Turner Sendromu; Tanım, etyoloji, fenotip, yönetim...

1. TURNER SENDROMU
Int. Dr. Hüseyin Emre Tosun

2. Hikaye
 L.H., 14 yaşında kadın hasta, mens görememe ve
meme gelişimi olmaması gibi sekonder seks
karakterlerinin gelişmemesi nedeniyle endokrinoloji
bölümüne başvuruyor. SGA doğmuş, iyi bir sağlığı
varmış ve zekası normalmiş. Fizik muayenede boyu
kısa, Tanner 1 seksüel gelişim, tahta göğüs ve meme
başı ayrık tespit ediliyor. Bunun üstüne doktoru FSH,
GH, kemik yaşı ve kromozom analizi istiyor. Sonuçta
normal GH, yüksek FSH ve anormal karyotip (45,X)
çıkıyor. Hastaya Turner Sendromu teşhisi konuluyor ve
lineer uzamayı sağlamak için GH başlanıyor. Bundan 1
yıl sonra, sekonder seksüel karakterlerin gelişmesi için
östrojen ve progesteron başlanıyor.

3. Tanım
 Turner Sendromu, kadınlarda, ikinci X
kromozomunun tamamen veya kısmen
eksikliğinden kaynaklanan (Female
Monosomy X), prenatal dönemde bulgu
vermeye başlayan, kısa boy, ovarian
disgenesis ve seksüel immatürite ile
prezente olan bir seks kromozomu
sendromudur.

4. Etyoloji ve İnsidans
 1/2000-5000 (canlı doğum)
 45,X %50
45,X/46,XX %20
46,X,i(Xq) %15
46,X,r(X) %5
45,X,del(Xp) %5
Diğer %5

5.  Gametlerden birinden seks kromozomu
iletiminde bozukluk: 45,X karyotipin %70-
80’i spermden kaynaklı X kromozomu
eksikliği
 Seks kromozomlarından birinin zigot veya
erken embriyo zamanında kaybı: 45,X
mosaizm’i

6. Patogenez
 X kromozomunda inaktivasyona gitmeyen
lokuslar
Ovarian süregelim (maintenance)
Fertilite

7. Patogenez
 Oosit gelişimi için bir tane X kromozomu
yeterli olurken, oosit süregelimi ve
devamlılığı iki tane X kromozomu
gerektirmektedir.
 İkinci X kromozomu eksikliğinde;
oosit dejenerasyonu ovarian atrofi
 streak fibrous gonad (yüksek FSH)

8. Patogenez
 Kistik higroma, lenfödem, tahta göğüs,
kardiak, renal ve işitsel anomaliler, tam
olarak tanımlanmamakla birlikte,
tamamen inaktivasyona gitmeyen X gen
bölgeleriyle ilgili oldukları öne
sürülmektedir.

9. Fenotip ve Doğal Öykü
 Tüm gebeliklerin %1-2’si 45,X karyotiple
sonuçlanır, bunların %1’inden azı canlı
doğumla sonuçlanır.
 Düşükler ve zamanlamalarına
bakıldığında ikinci seks kromozomu
intrauterin hayatta kalmada özellikle ikinci
trimester’in başında etkili ve gerekli
olmaktadır.

10. Fenotip ve Doğal Öykü
 Prenatal bulgular;
-Lenfatik drenaj sistemin matürasyonunda
bozukluk: Lenfödem
-Fetal USG’de kistik higroma, hidrops fetalis

11. Fenotip ve Doğal Öykü
 Doğumdaki bulgular;
-Boyunda yelelenme (webbed neck)
-El ve ayak sırtında ödem
-Renal anomaliler
-Kardiyovasküler anomaliler

12. Fenotip ve Doğal Öykü
 Postnatal bulgular;
-Kısa boy (tedavisiz max: 140-145cm)
-Down slanting palpebral fissürler
-Yele boyun
-Düşük ense saç çizgisi (low nuchal hairline)
-Ayrık meme başları
-Tahta göğüs
-4.metakarp kısalığı
-Displastik tırnaklar
-Aort koarktasyonu,
-%50sinde biküspit aortik valve
-Renal malformasyonlar

13. Fenotip ve Doğal Öykü
 Çocukluk ve adölesan bulguları;
-Zeka normal (yapısal anomaliler !)
-Sensörinöral işitme kaybı
-Uzaysal algı, ince motor uygulamalarında
zayıflık
-Aortik kök dilatasyonu ve disseksiyonu
-Kubitus valgus

14. -Ovaryan disgenezis;
-Streak fibrous gonadlar
-%10-20 spontan pubertal gelişme (meme
gelişimi, pubik kıllanma)
-%2-5 spontan menstrüasyon
-%100’e yakın infertilite

15.  Ayrıca;
-Tiroidit (hipotiroidizm)
-İnflamatuar barsak hastalığı
-Östrojen defekti;
-Osteoporoz ve osteoporotik kırıklar
-Atheroskleroz
-İskemik kalp hastalığı
-Stroke
-Diabetes mellitus (Tip 1-2)

16. Kromozom Yapısı ve Klinik
Özellikler
 i(Xq) vakaları klasik 45,X vakalarına
benzer,
 del(Xp)’de kısa boy ve konjenital
malformasyonlar
 del(Xq)’da sıklıkla sadece gonadal
disfonksiyon görülür.

17. Turner Sendromu

18. Kistik Higroma

19. Kısa Boy

20. Boyunda Yelelenme-Düşük Ense Saç Çizgisi

21. Tahta Göğüs

22. Ayrık Meme Başı

23. Kubitus Valgus

24. Yönetim
 5 persentilin altı genellikle kemik yaşı
15’e ulaşana kadar GH ile tedavi
edilmelidir.
-Beklenti; final boyda 10cm’lik artıştır ancak
östrojen tedavisi GH tedavisinin etkisini
azaltmakta ve bu artış beklenenden daha az
olmaktadır.

25. Yönetim
 14-15 yaşlarında sekonder seks
karakterlerinin gelişimi ve osteoporoz
başta olmak üzere östrojen defektinden
kaynaklanan komplikasyonları önlemek
için östrojen tedavisi başlanmalı.
 Östrojen tedavisinin 2. yılında
menstrüasyonu indüklemek için tedaviye
progesteron eklenmeli, ancak..

26. Yönetim
 Östrojen ve progesteron tedavisinin
tromboz indükleyici etkileri Turner
Sendrom’u olan hastalarda; normal
populasyonda hormon tedavisi alanlara
göre daha yüksek riskli prezente
olabilmektedir.

27. Yönetim
 Aortik kök dilatasyonu ve valvar kalp
hastalıkları için seri ekokardiyografi takibi,
 Konjenital anomaliler için renal USG,
 Diabet tespiti için glukoz tolerans testi.

28. Yönetim
 Yeterli kardivasküler ve renal fonksiyonu
olan hastalar in vitro fertilizasyon veya
ovum donation’la gebe kalabilirler,
ancak..
-Gebelikle birlikte yüksek oranda artmış
aort disseksiyonu ve rüptürü riski ile karşı
karşıya kalırlar.

29. Yönetim
 45,X/46,XY mozaik karyotipli Turner
Sendromu’nda gonadoblastom riskinden
dolayı, gonadektomi önerilir.
 46,X,+mar ; Marker kromozomun orjini
belirlenmelidir. Y kromozomuna aitse
gonadektomi önerilir.