Waarom klimaatbeleid en energietransitie? Door Sjef Staps Sjef Staps, Louis Bolk Instituut, auteur van het boek Over de crisis niets dan goeds.

1. Waarom klimaatbeleid en energietransitie?
Masterclasses Energietransitie
Provincie Gelderland, juni 2014

2. Inhoud
• Introductie
• Achtergrond boek
• Uit de interviews
• Conclusies
• Handreikingen

3. Onafhankelijk kennisinstituut ter bevordering van
écht duurzame landbouw, voeding en gezondheid.

5. ‘Coöperatie heeft de toekomst’
Herman Wijffels, Trouw, 7 juni ‘14
• Industrieel tijdperk loopt vast:
– Financiële en ecologische crisis
– Organisatie top-down en land-begrensd
• Oud: efficiency, schaalvergroting,
aandeelhouderskapitalisme
• Nieuw: effect van gedrag op anderen
en op milieu
• Samenleving radicaal anders inrichten
• Oude successen zijn niet te copiëren

6. Temperatuur in De Bilt, winter 2013/14

7. Hoeveelheid zee-ijs aan de Noordpool
(in duizenden kubieke kilometers)

8. Wereldgemiddelde temperatuurstijging
Doelstelling: maximaal 2° temperatuurstijging

9. Huidige koers is dramatisch…
• Doelstelling max 2° stijging wordt niet gehaald
• Geen enkel uitzicht op alternatieve route
…en ondertussen…
Illustratie Wietske ter Veld

10. Daarom dit boek:
• 25 mensen geïnterviewd
• Brede groep van geïnterviewden:
wetenschap, bedrijfsleven, overheid,
politiek, ngo’s
• Vragen over urgentie en hoop
• Brede doelgroep; van burger tot expert

11. Onder meer geïnterviewd:
• Ruud Lubbers
• Jan Terlouw
• Ed Nijpels
• Jane Goodall
• James Hansen
• Klaas van Egmond
• Marjan Minnesma
• Jan Juffermans

12. ‘Leren van de natuur’ (Min. EZ)
‘Veel systemen zijn aan hun eind
(financiën, gezondheidszorg, voedsel, water
en klimaat).
Overleven kan alleen door ze natuurlijker te
maken en door te leren van de natuur.’
Rob van Brouwershaven
Directeur Natuur en biodiversiteit, Ministerie EZ

13. Naar een duurzame samenleving
• Nodig voor een duurzame samenleving:
reductie van 80-90% van emissies en
grondstoffengebruik
• Circulaire economie
• Fossiel valt weg als legitieme brandstof
• ‘De energieke samenleving’
• Overheid heeft rol in de voedselketen ten onrechte
weggegeven aan het bedrijfsleven.
Voedsel, landbouw en bodem
zijn een publiek goed
Maarten Hajer
Directeur PlanBureau voor de Leefomgeving

14. Rol van de overheid
• Ideologische basis: vrijheid, maar niet ten
koste van een ander
• Huidig beleid: faciliteren,
geen voortouw nemen
• ‘Voor verduurzaming is
juist krachtig overheidsbeleid nodig’
Ed Nijpels
Voorzitter Borgingscommissie Energieakkoord
Oud-minister van Milieu

15. Duurzaamheid is rekening houden
met de belangen van een ander
Hans Huijbers
Voorzitter Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie ZLTO
Uitdaging: van een Euro- naar een
waarde-gedreven maatschappij:
• 20e eeuw: schaal- en
efficiencyvergroting
• 21e eeuw: verdrongen waarden
meenemen

16. Motto’s
Iedereen kan elke dag het verschil maken
Klimaatverandering als prikkel voor
technologische en maatschappelijke
vernieuwing
100% duurzame energie in 2030
Jane Goodall
Pier Vellinga
Marjan Minnesma

17. Wat is nodig?
• Bewustwording en educatie
• Als samenleving vaststellen wat we écht
belangrijk vinden
• Consequent persoonlijk leiderschap van
iedereen in de samenleving

18. Er gebeurt gelukkig al veel…
• Energiecoöperaties
• Voedselcoöperaties
• Wijziging consumptiepatroon
• Urgenda
• Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
• Klimaatverbond

19. Maar ook: urgentie!
• > 2 graden: ‘loopt uit de hand’
• Supersnelle actie ‘op oorlogssterkte’
noodzakelijk
• Leefstijlverandering is onvermijdelijk

20. What’s in it for us?
Lonkend perspectief:
• Meer balans tussen mens en leefomgeving
• Minder productie en groei
• Minder werkuren
• Meer tijd voor elkaar
• Van ‘hebben’ naar ‘zijn’

21. Tot slot over het boek…
• Aandacht voor duurzaamheid in het project
• 1e exemplaar overhandigd aan staatssecretaris
• Praktische handreikingen voor:
– Burger en consument
– Overheid

22. Bijdrage aan Masterclass
de moeite waard?
Boeken zijn verkrijgbaar:
www.overdecrisisnietsdangoeds.nl
s.staps@louisbolk.nl
Veel succes in uw collegeperiode!

23. Wij mensen worden uitgedaagd om onszelf en
onze samenleving opnieuw uit te vinden.
Jij en ik hebben het voorrecht te leven in het
meest opwindende moment van creatieve
mogelijkheden in de geschiedenis van de
mensheid.
We zijn in staat om deze wereld te veranderen
in het belang van onszelf, van onze kinderen
en van alle toekomstige generaties.
Wíj zijn degenen waar we op hebben gewacht.
David Korten
Amerikaanse econoom