Environmental Economics Chapter 2

1. KINH TẾ MÔI TRƯỜNG
(Dành cho chương trình sau đại học)
TS. Hoàng Văn Long

2. Chương trình học
Chương 1: (5 Tiết) Giới thiệu về Kinh tế môi
trường
Chương 2: (5 Tiết) Mối liên hệ giữa môi trường
và Kinh tế
Chương 3: (5 Tiết) Nguyên nhân các vấn đề môi
trường
Chương 4: (5 Tiết) Kinh tế Ô nhiễm
Chương 5: (3 Tiết) Phân tích lợi ích chi Phí
Bài tập (2 tiết)

3. Chương 6: (5 Tiết) Định giá Tài nguyên và Môi
trường
Chương 7:(3 Tiết) Kinh tế Tài nguyên, Chất thải và
Đa dạnh sinh học
Bài tập (2 tiết)
Chương 8: (5 Tiết) Quản lý nhà nước về môi trường
Chương 9: Kinh tế Xanh, Tăng trưởng Xanh và BĐKH
ở Việt Nam (2 tiết)
Chương 10: Seminar Kinh tế Môi trường (2 tiết) -
Ôn tập Môn học (1 tiết)

4. MỐI LIÊN HỆ GIỮA
MÔI TRƯỜNG VÀ KINH TẾ
Chương 2

5. Nội dung chương 2
2.1. Mối liên kết giữa kinh tế và môi trường
2.2. Lợi ích và chi phí, cung và cầu
2.3. Hiệu quả kinh tế và thị trường
2.4. Khái niệm của Kinh tế phúc lợi và môi trường
(Natural Resource and Environmental Economics, Ch. 5:
III. Market Failure, public policy and the environment)
2.5. Các vấn đề tài nguyên và môi trường ở Việt Nam
2.6. Thảo luận
2.7. Câu hỏi ôn tập chương
2.8 Tài liệu tham khảo

6. 2.1.1. Moái quan heä giöõa heä thoáng kinh teá vaø moâi
tröôøng thieân nhieân
2.1.2. Kinh teá moâi tröôøng vaø Kinh teá taøi nguyeân
thieân nhieân
2.1.3. Moâ hình doøng chu chuyeån cuûa hoaït ñoäng kinh
teá
3.1.4. Moâ hình caân baèng vaät chaát: Moái quan heä giöõa
hoaït ñoäng kinh teá vaø moâi tröôøng thieân nhieân
2.1.5. Phaùt thaûi, chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh
vaø thieät haïi
2.1.6. Caùc loaïi chaát gaây oâ nhieãm
2.1. Mối liên hệ giữa kinh tế và môi
trường

7. o Cung caáp nguyeân lieäu thoâ cho hoaït
ñoäng kinh teá (saûn xuaát vaø tieâu duøng)
o Tieáp nhaän caùc chaát thaûi töø hoaït ñoäng
kinh teá (saûn xuaát vaø tieâu duøng)
o Cung caáp caùc tieän nghi cuoäc soáng cho
con ngöôøi (caûnh quan, khoâng khí, …)
2.1.1. Moái quan heä giöõa heä thoáng
kinh teá vaø moâi tröôøng
„ Moâi tröôøng coù 3 chöùc naêng cô baûn:

8. Caùc haõng
MOÂI TRÖÔØNG
Hoä gia
ñình
Nguyeân lieäu thoâ Chaát thaûi
Caùc tieän nghi
cuoäc soáng
2.1.1. Moái quan heä giöõa heä thoáng
kinh teá vaø moâi tröôøng

9. Neàn kinh teá
(a) (b)
Moâi tröôøng thieân nhieân
B. Phaân bieät Kinh teá moâi tröôøng vaø
Kinh teá taøi nguyeân thieân nhieân

10. o Moái lieân keát (a): Nghieân cöùu vai troø cung caáp
nguyeân vaät lieäu thoâ cuûa moâi tröôøng thieân
nhieân cho hoaït ñoäng kinh teá ñöôïc goïi laø
“Kinh teá Taøi nguyeân Thieân nhieân” (Natural
Resource Economics).
o Moái lieân keát (b): Nghieân cöùu doøng chu
chuyeån caùc chaát thaûi töø hoaït ñoäng kinh teá vaø
caùc taùc ñoäng cuûa chuùng leân moâi tröôøng thieân
nhieân ñöôïc goïi laø “Kinh teá Moâi tröôøng”
(Environmental Economics).
2.1.2. Phaân bieät Kinh teá moâi tröôøng
& Kinh teá taøi nguyeân thieân nhieân

11. o Taøi nguyeân thieân nhieân coù theå ñöôïc chia
thaønh hai nhoùm:
o Taøi nguyeân coù theå taùi taïo
o Taøi nguyeân khoâng theå taùi taïo
o Moät ñaëc tröng quan troïng veà taøi nguyeân
thieân nhieân laø tính phuï thuoäc vaøo thôøi
gian
2.1.2. Phaân bieät Kinh teá moâi tröôøng
& Kinh teá taøi nguyeân thieân nhieân

12. 2.1.3. Moâ hình doøng chu chuyeån cuûa
hoaït ñoäng kinh teá

13. 2.1.4. Moâ hình caân baèng vaät chaát

14. o Moâ hình caân baèng vaät chaát ‟ minh hoïa moái quan
heä giöõa hoaït ñoäng kinh teá vaø moâi tröôøng
o Doøng caùc taøi nguyeân töø moâi tröôøng thieân nhieân ñi
vaøo hoaït ñoäng kinh teá: Kinh teá Taøi nguyeân Thieân
nhieân
o Doøng caùc chaát thaûi (Residuals):
o Caùc chaát thaûi: caùc pheá phaåm thaûi ra moâi tröôøng
o Khaû naêng haáp thuï: khaû naêng moâi tröôøng haáp thu
caùc chaát thaûi
o Taùi cheá vaø söû duïng laïi: caùc phöông phaùp ñeå trì
hoaõn caùc doøng chaát thaûi
2.1.4. Moâ hình caân baèng vaät chaát

15. o Moâ hình caân baèng vaät chaát ‟ minh hoïa
moái quan heä giöõa hoaït ñoäng kinh teá vaø
moâi tröôøng
o 2 định luật về nhiệt động lực học:
o Ñònh luaät nhieät ñoäng löïc hoïc thöù nhaát: vaät
chaát vaø naêng löôïng khoâng theå töï taïo ra
hoaëc khoâng theå maát ñi.
o Ñònh luaät nhieät ñoäng löïc hoïc thöù hai: khaû
naêng chuyeån ñoåi vaät chaát vaø naêng löôïng
cuûa moâi tröôøng laø coù giôùi haïn.
2.1.4. Moâ hình caân baèng vaät chaát

16. Moâi tröôøng töï nhieân
Moâi tröôøng töï nhieân
Ngöôøi saûn
xuaát
Ngöôøi tieâu
duøng
Taùi cheá (Rr
P)
Saûn phaåm thaûi (RP) Thaûi ra moâi tröôøng
Saûn phaåm thaûi
Nguyeân lieäu thoâ (M)
Haøng hoùa
(G)
d
p
(R )
d
c
(R )
c(R )
Taùi cheá (Rr
C)
Thaûi ra moâi tröôøng
2.1.4. Moâ hình caân baèng vaät chaát

17. Giaûm G Giaûm Rp Taêng (R’p+R’c)
Seõ giaûm M & giảm Rp
d, Rc
d
2.1.4. Moâ hình caân baèng vaät chaát

18. o Moät soá thuaät ngöõ:
o Chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh (Ambient quality):
Soá löôïng chaát chaát oâ nhieãm trong moâi tröôøng
o Chaát löôïng moâi tröôøng (Environmental quality): Traïng
thaùi cuûa moâi tröôøng töï nhieân (bao haøm caû chaát löôïng
moâi tröôøng xung quanh, chaát löôïng caûnh quan vaø chaát
löôïng thaåm myõ cuûa moâi tröôøng).
o Chaát thaûi (Residuals): Vaät chaát coøn laïi sau khia saûn
xuaát vaø tieâu duøng
o Phaùt thaûi (Emissions): Phaàn cuûa chaát thaûi saûn xuaát hay
tieâu duøng thaûi vaøo moâi tröôøng
2.1.5 Söï phaùt thaûi, Chaát löôïng moâi tröôøng
xung quanh, vaø Thieät haïi

19. o Moät soá thuaät ngöõ:
o Taùi cheá (Recycling): Moät chaát, moät daïng naêng löôïng
hay moät haønh ñoäng khi ñöa vaøo moâi tröôøng töï nhieân seõ
laøm giaûm chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh.
o Xaû thaûi (Effluent): Ñoâi khi thuaät ngöõ xaû thaûi duøng ñeå
noùi ñeán nhöõng chaát oâ nhieãm nöôùc, vaø phaùt thaûi ñeå noùi
ñeán caùc chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí. Nhöng hai thuaät
ngöõ naøy seõ ñöôïc duøng töông ñöông.
o OÂ nhieãm (Pollution)
o Thieät haïi (Damages): Nhöõng aûnh höôûng tieâu cöïc cuûa oâ
nhieãm moâi tröôøng taùc ñoäng leân con ngöôøi vaø caùc yeáu
toá cuûa heä sinh thaùi.
2.1.5. Söï phaùt thaûi, Chaát löôïng moâi tröôøng
xung quanh, vaø Thieät haïi

20. o Chaát oâ nhieãm tích tuï vaø khoâng tích tuï
o Chaát oâ nhieãm cuïc boä, vuøng vaø toaøn caàu
o Nguoàn oâ nhieãm ñieåm vaø nguoàn oâ
nhieãm phaân taùn
o Söï phaùt thaûi giaùn ñoaïn vaø lieân tuïc
2.1.5. Caùc daïng chaát gaây oâ nhieãm

21. 2.2. Lợi ích, chi phí, Cung và Cầu
2.2.1. Giá sẵn lòng trả (WTP)
2.2.2. Lợi ích
2.2.3. Chí phí
2.2.4. Cung và đường chi phí biên, tổng cung
2.2.5. Công nghệ
2.2.6. Nguyên tắc cân bằng biên
2.2.7. Các thuật ngữ

22. 2.2.1. Giá sẵn lòng trả (WTP)
• Giá sẵn lòng trả cho táo sạch – một thực
nghiệm
• Khi số đơn vị mua tăng: giá sẵn lòng trả cho
từng đơn vị hàng hóa thường giảm xuống
• Giá sẵn lòng trả biên diễn tả giá sẵn lòng trả
của một người cho một đơn vị dịch vụ hay
hàng hóa tăng thêm

23. Minh họa

24. Cầu
• Qd = alpha + Beta. P

25. Tổng cầu/Giá sẵn lòng trả
• Đường tổng cầu đối với một hàng hóa thị
trường là tổng theo trục hoành các đường cầu
cá nhân thường được nhóm theo khu vực địa
lý (ví dụ: thành phố, tỉnh hoặc một quốc gia)

26. 2.2.2. Lợi ích
• Tổng lợi ích được đo bằng giá sẵn lòng trả. Khi
lượng tăng từ q1 lên q2. Tổng lợi ích là a + b

27. 2.2.3. Chi phí
• Chi phí cơ hội để sản xuất ra một sản phẩm
nào đó là giá trị tối đa của các sản phẩm khác
lẽ ra đã được sản xuất nếu ta không sử dụng
tài nguyên để làm ra sản phẩm hiện hành
• Chi phí biên đo lường lượng chi phí gia tăng
khi tăng thêm một đơn vị sản phẩm
• Tổng chi phí là chi phí sản xuất ra tổng số
lượng sản phẩm

28. 2.2.4 Cung và đường chi phí biên tổng
cộng
• Chi phí biên của táo

29. • Đường tuyến tính của chi phí biên

30. • Tổng chi phí và đường chi phí biên của táo

31. 2.2.5. Công nghệ
• Tiến bộ công nghệ được thể hiện bằng đường
chi phí biên dịch xuống

32. 2.2.6. Nguyên tắc cân bằng biên
• Nguyên tắc cân bằng biên đòi hỏi là tổng sản
lượng được phân phối giữa các nguồn sản
xuất sao cho chi phí sản xuất biên của các
nguồn bằng nhau

33. 2.2.7. Các thuật ngữ
• Khả năng chi trả
• Giá sản lòng trả biên
• Tổng cầu
• Kinh tế vi mô
• Lợi ích
• Chi phí cơ hội
• Đường cầu
• Giá mờ
• Nguyên tắc cân bằng biên
• Tổng chi phí
• Đường cầu nghịch đảo
• Tổng giá sẵn lòng trả
• Chi phí biên
• Giá sẵng lòng trả

34. 2.3. Hiệu quả kinh tế và thị trường
2.3.1. Hiệu quả kinh tế
2.3.2. Hiệu quả và công bằng
2.3.3. Thị trường
2.3.4. Thị trường và hiệu quả xã hội
2.3.5. Chi phí ngoại tác
2.3.5.1. Tài nguyên tự do tiếp cận
2.3.6. Lợi ích ngoại tác
+ Hàng hóa công cộng
+ Tổng cầu đối với hàng hóa công cộng

35. 3.2.4. Thị trường và hiệu quả xã hội
• Thất bại thị trường gây ra sự khác biệt giữa giá
trị thị trường và giá trị xã hội, và có thể ngăn
cản thị trường cạnh tranh đạt chuẩn cân bằng
xã hội. Và khi đó:
Chi phí biên xã hội = Chi phí biên cá nhân + Chi
phí ngoại ứng (môi trường) cá nhân

36. Biểu đồ trang 93

39. 2.3.1. Hiệu quả kinh tế
• Quan điểm chính yếu của hiệu quả kinh tế là
nên có sự cân bằng giữa lợi ích biên và chi phí
biên của quá trình sản xuất
• Hiệu quả xã hội đòi hỏi tất cả giá trị thị trường
và phi thị trường hợp nhất trong lợi ích biên
và chi phí biên của sản xuất. Nếu điều này
được thỏa mãn, hiệu quả xã hội đạt được khi
lợi ích biên bằng với chi phí biên của quá trình
sản xuất.

40. • MWTP = 100 – 2 . QD MC = 5. QS
• 100 – 2 QE = 0.5 . QE; QE = 40
• MWTP = 100 – 2. (40) = 20$

41. • Hiệu quả tĩnh: gắn với các thị trường và các
hoạt động tại một thời điểm nhất định
• Hiệu quả động: xem xét đến sự phân phối tài
nguyên theo thời gian

42. 3.2.1. Hiệu quả kinh tế
• Hiệu quả kinh tế đạt được khi lợi ích biên
bằng chi phí biên
MWTP = 100 – 2.QD
MC = 0.5. QS
Giá trị cân bằng là: QD = QS = QE
100 – 2QE = 0.5 . QE
QE = 40
MWTP = 100 – 2(40) = 20$

43. Biểu đồ trang 88

44. 2.3.2. Hiệu quả và công bằng
• Tối ưu pareto là tình trạng cân bằng mà ở đó
không thể làm cho một người nào đó tốt hơn
mà không làm cho người khác thiệt thòi. Tối
ưu pareto là một trạng thái cân bằng hiệu quả.
• Sự bình đẳng có quan hệ chặt che với việc
phân phối của cải trong xã hội. Hiệu quả và sự
công bằng chỉ mang tính tương đối.

45. • Nếu phân phối của cải không công bằng. Thì
tiêu chuẩn hiệu quả có thể bị nhiều hạn chế.
• Hiệu quả và công bằng chỉ mang tính tương
đối
• Chúng ta sẽ tiếp tục thảo luận về vấn đề này ở
Chương 8 (Phân tích chính sách môi trường

46. 2.3.3. Thị trường

47. • Chúng ta có thể hoàn toàn dựa vào thị trượng
đề xác định mức sản lượng tối ưu hay không?
• Thị trường vận hành hiệu quả phải có sự cạnh
tranh giữa người bán và người mua.
• Không ai đủ lớn để ảnh hưởng đến giá thị
trường. Giá cả phải được tự do điều chỉnh.
=> Hay nói cách khác, là thị trường cạnh tranh
hoàn hảo.

48. 2.3.4. Thị trường và hiệu quả xã hội
• Thất bại thị trường gây ra sự khác biệt giữa giá
thị trường và giá trị xã hội, và có thể ngăn cản
thị trường cạnh tranh đạt điểm cân bằng hiệu
quả xã hội.

49. 2.3.5. Chi phí ngoại tác

50. 2.3.5.1. Tài nguyên tự do tiếp cận
• Ô nhiễm nước và chi phí xử lý: các công ty tự
do xả thải làm cho nguồn nước ngày càng ô
nhiễm và chi phí xử lý ngày càng cao. (Chi phí
xã hội)
• Sự tắc nghẽn đường sá: không giới hạn tiếp
cận đưa đến sự không hiệu quả

51. 2.3.6. Lợi ích ngoại tác
• Máy cắt cỏ không gây tiếng ồn
• Các lợi ích sinh thái từ đất nông nghiệp

52. + Hàng hóa công cộng
• Hàng hóa công cộng mang các đặc tính không
cạnh tranh và không độc chiếm – có sự tiêu
thụ chung đối với hàng hóa và một khi nó
được cung cấp, mọi người đều có thể thụ
hưởng hàng hóa đó cho dù có trả tiền cho việc
tiêu thụ nó hay không. Chất lượng môi trường
là một hàng hóa công cộng.

53. + Tổng cầu đối với hàng hóa công cộng
• Chi phí kiểm soát biên là hàm tăng: khi nước
hồ trở nên sạch hơn thì chi phí biên của việc
tiếp tục cải thiện cũng sẽ gia tăng

54. Các thuật ngữ
• Hiệu quả kinh tế
• Chi phí ngoại tác hay
chi phí xã hội
• Chi phí tư nhân
• Thất bại thị trường
• Hàng hóa công cộng
• Tính không độc
chiếm
• Hiệu quả xã hội
• Giá trị phi thị trường

55. 2.4. Khái niệm của Kinh tế phúc lợi và
môi trường
Natural Resource and Environmental Economics,
Ch. 5:
III. Market Failure, public policy and the
environment. P. 124
(Sinh viên nghiên cứu thêm trong sách)
- Public goods
- Externalities
- Government Failure

56. Lưu ý
• Phần lớn kinh tế tài nguyên và môi trường là
kinh tế phúc lợi, trong đó xác định và chỉnh
sửa Thất bại thị trường đối với các dịch vụ mà
môi trường tự nhiên cung cấp cho nền kinh tế
• Quyền sở hữu tài sản: Tập hợp các quyền định
đoạt, chuyển nhượng, ….

57. 2.5. Các vấn đề tài nguyên và môi
trường ở Việt Nam
2.5.1. Ô nhiễm môi trường
2.5.2. Suy thoái tài nguyên
2.5.3. Đa dạng sinh học suy giảm
2.5.4. Biến đổi khí hậu và nước biển dâng
(Báo cáo môi trường quốc gia 2011-2015)
http://cem.gov.vn/VN/TINTRANGCHU_Content/tabi
d/330/cat/115/nfriend/3749540/language/vi-
VN/Default.aspx

58. 2.5.1. Ô nhiễm môi trường
• Môi trường Việt Nam hiện tại ô nhiễm như
thế nào?
• Chương 8: Tác động của ô nhiễm môi trường

59. 2.5.2. Suy thoái tài nguyên
• Suy thoái tài nguyên rừng
• Tài nguyên khoáng sản suy giảm

60. 2.5.3. Đa dạng sinh học giảm
• Chương 7: Đa dạng sinh học

61. 2.5.4. Biến đổi khí hậu và nước biển
dâng
• Chương 2: Biến đổi khí hậu, thiên tai
• Cho ví dụ?
• Chúng ta sẽ học chi tiết ở Chương 9

62. 2.6. Câu hỏi thảo luận
1) Liên kết giữa môi trường và kinh tế
2) Các khái niệm của Kinh tế Phúc lợi và môi
trường
- Thị trường
- Hiệu quả kinh tế
- Phân bổ trong kinh tế thị trường

63. 3) Thực trạng tài nguyên và môi trường ở Việt
Nam
- Ô nhiễm môi trường (Ví dụ và nguyên nhân?)
- Suy thoái tài nguyên (Ví dụ và nguyên nhân?)
- Đa dạng sinh học giảm (Ví dụ và nguyên
nhân?)
- Biến đổi khí hậu và nước biển dâng (Ví dụ và
nguyên nhân?)

64. 2.7. Ôn tập chương 2
1) Mối liên hệ giữa hàng hóa công cộng và tài
nguyên tự do tiếp cận là gì?
2) Hàng hóa công cộng là gì? Cho ví dụ?
3) Một số hàng hóa có vẻ như hàng hóa công cộng
như sóng ra đi ô, các dịch vụ hải đăng, và thậm
chí là cảnh sát và các dịch vụ vệ sinh có thể được
cung cấp bởi các công ty tư nhân. Tại sao có điều
này? Có phải là có sự khác nhau giữa các hàng
hóa công công này với các dịch vụ môi trường?
Nếu phải thì sự khác nhau đó là gì?

65. 2.8. Nội dung chính cần nhớ
1) Sơ đồ mối liên hệ giữa kinh tế và môi trường
tự nhiên
2) Kinh tế môi trường khác kinh tế tài nguyên
như thế nào?
3) Phát triển bền vững: cân bằng tăng trưởng và
môi trường
4) Mối quan hệ giữa phát thải, chất lượng môi
trường xung quang và thiệt hại
5) Các loại chất gây ô nhiễm

66. 2.9. Tài liệu tìm tham khảo
1. EEPSEA. Chương 2: Liên hệ giữa kinh tế và
môi trường
2. EEPSEA. Chương 3: Lợi ích và Chi phí, Cung và
Cầu
3. EEPSEA. Chương 4: Hiệu quả kinh tế và thị
trường
4. Báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia
2011- 2015

67. 5. Natural Resource and Environmental
Economics, Ch. 5: III. Market Failure, public
policy and the environment. P. 124
Sinh viên làm bài tập 4.2. (Trang 85, EEPSEA)