It is an initiative to encourage students for presentations

1. नाव :- गाववत तेजवववनी अप्पासाहेब
रोल नं :- १८
ववषय :- अंधश्रद्धा मागगदर्गन
Guided by: Prof. Dr. Manisha P. Shukla
MVP’s College of Social Work, Nashik
अंधश्रद्धा

2. ⚫ अंधश्रद्धा विषयी माविती
⚫ अंधश्रद्धा म्िणजे काय ?
⚫ अंधश्रद्धा ि श्रद्धा यातील फरक
⚫ अंधश्रद्धा कोणकोणत्या आिेत
⚫ अंधश्रद्धेची कारणे
⚫ अंधश्रद्धेचे पररणाम
⚫ अंधश्रद्धा विममूलिाचे कायदे
⚫ अंधश्रद्धा कशी थांबिािी
मुद्दे

3. िमस्कार, प्रथमता मी तुमचे सिाांचे आभार व्यक्त करते. तुम्िी तुमचा
मोलाचा िेळ काढमि उपवस्थत आिात. आज आपण 2021 या प्रगत युगाम्ये आिोत,
तरीिी आपल्याला अंधश्रद्धा या विषयािर बोलािे लागत आिे. अंधश्रद्धा िा
समाजाला लागलेला शाप आिे आवण या विषयी जिजागृती करणे िी काळाची गरज
भासत आिे. आज जरी आपण प्रगतीच्या वदशेिे पाऊल टाकत आिोत, पण तरी
आपला समाज िा तेिढाच अंधश्रद्धेच्या आिारी जात आिे. अंधश्रद्धेमुळे समाज
आपली विचारशक्ती िरिमि बसलेला असतो. त्यासाठी मी तुम्िाला अंधश्रद्धा विषयी
मागूदशूि करणार आिे.
अंधश्रद्धा विषयी माविती

4. कोणत्यािी व्यक्तीिर विश्वास ठेिणे वकं िा कािी विचार ि करता एखाद्या
गोष्टीिर विश्वास ठेिणे यालाच अंधश्रद्धा असे म्िणतात.
अंधश्रद्धा िे मिुष्याचे ज्ञाि आवण घाबरणे या गोष्टी दशूविते.
अंधश्रद्धा म्िणजे काय ?

5. श्रद्धा
सारासार विचार करूि
एखादा दाखिलेला विश्वास म्िणजे
श्रद्धा ज्यात विरखमि पारखमि घेतलेले
असते आवण समजा त्याबद्दल कािी
िेगळे मावित पडले तर बदलाची
तयारी असते. ती म्िणजे “श्रद्धा”
िोय.
श्रद्धा ि अंधश्रद्धा यातील फरक सांगा.
अंधश्रद्धा
याच्या िेमके उलट म्िणजे
अंधश्रद्धा यात कोणतािी विचार ि करता
त्या गोष्टीबद्दल विरखमि ि घेता ठेिलेला
विश्वास म्िणजे “अंधश्रद्धा” िोय.

6. १) उपिास
िे प्रमाण मविलांम्ये जास्त प्रमाणात आढळमि येते. भारतात कु पोवषत मविलांचे
प्रमाण जिळजिळ 57% आिे. अंगाम्ये पुरेसे रक्त िसेल त्याला ॲविवमया म्िणतात.
उपिास िे ममल िोण्यासाठी, चांगला ििरा वमळािा यासाठी वकं िा मुलांचे कल्याण व्िािे
यासाठी, मुलगाच व्िािा यासाठी या सगळयांम्ये एक प्रचंड प्रकारची अवस्थरता आिे.
त्यामुळे विया या अंधश्रद्धेकडे िळतात आवण िे सिू वमळिण्यासाठी उपिास करतात.
अंधश्रद्धा कोण-कोणती आिे
To continue...

7. खमप काळापमिी एकादशी, वशिरात्र, पौवणूमा अशा वदिशी आपल्या
रोजच्या धािपळीत देिाला आभार मािण्यासाठी िेळ द्यायचा. या विचारास
उपिास करणे सुरू के ले गेले असािे. आवण िैज्ञाविक दृवष्टकोि असा आिे की
उपिास के ल्यािे शरीराला एक वदिस आराम वमळतो ि शरीरातील विषारी द्रव्ये
बािेर पडतात ि िे आरोग्यासाठी लाभदायक

8. २) मुलगाच व्िािा
स्याच्या पररवस्थतीम्ये कु टुंबाला िारस वमळािा वकं िा मुलगाच व्िािा
याकडे जास्त कल आिे. त्यामुळे विया उपिास करतात वकं िा एखाद्या बाबा-बुिा
कडे जाऊि पमजा करतात. परंतु विज्ञािािे वसद्ध के ले आिे की मुलगा वकं िा मुलगी
िोणे िे िी ि पुरुष यांच्या रंगसमत्र-गुणसुत्र यांिर अिलंबमि असते.

9. ३) ग्रिणाकाळातील अंधश्रद्धा
भारताम्ये ग्रिण काळात गभूिती मविलेिे बािेर पडम िये िी अंधश्रद्धा
आपण मोठ्या प्रमाणात माितो. पण त्याचे िैज्ञाविक कारण िे आिे की ग्रिण
काळाच्या िेळी पराबगण िािाचे वकरण शरीरािर पडतात आवण त्याच्या मुळे
शरीराला इजा पोिोचम शकते. जे गभूधारणा झालेली स्रीच्या पोटातील बाळ आिे.
त्याला इजा िोऊ शकते. िे त्यामागील िैज्ञाविक कारण आिे.

10. ४) सं्याकाळी झाडम मारु िये
सं्याकाळी जुन्या काळात लाईट िसायची. जर लाईट िसतािा झाडले, तर
त्याम्ये एखादी सोन्याची िस्तम वकं िा आपली मौल्यिाि िस्तम पडली असेल तर ती
कचऱ्यासोबत फ
े कली जाईल वकं िा झाडली जाईि िे त्यामागचे कारण आिे. म्िणमि
सं्याकाळी झाडम मारुि िी अंधश्रद्धा मविला मोठ्या प्रमाणात माितात.

11. ५) डोळा फडफडणे/पापणी लिणे
डोळा फडफडणे िे मविला अशुभ माितात पण ती अंधश्रद्धा िसमि
डोळयाच्या पापणीला ऑवससजि वमळत िसतो वकं िा ऑवससजि कमी पडत असतो.
ि रक्तप्रिाि कमी पडत असमि शरीराच्या कोणत्यािी अियि जेव्िा फडफड करतो
तेव्िा त्याला ऑससीजि ि रक्तप्रिाि कमी पडतो. म्िणमि ते फडफडतात म्िणमि िी
अंधश्रद्धा िािी.

12. ६) मांजर आडिे जाणे िे अपशकु ि
जुन्या काळातील लोक कामासाठी वकं िा व्यापारासाठी बैलगाडीतमि
वकं िा घोडागाडीतमि प्रिास करायचे आवण ज्या िेळेस मांजर आडिी जायची तेव्िा
मांजरीचे डोळे चमकायचे. आवण चमकल्यािर बैल, गायी, घोडे िे घाबरायचे त्यामुळे
ते प्रिास थोड्यािेळासाठी थांबिायचे त्यामुळे त्यांचे काम अधूिट रािूि जायचे. तर
िी मांजर आडिी गेल्यािर काम िोत िािी वकं िा अपशकु ि आिे. िी अंधश्रद्धा
पाळली जाते.

13. ⚫अंधश्रद्धेची विविध कारणे आिेत. प्रत्येक व्यक्ती िी कोणत्या िा कोणत्या
समस्या म्ये अडकलेली असते. या समस्येिर तोडगा िा लिकरात लिकर
वमळािा या उद्देशािे व्यक्ती या गोष्टीला बळी पडतो.
⚫अपमणू ज्ञाि िे सुद्धा या अंधश्रद्धेचे कारण आिे.
⚫जे लोक अंधश्रद्धेिर विश्वास ठेितात त्यांचे खमप मोठ्या प्रमाणात िुकसाि िोते.
उदा :- शारररीक शोषण, आवथूक शोषण, मािवसक शोषण िोते.
अंधश्रद्धेची कारणे

14. िरबळी ि इतर अमािुष, अविष्ट ि अघोरी प्रथा ि जादमटोणा यांिा
प्रवतबंध घालण्याबाबत ि त्यांचे सममि उच्चाटि करण्याबाबत अवधवियम 2013
1. कवथतपणे ताब्यात घेतलेल्या व्यक्तीकडमि भमत काढमि टाकण्याच्या बिाण्यािे प्राणघातक
अत्याचार, जबरदस्तीिे माििी शरीरात वमसळणे, लैंवगक अत्याचार, ब्ांवडंग इ.
2. चमत्कार करण्याच्या क्षमतेचा दािा करणे आवण प्रसाररत करणे आवण अशा प्रकारे लोकांिा
फसिणे वकं िा भयभीत करणे.
3. एखाद्या व्यक्तीकडे अलौवकक शक्ती आिेत आवण लोक त्याच्या आज्ञा पाळण्यास भाग
पाडतात अशी भाििा विमाूण करणे.
4. एखाद्या व्यक्तीिर काळा जादम करण्याचा वकं िा सैतािचा अितार असल्याचा आरोप,
त्याच्यािर / वतच्यािर रोग वकं िा दुदैिी कारणीभमत असल्याचा आरोप करणे आवण त्या
व्यक्तीला त्रास देणे.
5. एखाद्या व्यक्तीिर काळया जादमचा अभ्यास के ल्याचा आरोप करणे, त्याला िग्ि करणे ि वतचे
िग्ि करणे आवण त्या व्यक्तीच्या वियाकलापांम्ये अडथळा आणणे.
अंधश्रद्धा विममूलिाचे कायदे

15. 6. भुतांिा वचघळण्याच्या क्षमतेचा दािा करणे, घबराट विमाूण करणे वकं िा इतरांिा भीती
घालिमि भुतांिा िाक मारण्याची धमकी देऊि वकं िा ताब्यात घेण्याची भाििा विमाूण करणे,
7. एखाद्या व्यक्तीला िैद्यकीय उपचार घेण्यापासमि रोखणे आवण त्याला / वतला अमािुष कृ त्ये
करण्यास भाग पाडणे.
8. बोटांिी शिविया करण्याचा दािा (मािवसक शिविया) आवण जन्म ि घेतलेल्या गभाूतील
वलंग बदलण्याचा दािा.
9. मागील अितारातील एखाद्या व्यक्तीशी संबंवधत असल्याचा दािा करणे आवण त्यांिा लैंवगक
कृ तींम्ये एकत्र करणे आवण िपुंसक िीला बरे करण्यासाठी अलौवकक शक्ती असल्याचा
दािा करणे आवण त्या मविलेशी लैंवगक संबंध ठेिणे.
10. एखाद्या मािवसकदृष्ट्या अपंग व्यक्तीकडे अलौवकक शक्ती असल्याचा दािा करणे आवण
अशा व्यक्तीचा िैयवक्तक फायद्यासाठी उपयोग करणे.
To continue...

16. अंधश्रद्धेला थांबिण्यासाठी सोपा उपाय आिे, की कािी गोष्टी आपल्या
आजमबाजमला िोत असतील वकं िा आपल्या दृष्टीस पडल्यास त्या त्िररत पोवलसांिा समवचत
कराव्यात वकं िा अंधश्रद्धा विममूलि सवमतीला कळिाव्यात .
आपल्या समाजाम्ये शाळा-कॉलेजम्ये जि-जागृती करािी की कोणत्यािी
प्रकारे अंधश्रद्धेच्या आिारी पडम िये.
आपण सिाांिी तकू आवण िैज्ञाविक दृष्टीिे विचार के ला पाविजे. आपले विचार िे
तकू िादी असले पाविजे आपण सिाांिी अंधश्रद्धेविषयी मािवसकता बदलली पाविजे.
अंधश्रद्धा कशी थांबिािी

17. धन्यवाद.!!!