ARKA BACAK KEMİKLERİ (Prof.Dr. İsmail Hakkı NUR)
•
39 likes•39,461 views
Arka bacak kemikleri özetlenmeye çalışılmıştır
Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to ARKA BACAK KEMİKLERİ (Prof.Dr. İsmail Hakkı NUR)
Similar to ARKA BACAK KEMİKLERİ (Prof.Dr. İsmail Hakkı NUR) (20)
More from Veteriner Fakültesi.Anatomi Anabilim Dalı
More from Veteriner Fakültesi.Anatomi Anabilim Dalı (11)
ARKA BACAK KEMİKLERİ (Prof.Dr. İsmail Hakkı NUR)
- 1. ARKA EXTREMİTE KEMİKLERİ Prof. Dr. İsmail Hakkı NUR
- 2. OSSA MEMBRİ PELVİNİ (arka bacak kemikleri)
- 3. OSSA MEMBRİ PELVİNİ • Arka bacak gövdeye, ön bacakta olduğu gibi üç kemikten oluşan cingulum mebri • pelvini adı verilen kalça kemeri ile bağlanmıştır. • • Bu kemeri oluşturan kemikler doğal koşullarında etkisiyle kaynaşarak os coxae denen • kalça kemiğini meydana getirmişlerdir. • • Bunlar os coxae’nın cranio dorsalinde yer alan os ilium, cranio ventralinde yer alan os • pubis ve caudo ventralinde yer alan os ischii’dir. • • Bu kemerin gövdeye sıkıca eklemleşmesi os ilium aracılğıyla olur
- 4. OSSA MEMBRİ PELVİNİ • Os coxae • – os ilium – os pubis – os ischii • Femur (uyluk kemiği) - stylopodium • Ossa cruris (baldır kemikleri) - zeugopodium • – tibia – fibula • Ossa tarsi (ayak bilek kemikleri) – basipodium • Ossa metatarsalia (ayak tarakr kemikleri) - metapodium - autopodium • Ossa digitorum pedis (ayak parmak kemikleri) - acrapodioum
- 6. Os coxae – kalça kemiği • Yassı kemiklerin en büyüğüdür. • • Cranio dorsalini os ilium, cranio ventralini os pubis ve caudo ventralini os ischii oluşturur. • • Sağ ve sol yanın os pubis ve os ischii’leri orta • çizgide birbirleriyle birleşerek symphysispelvis • isimli leğen kaynaşmasını oluştururlar. • • Symphysispelvis’in os pubis’ler arasındaki bölümü symphisis pubica,os ischii’ler arasındaki bölümü sympysisischiadica olarak bilinir. • • İki tarafın os coxae’larının birleşmesiyle oluşan • müşterek kemik ossa coxae’dır. • • Symphisis pelvis’in kaynaşması gençlerde • kıkırdaksal(syncondratic),yaşlılarda kemiksel • (synostatic)bir yapı gösterir. • • Doğum anında bu bağlantı doğum hormonlarının • etkisiylegevşer.
- 7. Acetabulum - Sirkelik • Os coxae’yi oluşturan üç kemiğin corpus’larının birleşme yerlerinin alt yüzünde gelişmiştir. • Yarım küre veya çanak tarzında içi eklem yüzü kaplı bir çukurluktur. • Şekli uyluk kemiğinin başını içine alacak tarzdadır. • Eklem yüzü ile kaplı bölümüne facies lunata, dibindeki pürüzlü sahaya fossa acetabuli denir. • Dışa ve geriye yönelik incisura acetabuli denilen bir çentikle bölünmüştür. • İncisura acetabuli equus ve carnivor’larda geniş, sus ve ruminant’larda dardır.
- 9. Os ilium (ilye kemiği) • Os coxae’nin craniodorsalinde yer alır. • • Gövde iskeletine(sacrum) bağlanan bölümdür. • • Corpus ossis ilii ve ala ossis ilii olmak üzere iki ana • bölümü vardır. • Corpus ossisilii • • Kemiğin diğer kalça kemikleri ile birleşen bölümdür. • • Üç kenarlı bir görünüm arz eder.(dorsal-lateral • medial) • • Ventrali acetabulum’un, dorsal’i spina ischiadica’nın • oluşumuna katılır. • • Spina ischiadica’dan ala osis ilii’ye doğru uzanan • çentiklenme incisura ischiadica major’dur. • • Acetabulum’un yakınında corpus’un ventral yanın iç • ve dış tarafında yer alan çukurlar area medialis ve • lateralismusculi recti femoris adını alırlar.
- 10. Os ilium (Ala osis ilii) • Kemiğinön ve dorsalinde kalan ince ve geniş olan kanat şeklindeki bölümüdür. • • Craniodorsal,dorsomedialve ventrolateralolmak üzereüç kenarı bulunur. • • Crista iliaca(1-2/5) adı verilencraniodorsalkenar sus ve carnivor’dakonveksveküt, equus ve ruminan’dakonkav ve keskindir. • • Cranidorsal kenarın dorsomedial kenarla birleştiği iç köşelenmeye tuber sacrale (1/3) veya spina iliaca dorsalis, ventrolateral kenarla birleştiği dış köşelenmeye tuber coxae (1/1) veya spina iliaca ventralisdenir.
- 11. Os ilium (Ala osis ilii) • • Tuber coxae labium externum ve internum diye iki çıkıntı halindedir. • • Carnivor ve k. ruminant’larda tuber coxae ventrale bir çentikle spina alaris oluştururken tuber sacrale ise aynı türlerdebir çentikle ikiye ayrılmıştır • • Dorsomedial kenar, tuber sacrale’den aşağıya doğru inildiğinde kemerleşerek incisura ischiadica major (1/6) isimli büyük bir çentiklenme yapmıştır. • • Incisura inciatica major’un(1/6) alt sınırında equus ve carnivor’da alçak ve küt, sus ve ruminant’ta yüksek ve keskin spina ischiadica(1/7) isimli bir kemik çıkıntısı yer almıştır. • • Ala’nın ventrolateral kenarı corpus üzerinde aşağıya ve mediale doğru keskinleşerek pubis’e kadar uzanan crista iliopectina veya linea arcuata’yı (2/7) oluşturmuştur
- 13. • Crista iliopectina’nın carnivor hariç, ortasında oluşan çıkıntıyaadı tuberculum psoadicum veya tuberculum musculi psoas minoris (2/8). denir. • • Ala osis ilii’nin dış yüzüne facies glutea adı verilir ve bunun üzerinde carnivor’larda birkaç, diğerlerinde bir adet linea glutea (1/5) isimli kas yapışma çizgisi bulunur. • • Ala osis ilii’nin iç yüzüne facies sacropelvina denir. Bunun lateral bölümünde facies iliaca (2/5) denen düz bir saha ile, medialinde tuberasitas iliaca (2/4) denen pürüzlü bir kabartı görülür. • • Tuberasitas iliaca’nın üzerinde yer alan kulak şeklindeki alan facies auricularis’tir (2/6) ve bu yüzey sacrum’un facies auricularisile eklemleşir.
- 14. Os ilium (karşılaştırma) • Equus:Ala osis ilii yere yatay, planum medianum'a dik durur. Linea glutea ala'nın dış yüzünü ortalar. Crista iliaca çok az iç bükeydir. Tuber coxae ortasından basık dikdörtgeni andırır. Tuber sacrale, dorsal'e bükük ve tek parçalıdır. Spina ischiadica alçak ve küttür. • Ruminant: Ala osis ilii bos’ta yere yatay, planum medianum'a diktir. K. ruminant’larda yere ve orta düzleme eğik durur. Linea glutea alt kenara yakındır. Crista iliaca iç bükey ve keskindir. Spina ischiadica yüksek ve keskindir. Küçük ruminant'ta tuber coxae ve tuber sacrale iki parçalıdır. Ala dorsalateral'dir.
- 15. Os ilium (karşılaştırma) • Sus: Ala osis ilii yere dik orta düzleme paralel ve facies glutealateral'eyönelikdurur. Linea • gluteaortada fakat kalın bir çıkıntı halindedir.Cristailiaca konveksveşişkin kenarlıdır. Spina • ischiadicayüksek vekeskindir. • • Carnivor:Ala osis ilii yere dik, orta düzlemeparalel ve facies glutealateral'eyönelik durur. • Cristailiacakonveksve şişkin kenarlıdır. Tuber coxaeve tuber sacraletam belli olmamakla • beraber ikişer dikensi çıkıntı halindedir.Spina ischiadica alçak ve küttür.
- 17. Os pubis – (Edep)-Çatı kemiği • Os coxae’nin cranioventral’inde bulunur. • Corpus(b), ramus cranialis(b’) ve ramus caudalis osis pubis(b’’) olmak üzere üç kısımdan oluşur. • Corpus ossis pubis acetabulum’un(b) oluşumuna katılan ve diğer kalça kemikleriyle birleşen bölümdür. • Ramus cranialis osis pubis (b’), corpus’tan orta düzleme doğru uzayan bölümdür. • Ramus caudalis ile dik açı yaparak birleşir ve foramen obturatm’uncranial sınırını yapar. • Keskin ve hafifçe çöküntü yapan ön kenarına pecten osis pubis (1/9) denir.
- 18. Os pubis – Çatı kemiği • Pecten osis pubis’in corpus’a bakan yan bölümündeki kabartıya eminentia iliopubica (1/8) denir. • • Equide’de bu bölümün alt yüzünde sulcus ligamenti accesorium femoris isimli bir oluk bulunur. • • Ramus caudalis osis pubis (b’’), orta hat üzerinde ramus cranialis’ten geriye uzanan bölümdür. • • Diğer tarafınki ile birleşerek symphysispubica’yı oluştur. Birleşme yerlerinin ön bölümünün üstünde ve altında oluşan kabartılara tuberculum pubicum dorsale ve ventrale(12) denir.
- 19. Os ischi – Oturak kemiği • Os coxae’nincaudoventralbölümünü oluşturur. • Corpus osis ischii(c) ve ramusosis ischi(c’)olmak üzere iki bölümü vardır. • Corpus osis ischi kemiğin gövdesinioluşturur ve diğer kemiklerle bağlanan bölümdür. • Acetabulum’unoluşumuna da katıldığından ramus acetabularisolarak da bilinir. • Ramus osis ischi kemiğin diğer yanınki ile birleşen medial bölümdür. • İki ramus ortada birleşerek symphysisischiadica’yıoluştururlar ve bu nedenle bu bölüme ramus symphysialis demek te mükündür.
- 20. Os ischi – Oturak kemiği • Symphysis ischiadica,symphysispubica ile birleşerek symphysispelnis’i yaparlar. • Kemiğin geri tarafındayer alan geniş ve düz kısım tubula osis ischii adını alır ve for. obduratorium’uncaudalde iki yandan çevreler. • Ramus üzerinde spina ischiadica’dangeriye doğru oluşan çökeltiincisura ischidicaminor’dür. • Tabula osis ischii’nin cauda lateralinde meydana gelen yumrulanmaya tuber ischiadicumdenir. • Karşılıklıiki tubula’nın(c’’)caudal taraftaoluşturdukları arcus ischiadicus isimli kemer dişilerde geniş erkeklerde dardır.(b’)
- 21. Os ischi (karşılaştırma) • Equus: Tuber ischiadicum iki çıkıntılıdır. Arcus ischiadicus geniş ve yayvandır. • Ruminant: Tuber ischiadicum üç çıkıntılıdır. Arcus ischiadicus dar ve derindir. • Sus: Tuber ischiadicum geriye ve yana doğru uzamış iki çıkıntıya sahiptir, arcus ischiadicus dar ve derindir. • Carnivor: Tuber ischadicum tek çıkıntılıdır. Arcus ischadicusyayvandır.
- 22. Pelvis -Leğen • Dorsal’den sacrum ve ilk birkaç vertebraecaudales, lateral’lerden ileum’lar,cranioventraldenpubis ve caudoventral’denos ischii’ler tarafındanşekillenen kemiksel çatıdır. • • Boşluğuna cavum pelvis, kanalına canalis pelvis denir. • • Kanal erkeklerde dar, dişilerde geniştir ve doğum anında articulatiosacroilicus’un ve symphysispelvia’nın (pelvis) hormonların etkisiyle daha da genişler. • Solum pelvis osseum denen kemikseltaban dişilerde çukur erkeklerdedüzdür. • (solum=taban)
- 23. Pelvis -Leğen e • Canalis pelvis’in ön girişine apertura pelvis cranialis, arka çıkışına aperturapelvis caudalis denir. • Apertura pelvis cranialis, dorsal’den promontorium, articulatio sacroiliacus, lateral’lerden crista ilopectina v ventral’den pecten ossis pubis tarafındansınırlanır. • Apertura pelvis caudalis dorsal’den vertebrae caudales ventral’den arcusischiadicus, yanlardanyumuşak dokular tarafındansınırlanır. Bu nedenle kolayca genişleyebilir.
- 24. Pelvisin Çapları • A - Diamater conjugata • B - Diameter verticalis • C- Diamater transversa • A - Diamater conjugata (eğik) (Dc) : Sympysis pelvis’in cranial ucundan promontorium’a uzanan eğik çaptır. • B – Diamater verticalis (dik) (Dv): Sympysis pelvis’in ön ucu ile sacrum’un facies pelvina’sı • arasındaki dik çaptır. • - İncilinasio pelvis (Ip) : Diamater conjugataile diamater verticalis arasındakiaçı.
- 25. Pelvisin Çapları • C - Diamater transversa (Dt) • a - Pelvis boşluğu girişinin (apertura pelvis cranialis) • b -Pelvis boşluğunun (cavum pelvis) olmak üzere iki grup halinde incelemek yerinde yerinde olur.
- 26. Pelvisin Çapları • a - Pelvis boşluğu girişinin (aperturapelvis cranialis) ; • 1 – Dorsal transversal diamater (Dtd) ; İki ala sacri'nin uçlarını birleştiren çaptır. • 2- İntermedier transversal diameter (İtd) ; İki tuberculum m. psoas minoris arasındaki çaptır. • 3- Ventral transversal diameter (Vtd) ; İki eminentia iliopubica arasındaki çaptır.
- 27. Pelvisin Çapları Yandan görünüm • 1-Cranialtransversalçap (Crtc) ; İki incisura ischiadica major'ların ön uçları arasındakiçaptır. • 2- Medial transversaçap (mtc); İki spina ischiadica arasındaki mesafedir. • 3- Caudal transversalçap (ctc); İki tuber ischiadicum'un iç yüzleri arasındakiuzaklıktır.
- 28. Pelvis (Karşılaştırma) •Sympysispelvis •Equus ve carnivor'da ; Symphysis pelvis tam kemikleşmiştir. Os coxae'ler birbirlerinden ayrılmazlar. • Ruminant ve sus'ta ; Kaynaşma gevşek olduğundan os coxae'ler birbirlerinden ayrılabilirler.
- 29. Canalis pelvis(karşılaştırma) • Equus (dişi kısrak): • • Kanal silindiriktir. • • Apertura pelvis cranialis yuvarlağa yakın ovaldir. • • Kanalın sagittal ekseni ile solum pelvis osseum düzdür. Kanal doğuma çok uygundur. • Büyük ruminant(inek): • • Kanal dar ve uzundur. • • Apertura pelvis cranialis yanlardan basık ovaldir. • • Pubis'in önü yukarı doğru çıkıntılıdır. • • Solum pelvis osseumçukurdur. • • Sagittal eksen düz değil zikzaklı seyreder. • • Kanal, doğuma en az uygun olan bir geçittir. Bunun sonucu olarak güç doğumlara en çok büyük ruminant'ta rastlanır. • • Ayrıca for. obturatum'dan geçen ve hemen kemiğin üzerinde bulunan nervus • obturatorius'unda güç doğumlarda ezilmesi ile obturatorparalizi denen doğum • sonrası felçleri şekillenebilir.
- 30. Canalis pelvis(karşılaştırma) • Küçük ruminant (koyun-keçi): • • Son sacral omurlar gevşek olduğu için kanalın genişlemesi zor değildir. • • Sagittal eksen oldukça düz ve solum pelvis osseum'u geriye meyilli olduğundan doğuma daha uygundur. • Sus: • • Sacral omurlar birbiri ile sıkıca kaynaşmadıklarından doğum daha kolay olur. • Carnivor: • • Kanalın tabanı düz ve geriye doğru eğiktir. • • Diameter verticalis ise gerilere düştüğünden kanal doğuma çok müsaittir.
- 31. Skeleton femoris (uyluk iskeleti) • Uyluk iskeletini femur veya os femoris temsil eder. • Femur uzun kemikler gurubundandır, • İskeletin en uzun en sağlam ve iç boşluğu en fazla olan kemiğidir. •Çevresindeki kasların gücü ve vücut ağırlığı ile bağlantılı olarak üzerindeki çıkıntılar çoğalmış ve büyümüşlerdir. Epiphysis(extremitas) proximalis, Corpusdiaphysis Epiphysis (extremitas) distalis olmak üzere üç bölümden oluşur.
- 32. • • Dorsomedialeyönelik yarım küre şeklindeki eklem yüzüyle kaplı başına • caput femorisdenir. • • Caput femoris’in ortasında veya alt kenar yanında yer alan çukura fovea capitis femorisdenir. • • Fovea capitis’in püzüzlüdür ve üzerine eklem ligamentleri yapışır. • • Caput gövdeyecarnivor ve sus’ta belirgin, equus ve ruminant’ta belirsiz bir collum femoris ile bağlanmıştır. • • Caput’un dış tarafındakiçıkıntıya trochanter major denir ve bu çıkıntı equide’deincisura trochanterica isimli bir çentikle pars cranialisve pars caudalis’eayrılmıştır. • • Trochanter major’un geri ve iç tarafındaki çukurluk fossa trochanterica adını alır. • • Caput’un distal’inde iç ve geri taraftabulunan küçük çıkıntı trochanter minordir. • • Trochater major ve minor arasında görülen kemik pervaza crista(linea) • intertrochantericadenir. • • Equide’lerde lateralyanda trochanter majus’tan distale doğru inen • trochanter tertius isili üçüncü bir çıkıntı görülür. Epiphysis proximalis osis femoris
- 33. • 1 Trochanter mayor • 2 Caput femoris • 3 Collum femoris • 4 Trochanter minor • 5 Trochanter tertius • 6 Corpus femoris • 7 Trochlea • 8 Epicondylus lateralis
- 34. 1Trochanter major 2 CristaIntertrochanterica 3 Fossatrochanterica 4 Caput femoris 5Fovea capitis femoris 6 collum femoris 7Trochanter tertius 8 Trochanter minor 9Femoral damarlar için delik 10 Tuberositas supracodylaris lateralis 11FossaSupracondylaris 12Tuberositas supracondylaris medialis 13 Linea Intercondylar 14 Condyle lateralis 15 FossaIntercondylaris 16 Condylus medialis 17 Epicondylus medialis
- 35. Corpus – diaphysis osis femoris • Corpus’un öne ve yukarıya bakan yüzü düz ve dışa doğru hafifçe kemerlidir. • • Geriye ve aşağıya bakan yüzü pürtüklüdür ve facies aspera adını alır. Carnivor’larda çizgi şeklinde olduğundan linea aspera adı verilir. • • Facies aspera üzerinde özellikle equide’lerde çok belirgin labium laterale ve mediale isimli uzunlamasına seyreden kemik kabartıları mevcuttur. • • Facies aspera distal’de genişler ve facies poplitea denilen bir düzlük yapar. • • Corpus’un alt ucunun dış tarafında equide ve B. ruminant’larda fossa supracondylaris isimli bir çukur, k. ruminant sus ve carnivor’larda tuberositas supracondylaris lateralis isimli bir çıkıntı bulunur.
- 36. Epiphysis distalis osis femoris • Distal uç, condylus lateralis ve medialis denen iki yuvarlak yumrudan oluşur. • • Diz ekleminin oluşumuna da katılan bu oluşumların üzeri eklem yüzü ile kaplıdır. • • Bu yumrular arasında arkada oluşan çukura fossa intercondylaris, ve bu çukuru facies poplitea’dan ayıran yumrular arası çizgiye de linea intercondylaris denir. • • Carnivor’larda condylus’ların üst ve gerisinde facies articularis sesamoidea lateralis ve medialis isimli küçük eklem yüzleri bulunur. • • Condylus’ların ön tarafında diz kapağı kemiğiyle eklemleşen • trochlea femoris yeralmıştır.
- 38. Epiphysis distalis osis femoris • • Equide’lerde trochlea’nın medial dudağı çok büyümüş ve tuberculum trochlea femoris adını almıştır. • • Condylus’ların üst ve yan taraflarından bulunn pürüzlü ligamen yapışma alanlarına epicondylus lateralis ve medialis denir. • • Condylus lateralis’in dış yüzünün alt tarafında fossa extensoria ve bunun biraz üst ve gerisinde fossa musculi poplitei isimli çukurlar yer alırlar.
- 39. Femur (karşılaştırma) • Equus: Collum femoris belirgin değildir. Foveacapitis derindir. Trochanter major başın düzeyini aşar ve incisura trochanterica'danötürü, önde ufak, arkada büyük iki bölüme ayrılmıştır. Trochanter major'un alt ve geri tarafında, dışarıya doğru uzayan trochantertertius isimli bir çıkıntı gelişmiştir. Fossa supra condylaris derindir. Trochlea femoris'in medial çıkıntısı daha büyüktür ve yukarı doğru, tuberculum trochlea femoris'i meydana getirmiştir. • • Ruminant: Collum femoris belirgin değildir. Fovea capitis sığdır. Trochanter major tek parçalıdır ve caput düzeyini aşmıştır. Fossa supracondylaris bos’ta equide’lere göre daha sığ,.küçük ruminant'taise belli belirsiz bir tuberositas supracondylaris lateralishalindedir. Büyük ruminant'tatrochlea femoris'in medial çıkıntısıdaha büyüktür.
- 40. Femur (karşılaştırma) • Sus: Collum belirgindir. Trochanter major caput düzeyine erişmiştir. Tuberositas • supracondylaris lateralisbulunur. • Carnivor:Collum belirgindir. Trochanter major caput düzeyine ancak yetişebilmiştir. • Tuberositassupracondylaris lateralisbulunur. Condylus'ların geri yüzlerinin üst tarafındafacies articularis sesamoidea lateralisve medialis isimli daire şeklinde küçük birer eklem yüzeyivardır.
- 41. Kemiğin duruşu ve yön tayini • Caput femoris proximale ve iç tarafta, trochanter major proximal ve dış tarafta, trochlea femoris distal ve ön tarafa gelecek şekilde durur. • • Bu duruş vaziyetindeyken trochanter major ne tarafta ise kemik o yanın kemiğidir.
- 42. Patella (diz kapağı kemiği) • Trochlea femoris’in üzerinde, m. quadriceps femoris'in alt ucunun içerisinde bulunan büyük bir susam kemiğidir. • • Şekli, düzgün olmayan ve baş aşağı duran bir piramite benzer. • • Diz ekleminin şekillenmesine katılır. • • Dış yüzü, facies cranialis(2) pürtüklüdür ve derinin altında kolayca hissedilir. • • Femur'un trochlea femoris’ine dönük yüzü, facies articularis'tir. • • M. quadriceps femoris'in bağlandığı üst tarafına basis patellae(1), sivri olan alt uca ise, apex patellae(3) adı verilir. • • Equus ve büyük ruminant'ta basis patellae'nin medial'e doğru uzayançıkıntısına processuscartilagineus adı verilir. • • Buraya, fibrocartilago patellaris medialis(4) denilen bir kıkırdak yapışır.
- 43. Patella (karşılaştırma) • Equus: Piramit şeklindedir. Kıkırdağın yapıştığı medial kenar çok çıkıntılıdır. • Büyük ruminant: Sivri ucu aşağıya gelmiş koni veyadar tabanlı ters duran bir piramit şeklindedir. Daha az belirgin olan medial çıkıntıya o oranda ufak bir kıkırdak yapışır. • Facies cranialis pürüzlüdür. • Küçük ruminant: Ufak ve uzunca oval şekildedir. • Sus: Kalınlığı genişliğinden fazla ovaldir. Dış yüzü pürüzlüdür. • Carnivor:Öne kavisli ovale yakın küçük bir kemiktir. • Kemiğin duruşu ve yön tayini : Büyük çıkıntısı içe, pürüzlü yüz öne, eklem yüzü arkaya gelecek, sivri tarafı aşağıya gelecek şekilde durur. Bu pozisyondaykendaha az çıkıntılı taraf nereye bakıyorsa o tarafın kemiğidir.
- 44. Skeleton cruris (baldır iskeleti) • Baldır iskeletiniossa curiris denen , tibia ve fibula’danoluşmuş baldır kemikleriyapar. • • İç tarafda yeralan kavalkemiği tibia daha kuvvetli, dış tarafta yeralaniğne kemiği fibula daha zayıftır. • • Bu kemiklerden fibula, ruminant’lardatibia’nın üst ucunda bir çıkıntıya dönüşürken alt uçta os malleolareolarak karşımıza çıkar. • • Fibulası tam gelişmişlerde iki kemik arasındaki aralığaspatium interosseum cruris denir.
- 45. Tibia (kaval kemiği) • Vucudunyükünü çeken büyük, boru şeklinde bir kemiktir. • • Epiphysis proximalis, corpus-diaphysis ve epiphysis distalis olmak üzere üç bölümden oluşur. • • Epiphysis proximalis femur ile, epiphysis distalis ise ossa tarsi ile eklemleşir. • • Kemik iskelette üst ucu ileriye alt ucu geriye gelecek şekilde eğik durur. 1Eminentia intercondylaris 2 Condylusmedialis 3Lig. Patellaremedial için oluk 4 Tuberositas tibia 5 Sulcusextensorius 6 Condyluslateralis 7 Caputfibula 8 Spatium Interosseous 9 Corpusfibula 10 Corpus tibia 11 Malleolusmedialis 12 Malleoluslateralis
- 46. Epiphysis proximalis osis tibia • Önde sulcus extensoriusisimlikas • oluğu, arkada incisurapopliteaisimli • dizardıyarığıylacondyluslateralisve • medialisisimli iki yumruyaayrılmıştır. • • Faciesarticularisproximalisdenenüst • yüzüncondylus’lararasındakibölgesinde • eminentiaintercondylarisisimliiki • keskinçıkıntı yeralır. • • Bu çıkıntılarınherbirinetuberculum • intercondylarelateralevemediale • denir.Sus hariç medial olanı diğerinden • dahabüyüktür. • • Çıkıntılar arasında oluşan çukuraarea • intercondylariscentralis,önündeoluşan • çukuraarea intercondylariscranialis, • arkasındaoluşan çukuraarea • intercondylariscaudalisdenir. • • Ruminantdışındaki türlerdecondylus • lateralis’inyan tarafındafacies • articularisfibularisbulunur. Faciesarticularis fibularis’in ön kenarında yer alan çukura sulcus extensoriusdenir. •Sulcus’un iç kenarını oluşturan ve öne doğru uzamış kemik yumrusuna tuberositas tibia ve bundan aşağıya devam eden kemik ibiğine crista tibia denir. •Equide’lerde crista tibia üzerinde sulcus tuberositas tibia denilen bir oluk yer alır.
- 47. • 1 Eminencia intercondylaris • 2 Tuberclum intercondylaris lateralis • 3 Tuberclum intercondylaris medialis • 4 Condylus lateralis • 5 Caput fibula • 6 İnc. Poplitea • 7 Condylus medialis • 8 Corpus fibula • 9 Spatium Interosseum • 10 Foramen nutricium • 11 Corpus tibia • 12 Malleolus lateralis • 13 M. extensor digitorum lateralis tendosu için Yapışma yeri • 14 M. flexor digitorum longus tendosunun yapışma yeri • 15 Malleolus medialis
- 48. Corpus tibia- diaphysis • Uzun içi boş prizmatik bir bölümdür. • • Kesiti üçgene benzer. • • Facies medialis, lateralis ve caudalis olmak üzere üç yüzü bulunur. • • Facies medialis kamburcadır ve hemen derinin altında elle yoklanabilir. • • Facies lateralis ve caudalis kaslarla örtülüdür. • • Facies caudalis üzerinde linea musculi poplitea denen kas yapışma çizgileri bulunur. • • Üç yüz arasında margo cranialis,margo lateralis ve margo medialis isimli kenarlar bulunur
- 49. Epiphysis distalis osis tibia • Üç çıkıntılı makaraya benzer. • • Üzeri eklem yüzü ile kaplı olan bu bölüme cochlea tibia da denir. • • Cochlea’nın iç tarafında uzayan çıkıntı malleolus medialis adını alır. • • Cochlea’nın dış tarafında fibula’sı tam gelişmiş türlerde incisurafibularis isimli bir yarıkbulunur. • • Fibula’sı tam gelişmeyen equde’lerde burada malleolus lateralis isimli bir çıkıntı ruminant’larda ise os malleolare için bir eklem çukurubulunur.
- 50. Tibia (karşılaştırma) • Lateral kenarında fibula için küçük bir • eklem yüzü bulunur. Tuberositas • tibiae'nin üzerinde, sulcus • tuberositastibiae vardır. Alt • uçta cochlea tibiae'nin orta • çıkıntısı vücudun orta eksenine • verev (oblik) durumdadır. • • Ruminant: Condyluslateralis’in • dış tarafında fibula'nın üst ucunun • kalıntısı görülür. Cochlea • tibiae'nin orta çıkıntısı orta • eksene paralel duruştadır. • Cochlea'nın dış kenarında os • malleolare için bir eklem yüzü • vardır
- 51. Tibia (karşılaştırma) • Sus: Condylus lateralis’in dış tarafında fibula için küçük bir eklem yüzü taşır.Tuberculum • intercondylarislateralis daha büyüktür. Cochlea tibiae'nin orta çıkıntısı orta eksene paraleldir. Alt uçta incisura fibularis vardır. • • Carnivor: Sus'a olduğu gibi alt uçta incisura fibularis bulunurken,cochlea tibiae'nin • orta çıkıntısı equide’lerde olduğu gibi orta düzleme verevdir
- 52. Tibia (Kemiğin duruşu ve yön tayini ) • Crista ve tuberositas tibiae öne, fibula için oluşan eklem yüzü dışa gelmelidir. • • Büyük eklem yüzlerinin daima iç tarafta bulunduğu unutulmamalıdır. • • Bu durumdayken küçük eklem yüzü kemiğintarafını verir.
- 53. Fibula – İğne kemiği • Tibia'nın dış tarafındabulunan ince bir kemiktir. • • Sus ve carnivor'da tam gelişmiş, equus'ta oldukça reduksiyona uğramış, ruminant'takörelmiştir. • • Epiphysis proximalis’i,yumru şeklinde kalınlaşmış ve yassılmış caput fibulae adını almıştır. • • Caput’un tibia ile eklemleşen yüzüne facies articularis capitis fibulae denir. • • Corpus fibulae-diaphysis (gövde), sus ve carnivor’lardatam, ruminant • ve equide’lerde noksan gelmiştir. • • Fibula’sınoksan olanlarda yalnızcaalt ve üst uçların veya yalnızca üst ucun kalıntıları bulunur. • • Epiphysis distalis, kemiğin tam geliştiği türlerde kalınlaşmış ve malleolus lateralisolarakcochlea tibia'yı aşağıya doğru aşmış ve onunla eklemleşmiştir. • • Ruminant'ta kemiğin alt ucunun kalıntısı olan os malleolare tibia'nın alt ucu üzerinde eklemleşmiş olarak yeralır. • • Equus'ta alt uç ile ilgili herhangi bir kalıntı mevcut değildir.
- 54. Fibula (karşılaştırma) • • Equus: Yalnızca üst uç ile corpus'un • üst yarımı bulunur. Üstü geniş, yassı,alt • tarafıçok sivri bir iğ manzarasındadır. • Üst uç tibia ile eklemleşmiştir.İki • kemikarasındadar ve kısa biraralık, • spatiuminterosseumcrurisbulunur. • • Ruminant:Üst uç ufak bir parça • halinde condylus lateralistibiae'nin • dışına yapışmış veyaoraya • kaynaşmıştır.Corpus yoktur. Altuç • dikdörtgenşeklindeki os malleolare'dir. • • Sus: Tam gelişmiştir.Spatium • interosseumcruris hemen hemen alt • ucakadarinmiştir. • • Carnivor:Tamgelişmiştir.Ancak • tibiae ortasında biraz bükükolduğundan • alt yarım fibula ile birleşikgider • dolayısıylaspatiuminterosseum • cruris yalnızcaüst yarıdagörülür.
- 55. Ossa tarsi-tarsus (arka ayak bilek kemikleri) • Baldırkemikleri ile arka ayak tarakkemikleri arasında bulunan ve üst üstteüç sırahalinde • dizilmişkemiklerdir. • • Üst(crural)sıra, (içten dışa doğru) ; • – os tarsi tibiale – talus ( Tt), • – os tarsifibulare- calcaneus-oscalcis(Tf) • • Orta(intertarsal)sıra; • – Os tarsi centrale- os naviculare( Tc) • • Alt(metatarsal)sıra;, • - Os tarsaleprimum- • Os cuneiformemediale( T1), • - Os tarsalesecundum– • os cuneiformeintermedium(T2), • - Os tarsaletertium– • os cuneiformelaterale(T3), • - Os tarsalequartum– • os cuboideum(T4)adlandırılır
- 57. Os tarsi tibiale – tarsus – aşık kemiği • Makara benzeri bir kemiktir. • • Bilek ekleminin haraketlerinin büyük bölümünün ortaya çıkmasında önemli rol oynar. • • Proximal’den distal’e doğru corpus, collum ve caput tali adı verilen üç kısmı vardır. • • Corpus tali, talus’un esas kısmıdır. • • Üst tarafı, trochlea tali adını alır ve tibia'nın cochlea'sı ile eklemleşir. • • Lateral ve biraz da plantar yanında calcaneus ile eklemleşmek için eklem yüzleri taşır. • • Bu eklem yüzleri arasında sulcus tali denen bir oluk yeralır. • • Corpus’un medial yanı tuberculum tali denen pürüzlü bir ligament yapışma kabartısı taşır. • • Collum tali, corpus ile caput’u birleştiren, equide’de geniş ve kısa diğer türlerde pek belirgin • olmayan geçiş bölgesidir. • • Caput tali, talus’un distal kısmıdır. • • Alt tarafında os tarsi centrale ile eklemleşen facies articularis navicularis isimli bir eklem • yüzü bulunur. • • Ruminant ve sus’ta şekli bir makarayı andırır. Bu nedenle bu türlerde talus üst üste duran iki • makara görüntüsü verir. • • Bu makaralardan corpus üzerindeki proximal makaraya troclea tali proximalis, caput • üzerinde şekillenen distal makaraya troclea tali distalis adı da verilir.
- 58. Os tarsi fibulare – calcaneus – topuk kemiği • • Tarsal kemiklerinen büyüğüdür ve topuğuntemelinioluşturur. • • Talus’un arka ve dış yanındayeralır. • • Üst ve serbest ucuna tuber calcaneidenir. • • Burayatendo calcaneuscommunisdenen aşil kirişi yapışır. • • Tubercalcanei’denön ve distal’e doğru inildiğindealt uçta görülensivri çıkıntının adı proc. • coracoideus’dur. • • En belirginolarak equide’degörülenbu çıkıntınınalt ve iç tarafındatalus’undayanması için • sustentaculumtaliisimli ikinci bir çıkıntı daha vardır. • • Bu iki çıkıntınınön yüzlerinde talus için facies articularestalares isimli eklem yüzleri • bulunur. • • Bu eklem yüzleri arasında sulcus calcaneidenilen birde oluk yeralmıştır. Bu oluk ile talus’un • üzerindekisulcus tali arasında bir boşluk oluşur ki boşluğa da sinus tarsidenir. • • Sustantaculum’unarka yüzünde musculus flexor hallucis longus'un kirişi için sulcustendinis • musculiflexordigiti I (hallucis) longi isimli bir oluklanmamevcuttur. • • Calcaneus’un distal ucunda os tarsalequartumiçin ve sadece ruminant’larda • distolateral’inde os malleolareiçin eklem yüzleri vardır. Bu yüzlerdenos tarsale quartum • için olanına facies articulariscuboidea,os malleolare ile için olanına facies articularis • malleolarisdenir. • • Ayrıcabos’un calcaneus’ununarka tarafındatubercalcanei’denaşağıyadevam eden bir oluk • mevcuttur.
- 60. Kemiklerin duruşu ve yön tayini • Os tarsi fibulare geride ve dışta, os tarsi tibiale önde ve iç taraftadır. • Os tarsi fibulare’nin tuber calcani’si proximale, sustantaculum’uplanta distal’e gelirken os tarsi tibiale’nincorpus’u yani troclea tali’si proximal’e caput tali’si distal’e gelir • Ayrıca lateral tarafında komşu kemiklerin yaslanması için yüzler bulunur.
- 61. Ossa metatarsalia – metatarsus Ayak tarak kemikleri • Medial’den lateral’e doğru os metatarsi primum (Mt1), os metatarsisecundum (Mt2), os metatarsi tertium(Mt3), os metatarsiquartum (Mt4) ve os metatarsiquintum (Mt5) olarak isimlendirilirler. • • Ön ayak tarak kemikleri için söylenenler bunlar içinde geçerlidir. Onlardan farkları daha, uzun ve daha yuvarlak olmalarıdır. • • Enine kesitleri öndekilerde elipsoid çıkarken, bunlarda daireyi andırır. • • Bunlarda önde palmar olarak ifade edilen arkaya dönük taraf plantar olarak isimlendirilir. • Karşılaştırma : • • Equus : Öndekiler gibidir. • • Ruminant: Eklenik olan Mt5. yoktur. Yalnız çok ufak bir kemik halinde Mt2. bulunur. • • Sus: Öndekiler gibidir. • • Carnivor: Canis'te öndekiler gibidir. Felis'te ise Mt1 çok küçüktür ve ucunda parmağı • bulunmaz.
- 63. Ossa digitorum pedis – Ayak parmak kemikleri • Genel özellikler ve isimlendirme ön ayak parmak kemikleri gibidir. Türler arası farklılıklarda aynıdır. • Karşılaştırma: • • Equus: Öndekiler gibidir. Phalanx distalis'in şekli daha dar ovaldir. Yumurtanın yuvarlak olan yarımı ön ayağın, dar olan arka yarımı ise arka ayağın phalanx distalis'inin şekline uyar. Facies parietalis öne oranla daha diktir. • • Ruminant: Ön ayaktakigibidir. • • Sus: Ön ayaktakigibidir. • • Carnivor: Canis'te digitorum primus (birinci parmak) çoğunlukla, felis'te daima bulunmaz. Canis'in 1. parmağında iki kemik, yani 1. ve 3. phalanx mevcuttur. • • Ossa sesamoidea'ların yapı ve sayıları ön ayaktakiler gibidir.
- 64. Phalanx proximalis (Karşılaştırma) • • Equide : Proximaluçtaki çukurlardan medialdeki daha geniştir. Corpus’un dorsalve palmar kenarlarını birbirine bağlayan lateralme medial yüzler yuvarlaktır. Palmar yüz üzerinde tepesi distale bakan üçgen şeklinde ve lig.sesamoideum rectum’unyapışması için trigonum phalangis proximalisisimli saha vardır. • • Ruminant : Proximaluçtaki eklem yüzlerinden axial olanı daha dardır. Corpus’unabaxial yüzü oldukça dış bükey, axial yüzü düzdür. • • Sus : Genel olarak ruminant’larınkine benzemeklebirlikte,proximal uçları biraz dahabasıktır. • • Carnivor: Proximaluçtaki fovea articularis sığdır ve palmar tarafıbir çentikle ikiye ayrılır.
- 65. Kemiğin duruş ve yön tayini : •Fovea articularis proximale, troclea distale, dış bükey yüz öne gelecek şekilde durur. Bu durumdaykenequide’lerde küçük eklemyüzleri laterale, ruminant ve sus’ta axial’e gelir. Ayrıca ruminant’larda corpus’un axial yüzü düz abaxial olanı dış bükeydir
- 66. Phalanx media - secunda • Os coronale veya tac kemiği de denir. • Phalanxproximalis’egöre kısa hafifçe yassımış silindire benzer. • Basis phalangis media dene üst ucun üzerinde bir fovea articularis bunun önünde proc. extensoriusisimli bir çıkıntı ve arkasında tuberositas flexoriadenilen bir kabartıgörülür. • Corpus phalangis media herhangi bir özellikgöstermez. • Tochlea phalangis media denen alt uçu bir olukla ikiye ayrılmıştır. Yanlarında bağ yapışma çıkıntılarıbulunur
- 67. Phalanx distalis - tertia • • Carnivor’larda os ungiuculare, equide, ruminant ve sus’ta os ungulare olarak da bilinir. • • Üzerindeki tırnağın şekline uygun olarak türler arasında oldukça farklılıklar gösterir. • • Genel olarak bütün türlerde ; • – Facies articularis denen bir eklem yüzü, – Facies parietalis denen bir duvar yüzü, • – Facies solaris denen bir taban yüzü bulunur., • – Bu yüzlerden facies articularis ile facies parietalis’i birbirinden kenar margo coranarius ve facies parietalis ile facies solaris’i birbirinden kenar margo solaris adını alır. • – Margo cooranarius’un ortasındaki sivri çıkıntı proc. extensorius’tur.
- 68. Phalanx distalis( Karşılaştırma) -Equide • Şekli tırnağınkine uymuştur ve kabaca şekli üçgen pirizmayabenzer. • Margocoronalis'in(6)ortasındaki processus extensorius(1) küt ve kuvvetli • bir çıkıntı halindedir. • Facies parietalis’in(2) iç ve dış yanları geriye doğru sivrileşerek processus • palmarislateralisve medialis (5) isimli çıkıntıları yapmıştır. • Bu çıkıntılara, cartilagoungularis medialisve lateralisdenen tırnak destek • kıkırdakları oturur. • Proc. palmaris’lerin uç kısımlarında for. palmaris lateralisve medialis isimli Delikler veya incisura palmarislateralisve medialisisimli çentikler yeralır. • Bu delik ve çentiklerden ileriye doğru sulcus parietalis lateralisve medialis(4) isimli oluklar takip ederler. • Facies articularis, ortasından sagittal yönde geçen bir kabartı ile biri medialde ve daha geniş diğeri lateraldeve daha dar olan iki yüze ayrılır.
- 69. Phalannx distalis – (Equide) Facies articularis’in distalinde os sesamoidea distalis(sesamum ungulae) için facies articularis sesamoidea isimli ilave bir eklem yüzü bulunur. •Kemiğin facies solearis denen yere dönük yüzü, linea semilunaris (11) isimli yay şeklindeki ince bir kemik çıkıntısı ile arkada, facies flexoria ve önde, planum cutaneum (8) isimli iki bölgeyeayrılır.
- 70. • Middlephalanx • 6 Proximalarticular surface • 7 Extensorprocess • 8 Distal articular surface • Distal sesamoid (navicular) bone • 9 faciesarticularis • Distalphalanx • 10 proc.palmarismedialis • 11 proc.palmarislateralis • 12 sulcus (parietalis)medialis • 13 sulcus (parietalis)lateralis • 14 Faciesarticularis • 15 Proc.extensorius • 16 Faciesparietalis • 17 incisurasolearis • 18 margoSolearis
- 72. P3 ve cartilago unglea
- 74. Phalanx distalis (karşılaştırma) - Ruminant • Facies articularis, derindir ve bir • sagittal kabartı ile axial olanı daha • geniş, abaxial olanı daha dar iki • bölüme ayrılmıştır. • • Bu sagittal kabartının arkasında os • sesamoidea distalis için bir eklem yüzü • bulunur. • • Facies solearis, atlarda olduğu gibi biri • facies articularis’in hemen distalinde • yer alan facies flexoria ile onun hemen • önünde yer alan planum cuteneum’a • ayrılır. • • Facies flexoriatümseklenmiş • tuberculum flexorium adını almıştır. • • Planum cuteneum ise iç bükey olup • apex’i öne bakan bir üçgen şeklindedir
- 75. Phalanx distalis duruş ve yön tayini • Facies articularis proximal’e, facies solaris distalis’e facies parietalis öne gelecek şekilde durur. • Facies articularis üzerindeki bölmelerden equide’lerde lateraldeki, sus ve ruminant’larda abaxial’deki daima diğerinden daha küçüktür.