Workshopronde A
BENG: naar de essentie van
energieneutraal bouwen!
Merlijn Huijbers (DGMR)

BENG: naar de essentie van energieneutraal bouwen!
Merlijn Huijbers
Adviseur Duurzame Leefomgeving bij DGMR

Klimaatakkoord Parijs 2015
3
Klimaatdoelen:
• Temperatuurstijging
wereldwijd in 2100
beperken tot 1,5 - 2 °C
t.o.v. pre-industrieel
niveau (inmiddels ca.
+0,8 °C..)
• Uitstoot CO2 en andere
schadelijke stoffen
drastisch terugdringen
• Elke 5 jaar evaluatie en
eventueel aanscherpen
individuele doelenBron: CBC

EU doelstellingen
4
Europees klimaatdoel
• 80-95% reductie van
broeikasgasemissies
in 2050 t.o.v. 1990
20-20-20 doelstellingen
In 2020 (t.o.v. 1990):
• 20% minder CO2-uitstoot
• 20% minder energieverbruik
• 20% van het totale
energiegebruik afkomstig uit
hernieuwbare energie, zoals
wind- en zonne-energie

Routekaart richting energieneutraal bouwen
5
Rc 2,5 Rc 3,5 Rc 3,5 / 4,5 / 6,0

BENG – Bijna EnergieNeutrale Gebouwen
6
• BENG vervangt de EPC
• Aansluiting op Europese normen
• (Concept)-eisen op drie niveaus:
1. maximale energiebehoefte in kWh/m2 1
2. maximaal primair energiegebruik in kWh/m2 3
3. minimaal aandeel hernieuwbare energie (%) 2

BENG – Bijna EnergieNeutrale Gebouwen
• Vanaf eind 2018 vereist voor alle nieuwe overheidsgebouwen
• Vanaf eind 2020 voor alle overige nieuwe gebouwen
Concepteisen:
7
Versimpeling
eisen t.o.v. EPC

Stap 1: Maximale energiebehoefte kWh/m2
• Maximale energiebehoefte voor:
o Ruimteverwarming
o Koeling/ zomercomfort
o Verlichting (alleen voor utiliteitsbouw)
o Op ruimteniveau (woningniveau)  dat wat de bewoner ‘daadwerkelijk’ nodig heeft
o In kWh/m2 GO  let op: hoekwoning grotere energiebehoefte dan tussenwoning!
8

Stap 1: Maximale energiebehoefte kWh/m2
• Aandachtspunten:
o Hoogwaardige isolatie (drievoudig glas / Rc-waarden > 5 / lage infiltratie/zonwering)
o Compact bouwen + oriëntatie! (heeft veel invloed, vooral bij rijwoningen)
o Ventilatiesysteem dat energiebehoefte beperkt (WTW en CO2 sturing/ spuiventilatie)
o Interessant spanningsveld tussen beperken zontoetreding zomer en benutten zon in winter
o Bij U-bouw: interessant spanningsveld tussen warmte/koudebehoefte en
energiebehoefte voor verlichting (daglichtbenutting!)
9

Stap 2: Maximaal primair energiegebruik in kWh/m2
• Maximaal primair energiegebruik voor:
o Verwarming
o Koeling
o Tapwater
o Ventilatoren
o Hulpenergie
o Minus opwekking door PV/WKK
o Op basis van primaire energie!  vergelijkbaar met
huidige EPC methode (maar geen correctie voor vormfactoren)
10
Ventilator (LBK) Verwarming zonder… …en met circulatiepomp Bio WKK

Stap 2: Maximaal primair energiegebruik in kWh/m2
• Aandachtspunten :
o Zuinige opwekkers worden hier gewaardeerd (HR-ketels, warmtepompen, doucheWTW)
o W-bouw: PV nodig of passieve schil i.c.m. bodem warmtepomp en zonneboiler
o Intuïtieve bediening installaties noodzakelijk
o Begeleid gebruikers in het gebruik van een zeer energiezuinig gebouw!
11

Stap 3: Minimum aandeel hernieuwbare energie
• Minimum aandeel hernieuwbare energie:
o Bepaald deel van het energiegebruik moet hernieuwbaar zijn.
o Hernieuwbaar is de opbrengst van:
o Warmtepomp (verwarming/tapwater) minus fossiele energie
o Zonnecollectoren, PV panelen, wind, waterkracht
o Inzet van biomassa
• Aandachtspunten:
o Bij ieder gebouw is een vorm van hernieuwbare energie vereist
o Let op bij toepassing van PV op (W-)hoogbouw:
verhouding dakoppervlak t.o.v. gebruiksoppervlak!
12
Blue energy (bron: Joostdevree)
Bron: Dezeen

Voorbeeld middelbare school
Stap 1: maximale energiebehoefte
13
• Isolatie: Rc 7/9/10
• 3-voudig glas
• Buitenzonwering
• PV

Voorbeeld middelbare school
Stap 2: maximale primaire energie
14
• Isolatie: Rc 7/9/10
• 3-voudig glas
• Buitenzonwering
• PV

Voorbeeld middelbare school
Stap 3: aandeel hernieuwbare energie
15
• Isolatie: Rc 7/9/10
• 3-voudig glas
• Buitenzonwering
• PV

Voorbeeld tussenwoning
Stap 1: maximale energiebehoefte
16
• BB+ = Rc 5/6/7
• Pas = Rc 7/9/10
• 3-voudig glas
• Buitenzonwering
• Zonneboiler
• DWTW
• PV (halve dak)

Voorbeeld tussenwoning
Stap 2: maximale primaire energie
17
• BB+ = Rc 5/6/7
• Pas = Rc 7/9/10
• 3-voudig glas
• Buitenzonwering
• Zonneboiler
• DWTW
• PV (halve dak)

Voorbeeld tussenwoning
Stap 3: aandeel hernieuwbare energie
18
• BB+ = Rc 5/6/7
• Pas = Rc 7/9/10
• 3-voudig glas
• Buitenzonwering
• Zonneboiler
• DWTW
• PV (halve dak)

Route naar Bijna Energie Neutrale Gebouwen in 2020
1. Eerste verkennende berekeningen uitgevoerd i.o.v. min BZK
2. Aansluiting op de NEN 7120/Europese normen
3. Nu ervaring opdoen  aanpassing methode en/of
eisen indien nodig (o.a. kostenoptimaliteit)
4. Ingangsdatum: 31 december 2018 (overheid)
31 december 2020 (nieuwbouw overig)
19

In 2020 BENG… en daarna?
20
- Europese klimaatdoelstellingen 2030:
o vermindering van de broeikasgasemissies
met tenminste 40% t.o.v. 1990
o aandeel hernieuwbare energie in de EU van
tenminste 27%
o verbetering van de energie-efficiëntie van
tenminste 27%
- Europese klimaatdoelstellingen 2050:
o 80-95% reductie van broeikasgasemissies
t.o.v. 1990

In 2020 BENG… en daarna?
21
• Ook de bestaande bouw moet worden verduurzaamd
• Verduurzaming bestaande bouw komt nu al steeds meer op gang (o.a. NOM)
• Duurzaamheidsmethodieken bieden inspiratie en versnellen dit proces
Nieuwbouw – Duurzaam en vernieuwend, The EdgeRenovatie – Grootschalig en duurzaam, Alliander Duiven
Bron: Tilleman

In 2020 BENG… en daarna?
22
• DGBC: 700.000 gebouwen in NL waarvan 50.000.000 m2 kantoor
• 2% hiervan is beoordeeld met een duurzaamheidsmethodiek
• Doel: in 2020 10.000.000 m2 gecertificeerd

In 2020 BENG… en daarna?
23
• Aanvullende verduurzaming van nieuwbouw noodzakelijk
• En niet alleen van gebouwen, maar ook van de gebouwde omgeving
• Efficiënte opwekking en opslag van duurzaam opgewekte energie wordt
steeds belangrijker
Energieopslag: vliegwielSmart grids (bron: Hitachi)

”So what the Paris Agreement has done, is
basically sign the earth up for a gym membership.
…now we just have to get in (…) and drop three
degrees Celsius people!”
(Quote: Trevor Noah, The Daily Show)
Merlijn Huijbers
mhu@dgmr.nl
24
?

Bedankt voor uw
aandacht!
U heeft nu 10 minuten
tijd om te wisselen.
Welke workshop kiest u?
Ruimte 1: Meten is weten: Circulariteitsniveau
van gebouwen
Ruimte 2: Flevoland als grondstoffenleverancier
Ruimte 3: Contracten van zonne-energie in de
bebouwde omgeving
Ruimte 4: Zero waste, zero energy, zero
network?
Ruimte 5: Ambitiniveau EPC=0 voor 2020?
Ruimte 6: Weg met het traditioneel bestek voor
daken! Stel doelen.
Ruimte 7: Duurzaam verwarmen met Smart
Thermal Grids
Grote zaal: “BIM: hype of kerntechnologie?”
Garderobe: Renovatie waterschapshuis: nog
één idee voor helemaal energieneutraal