1. Ισότητα φύλων

7. • «Γιατί στη συγκεκριμένη σχολική φωτογραφία
υπάρχουν μόνο μαθήτριες;»
• «Πότε πιστεύετε ότι καταργήθηκε αυτός ο
διαχωρισμός;»
• «Πότε πιστεύετε ότι καταργήθηκε η
υποχρέωση των κοριτσιών να φορούν ποδιά
στο σχολείο;».

8. • Καθολική και οριστική εφαρμογή της
συνεκπαίδευσης αγοριών και κοριτσιών
έχουμε με νόμο του 1985
• Κατάργηση της ποδιάς στο σχολείο: το 1982.

9. Τι συμπέρασμα βγάζουμε από τον παρακάτω
πίνακα;

10. «Για ποιο
λόγο
προέκυψε
αυτή η
εξαίρεση
στον
κανόνα;».

11. Στα δευτεροβάθμια σχολεία θηλέων δεν υπήρχε
«Πρακτικό τμήμα», δηλαδή θετική κατεύθυνση με
την τρέχουσα ορολογία, υπήρχε μόνο το «Κλασικό»,
δηλαδή η αντίστοιχη θεωρητική κατεύθυνση. Έτσι,
επειδή μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960 δεν
μπορούσαν να προετοιμαστούν τα κορίτσια στα δικά
τους σχολεία για τις εισιτήριες εξετάσεις σε σχολές
της Φυσικομαθηματικής ή του Πολυτεχνείου,
επιτρεπόταν, κατ’ εξαίρεση, να φοιτήσουν στις
τελευταίες τάξεις στο Πρακτικό τμήμα κάποιου
σχολείου αρρένων όσες (λίγες) μαθήτριες
ξεπερνούσαν τα στερεότυπα και επιθυμούσαν να
ακολουθήσουν τέτοιου είδους σπουδές.

12. συνέχεια
Φωτογραφία1
Εργαστήριοραπτικής της ΧαροκοπείουΑνωτέρας
Οικοκυρικής Σχολής (1935)
Πηγή: Α. Μπακαλάκη – Ε. Ελεγμίτου, Η εκπαίδευση «εις τα του οίκου» και τα γυναικεία
καθήκοντα, Ιστορικό Αρχείο της Ελληνικής Νεολαίας- Γ
ενική Γραμματεία Νέας Γ
ενιάς,
Αθήνα 1987, σ. 187.
Φωτογραφία3
Μάθημα γυμναστικής στοΑρσάκειο Παρθεναγωγείοτο
1896 (πάνταμε τις μακριές φούστες)
Πηγή:Ιστότοπος hellenica,http://www.mlahanas.de/Greece/Cities/
Athens/ArsakeioAthens03.html [Τελευταία πρόσβαση: 21/12/2014]
Φωτογραφία4
Μαθήτριες την ώρα του μαθήματος της Μαγειρικής στο
Κεντρικό Παρθεναγωγείο Κωνσταντινούπολης τη
δεκαετία του 1930
Πηγή: Ιστότοπος Ομογένεια στην Τουρκία, http://omogeneia-tur-
key.com/FILES/egitim-kentrikon005.jpg [Τελευταίαπρόσβαση: 10/10/2014]
Φωτογραφία2
Μάθημα εργοχείρου στην Εσπερινή Σχολή του τμήματος
Επαγγελματικής Τέχνης του Λυκείου Ελληνίδων (μεταξύ
1911 και 1936)
Πηγή: Το Λύκειον των Ελληνίδων. 100 χρόνια, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου
Πειραιώς, Αθήνα 2010, σ. 459
12

13. Φωτογραφία6
Ορόλος για τον οποίο προετοίμαζ
ε η εκπαίδευση των
κοριτσιών: Ζωγραφιά που εικονογραφούσε τη διαφημιστική
αφίσα της συγκεκριμένης μάρκας ραπτομηχανής
Πηγή: Ιστότοπος cretalive, http://www.cretalive.gr/opinions/view/ sa-de-
ntrepeste-pou-thelete-na-steilete-th-mikrh-sto-panepisth- mio/151049
Φωτογραφία5
Ορόλος για τον οποίο προετοίμαζ
ε η εκπαίδευση των κοριτσιών: Κεντήτριες των Λευκάρων Κύπρου
Πηγή: ΙστότοποςΈ
πεα πτερόεντα, http://epea-jf.blogspot. gr/2009_01_01_archive.html [Τελευταίαπρόσβαση: 10/10/2014]
Φωτογραφία7
Ο ρόλος για τον οποίο προετοίμαζ
ε η εκπαίδευση των κοριτσιών:
Γυναίκαπουκεντά σε πολυθρόνα, έργο τουAugust Macke(1909)
Πηγή: Ιστολόγιο Οι άνθρωποι μέσα μου, http://reastatho.blogspot. gr/2013_07_01_archive.html
[Τελευταίαπρόσβαση: 14/11/2014]
συνέχεια 13

14. Ωρολόγιο πρόγραμμα Αρρένων που
νομοθετήθηκε το 1914
Ωρολόγιο πρόγραμμα θηλέων
έτος 1883-1884

15. • Για να εγγραφεί κάποιος στο Πανεπιστήμιο έπρεπε, όπως
ξέρουμε, να έχει απολυτήριο Γυμνασίου[ ].
• Απολυτήριο όμως χορηγούσαν μόνο τα δημόσια Γυμνάσια, στα
οποία φοιτούσαν αποκλειστικά αγόρια. Τα κορίτσια, όσα
συνέχιζαν τις σπουδές τους στη μέση εκπαίδευση, φοιτούσαν σε
ιδιωτικά σχολεία θηλέων (Παρθεναγωγεία), τα οποία δεν ήταν
ισότιμα με τα Γυμνάσια. […] Τα περισσότερα Παρθεναγωγεία δεν
είχαν όλες τις γυμνασιακές τάξεις και το πρόγραμμα μαθημάτων
τους δεν ήταν αντίστοιχο με εκείνο των Γυμνασίων. Κατά
συνέπεια, οι μαθήτριες που αποφοιτούσαν από τα
Παρθεναγωγεία δεν γίνονταν δεκτές από τα [δημόσια] Γυμνάσια
[αρρένων] σε εξετάσεις για την απόκτηση απολυτηρίου.
• Πέρα όμως από το τυπικό αυτό κώλυμα, το πρόβλημα της
εισαγωγής των γυναικών στο Πανεπιστήμιο ήταν κυρίως
κοινωνικό. Οι επικρατούσες παραδοσιακές αντιλήψεις για την
κοινωνική θέση και τον προορισμό των γυναικών, αν δεν
απέκλειαν, καθιστούσαν δύσκολη πάντως την είσοδό τους σ’ ένα
ανδροκρατούμενο εκπαιδευτικό ίδρυμα όπως το Πανεπιστήμιο

16. Aνοίγει τελικά τις πόρτες του και το ελληνικό
Πανεπιστήμιο. Τον Σεπτέμβριο του 1890 γίνεται
δεκτή στη Φιλοσοφική Σχολή η πρώτη
φοιτήτρια, η Ιωάννα Στεφανόπολι, γαλλικής
καταγωγής[…]

17. Όταν η Σοφία Λασκαρίδου, η πρώτη φοιτήτρια της Σχολής Καλών
Τεχνών, κατάφερε να εγγραφεί το 1903, αντιμετώπισε την ανοιχτή
εχθρότητα των συμφοιτητών και των καθηγητών της, οι οποίοι
«ηύραν άπρεπη για τα κορίτσια τέτοια χειραφέτηση» […]. Τον
πρώτο καιρό των σπουδών της έπαιρνε υβριστικά ανώνυμα
γράμματα και «τρομερές φοβέρες, ακόμη και ότι θα [της] έρριχναν
βιτριόλι […] «στο ωραίο [της] μουτράκι, αν τολμήσ[η] να μπ[η] στο
Πολυτεχνείο» […]. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1908, η Αγγελική
Παναγιωτάτου, που ήταν μαζί με την αδελφή της η πρώτη
φοιτήτρια της Ιατρικής, εκλέχθηκε επιμελήτρια [=εκπαιδευτικό
προσωπικό] του Πανεπιστημίου Αθηνών στην έδρα της
Επιδημιολογίας. Όταν ανέβηκε στην έδρα για να δώσει το πρώτο
της μάθημα σείστηκε ολόκληρο το αμφιθέατρο. Μαγκουροφόροι
χτυπούσαν τα μπαστούνια τους φωνάζοντας: «Στην κουζίνα! Στην
κουζίνα!»[…]. Και παρά την επιστημονική αξία της, κρίθηκε
ακατάλληλη γι΄ αυτή τη θέση και αναγκάστηκε να φύγει.

18. Προχθέςάνθρωπος με τέλεια μόρφωση, άνθρωπος πουη γνώμη του ακούεται με σεβασμό, άνθρωπος με νέες
ιδέες, διευθυντής μιας από τις πολυπληθέστερεςιδιωτικές εμπορικές σχολέςθηλέων, μου έλεγε ότι αφαίρεσε από το
πρόγραμμα του σχολείου την ιστορία του εμπορίου.
Κι’ όταν κατάπληχτη ρώτησα τον λόγο,μου απάντησε ότι θα προτιμούσε αυτός στηθέση του μαθήματος αυτούένα
χειροτεχνικό μάθημα για το νοικοκυριότους.Η περίοδος αυτήτης εργασίας τους,μου είπε, είναι μεταβατική, θα
περιοριστούν σε βοηθητικές εργασίες 3-4 χρόνια,ωσότου να παντρευτούν!
Κι’ αν δεν παντρευτούν,ρώτησα, και μείνουν στην εργασία τους,με ποιο δικαίωμα τους αφαιρείτε τα όπλανα
αγωνισθούν νικηφόρα στοστάδιο της εργασίας;
Πηγή: Ρόζα Ιμβριώτη, «Γύρω από τοφεμινιστικό αγώνα», ΕλληνίςΓ/4 (1923), σ. 70-71, αναδημοσιεύεταιστοΈφη Αβδελά – ΑγγέλικαΨαρρά,
ΟΦεμινισμόςστην Ελλάδα του Μεσοπολέμου.Μίαανθολογία, εκδ. Γνώση,Αθήνα 1985,
σ. 333.
Πηγή: Δαυίδ Αντωνίου, Ταπρογράμματα της Μέσης Εκπαίδευσης (1833-1929), τόμ. 3ος, ΙστορικόΑρχείοΕλληνικής Νεολαίας-Γενική
ΓραμματείαΝέαςΓενιάς, Αθήνα 1989, σ.28.
Κείμενο 7
ΩΡΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤ
Α ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΑΡΡΕΝΩΝ
Κατάτηδιάρκειατου19ου αιώνα και μέχρι τονΜεσοπόλεμο,τααγόρια,μετάτα4 χρόνια του δημοτικούσχολείου,
φοιτούσαν 3 χρόνια στολεγόμενο «Ελληνικόσχολείο» και μετά4 χρόνια στο λεγόμενο «Γ
υμνάσιο»(σύνολο 11 χρόνια).
Ωρολόγιοπρόγραμμα του 1884
συνέχεια 18

19. Πηγή: Δαυίδ Αντωνίου, Ταπρογράμματα της Μέσης Εκπαίδευσης (1833-1929), τόμ. 3ος, ΙστορικόΑρχείοΕλληνικής Νεολαίας-Γ
ενική
ΓραμματείαΝέαςΓ
ενιάς,Αθήνα 1989, σ. 57-8.
Πηγή: Δαυίδ Αντωνίου, Ταπρογράμματα της Μέσης Εκπαίδευσης (1833-1929), τόμ. 3ος, ΙστορικόΑρχείοΕλληνικής Νεολαίας-Γ
ενική
ΓραμματείαΝέαςΓ
ενιάς,Αθήνα 1989, σ.194.
Ωρολόγιοπρόγραμμα
Αρρένων που
νομοθετήθηκε το 1914
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΘΗΛΕΩΝ
ΤοΔιδασκαλείο που προετοίμαζεγυναίκες δασκάλες (μοναδικόέως τιςαρχέςτου20ού αιώνα) ιδρύθηκε το1842, από έναν σύλλογο, τη
«ΦιλεκπαιδευτικήΕταιρεία»,και όχι από το κράτος. Εκεί φοιτούσαν κορίτσιαπουαποφοιτούσαν από το δημοτικό.
Ωρολόγιοπρόγραμμα αυτού του Διδασκαλείουπου ίσχυε το σχολικό έτος 1883-1884
συνέχεια 19

20. Απαντώ στο τετράδιο
• Ποιά δικαιώματα ως προς την εκπαίδευση
στερούνταν οι γυναίκες εκείνης της εποχής;
• Τι συμπεράσματα βγάζετε από τα
συγκεκριμένα στοιχεία;

21. Ακολουθεί τοπρόγραμμα του«ΑστικούΣχολείου»,που ήταντοδημόσιο δευτεροβάθμιο σχολείοθηλέων που
δημιουργήθηκε το1914 και όπου εγγράφονταναπόφοιτες των πλήρων (εξατάξιων) δημοτικώνσχολείων
Πηγή: Δαυίδ Αντωνίου, Ταπρογράμματα της Μέσης Εκπαίδευσης (1833-1929), τόμ. 3ος, ΙστορικόΑρχείοΕλληνικής Νεολαίας-Γ
ενική
ΓραμματείαΝέαςΓ
ενιάς,Αθήνα 1989, σ. 368.
21

22. Υλικό προςδιερεύνηση
Κεντρικά γραφεία του «Εθνικού Συνδέσμου Ενάντια στη Γυναικεία Ψήφο»
στη Νέα Υόρκη (National Antisuffrage Association), ΗΠΑ (γύρω στο
1911)
Πηγή : Ιστότοπος Oregon Blue Book, http://bluebook.state.or.us/
facts/scenic/suffrage/suff03.htm [Τελευταία πρόσβαση: 14/2/2015]
Φυλλάδιο:Ενάντια στηγυναικεία ψήφο
[Αριστερή σελίδα]
Ψήφισε ΟΧΙστο δικαίωμα της γυναικείας ψήφου
ΓΙΑΤΙτο 90% των γυναικών είτε δεν το θέλουν είτεείναι
αδιάφορες γι’ αυτό.
ΓΙΑΤΙσημαίνει ανταγωνισμό ανδρών γυναικών αντί συνεργασίας.
ΓΙΑΤΙτο 80% των γυναικών πουθα ψηφίσουν είναι παντρεμένες και
απλώςθα ενισχύσουν ή θα ακυρώσουν τηνψήφοτων συζύγων τους.
ΓΙΑΤΙαποκλείεται νααποφέρει κέρδος ανάλογο με τα επιπλέον έξοδα
πουαπαιτούνται.
ΓΙΑΤΙ σε κάποιες Πολιτείες που οι γυναίκες ψηφοφόροι υπερτερούν
των ανδρών ψηφοφόρων η Κυβέρνηση θα βρεθεί υπό τον έλεγχο
του μισοφοριού.
ΓΙΑΤΙδεν είναι συνετό νατεθεί σε κίνδυνο το καλό που υπάρχειήδη
για χάρητου κακού πουενδεχομένως να προκύψει.
[Δεξιά σελίδα] HouseholdHints
«Εθνικός Σύνδεσμος Ενάντιαστο Δικαίωμα Ψήφου των Γυναικών»
Ηέδρα μας:Λεωφόρος Μάντιστον 268, Νέα Υόρκη
Τοπαράρτημα:14η οδός 726,Ουάσινγκτον
Ηψήφος των γυναικών δεν μπορεί νααποφέρει τίποτα περισσότερο
απότην ψήφοτων ανδρών.Γιατί ναχάσουμε χρόνο,ενέργεια και χρήμα
χωρίς αποτέλεσμα;
Πηγή: Ιστότοπος TheAtlantic http://cdn.theatlantic.com/static/mt/
assets/hua_hsu/barkhorn_womenvoters1.jpg [Τελευταία πρόσβαση: 14/2/2015]
Αφίσα 1η | Κείμενο της αφίσας: ΤΙΠΡΟΤΙΜΑΣΓΙΑ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ;
ΤΟΣΠΙΤΙΉΤΟΝΔΡΟΜΟ;[εννοεί τησυμμετοχή σε διαδήλωση στον
δρόμο]
ΨΗΦΙΣΕΟΧΙΣΤΟΔΙΚΑΙΩΜΑ ΨΗΦΟΥΤΩΝΓΥΝΑΙΚΩΝ 19
ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Πηγή: Ιστότοπος Runt, http://runt-of-the-web.com/
post/1476668361/vintage-anti-suffrage-propaganda-posters [Τελευταία
πρόσβαση: 14/2/2015]
Προπαγανδιστικέςαφίσες ενάντια στοδικαίωμα ψήφουτων γυναικών
συνέχεια
22

24. Φυλλάδιο:Ενάντια στηγυναικεία ψήφο
[Αριστερή σελίδα]
Ψήφισε ΟΧΙστο δικαίωμα της γυναικείας ψήφου
ΓΙΑΤΙτο 90% των γυναικών είτε δεν το θέλουν είτεείναι
αδιάφορες γι’ αυτό.
ΓΙΑΤΙσημαίνει ανταγωνισμό ανδρών γυναικών αντί συνεργασίας.
ΓΙΑΤΙτο 80% των γυναικών πουθα ψηφίσουν είναι παντρεμένες και απλώςθα ενισχύσουν ή θα ακυρώσουν την ψήφοτων συζύγων τους.
ΓΙΑΤΙαποκλείεται νααποφέρει κέρδος ανάλογο με τα επιπλέον έξοδα πουαπαιτούνται.
ΓΙΑΤΙ σε κάποιες Πολιτείες που οι γυναίκες ψηφοφόροι υπερτερούν των ανδρών ψηφοφόρων η Κυβέρνηση θα βρεθεί υπό τον έλεγχο του
μισοφοριού.
ΓΙΑΤΙδεν είναι συνετό νατεθεί σε κίνδυνο το καλό που υπάρχειήδη για χάρητου κακού πουενδεχομένως να προκύψει.

25. Αφίσα 2η | Ημέρα εκλογών
Αφίσα 3η | Κείμενο τηςαφίσας: Ψήφοςστις γυναίκες | Ενώείναι έτοιμη ναψηφίσει, ηκαΤζόουνς θυμάται ότι έχει αφήσει ένα κέικ στοφούρνο!
Αφίσα 4η | Κείμενο τηςαφίσας: ΘΕΛΩΝΑΨΗΦΙΣΩΑΛΛΑ Η ΣΥΖΥΓΟΣ
ΜΟΥΔΕΝΜΕΑΦΗΝΕΙ
συνέχεια
3

26. Γράψε ένα επίθετο ή μια
φράση που αποδίδεται
στο γυναικείο φύλο, για
κάθε μια από τις
παρακάτω εικόνες:

27. Εικόνα 1η
Εικόνα 1η: Οι
φεμινίστριες
παρουσιάζοντ
αι ως γυναίκες
του δρόμου
που πιθανά
δεν διαθέτουν
την πρέπουσα
ηθική, ηρεμία
και
αξιοπρέπεια
που πρέπει να
έχει μια
γυναίκα.
(εξαγριωμένη,
ταραγμένη)

28. Αφίσα 2η | Ημέρα εκλογών
Εικόνα 2η
Η γυναίκα
παρουσιάζεται
ως: κακή σύζυγος
– μητέρα -
νοικοκυρά,
αδιάφορη ως
προς τις
υποχρεώσεις
της, ανεύθυνη,
ατομίστρια

29. ΘΕΛΩΝΑΨΗΦΙΣΩΑΛΛΑ Η ΣΥΖΥΓΟΣΜΟΥΔΕΝΜΕ
ΑΦΗΝΕΙ
Εικόνα 3η
Η γυναίκα
παρουσιάζεται
ως :
εγωίστρια,
ανίκανη,
τεμπέλα -
ανεπρόκοπη

30. Κείμενο τηςαφίσας: Ψήφοςστις γυναίκες | Ενώείναι έτοιμη να ψηφίσει, η κα Τζόουνς θυμάται ότι έχει αφήσει ένα κέικ στο φούρνο!
Εικόνα 4η
Η γυναίκα
παρουσιάζεται
ως: ανίκανη
να
ανταποκριθεί
στις
υποχρεώσεις
πολλών
ρόλων,
ξεχασιάρα,
απρόσεκτη,
ανεύθυνη,
ανοργάνωτη

31. Αφίσα 5η | Κείμενο της αφίσας: Ηγυναίκα μου έγινε μέλος του Φεμινιστικού Κινήματος.
(Από τότε διαρκώς υποφέρω!) Εικόνα 5η
Η γυναίκα
παρουσιάζ
εται ως:
αυταρχική,
τυρρανική,
άδικη,
βίαιη,
αδίστακτη.

32. Αφίσα 6η | Τίτλοςτης αφίσας: Τοσπίτι μιας σουφραζέτας. [Στην αφίσα πουβρίσκεται στον τοίχο:]
Δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες! [Στο κάτωμέρος:]
Μετά μια μέρα σκληρής δουλειάς [εννοείται γυρνά ο άντρας στο σπίτι και…].
«Εθνική ΈνωσηΕνάντιαστη Γυναικεία Ψήφο», Γουενστμίνστερ.
Ελάτεμαζί μας! Εικόνα 6η
Η γυναίκα
παρουσιάζεται
ως: ανίκανη να
ανταποκριθεί
στις
υποχρεώσεις
πολλών ρόλων,
η γυναίκα
φεμινίστρια
παρουσιάζεται
ανίκανη ως
νοικοκυρά,
σύζυγος και
μητέρα,
ασεβής…

33. Αφίσα 5η | Κείμενο της αφίσας: Ηγυναίκα μου έγινε μέλος του
Φεμινιστικού Κινήματος. (Απότότε διαρκώς υποφέρω!)
Αφίσα 6η | Τίτλοςτης αφίσας: Τοσπίτι μιας σουφραζέτας. [Στην αφίσα
πουβρίσκεται στον τοίχο:]
Δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες! [Στο κάτωμέρος:]
Μετάμια μέρα σκληρής δουλειάς [εννοείται γυρνά ο άντρας στο σπίτι
και…].
«Εθνική ΈνωσηΕνάντιαστη Γυναικεία Ψήφο», Γουενστμίνστερ.
Ελάτεμαζί μας!
συνέχεια
33

34. Αφίσα 7η | Κείμενο τηςαφίσας (1909): Θαέπρεπε οι γυναίκες να ανακατεύονται (mix) με την πολιτική; Όχι! (Νix!) 34
Εικόνα 7η
Η γυναίκα
παρουσιάζεται
ως: ανίκανη να
διαχειριστεί
συγκρούσεις –
διαφωνίες-
να κάνει διάλογο,
επιρρεπής στους
καυγάδες,
ανώριμη,
χαμηλότερου
πνευματικού
επιπέδου σε
σχέση με τον
άντρα

35. Έτος
1953
ΣύνολοΒουλευτών
300
ΓυναίκεςΒουλευτές
1
% Γυναικών
0,3 %
1956 300 2 0,7%
1958 300 4 1,3%
1961 300 3 1 %
1963 300 1 +1(1964) 0,7%
1974 300 4 1,3%
1977 300 12 4 %
1981 300 11 3,7%
1989 300 20 6,7%
1990 300 15 5 %
1993 300 18 6 %
1996 300 19 6,3 %
2000 300 31 10,3 %
2004 300 39 13 %
2007 300 48 16 %
2009 300 52 17,3%
Μάιος2012 300 56 18,7%
Ιούνιος 2012 300 63 +1(2013) 21,3 %
Ιανουάριος2015 300 64 21,3%
Στατιστικά στοιχεία
ΠΙΝΑΚΑΣ 1
Συμμετοχή γυναικών στο ελληνικό κοινοβούλιο 1953-2014
συνέχεια
35

36. ΠΙΝΑΚΑΣ 2
Ποσοστάγυναικών και ανδρών βουλευτώνστο Ευρωκοινοβούλιο (απότηνπρώτη χρονιάπου συμμετείχαν
Έλληνες/ίδεςστο Ευρωκοινοβούλιο μέχρι τις προτελευταίες ευρωεκλογές).

37. Σχήμα 1: Αναλογία γυναικών ευρωβουλευτών,
Νοέμβριος 2018

38. Έτος
1953
ΣύνολοΒουλευτών
300
ΓυναίκεςΒουλευτές
1
% Γυναικών
0,3 %
1956 300 2 0,7%
1958 300 4 1,3%
1961 300 3 1 %
1963 300 1 +1(1964) 0,7%
1974 300 4 1,3%
1977 300 12 4 %
1981 300 11 3,7%
1989 300 20 6,7%
1990 300 15 5 %
1993 300 18 6 %
1996 300 19 6,3 %
2000 300 31 10,3 %
2004 300 39 13 %
2007 300 48 16 %
2009 300 52 17,3%
Μάιος2012 300 56 18,7%
Ιούνιος 2012 300 63 +1(2013) 21,3 %
Ιανουάριος2015 300 64 21,3%
Στατιστικά στοιχεία
ΠΙΝΑΚΑΣ 1
Συμμετοχήγυναικών στοελληνικό κοινοβούλιο 1953-
2014
Πηγές: ΜάρωΠαντελίδου-Μαλούτα, Μισός
αιώναςγυναικείας ψήφου, μισός αιώνας
γυναίκεςστη Βουλή, Ίδρυμα της Βουλής των
Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη
Δημοκρατία (2η έκδοση), Αθήνα 2007, σ.
61.
Γ.Γ.Ι.,6η και 7η Εθνική Έκθεση της Ελλάδας
προςτηνΕπιτροπήτου ΟΗΕ για τηνΕξάλειψη
των Διακρίσεων κατάτων Γυναικών,
Περίοδος 2001- 2004 και2004-2008.
Βουλήτων Ελλήνων, Γεν.Δ/νση
Διοικητικής Υποστηρίξεως,Τμήμα
Βουλευτών και Κομμάτων,2007,
http://www.parliament.gr/syn-
thesh/koinovOmades.asp,2009,
http://www.hellenicparliament.
gr/Vouleftes/Ana-Koinovoulef- tiki-
Omada/, 2012 [Τελευταία πρόσβαση:
16/11/2014]
ΠΙΝΑΚΑΣ 2
Ποσοστάγυναικών και
ανδρών βουλευτών
στο Ευρωκοινοβούλιο
(απότηνπρώτη χρονιά
που συμμετείχαν
Έλληνες/ίδεςστο
Ευρωκοινοβούλιο
μέχρι τις προτελευταίες
ευρωεκλογές).
Πηγή: Παρατίθεται στο άρθρο:
«Ποια είναι ηθέση της γυναίκας στο
ΕυρωπαϊκόΚοινοβούλιο;» Δικαιώματα της
γυναίκας/Ισότητα των ευκαιριών (05-03-
2008), http://www.europarl.europa.eu/
sides/getDoc.do?pubRef=-// EP//
TEXT+IM-PRESS+20080229ST
O22577+0+DOC+XML+V0//EL συνέχεια
38

39. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ (Πολιτικός
Χάρτης του ΟΗΕ 2000) σε σύνολο 190
ηγετών παγκόσμια, μόνον 9 είναι γυναίκες.
Σε σύνολο 177 Κοινοβουλίων οι γυναίκες
αντιπρόσωποι φτάνουν μόλις το 10,7%, με
εξαίρεση τις Σκανδιναβικές χώρες στις
οποίες οι γυναίκες αποτελούν το 40% των
Κοινοβουλίων. Στο ελληνικό Κοινοβούλιο το
2003 οι γυναίκες μέλη ήταν μόνον 26 σε
σύνολο 300 βουλευτών, δηλαδή ένα
ποσοστό 8,67%.

40. Η συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική,
παρά το ότι έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια
και ολοένα αυξάνεται, εξακολουθεί να
υπολείπεται κατά πολύ σε σχέση με την
συμμετοχή των ανδρών στους πολιτικούς
θεσμούς.

41. Νέα Ζηλανδία (1893) Πορτογαλία (1931, 1976)
Χιλή (1931, 1949) Ισπανία (1931, 1977)
Βραζιλία (1932) Σλοβενία (1945)
Σενεγάλη (1945) Γιουγκοσλαβία (1946)
Κούβα (1934) Βενεζουέλα (1946)
Βιρμανία (1934) Βιετνάμ (1946)
Φιλιππίνες (1937) Πακιστάν (1947)
Βολιβία (1938, 1952) Ισραήλ (1948)
Ουζμπεκιστάν (1938) Κορέα (1948)
Ελ Σαλβαντόρ (1939) Κίνα (1949)
Παναμάς (1941, 1946) Συρία (1949, 1953)
Άγιος Δομήνικος (1942) Ινδία (1950)
Βουλγαρία (1944) Λίβανος (1952)
Γαλλία (1944) Ελλάδα (1952)
Κροατία (1945) Κολομβία (1954)
Ινδονησία (1945) Αιθιοπία (1955)
Ιταλία (1945) Νικαράγουα (1955)
Ιαπωνία (1945) Περού (1955)
Λουξεμβούργο (1919) Αίγυπτος (1956)
Τσεχοσλοβακία (1919) Σομαλία (1956)
Βέλγιο (1919, 1948) Κύπρος (1960)
Ολλανδία (1919) Αλγερία (1962)
Σουηδία (1919, 1921) Μονακό (1962)
Ουκρανία (1919) Κονγκό (1963)
Αλβανία (1920) Μαρόκο (1963)
Ηνωμένες Πολιτείες (1920) Κένυα (1963)
Τσεχία (1920) Λιβύη (1964)
Σλοβακία (1920) Ελβετία (1971)
Αρμενία (1921) Μπαγκλαντές (1972)
«Το δικαίωμα ψήφου των γυναικών και η παρουσία τους στην πολιτική ζωή άλλοτε και σήμερα»
Αναγνώριση πολιτικών δικαιωμάτων στις γυναίκες σε διάφορες χώρες
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

42. 3.Τι συμπέρασμα βγάζετε από τον χρονολογικό πίνακα
αναγνώρισης πολιτικών δικαιωμάτων στις γυναίκες σε
διάφορες χώρες, όσον αφορά τη χώρα μας;
κατοχύρωση του αντίστοιχου δικαιώματος στις
υπόλοιπες αναπτυγμένες χώρες του Πρώτου
Κόσμου. Αντίθετα η χρονολογία αναγνώρισης αυτού
του δικαιώματος είναι πιο κοντινή στις αντίστοιχες
χρονολογίες υπανάπτυκτων χωρών που ανήκουν
στις χώρες του Τρίτου Κόσμου.

43. Σχήμα 2: Αναλογία γυναικών και ανδρών στα διοικητικά συμβούλια
των μεγαλύτερων εισηγμένων εταιρειών στην ΕΕ, Οκτώβριος 2018

46. • Η ανισότητα στις αμοιβές μεταξύ ανδρών και γυναικών αγγίζει τα 160
τρις δολάρια τον χρόνο. Αυτό το ποσό αντιστοιχεί στο 2% του
παγκόσμιου ΑΕΠ.
• Στην Ελλάδα, οι γυναίκες αμείβονται κατά 12,5% λιγότερο κατά μέσο
όρο από τους άντρες.
• Οι δουλειές στις οποίες οι γυναίκες αποτελούν την πλειοψηφία των
εργαζομένων (π.χ. πωλήσεις, καθαριότητα, κ.α.) αμείβονται
χαμηλότερα από τις δουλειές όπου πλειοψηφούν οι άντρες, ενώ οι
γυναίκες απασχολούνται πιο συχνά σε σχέση με τους άντρες σε θέσεις
μερικής απασχόλησης. Ωστόσο δεν είναι καθόλου σπάνιες και οι
περιπτώσεις όπου άντρες και γυναίκες αμείβονται διαφορετικά για την
ίδια δουλειά.
• Οι αγώνες των εργαζομένων και των γυναικών των λαϊκών στρωμάτων
σε προηγούμενες δεκαετίες κατοχύρωσε την ίση αμοιβή ανδρών και
γυναικών νομικά. Ωστόσο οι γυναίκες συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται
ως πιο φτηνό εργατικό δυναμικό, ως εργαζόμενες β’ κατηγορίας (με την
γ’ κατηγορία να ανήκει στους μετανάστες, τους πρόσφυγες κλπ).

47. • Η γυάλινη οροφή εξακολουθεί να αποτελεί
πραγματικότητα στον επιχειρηματικό κόσμο,
με μόνο το 6,3 % των θέσεων διευθύνοντος
συμβούλου σε μεγάλες εισηγμένες εταιρείες
στην ΕΕ να καταλαμβάνονται από γυναίκες.

48. 4. Τι συμπέρασμα βγάζετε από τα στατιστικά
στοιχεία σχετικά με την σχέση της γυναίκας
στην αγορά εργασίας;
Οι γυναίκες παρά το ότι είναι πλήρως
ενταγμένες στην αγορά εργασίας,
εξακολουθούν να υπολείπονται κατά πολύ
των εργασιακών θέσεων των αντρών σε σχέση
τόσο με τις θέσεις ευθύνης (διευθυντές,
διευθύνοντες σύμβουλοι κ.λ.π.) όσο και με
τους μισθολογικές τους απολαβές (ανισότητα
εκπροσώπησης στην εργασία «γυάλινη
οροφή» - μισθολογική ανισότητα).

49. 7α) Να αναφέρετε τις βασικές μορφές ανισοτήτων οι οποίες εξακολουθούν να
υφίστανται στον σύγχρονο αναπτυγμένο κόσμο.
β) Να δώσετε ένα παράδειγμα για την κάθε μία.
γ) Να αναφέρετε ένα μέτρο που εφαρμόζει η χώρα μας ή η Ε.Ε. για την
αντιμετώπιση αυτών των ανισοτήτων.

50. Να γράψετε 2 στερεότυπα που υπάρχουν σε σχέση με τους άντρες και τις
γυναίκες σήμερα και μια σύντομη εξήγηση γιατί δεν ευσταθούν:
• Οι κούκλες είναι μόνο για τα κορίτσια
• Τα αγόρια δεν κλαίνε.
• Ένα κορίτσι δε μπορεί να είναι το αφεντικό.
• Μόνο τα αγόρια παίζουν ποδόσφαιρο.
• Τα κορίτσια είναι αδύναμα και τα αγόρια είναι δυνατά.
• Τα κορίτσια βοηθούν τις μητέρες τους. Τα αγόρια βοηθούν τους
πατεράδες τους.
• Είναι καλύτερα να είσαι κορίτσι παρά αγόρι.
• Όταν κάτι πάει στραβά, πάντα φταίνε πρώτα τα αγόρια.
• Τα αγόρια μπορούν να λένε ‘βρώμικες λέξεις, αλλά τα κορίτσια δε
μπορούν.
• Τα κορίτσια είναι εξυπνότερα από τα αγόρια.
• Τα κορίτσια νικούν σε αγώνες επειδή παίζουν ‘βρώμικα’.
• Είναι εντάξει για τα αγόρια να χτυπιούνται μεταξύ τους, αλλά όχι για
τα κορίτσια.
• Τα αγόρια είναι πιο τεμπέλικα από τα κορίτσια.
• Τα κορίτσια είναι καλύτερα από τα αγόρια στο να λένε ψέματα.

51. κορίτσια αυτής της ομάδας; Στην τάξη ή στο
σχολείο; Στην οικογένεια; Έχει νόημα αυτό το
γεγονός;
Τι συμβαίνει όταν ένα αγόρι ή ένα κορίτσι
δε συμφωνεί με αυτές τις ιδέες και θέλει να
είναι ή να συμπεριφέρεται διαφορετικά;

52. α) Πώς περιορίζουν τις επιλογές μας αυτές οι
ιδέες για τους άντρες και τις γυναίκες;
Μπορείτε να δώσετε κάποια παραδείγματα;
β. Πώς επηρεάζουν αυτοί οι περιορισμοί τα
ανθρώπινά μας δικαιώματα;
γ. Τι μπορούμε να κάνουμε στο μέλλον ώστε
τα αγόρια και τα κορίτσια να μπορούν να
συμπεριφέρονται πιο ελεύθερα με τον τρόπο
που θέλουν;

53. ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ
ΣΥΝΟΛΟ
ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ
ΓΥΝΑΙΚΩΝ
ΣΥΝΟΛΟ
ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ
ΑΝΔΡΩΝ
ΠΟΣΟΣΤΟ
ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ
ΓΥΝΑΙΚΩΝ (%)
ΠΟΣΟΣΤΟ
ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ
ΑΝΔΡΩΝ (%)
ΣΥΡΙΖΑ 42 16 26 38,10 61,90
ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 42 14 28 33,33 66,67
ΧΡΥΣΗΑΥΓΗ 42 14 28 33,33 66,67
ΕΛΙΑ 42 15 27 35,71 64,29
ΠΟΤΑΜΙ 42 16 26 38,10 61,90
Κ.Κ.Ε. 42 14 28 33,33 66,67
ΑΝ.ΕΛ. 42 15 27 35,71 64,29
Πηγή: Υπουργείο Εσωτερικών. Γενική ΓραμματείαΙσότηταςτων Φύλων.Στατιστικά-Μελέτες: «Ευροεκλογές2014- Ποσοστά»,
http://www.isotita.gr/var/uploads/PRESS%20(APO%20SEP%202010)/2014/ EVRWEKLOGES_2014_POSOSTA.pdf [Τελευταία
πρόσβαση: 16/11/2014]
ΣΥΝΟΛΟ
Εδρών
Έλληνες Ευρω-
βουλευτές
Ελληνίδες Ευρω-
βουλευτές
Ποσοστό εκλεγμένων
ανδρών
Ποσοστό εκλεγμένων
γυναικών
ΣΥΡΙΖΑ 6 2 4 33,33 66,67
ΝΕΑΔΗΜΟΚΡ. 5 2 3 40,00 60,00
ΧΡΥΣΗΑΥΓΗ 3 0 3 0,00 100,00
ΕΛΙΑ 2 1 1 50,00 50,00
ΠΟΤΑΜΙ 2 0 2 0,00 100,00
Κ.Κ.Ε. 2 0 2 0,00 100,00
ΑΝ.ΕΛ. 1 0 1 0,00 100,00
ΣΥΝΟΛΟ 21 5 16 23,80 76,20
Πηγή: Υπουργείο Εσωτερικών. Γενική ΓραμματείαΙσότηταςτων Φύλων.Στατιστικά-Μελέτες: «Ευροεκλογές2014- Ποσοστά»,
http://www.isotita.gr/var/uploads/PRESS%20(APO%20SEP%202010)/2014/ EVRWEKLOGES_2014_POSOSTA.pdf [Τελευταία
πρόσβαση: 16/11/2014]
Ευρωεκλογές Έλληνες Ευρωβουλευτές Ελληνίδες Ευρωβουλευτές Ποσοστό εκλεγμένων
ανδρών
Ποσοστό εκλεγμένων
γυναικών
2009 22 7 68 % 32 %
2014 21 5 76,2 % 23,8 %
*Διεύθυνση Προγραμματισμού, Ανάπτυξηςκαι ΑπασχόλησηςΓενικής Γραμματείας Ισότητας*
Πηγή: Υπουργείο Εσωτερικών. Γενική ΓραμματείαΙσότηταςτων Φύλων.Στατιστικά-Μελέτες: «Ευροεκλογές2014-
Ποσοστά», http://www.isotita.gr/var/uploads/PRESS%20(APO%20SEP%202010)/2014/
EVRWEKLOGES_2014_POSOSTA.pdf [Τελευταία πρόσβαση: 16/11/2014]
ΠΙΝΑΚΑΣ 3
Ευρωεκλογές 2014:
Αναλογία γυναικώνκαι
ανδρώνυποψηφίων
ευρωβουλευτών στα
ψηφοδέλτια
τωνδιαφόρων
συνδυασμών.
ΠΙΝΑΚΑΣ 4
Ευρωεκλογές 2014:
Αναλογία
γυναικών και ανδρών
ευρωβουλευτών που
εκλέχθηκαν
ΠΙΝΑΚΑΣ 5
Σύγκρισητης
αναλογίαςτων
Ελλήνωνκαι
Ελληνίδων
βουλευτώντης
προηγούμενης και
τηςσημερινής συνέχεια
53

54. Απαντώ στο τετράδιο
• Ποια δικαιώματα στερούνται οι γυναίκες με
βάση τα παραπάνω στοιχεία;
• Τι συμπεράσματα βγάζετε από τα
συγκεκριμένα στοιχεία;

55. Απαντώ στο τετράδιο
• Προετοιμάζουμε τις ερωτήσεις που θα έκανε
ένας άντρας δημοσιογράφος, για να φέρει σε
δύσκολη θέση (να «στριμώξει») την ηγέτιδα
των σουφραζετών.
• Προετοιμάζουμε τις απαντήσεις που θα
μπορούσε να δώσει η φεμινίστρια ηγέτιδα,
βασισμένη κυρίως στην απουσία λογικής και
αποδείξεων στα επιχειρήματα των αντι-
φεμινιστών.