Bilgi İşleme Kuramı 2231052132 Doç.Dr. Agah Tuğrul Korucu

1. BİLGİ İŞLEME
KURAMI
Hümeyra Çifci
22310521032

2. Bilgi işleme kuramı
 Bilgi işleme kuramı, insanın dünyayı anlamada kullandığı zihinsel
süreçleri inceleyen bir kuramdır.
 Bilişsel açıdan öğrenme, bireyin zihinsel yapılarındaki değişme
olarak tanımlanmaktadır. Bireyin zihinsel yapılarında meydana
gelen bu değişme, performansa dönüşerek davranış değişimi ya
da yeni davranış kazanımı sağlamaktadır.

3. Bilgi işleme kuramında;
İnsanların öğrenme süreci ile, bilgisayarların işleyiş sistemi arasında benzerlik olduğu belirtilmiştir.
Her ikisi de bilgiyi dışarıdan alır; insanlar duyu organları ile, bilgisayar ise bellek girişleri, optik
okuyucu ve klavyesi ile.
Her ikisi de çok geniş bir depoya sahiptir.
Her ikisi de bilgiyi çevreye geri verir.

4. Bilgi işleme
süreci işlem
basamakları
Bu kuramda öğrenme süreci girdilerin işlenip çıktılara
dönüştürülmesi olarak görülmektedir.
Uyaranın tanımlanması -> Girdi
Tepkinin seçimi, karar verme -> Bilgi işleme
Tepkinin programlanması, hareket için hazırlama ->
Bilgi işleme
Tepki verilmesi, Hareketin yapılması -> Çıktı

5. BELLEK
 Bellek kısaca bireyin öğrendiği
bilgilerin zihinde tutulduğu
yerdir. Zihinde saklanan bilgiyi
de gerektiği zaman geri getirir.
 Bellek; duyusal bellek, kısa süreli
bellek ve uzun süreli bellek
olmak üzere üç kategoride
incelenir.
• Belleğin üç önemli işlevi vardır: Kodlama, depolama ve geri çağırma.
Kodlama, öğrenilen bilgiyi zihinde tutmak için kullanılan yoldur.
Depolama, kodlanan bilginin zihinde saklanmasıdır. Geri çağırma,
kodlanmış ve depolanmış bilginin gerektiği zaman geri getirilmesidir.

6. Duyusal Bellek
 Duyusal bellek bilginin ilk işlendiği
yerdir. Çevreden gelen uyarıcılar ilk
olarak duyusal kayıtta tutulur. Kapasitesi
sınırsız olmakla birlikte gelen bilgi
anında işlenmezse, çok hızlı bir şekilde
kaybolur.
 Duyusal kayda gelen uyarıcı dikkat ve
algı süreçlerinden geçerek kısa süreli
belleğe geçiş yapar. Bu noktada dikkat,
dışarıdan gelen birçok uyarıcıdan sadece
birey için önem taşıyan veya onun
ilgisini çekenleri alır. Algı ise dikkat
sonucu alınan bilginin yorumlanması ya
da anlamlandırılması işlevini görür.

7. Kısa Süreli Bellek
 Duysal kayıttan dikkat ve algı
süzgecinden geçen bilgi kısa süreli
bellekte işlenir, geri kalan bilgiler ise yok
olur. Kısa süreli belleğin bilgiyi tutma
süresi sınırlıdır. Yaklaşık olarak 20 ile 30
saniye arasında bilgi burada kalır. Bilgiyi
tutma süresi sınırlı olması ile birlikte
kapasitesi de sınırlıdır. Buna göre
insanların çoğu 5 ile 9 arasında bilgi
örüntüsünü bir arada tutabilir.

8. Kısa süreli bellek
 Kısa süreli belleğin iki işlevi vardır.
Bunlar, kısa süreliğine olsa da bilgileri
saklamak ve zihinsel işlemler yapmak.
Zihinsel işlemlerden kasıt kısa süreli
bellekten çıkan bilginin tepki
üreticilerine gönderilerek, bireyin
davranışta bulunmasını sağlamaktır.
Karşınızdaki ile konuşmak,
matematiksel hesaplamalar yapmak,
bir problemin çözümünde bulunmak
birer zihinsel işlemdir. Bundan dolayı
kısa süreli belleğe işleyen bellek de
denmektedir
 Bilginin kısa süreli bellekte daha
fazla kalması için sürekli tekrar ve
gruplama yöntemi kullanılır.
Örneğin bir çocuğun annesinin
isteği şeyleri almak için bakkala
giderken istenilenlerin zihinsel
veya sözel olarak tekrar edilmesi
buna örnektir. Eğer alınacak
şeylerin bir kısmı yiyecek, bir kısmı
da temizlik malzemesi ise çocuk
bu sefer de yiyecek ve temizlik
ürünleri diye gruplandırma
yaparak bilgiyi daha fazla zihinde
tutmaya çalışır.

9. Uzun süreli bellek
 Bilginin uzun süreli olarak depolandığı
yer burasıdır. Kapasitesi sınırsızdır. Bütün
hayatımız boyunca yaşadığımız anılar,
olaylar, tatlar, kokular, duygular, problem
çözme becerileri vb. yaşantılarımızın
hepsi burada yer almaktadır.
 Uzun süreli bellek; anısal, anlamsal
ve işlemsel olmak üzere üç türü olduğu
kabul edilir.

10. Anlamsal (Semantik) bellek
 Uzun süreli belleğin bu kısmı
olguları, genellemeleri, kuralları
depolar.
 Kısaca öğrendiğimiz kelimeler,
kavramlar, gramer kuralları,
bilimsel bilgiler, anlamsal bellekte
yer almaktadır.

11. Anısal (Episodik) Bellek
 Uzun süreli belleğin bu
kısmında, kişisel
yaşantılarımızın depolandığı
bölümdür. Yaşantımız boyunca
yaşadığımız olaylar, tanıştığımız
kişiler, izlediğimiz filmler,
gittiğimiz yerlerin hepsi burada
depolanır.
İşlemsel Bellek
 Herhangi bir işin nasıl
yapılacağına dair bilgiler
burada depolanmaktadır. Hem
motor becerileri hem de bilişsel
becerileri kapsar.
 Örneğin, bir matematik
problemini nasıl çözeceğimizi
bilmek, bir yemeği hangi
aşamalardan geçirerek
yapacağımızı bilmek bu bellek
türünde yer alır.

12. BİLGİ TRANSFERİ
 Bilgiyi işleme kuramında kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe bilgi
transferinde izlenen iki önemli yol vardır. Bunlar: tekrar ve
kodlamadır.
Tekrar
 Bilginin zihinsel bir şekilde veya sesli olarak tekrar edilmesiyle uzun
süreli belleğe aktarılmasıdır. Şiir ezberlediğimizde genelde tekrar
yöntemini kullanırız.
Kodlama
 Kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe geçiş yapan bilgi, burada
uzun süre kalmasını sağlayacak yöntem doğru bir kodlamayla uygun
şemaya yerleştirilmesidir. Kodlamanın amacı bilgiyi doğru şemaya
yerleştirerek anlamlı hale getirmektir. Kodlamada iki yöntem vardır.
Bunlar: otomatik kodlama ve çaba harcayarak kodlamadır.

13. BİLGİYİ UZUN SÜRELİ BELLEKTEN GERİ GETİRME
Hatırlama
 Önceden kazanılmış bir bilgi veya geçmişe ait bir anı, belli ipuçları
doğrultusunda uzun süreli bellekten geri getirilmesidir.
 Örneğin, biri adres sorduğunda, eğer sorduğu yeri biliyorsak oraya dair
bilgiler hemen gelir.
Çağrışımla Hatırlama
 Bu yöntemle hatırlamanın oluşabilmesi için, birbiriyle daha önceden
ilişkilendirilmiş iki durumdan birisiyle karşılaşınca diğer durumun da
hatırlanmasıdır.
Tanıma
 Daha önceden öğrenilen bilgilerin, farklı bir durumda karşımıza çıktığında
tekrardan tanınmasıdır. Örneğin KPSS de sorulan bir sorunun şıklarına
baktığımızda doğru cevabı o an bilmemiz gibi.

14. UNUTMA
Uzun süreli bellekteki
bilginin geri
getirilmemesi unutma
olarak adlandırılmaktadır.
Aslında bilgi uzun süreli
bellekte bir yerde
durmaktadır. Problem
onu bulmadadır.
Bozulma
Öğrenilen her yeni bilgi,
her yaşantı bellekte
kodlanarak bir iz bırakır
bu bırakılan izlere bellek
izi denir. Uzun süreli
bellekteki bu bellek izleri
zaman ilerledikçe ve
bilgide herhangi bir
değişme olmamasına
rağmen bozulur.

15. Bellek kaybı (Amnezi)
 Bireyin beynine almış olduğu bir darbe
sebebiyle, verilen yanlış ilaçlar sebebiyle veya
yaşadığı travmatik olaylar sonucunda geçici
veya kalıcı hafıza kaybına denir.
Çarpıtma
 İnsanlardaki ön yargılar veya yanlış
düşünceler yüzünden bilgilerin yanlış
hatırlanması veya unutulmasıdır.

16. Ket vurma
 İleriye ket vurma
 Önceki öğrenmelerin, yeni öğrenmelerin
ortaya çıkışını zorlaştırmasıdır. Örneğin
Türkiye’de araba kullanan birisinin, İngiltere’de
soldan akan şeritte araba kullanırken
zorlanmasıdır.
 Geriye ket vurma
 Yeni öğrenmelerin, önceki öğrenmeleri
bastırılması veya ortaya çıkışını
zorlaştırmaktadır. Örneğin, yeni kız arkadaşı
edinen birisine, eski kız arkadaşının ismi
sorulduğunda yeni kız arkadaşının ismini
söylemesi, eski kız arkadaşının adını o an
unutması.

17. BİLİŞSEL YAPIDA
YÜRÜTÜCÜ SÜREÇLER
 Bilgiyi işleme kuramına göre bilişsel
olarak bilginin duyusal kayıttan kısa
süreli belleğe, buradan da uzun süreli
belleğe geçişini sağlayan; kodlama,
hatırlama ve geri getirme süreçlerini
kontrol eden yapıya yürütücü süreçler
denir.
 Kısaca bilginin alınmasını, transfer
edilmesini ve başka yerde kullanılmasını
kontrol eden yapıdır. Kendi içinde
yürütücü kontrol ve yürütücü biliş olmak
üzere ikiye ayrılır.

18. YÜRÜTÜCÜ KONTROL
 Bireyin güdüsel süreçlerinin kontrolü
de dahil olmak üzere, bilginin dışarıdan
alınan performans olarak üretilinceye
kadar tüm bilgi işleme süreçleri yürüten,
yörüngeleri üretip uygulanan bir
sistemdir.
YÜRÜTÜCÜ BİLİŞ
 Yürütücü biliş, genel olarak bireyin
kendi biliş sistemi, yapısı, çalışması
hakkındaki bilgisidir. Kısaca kendimiz ile
ilgili nasıl öğrendiğimizin farkında
olmaktır.