1.
Academielezing Avans Hogeschool
Blijven bewegen in een onzekere wereld
De ontwikkeling en het gebruik van toekomstscenario’s
12 oktober 2011
Mario van Rijn

2.
Inhoud
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
‐ Wereld vol met onzekerheid
‐ Wat is scenarioplanning
‐ Voor wie?
‐ Bouwstenen toekomst
‐ Scenario s: ontwikkelen –
Scenario’s: ontwikkelen gebruiken
‐ Vragen
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

3.
De wereld nu: waarom is lange termijn denken NU belangrijk?
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Demografie Klimaat Voedsel Economie Technologie Rampen
Wereld waarin wij leven:
- Veranderingen volgen elkaar in rap tempo op;
g g p p p
- Kent meer onzekerheid: we weten niet wanneer en hoe
sommige zaken zich zullen voltrekken.
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

4.
Vereenvoudigde definitie
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Scenarioplanning
S i l i
Het proces om tot toekomstscenario’s te komen en te gebruiken
Toekomstscenario’s
Beelden van de toekomst
Scenariodenken
Manieren om over de toekomst na te denken
M i d t k t t d k
Voorbeeld verkenningen (toekomstscenario’s) van Defensie – 2030
‐ eerste 2 minuten ‐
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

5.
Voor wie?
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Overheid / politiek Bedrijfsleven Persoonlijk
Toekomstscenario’s
T k t i ’
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

6.
Bouwstenen verandering: van trends naar verandering
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Trends Geleidelijke Abrupte
discontinuïteit discontinuïteit
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

7.
Bouwstenen onzekerheid: van zeker naar onzeker
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Zeker
Z k Onzeker
Pre-determined Controversie
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

8.
Ontwikkelen van scenario’s
1) Focus aanbrengen
2) Toekomstige omgeving analyseren
3) Kernonzekerheden bepalen
4) Raamwerk maken
5) Scenario’s verder uitwerken / verbeelden
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

9.
1/5 Ontwikkelen: breng focus aan!
Praktijkvoorbeeld
: ik
Doelgroep | voor wie?
: 2020
Tijdshorizon | 5, 10 , 20 jaar?
Vraag | : wil ik een huis kopen of huren?
p
welke antwoorden zoek je?
Doel | : bewustwording
Doel | : bewustwording
bewustwording / evaluatie / ontwikkeling
bewustwording / evaluatie / ontwikkeling
Sleutelfactoren | : aanbod/prijs huizenmarkt, economie,
l lf | inhoud / branche / mensen k
h b /d/ ijh h i
d b / i
vergrijzing, banken, overheid
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

10.
2/5 Ontwikkelen: analyseer omgeving toekomstgericht
Praktijkvoorbeeld
Politiek| veiligheid, onderwijs, zorg, subsidies etc.
: afbouw hypotheekrente, stimulerings-
maatregelen,
maatregelen gesloten/open grenzen/immigranten
Economisch| valuta, handel, belasting, consument etc.
E i h| : leconomie k li b /l ii? d i i van water,
h i dkrimp/groei?, dreiging t
financiële crisis (waarde geld)
Sociaal| cultuur, generatieverschil, demografie etc.
: vergrijzing, bevolkingskrimp NL
Technologisch| energiebronnen, innovaties, logistiek etc.
: beschikbaarheid grondstoffen
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

11.
3/5 Ontwikkelen: zoek kernonzekerheden
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Praktijkvoorbeeld
vant
Zeer relev
vergrijzing bevolkings
-krimp immigranten economie
beleid groei/krimp
belasting-
afbouw druk hoger
renteaftrek voor
 Impa 
consument
act
dreiging van
water
Nauwelijks relevant
Laagg  Onzekerheid  Hoog
g
Pre-determined Controversioneel
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

12.
4/5 Ontwikkelen: bouw een raamwerk
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Praktijkvoorbeeld
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

13.
5/5 Ontwikkelen: schrijf en verbeeld scenario’s
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Praktijkvoorbeeld
P ktijk b ld
Scenario uitwerken
- Spelers Scenario: ruimer wonen
- Onderwerpen
- Verbindingen tijd
- gebeurtenissen
Economie
Verbeeldingsvormen Groei……….
- Krant
- Dagboek
- Moodboard Consumenten
- Positionering Grenzen dicht……….
- Storyboard
- Rapportage
- Film Banken
- Experience ……….
- Serious game
Woningenaanbod
g
……….
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

14.
Gebruik van scenario’s
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Makelaar:
Ik: Garantieregelingen Projectontwikkelaar:
Ga ik kopen of huren? (risico spreiden) “Anders” bouwen
Bewustwording Evalueren Ontwikkelen
Toekomstscenario’s
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

15.
Tot slot - Vragen
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Handboek scenarioplanning
Handboek scenarioplanning
Mario van Rijn & René van der Burgt
Kluwer B.V.
Vragen?
ISBN: 978‐90‐13‐07697‐4
www.handboek‐scenarioplanning.nl
p g
www.ivto.org
mcah.vanrijn@avans.nl
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |