1. LITERATURA (tema 3)
10
3. A PROSA NO PRIMEIRO TERZO DO XX: AS IRMANDADES E O
GRUPO NÓS (NARRATIVA ENSAIO E XORNALISMO).
1. A PROSA DE TRANSICIÓN
1.1. MANUEL GARCÍA BARROS
2. A PROSA DAS IRMANDADES DA FALA
2.1. CARACTERÍSTICAS
2.2. AUTORES
2.2.1. JohánVicente Viqueira
2.2.2. AntónVilarPonte
2.2.3. Xosé LestaMeis
3. A PROSA NA XERACIÓN NÓS
3.1. INTRODUCIÓN
3.2. CARACTERÍSTICAS
3.3. REVISTA NÓS
3.4. OBRASE CARACTERÍSTICAS
3.4.1. Novela Os dousdesempre(Castelao),Oporco depé (Risco),A romaría de
Xelmirez (Pedrayo),A redordesi (Pedrayo),Oscamiñosda vida (Pedrayo).
3.4.2. ContoO caso que lle aconteceu o doutorAlveiros(Risco),Cousaseretrincos
(Castelao).
3.4.3. EnsaioTeoría do nacionalismo (Risco),Ensaio histórico sobrea cultura
galega (Pedrayo),Ascrucesdepedra na Galicia (Castelao),Sempreen Galiza (Castelao).
4. A PROSA NAS VANGARDAS
4.1. RAFAELDIESTE (Dosarquivosdo trasgo)
5. CONCLUSIÓN

2. LITERATURA (tema 3)
11
3. A PROSA NO PRIMEIRO TERZO DO XX: AS IRMANDADES E O
GRUPO NÓS (NARRATIVA ENSAIO E XORNALISMO).
1. A PROSA DE TRANSICIÓN
A prosamodernanace enGalizacoa XeraciónNós(1920), poréna principiosdoséculo
atopamosunhaprosa de transicióncon obrasde estéticadecimonónica,destacandoManuel
García Barros.
1.1. MANUEL GARCÍA BARROS
 Relatosbreves.
 Temáticacostumista.
 Ton cómico.
 Galegopróximoáfala popular.
 Pseudónimode KenKeirades.
 Escribe:Contiñosda terra (1932) e AsaventurasdeAlberte Quiñoi.
2. A PROSA DAS IRMANDADES DA FALA
2.1. CARACTERÍSTICAS
A prosagalegaexperimentanotablesavancescoasIrmandadesdaFala:
 Aparicióndoensaiogalegocomomediode difusióndaideoloxía
nacionalista.
 Desenvolvementodaprensacon A Nosa Terra baixoa direcciónde Antón
VilarPonte.
 Difusiónde creaciónnovelísticascomo Céltiga e Lar.
2.2. AUTORES
Dos ensaístasvinculadosásIrmandadesdaFalacompre destacara:
2.2.1. JohánVicente Viqueira,grancolaboradorde A Nosa Terra.
2.2.2. AntónVilarPonte,lídere fundadordasIrmandades,poloque é ocreadorde
numerososartigos, discursose ensaios.
2.2.3. Xosé LestaMeis,narrador autodidacta.Estilorealistae combinaciónde
espazosdaaldeagalegae a emigraciónCubana,reflectidonasobras Manecho o da rúa e Estevo.

3. LITERATURA (tema 3)
12
3. A PROSA NA XERACIÓN NÓS
3.1. INTRODUCIÓN
Comoxa dixemos,é coaXeraciónNóscoa que se dá o nacementodaprosa
modernagalega,xaque o conxuntode autoresque pertencenaestaxeracióntenderona
europeizarasnosasletras.
3.2. CARACTERÍSTICAS
ExceptoCastelaoe algúnoutro,os autoresda XeraciónNós evolucionarondende
unhaetapa pregaleguistacarao galeguismo.
 O núcleodaxeraciónNósxurdiuentornoócenáculoourensán(Risco,
Cuevillas,Pedrayo,ArturoNoguerol…).
 Mozos de clase acomodadacon boa educacióne formacióncultural.
 Desvinculadosdaculturagalegae domovementonacionalista.
 Amparábanlle unfuturafunestoógalego.
 Ideoloxíaindividualistae procuradoexóticonacultura oriental.
 Contactocon Losada Diégueze Castelao.Adhesiónómovemento
galeguista.
 Para chegar á univesalidadedebíanasumire coñecerapropiacultura.
 IncorporarGaliza a Europa mediante unintensolaborpolíticoe cultural
(FundacióndoPartdoGaleguistaen1931 a travésdasIrmandades).
 Durante a posguerracada un toma o seucamiño:Riscorenunciaas
convicciónsgaleguistas;Pedrayofoi silenciadointelectual e politicamente;
Castelaoexíliase; Noguerol,Anxel Casal e Bóvedaforonexecutados…
3.3. REVISTA NÓS
En 1920 actualizáronse asletrasgalegascunproxectointegradordatradicióne a
modernidade:arevistaNós.Unha publicaciónmonolingüe engalego,de temáticavariadanaque
atopamostanto traduciónscomatextosorixinais.CoestalidodaGuerraCivil en1936 cesaa súa
actividade polarupturadaunidade dogrupo Nós.

4. LITERATURA (tema 3)
13
3.4. OBRASE CARACTERÍSTICAS
Ó longodestaetapade renovaciónprosistapublicáronse novelasimitandoa
narrativaeuropeadomomento.Destacamos:
3.4.1. Novela
Os dousdesempre(Castelao),combinacióndohumor,lirismoe realismona
narraciónparaleladasbiografíasde Pedriño,unhome senambicións,e Rañolas,un
inconformista.
O porco de pé (Risco). Oprotagonista,DonCelidonio,uncomercianteforáneo,
representaomundomaterialistae a vulgaridade.Fronteael atopamosó DoutorAlveiros,
intelectual e cultoque se rende ante omaterialismocasandoasúa fillaconDon Celidonio,
caracterizadocoma un porco.É unhaobra irónicaque se achega ó sarcasmo,con longas
enumeraciónse imaxes.
A romaría de Xelmirez (Pedrayo),novelahistóricaambientadanomedievo.
Destaca a reconstruciónde Santiagonoseuséculodourado.
A redor desi (Pedrayo),novelapsicolóxicanaque se narra a evolucióndo
protagonistaa travésdunhaviaxe porEuripapara regresara Galiza,presentandoasúa
experienciaautobiográficadopasodo individualismoógaleguismo.
Os camiñosda vida (Pedrayo), obrarealistasobre atransformacióndafidalguía.
3.4.2. Conto
O caso que lle aconteceu o doutorAlveiros(Risco)
Cousas retrincos(Castelao), unidadeentre debuxoe texto,brevidade,
combinaciónde realismo,lirismoe humore protagonismodopobo.
Retrincos(Castelao)
Un ollo de vidro,memoriasdun esquelete(Castelao),recreacióndomundode
ultratumba,algorecurrente naXeraciónNós.
3.4.3. Ensaio
Teoría do nacionalismo (Risco),asentouasbasesideolóxicasdasIrmandades.
Ensaio histórico sobrea cultura galega (Pedrayo)
As cruces de pedra na Galicia (Castelao)
Sempreen Galiza (Castelao)

5. LITERATURA (tema 3)
14
4. A PROSA NAS VANGARDAS
A pesarde que os vangardistasforonprincipalmentepoetas,algúnsautoresdaxeración
do 25 taméncultivaronaprosa. Destaca:
4.1. RAFAELDIESTE coa publicaciónde contosrecollidosen Dosarquivosdo trasgo,obra
precursorado realismomáxico.
5. CONCLUSIÓN
A actividade daxeraciónNósfoi decisivaparaa consolidacióndaliteraturagalega.
Mentresque a renovaciónlírica veudada polalabordos autoresnovosdasvangardas, figuras
como Risco,Oteroou Castelaoproporcionaronamadurezadefinitivadonosoteatroe sobre todo
da prosa galega.