Scenarioplanning
Bijeenkomst 1: introductie
Instituut voor Toekomstontwikkeling
Bezoek ons op www.ivto.org
Dit werk wordt, met uitzondering van het fotomateriaal, uitgegeven onder creative commons licentie: BY-NC-ND
Voor licentie voorwaarden zie http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/
De rechten van de foto’s in dit werk zijn gereserveerd aan de rechtmatige eigenaar
Open Educational Resource Nederlandse editie – versie 1.0 Onderdeel van Handboek Scenarioplanning – druk 1

© ISTOCKPHOTO

Programma module
Combi theorie en hands-on ervaring (casus)
Belasting = 1 ECTS (= 28 SBU)
Opzet
• Week 1: introductie scenarioplanning + start praktijkcase
• Week 2: toekomstanalyse uitvoeren
• Week 3: impactanalyse en scenarioraamwerk
• Week 4: basisscenario’s ontwikkelen
• Week 5: basisscenario’s toetsen
• Week 6: scenario’s verbeelden
• Week 7: afronding en vooruitblik
Week 1 en 2 – veel theorie
Overige weken: theorie + aan de slag
Voor jezelf: week 6 en 7 meer tijd reserveren i.v.m. maken verbeeldingen

Programma module
Toetsing
• Tentamen aan het einde van de module
• Inleveren (per groep) praktijkcase
Meer weten: zie modulewijzer

Programma – bijeenkomst 1
Tot zover: vragen?
Iedereen voorbereidt?
• Handboek scenarioplanning: hoofdstuk 1 t/m 3 (deel 1)
Behandelen van de basis (plenair)
• Gebeurtenissen en scenario’s
• Scenarioplanning: historie
• Scenarioplanning: hoe
Samenstellen projectgroepen i.v.m. casus

Programma – bijeenkomst 1
| Programma | Gebeurtenissen en scenario’s | Historie | Hoe? | Case | Vooruitblik |
Wat zijn scenario’s?
Gebeurtenissen leiden tot scenario’s:
• Trends
• Controversies
• Onoverkomelijke zaken
• Discontinuïteiten

Trends

http://vlscopenhagen.files.wordpress.com

http://itech.dickinson.edu

http://i.telegraph.co.uk/

©

Trends
| Programma | Gebeurtenissen en scenario’s | Historie | Hoe? | Case | Vooruitblik |
Prognoses Projecties
historie   toekomst

Discontinuïteiten
abrupt

Hurricane Katrina August 28, 2005 NASA - Wikimedia

Eruption Eyjafjallajökull April 17, 2010 Árni Friðriksson - Wikimedia

Earthquake Haiti Januari 13, 2010 United Nations Development Programme - Wikimedia

© ISTOCKPHOTO

Discontinuïteiten
geleidelijk

© ISTOCKPHOTO

© ISTOCKPHOTO

© ISTOCKPHOTO

http://www.astronomie.nl

Discontinuïteiten
| Programma | Gebeurtenissen en scenario’s | Historie | Hoe? | Case | Vooruitblik |
Er bestaan verbindingen tussen geleidelijke en abrupte discontinuïteiten
Geleidelijk of abrupt wordt soms beïnvloed door je eigen wereldbeeld

petermann_glacier_31July-7_August2010 - http://www.wired.com

© ISTOCKPHOTO

Controversies
vaak gedreven door media…

© ISTOCKPHOTO

© ISTOCKPHOTO

© ISTOCKPHOTO

© ISTOCKPHOTO

Onoverkomelijke
zaken
(oorzaak) IF… THEN…(gevolg)

© ISTOCKPHOTO © ISTOCKPHOTO

© ISTOCKPHOTO
© ISTOCKPHOTO

© ISTOCKPHOTO
http://www.griepophetwerk.nl/

Typen scenario’s
| Programma | Gebeurtenissen en scenario’s | Historie | Hoe? | Case | Vooruitblik |

Praktijk voorbeeld toekomstscenario’s
| Programma | Gebeurtenissen en scenario’s | Historie | Hoe? | Case | Vooruitblik |
Voorbeelden - ga naar www.ivto.org -

Toekomstscenario’s
| Programma | Gebeurtenissen en scenario’s | Historie | Hoe? | Case | Vooruitblik |
Wat zijn scenario’s WEL Wat zijn scenario’s NIET
Meerdere toekomstbeelden die allemaal even Eén beeld van de toekomst zoals een voorspelling,
waarschijnlijk en even onwaarschijnlijk zijn wens of droom
Beelden gericht op de middellange tot lange termijn Beelden gericht op een korte termijn
Beeldende, communiceerbare en aannemelijke verhalen Dikke rapporten zonder beleving
Kwalitatief Kwantitatieve wetenschappelijke verhandelingen
Focus op onzekerheden: controversies en Focus op zekerheden: trends en onoverkomelijke
discontinuïteiten zaken
Een instrument voor het voeren van een strategische Een set met kant-en-klare antwoorden
discussie
Een instrument om de wegen naar de toekomst al Alleen een beeld ver weg, zonder de link met het heden
mentaal te doorleven zodat adequaat gereageerd kan
worden op werkelijke ontwikkelingen

Historie
| Programma | Gebeurtenissen en scenario’s | Historie | Hoe? | Case | Vooruitblik |
Game theory
Yom Kippur oorlog
Herman Kahn
Koude oorlog

Hoe?
| Programma | Gebeurtenissen en scenario’s | Historie | Hoe? | Case | Vooruitblik |
Scenariotraject Scenario’s Scenario’s Scenariotraject
voorbereiden ontwikkelen toepassen borgen
Businesscase Toekomstanalyse uitvoeren Strategische awareness Herijking
Draagvlak Scenarioraamwerk Strategische evaluatie Toekomstbewustzijn
Plan van aanpak Ontwikkelen scenario’s Strategische ontwikkeling S-EWS
Casus = eenvoudig Ervaren – doen!
Scenarioplanning I Scenarioplanning I

Praktijkcase
| Programma | Gebeurtenissen en scenario’s | Historie | Hoe? | Case | Vooruitblik |
Case
- ga naar www.ivto.org -

Vooruitblik bijeenkomst 2
| Programma | Gebeurtenissen en scenario’s | Historie | Hoe? | Case | Vooruitblik |
Tot zover: vragen?
Volgende bijeenkomst
Vooruitblik
- Scenariodenken (verschillende denkwijze)
- Uitvoeren van een toekomstanalyse (macro- en meso-analyse)
Voorbereiding
- Lezen Handboek scenarioplanning: hoofdstuk 7 en 8
- Projectgroep: casus scherper maken en bijbehorende bronnen zoeken zodat je voorbereidt
aan de toekomstanalyse kunt beginnen

Instituut voor Toekomstontwikkeling
Bezoek ons op www.ivto.org
Dit werk wordt, met uitzondering van het fotomateriaal, uitgegeven onder creative commons licentie: BY-NC-ND
Voor licentie voorwaarden zie http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/
De rechten van de foto’s in dit werk zijn gereserveerd aan de rechtmatige eigenaar