μας δίνει 12γρ.
Υδατανθράκων-8γρ. πρωτεΐνης-0 έως 8γρ. λίπος
και 80-150 θερμίδες

20. 1 ισοδύναμο κρέατος μας δίνει 7γρ. πρωτεΐνης-
3 έως 5γρ. λίπος και 55-77 θερμίδες

21. 1 ισοδύναμο λαχανικών μας δίνει
5γρ.υδατανθράκων- 2γρ. πρωτεΐνης και 25
θερμίδες

22. 1 ισοδύναμο ψωμιού-δημητριακών μας δίνει
15γρ.υδατανθράκων-3γρ.πρωτεϊνης και 70
θερμίδες

23. ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ
ΟΣΠΡΙΩΝ

24. 1 ισοδύναμο φρούτων μας δίνει
15γρ.υδατανθράκων και 60 θερμίδες

25. 1 ισοδύναμο λίπους μας δίνει 5γρ. λίπος και
45 θερμίδες

26. Ποια από τις παρακάτω τροφές δεν
περιέχει υδατάνθρακες;
• . α) 1 πιάτο λαχανικά
• β) 1 φρούτο
• γ) 2 φρυγανιές
• δ) 1 φέτα ζαμπον light
• ε) 1 χοιρινή μπριζόλα

27. Τροφές με Γλυκαιμικό δείκτη
Χαμηλό < 55 Μέτριο ( 55-70 ) Υψηλό > 70
Ψωμί ολ. Άλεσης Ψωμί ρυζιού Άσπρο ψωμί
Δημητριακά Ψημένα Κορν φλεικς
βρώμης δημητριακά Καρπούζι
Μήλο, πορτοκάλι Αναψυκτικά Πουρές πατάτας
Φυλλώδη Παγωτό Ψητές πατάτες
λαχανικά Ζάχαρη Ισοτονικά
Σίκαλη Μπανάνα ροφήματα
Παγωτό Ζυμαρικά Ρύζι
Φρουκτόζη Σούπες, πίτσα Καρότα
Nestle Nutrition Workshop 2005

28. ΓΕΥΜΑ ΜΕ ΥΨΗΛΟ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΔΕΙΚΤΗ
• 1 φλιτζάνι βραστά παντζάρια με 3 κουταλάκια του γλυκού ελαιόλαδο
• 2 φέτες άσπρο ψωμί
• 1 φλιτζάνι ρύζι
• 150 γρ. μπριζόλα χοιρινή ψητή
• 6 φυστίκια Κάσιους
• 1 μικρή μπανάνα
• Υδατάνθρακες γεύματος: 85 γρ
• Πρωτεϊνη: 54 γρ
• Λίπος 20 γρ
• Θερμίδες: 736
• GI: 114
• GL:121

29. ΓΕΥΜΑ ΜΕ ΧΑΜΗΛΟ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΔΕΙΚΤΗ
• 2 φλιτζάνια σαλάτα καρότο (ωμή) με 3 κουταλάκια του γλυκού
ελαιόλαδο
• 2 φέτες μαύρο ψωμί
• 1 πιάτο φακές
• 150 γρ. ψάρι ψητό
• 2 ολόκληρα καρύδια
• 1 μήλο
• Υδατάνθρακες γεύματος: 85 γρ.
• Πρωτεϊνη: 54 γρ
• Λίπος 20 γρ
• Θερμίδες: 736
• Γλυκαιμικός Δείκτης Γεύματος: 64,4
• Glycemic Load: 39

30. Φυτικές ίνες
• Μέση αποδεκτή πρόσληψη : 20
– 25 gr/ημ
Διαλυτές :
κόμμι (σίκαλη, όσπρια, κριθάρι, γουάρ).
Αδιάλυτες :
κελλουλόζη (αλεύρι ολικής, βρώμη, λαχανικά)
ημικελλουλόζη ( βρώμη, ακατέργαστοι σπόροι)
λιγνίνη ( λαχανικά, φρούτα με σπόρους, σιτάρι)

31. 1 φλυτζ. τσαγιού σπανάκι
22 gr Φ.Ι 1 φλυτζ. τσαγιού μακαρόνια ολ.
αντιστοιχούν άλεσης
σε: 1 μήλο
1 πορτοκάλι μέτριο
1 φλυτζ. καρότο

32. 50 gr Φ.Ι αντιστοιχούν σε:
• 1 ½ φλυτζ. τσαγιού μαγειρ. φασόλια
• 30 gr ακατέργαστα δημητριακά πρωινού
• 1 ½ φλυτζ. μπρόκολο + 1 φλυτζ. καρότο βραστό
• 2 μέτρια μήλα
• 2 φέτες ψωμί ολ. άλεσης

33. Άνδρας διαβητικός, παχύσαρκος με 110 kg
προσέρχεται για να λάβει διαιτητικές
οδηγίες
• α) διδεται διαιτολόγιο 1100 θερμίδων
• β) συνιστάται απώλεια βάρους 11 κιλών σε 1
μήνα
• γ) συνιστάται να επισκεφθεί διαιτολόγο
• δ) λαμβάνεται διαιτητικό ιστορικό και η
μείωση των θερμίδων προσαρμόζεται στις
δυνατότητες και τις ημερήσιες ανάγκες του
ασθενούς.

34. Κατανομή γευμάτων στο ΣΔ 1
Στην πράξη τα διαβητικά άτομα πρέπει να λαμβάνουν τρία κύρια
γεύματα και 2 έως 3 ενδιάμεσα γευματίδια (snacks).
1) Η συνολική ημερήσια πρόσληψη υδατανθράκων πρέπει να μοιράζεται
στο πρωινό γεύμα, το μεσημβρινό και το βραδινό γεύμα, και στα
ενδιάμεσα σνακ.
2) Τα ενδιάμεσα γευματίδια μπορεί να χορηγούνται ως δεκατιανό, ως
απογευματινό σνακ καθώς και προ του ύπνου, ανάλογα με τις ανάγκες
και το είδος της θεραπείας του διαβητικού.
3) Τα εντατικοποιημένα σχήματα και η αντλία πλέον δίνουν τη δυνατότητα
της μεγαλύτερης ευελιξίας και ελευθερίας στα γεύματα και στα σνακ

35. Η Εκπαίδευση Ασθενών Με Σκοπό Την
Αυτοδιαχείρηση Της Δόσης Ινσουλίνης
Βελτιώνει Σημαντικά Το Γλυκαιμικό Έλεγχο
• Θετικές επιδράσεις στην ποιότητα ζωής, επίπεδο
ικανοποίησης των ασθενών σε σχέση με την αγωγή,
καθώς και στη ψυχολογική διάθεση, παρά την
αναγκαία αύξηση αριθμού ενέσεων ινσουλίνης και
αυτοελέγχου τιμών γλυκόζης

36. Tι Είναι η Kαταμέτρηση Υδατανθράκων;
Bασίζεται σε 2 ιδέες
Κατανάλωση ίσων ποσοτήτων ζάχαρης ή αμύλου
προκαλεί παρόμοια αύξηση σακχάρου
 Οι υδατάνθρακες είναι το κύριο θρεπτικό
συστατικό που επηρεάζει το σάκχαρο
Μέσα σε 1-2 ώρες μετά από γεύμα υδατανθράκων το
περισσότερο έχει γίνει σάκχαρο ορού
Οι πρωτεΐνη και το λίπος επιδρούν πολύ λιγότερο στο
σάκχαρο

37. ΑΠΛΟΣ
1 φέτα ψωμί (30 γρ) 1/3 φλυτζάνι μακαρόνια
1 μικρή πατάτα 15 γρ Υδατ ½ φλυτζάνι αρακά
1/3 φλυτζάνι ρύζι ¾ φλυτζάνι corn flakes

38. ΑΠΛΟΣ
• Βολικός Οδηγός Χεριού για ποσότητες
Άκρη αντίχειρα = 1 κουτ. γλυκού 1 μερίδα
μαγιονέζα
Αντίχειρας = 30 γρ 1 μερίδα
τυριού
Παλάμη = 90 γρ 1 μερίδα κρέας
μαγειρ
Σφιχτή γροθιά = ½ φλ 1 μερίδα
γιαούρτι
Χαλαρή γροθιά = 1 φλ 1 μερίδα
λαχανικά ή
κάποια αμυλούχα

39. Με ποιό από τα παρακάτω μπορούμε να
ανταλλάξουμε 1 φέτα ψωμί και ένα
ποτήρι γάλα;
• α)1 γιαούρτι αγελάδος
• β)1 μπάλα παγωτού light
• γ) 1 μήλο
• δ) 1 μικρό μπωλ ρυζόγαλο χωρίς ζάχαρη

40. ΠΡΟΗΓΜΕΝΗ Καταμέτρηση
• Με αυτή τη μέθοδο γίνεται η αντιστοίχηση της δόσης
της ταχείας ινσουλίνης με την ποσότητα
υδατανθράκων σε γρ. που θα καταναλωθεί
– Συνήθως χρειάζονται 3-4 ενέσεις ινσουλίνης/ημέρα ή αντλία
• Πρέπει να μάθει κανείς να χρησιμοποιεί
– Ετικέτες τροφίμων
– Φλιτζάνια και κουτάλια μέτρησης
– Εκπαίδευση στον υπολογισμό περιεχόμενου υδατανθράκων
σε γεύματα εστιατορίου

41. Ποιός Θα Πρέπει Να Μάθει Να Χρησιμοποιεί Την
Καταμέτρηση Υδατανθράκων;
• Κατάλληλη για άτομα όλων των ηλικιών και τύπων
διαβήτη
• Μπορεί να εξατομικευτεί και να προσαρμοστεί σε
οποιοδήποτε στάδιο ζωής
• Απλή είναι πιο κατάλληλη για διαβήτη τύπου 2 μη
ινσουλινοθεραπευόμενους ή για εκείνους σε
συμβατικά σχήματα ινσουλίνης
• Προχωρημένη πιο κατάλληλη για άτομα σε
εντατικοποιημένα σχήματα ινσουλίνης ή σε αντλία
ινσουλίνης

42. 1η Δίαιτα 2η Δίαιτα 3η Δίαιτα
Πρωτεΐνη 30% (110 γρ) Πρωτεΐνη 12% (48 γρ) Πρωτεΐνη 18,6% (70 γρ)
Υδατάνθρακες 35% (134 γρ) Υδατάνθρακες 70% (257 γρ) Υδατάνθρακες 50,4% (189 γρ)
Λίπος 35% (58 γρ) Λίπος 18% (30 γρ) Λίπος 31% (51,6 γρ)
Πρωινό
1 ποτήρι γάλα 1 ποτήρι γάλα 1 ποτήρι γάλα
1 φρυγανιά 2 φρυγανιές 2 φρυγανιές
30 γρ τυρί 1 ποτήρι χυμό ½ ποτήρι χυμό
Δεκατιανό
1 αυγό 1 μεγάλο πορτοκάλι 2 φρυγανιές
1 φρυγανιά 30 γρ τυρί
1 μικρό πορτοκάλι
Γεύμα
2 μπιφτέκια (180 γρ) 30 γρ τυρί τριμμένο 1 μπιφτέκι (90 γρ)
1/3 φλ. πέννες 1 φλ. πέννες 1 φλ. πέννες
2 φλ. σαλάτα 2 φλ. σαλάτα 2 φλ. σαλάτα
1 μικρό πορτοκάλι 1 μικρό πορτοκάλι 1 μικρό πορτοκάλι
Απογευματινό
1 μικρό πορτοκάλι 1 μεγάλο πορτοκάλι 1 μικρό πορτοκάλι
Δείπνο
90 γρ μοσχάρι 1 αυγό 1 αυγό
1 μικρή πατάτα 2 φέτες ψωμί 1 φέτα ψωμί
2 φλ. σαλάτα 2 φλ. σαλάτα 2 φλ. σαλάτα
1 μικρό πορτοκάλι
Προ ύπνου
1 γιαούρτι 1 μικρό πορτοκάλι 1 μικρό πορτοκάλι

43. Πρωινό
1η Δίαιτα 2η Δίαιτα
3η Δίαιτα

44. Δεκατιανό

45. Γεύμα

46. Απογευματινό

47. Δείπνο

48. Προ ύπνου