Azərbaycan Təbiblər Birliyi ( ATB )

1. Artıq çəki və piylənmə

2. Artıq çəki və piylənmə nədir?
Artıqçəkililik və piylənmə bədəndə orqanizmə zərər
verə biləcək qədər anormal və ya artıq miqdarda piy
toplanması ilə müəyyənləşir.
Yaşlılarda artıqçəkililik və piylənmənimüəyyənləşdi-
rən ən sadə göstərici çəki-boy münasibətini göstərən
BMİ (body mass index) hesab olunur:
Bu göstəricini tapmaq üçün insanın çəkisi (kq) onun
boyunun kvadratına (m.kv) bölünür.
BMI standartları hər iki cinsin nümayəndələri və
bütün yaş qruplarından olan insanlar üçün eynidir.

3. BMI kateqoriyaları
Çəki azlığı <18.5
Normal çəki 18.5-24.9
Artıq çəki 25-29.9
Piylənmə 30 və daha artıq
BMI

5. Artıq çəki və piylənməyə gətirən
səbəblər:
Bu problemə gətirən fundamental səbəb
qəbul edilən və istifadə edilən kalorilər
arasındakı enerji imabalansıdır.
Bu da iki əsas səbəbdən ortaya çıxa bilər:
•Yüksək enerji tutumlu piylə zəngin
qidaların artıq dərəcədə qəbulu
•Bir çox peşə növlərinin oturaq formada
olması, transport formaları və
urbanizasiyanın artmasına görə meydana
çıxan hərəkətsizlik

6.  1980-ci ildən 2014-cü ilə qədərki dövrdə dünya əhalisi
 arasında öiylənmə göstəricisi 2 dəfədən artıq artmışdır.
 2014-cü ildə 1.9 milyard nəfərdən artıq 18 və daha artıq y
 yaşı olan insan artıqçəkili olmuş və bunlardan 600
mindən
 artığı piylənmədən əziyyət çəkmişdir.
 Ümumilikdə dünyanın yaşlı əhalisinin 13%-i (15% qadın,
 11% kişi) piylənmədən əziyyət çəkmişdir
 Həmin ildə sadəcə artıq çəkidən əziyyət çəkən 18 və
daha
 yuxarı yaşı olan insanlar ümumi əhalinin 39%-ni təşkil
etmişdir

7. Piylənmənin yaratdığı digər təhlükələr

8. Şəkildən göründüyü kimi artıq çəki ən çox ürək çatışmazlığı və infarkt,
ateroskleroz, böyrək çatlşmazlığı və insult kimi ağırlaşmalara yol aça bilər.
Bundan başqa artıq çəki insanlarda aşağıdakı problemlərə səbəb ola bilər:
• şəkərli diabet
• arterial hipertenziya
• hiperxolesterinemiya
• artrit və digər oynaq xəstəlikləri
• bronxial astma
• depressiya
• demensiya
• qastroezofaqal reflüks
• qaraciyər piylənməsi
• xolelitiaz
• xolelitiaz səbəbindən pankreatit
• onurğa sütununda problemlər
• yoğun bağırsaqda xərçəng
• qaraciyərdə piylənmə və sirrozla əlaqədar xərçəng
• qadın və kişi sonsuzluğu və s.

10. SON