1. Workshop
Dit werk wordt, met uitzondering van het fotomateriaal, uitgegeven onder creative commons licentie: BY-NC-ND
Voor licentie voorwaarden zie http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/
Instituut voor Toekomstontwikkeling
Bezoek ons op www.ivto.org
Toekomstige omgeving verdiepen tot perspectieven
Open Educational Resource Nederlandse editie – versie 1.0 Onderdeel van Handboek Scenarioplanning – druk 1
De rechten van de foto’s in dit werk zijn gereserveerd aan de rechtmatige eigenaar

2. Opzet van de workshop
Vragen om samen vooraf te beantwoorden:
• Welke perspectieven brengen we in kaart? Advies: kies voor gedrag van bepaalde
stakeholders/keyfactors , dat is makkelijk te observeren en te benoemen.
Benodigdheden
• Brownpaper met daarop afgebeeld de verschillende perspectieven. In het midden een ruimte
opnemen met daarin gedragingen die in alle perspectieven een rol spelen.
• Post-its;
• Stiften;
• Laptop met internet (voor het opzoeken van bepaalde informatie).
Inleiding
Je gebruikt de resultaten van de workshop ‘Toekomstige omgeving in kaart’ als input voor deze
workshop. Centraal staat het aanscherpen van de toekomstige omgeving door een vertaling te
maken naar verschillende perspectieven.
Organisatie
- Groepsgrootte: 6 t/m 24 personen (bij grote groepen (bv. 100 personen) werken met
meerdere Brown papers en die overbrengen op een verzamel Brown paper);
- Tijdsduur: circa 1½ uur.

3. Brownpaper
Perspectief
C
Perspectief
D
Perspectief
A
Perspectief
B
Gezamenlijk

4. Stappenplan
Stap Doelstelling Werkvorm Tijd
1 Denk in tweetallen, op basis van de resultaten uit de workshop
‘toekomstige omgeving in kaart’, na over hoe de wereld eruit ziet
door de bril van de verschillende perspectieven. Schrijf iedere
waarneming op een post-it.
Tweetallen 45 min.
2 Cluster de verschillende gebeurtenissen/gedragingen. Als je merkt
dat zaken in ieder perspectief voorkomen dan kun je deze plaatsen
in de ‘gezamenlijke’ ruimte.
Tweetallen 15 min.
3 Beschouw de verschillende perspectieven en deel de resultaten
met elkaar.
Plenair 20 min.

5. Mogelijk vervolg…
Workshop
Te vinden op www.ivto.org:
Workshop: van perspectieven naar organisatie-ontwikkelthema’s
De perspectieven worden geanalyseerd door middel van een SWOT van waaruit organisatie-
ontwikkelthema’s worden benoemd.

6. Bezoek ons op www.ivto.org
Dit werk wordt, met uitzondering van het fotomateriaal, uitgegeven onder creative commons licentie: BY-NC-ND
Voor licentie voorwaarden zie http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/
Instituut voor Toekomstontwikkeling
De rechten van de foto’s in dit werk zijn gereserveerd aan de rechtmatige eigenaar