Azərbaycan Təbiblər Birliyi ( ATB )

1. Burun boşluğu xəstəlikləri.
Burun qanaxmaları.

2. Burunun daxilindəki burun balıqqulaqları
damarlarla zəngin olduğuna və burun
çəpərinin ön hissəsində – Kisselbax
zonasında yerləşən böyük damarlar səthə daha
yaxın yerləşdiyinə görə hətta yüngül
zədələnmə zamanı da burun qanaxması
müşahidə oluna bilər.
Burun qanaxması zədələnmə, qan laxtalanmasının pozulması,
hipertoniya və s. xəstəliklər nəticəsində, yaxud güclü fiziki
gərginlikdən sonra baş verir.
Onun əsas səbəbi burun boşluğunda selikli qişanın tamlığının
pozulması olmaqla yanaşı, səbəblər yerli və ümumi olmaqla iki
qrupa ayrılır.

3. Yerli səbəblər:
- burundaxili quruluşun zədələnməsinə səbəb olan yad cisim, əməliyyat
zədələnmələri, burun boşluğunda aparılan hər hansı manipulyasiya;
- selikli qişanın hiperemiyalaşmasına səbəb olan kəskin və xroniki
iltihabi proseslər – rinitlər, sinusitlər və adenoidlər;
- burun boşluğu selikli qişasının distrofik dəyişkənliyi – atrofik rinit və
burun arakəsməsinin əyilməsi;
- burun boşluğunda hər hansı törəmə – angioma, bədxassəli şiş və ya
spesifik qranuloma.

4. Ümumi səbəblər:
- ürək-damar sistemi xəstəlikləri – hipertoniya, ürək qüsuru, damar
anomaliyaları və ateroskleroz;
- qan laxtalanmasının pozulması ilə əlaqədar xəstəliklər, diatezlər, hipo və
avitaminoz;
- kəskin infeksion xəstəliklər, istivurma və günvurma halları;
- barometrik təzyiqin qəfil düşüb-qalxması nəticəsində yaranan patoloji hallar
- uçuş, sualtı üzmə və alpinizm;
- hormonal disbalanslar – cinsi yetişkənlik, hamiləlik və klimaks.

5. -Burun qanamasının birbaşa əlaməti qanın burun pərlərindən kənara
axması və ya qanın burundan ağız boşluğuna qayıtmasıdır.
-Əgər qanaxma xəstəlik əlamətidirsə, xəstələrdə bu patologiyanın
əlamətləri müəyyən olunur.
-Xəstələrdə kəskin qanitirmə (qanaxmanın xüsusiyyətlərindən, itirilmış
qanın həcmindən, xəstənin yaşından və cinsindən asılı olaraq) əlamətləri
baş verir. Kifayət qədər qanitirmədə xəstələr zəiflikdən, qulaqlarda
cingiltinin və küyün olmasından, gözlərin qaralmasından, susuzluqdan,
başgicəllənmədən, ürəyin sürətlə döyünməsindən şikayətlənirlər. Dərinin
və selikli qişanın azacıq avazıması mümkündür.

6. Lokallaşmasına görə
Önə Arxaya

7. Diaqnoz
Burun qan axmasının diaqnozunun qoyulması çətin deyil.
Əgər xəstənin qanaxmasını müstəqil olaraq dayandırmaq
mümkün olmazsa, qanaxmanın səbəblərini aydınlaşdırmaq,
aradan götürmək və dayandırmaq üçün onu otolarinqoloji
şöbəyə yönəltmək lazımdır.
Burun qanaxmsında xəstənin barmağından koaquloqram təyin
etmək üçün qan götürülə bilər.

8. Müalicə
Adi şəraitdə kiçik qanaxma zamanı burunun qan
axan pərini arakəsməyə sıxmaq olar. Sonra
xəstəni otuzdurub hidrogen peroksid məhluluna
batırılmış pambıqla buruna girişi bağlamaq
lazımdır. Burunun üstünə və alına soyuq
kompress və ya buz qoyulur. Əgər bu tədbirlər
kömək etməzsə, burunu təmizləyərək naftizin və
ya adrenalin məhluluna batırılmış tampon
qoyulur. Ağır qanaxmalarında xəstə
hospitallaşdırılır.

9. İlk yardım:
Zərərçəkmişi oturdaraq, baş qabağa
əyilir, burun pərləri 10-15 dəqiqə ərzində
burun çəpərinə sıxılır;
- Burunda yad cisim olub-olmadığı
müəyyənləşdirilir;
- Burnun üstünə və alına buz qoyulur;
- Burun keçəcəyinə hemostatik süngər və
ya tənzif tampon qoyulur;
- Qanaxma zamanı uzanmaq və
danışmaq olmaz!
- Qanaxma dayandıqdan dərhal sonra
burun nahiyyəsinə əl vurmaq və burnu
silmək olmaz!