1. AUTISTISCHE STOORNISSEN
BIJ MENSEN MET EEN
VERSTANDELIJKE BEPERKING

2. PROGRAMMA OVERZICHT
INVENTARISEREN LEERVRAGEN
VERHOOGDE KWETSBAARHEID
WAT IS AUTISME
RELATIE VERSTANDELIJKE BEPERKING EN
AUTISTISCHE STOORNIS
DIAGNOSTISCHE PROBLEMEN
VERSCHIJNINGSVORMEN AUTISME BIJ
VERSTANDELIJK GEHANDICAPTEN
BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE
ZORGVRAGERS

3. INVENTARISEREN
LEERVRAGEN
LEER- ONTWIKKELLIJNEN
ONDERZOEKSVRAAG

4. WAT IS AUTISME ?
• Gestoorde ontwikkeling van het
functionele brein
• Grote kans op neurologische,
metabole en genetische aandoeningen

5. VERHOOGDE KWETSBAARHEID
ORGANISCHE FACTOREN
( STOFWISSELINGSZIEKTE,
CHROMOSOMALE AFWIJKINGEN, ETC)
PSYCHOSOCIALE FACTOREN
( OPVOEDINGSPROBLEMEN, GEBREKKIG
HECHTINGSPROCES. ETC)
OMGEVINGSFACTOREN
( TE WEINING STIMULANS, AANDACHTS
TEKORT, ETC)

6. Pervasieve ontwikkelingsstoornissen
autismespectrumstoornissen

7. AUTISME

8. KENMERKEN
• Beperkingen in sociale interactie
• Beperkingen in verbale en niet-verbale
communicatie
• Verarming in het verbeeldend vermogen
• Opmerkelijke beperkte repertoire van
activiteiten en interesse

9. HOE UIT AUTISME ZICH?
 Beperkingen in de sociale interactie
Beperkingen in de communicatie
Beperking in het verbeeldingsvermogen
Rigide denken en handelen

10. BEPERKINGEN SOCIALE
INTERACTIE
 Problemen met zich inleven en
verplaatsen in de ander
 Weinig begrip van sociale situaties
 Problemen met wisselende en
onzichtbare sociale betekenissen

11. BEPERKING IN COMMUNICATIE
 Moeite met abstract en vaag taalgebruik
 Moeite met figuurlijk taalgebruik
 Moeite met wat niet gezegd, maar wel
bedoeld wordt
 Moeite met non-verbale communicatie
 Kinderen met autisme denken concreet
en nemen alles letterlijk

12. BEPERKING
VERBEELDINGSVERMOGEN
 Rigide denken en handelen
 Weerstand tegen veranderingen
 Voorkeur voor vaste routines en regels
 Beperkte, eenzijdige interesses
 Moeite met onderscheid fantasie -
werkelijkheid

13. EEN EIGEN COGNITIEVE STIJL
Abnormale prikkelgevoeligheid
-Hypergevoelig voor bepaalde prikkels
-Snel afgeleid
-Verwerking verloopt serieel en langer
Deel-waarneming
-Kan geheel niet overzien
-Detailgericht
-Moeite met generaliseren
(transfer/toepassing)

14. RELATIE VERSTANDELIJKE BEPERKING
EN AUTISTISCHE STOORNIS
• ONGEVEER 70 / 80 % AUTISTEN IS
VERSTANDELIJK GEHANDICAPT
• KLASSIEK AUTISME KOMT MEER VOOR
BIJ ERNSTIG VERSTANDELIJK
GEHANDICAPT
• PPD-NOS KOMT MEER VOOR BIJ LICHT
VERSTANDELIJK GEHANDICAPTEN

15. DIAGNOSTISCHE PROBLEMEN
LASTIG OM GOED ONDERSCHEID TE KUNNEN
MAKEN.
VEEL KENMERKEN HETZELFDE:
• CONTACTPROBLEMEN
• INTERACTIE -/ COMMUNICATE PROBLEMEN
• MOTORISCHE PROBLEMEN
• DWANGMATIG GEDRAG
• SOCIALE SITUATIE MOEILIJK BEGRIJPEN

16. DIAGNOSTISCHE PROBLEMEN
• VERSCHIL IN INTERACTIE,
COMMUNICATIE EN SPEL
• CONTACTSTOORNIS IS NOG GEEN
AUTISME
• MULTIDICIPLINAIRE DIAGNOSTIEK
VEREIST

17. VERSCHIJNINGSVORMEN AUTISME BIJ
VERSTANDELIJK GEHANDICAPTEN
• KWALITATIEVE BEPERKINGEN IN
SOCIALE INTERACTIES
• BEPERKING IN COMMUNICATIE
• BEPERKT EN HERHALEND
GEDRAGFSPROBLEEM

18. VERSCHIJNINGSVORMEN AUTISME
BIJ VERSTANDELIJKGEHANDICAPTEN
• HET STARRE TYPE
• BIEDT VERZET TEGEN VERANDERINGEN
• BIJZONDERE INTRESSES VOOR
BEPAALDE VOORWERPEN / HANDELINGEN
HET GRILLIGE TYPE
• MINDER ERNSTIG CONTACT GESTOORD
• VERTONEN VAAK ZELFVERWONDEND
GEDRAG, PANIEKREACTIES, HEVIGE
ANGSTEN

19. VERSCHIJNINGSVORMEN AUTISME BIJ
VERSTANDELIJK GEHANDICAPTEN
NIEUWE PROBLEMEN TIJDENS
PUBERTIJD
• GROOT RISICO OP EPILEPSIE
• GRENSOVERSCHRIJDEND SEKSUEEL
GEDRAG
• TOENAME ZELFVERWONDEND
GEDRAG EN AGRESSIEF GEDRAG
• VERHOOGDE KANS DEPRESSIE

20. BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE
ZORGVRAGERS
Bij de begeleiding is het verstandig rekening
te houden met het volgende:
–
Autisten lijken gevoeliger voor prikkels en de
selectie van zintuiglijke informatie is
afwijkend
Het prikkelfiltermechanisme werkt anders,
waardoor een directe benadering over kan
komen als een bombardement aan prikkels–
.

21. BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE
ZORGVRAGERS
• Ze reageren heftig op veranderingen in het
leefpatroon.
• Ze hechten aan vaste routines en vaste plekken.
Het aanleren van zelfredzaamheidshandelingen
lijkt veel concentratie te vragen, waardoor er
‘vulling’ lijkt op te treden die preoccupaties
(hardnekkige fixatie op bepaalde gedragingen of
voorwerpen) doet verminderen.

22. BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE
ZORGVRAGERS
De omgang met autistische bewoners kan
gericht worden op:
• Verminderen van prikkels, soms moet
gekozen worden voor een bijna kale
leefomgeving
• Aanbieden van veel structuur
• Afzwakken van de rigiditeit door binnen de
vaste patronen kleine variaties aan te
brengen

23. BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE
ZORGVRAGERS
• Niet al te rechtstreeks communiceren,
vanuit een lage expressed emotion
• Trainen van zelfredzaamheid, waarbij
operante technieken gebruikt kunnen worden
• Communicatie die (in sommige gevallen)
niet via het gesproken woord verloopt maar
via verwijzers.

24. MEDICATIE
Bij medicatie tegen de verschijnselen van
autisme wordt onderscheid gemaakt tussen
• antipsychotica,
• antidepressiva,
• overige medicijnen en voedingssupplementen
(vitaminesupplementen of glutenvrij dieet).
Het bewijs voor de werkzaamheid van
medicatie of voedingsvoorschriften bij autisme
is zeer mager.

25. SPECIFIEKE THERAPIEEN
Voor autisme zijn specifieke therapieën
ontwikkeld :
• Therapie betekent geneeswijze, maar
autisme (volgens de criteria van de DSM) is
tot op heden ongeneeslijk.
• Dat de hieronder vermelde therapieën leiden
tot verbetering, staat niet onomstotelijk vast.
•Bij elke methode zijn wel positieve resultaten
gemeld.

26. SPECIFIEKE THERAPIEEN
Gedragsmodificatie therapieën
http://www.autsider.net/documentatie/documenten/c
ognitieve_gedragstherapie.htm
Goldstein ( http://www.goldstein.nl/ )
Relationeel gerichte therapieën
http://www.adoptie.nl/m/deskundigheidsbevordering_digibro_methodieken/
mn/55/
Son-rise- of option-methode
http://www.autismeinfocentrum.nl/fetch_html_cat.html?mnu=tmain10
0:shome&s=2&l=nl&t=1209692759&oid=17339456
Holdingtherapie

27. Mensen met autisme .
Hebben ook humor,
maar dan liefst humor
die expliciet is en
hen niet kwetst.
Bepaalde vormen van
humor zoals cynisme,
sarcasme, subtiele en
abstracte humor zijn
moeilijk te begrijpen
voor hen. Mensen met autisme zijn hierdoor
erg kwetsbaar

28. INFO
http://omgaanmetautisme.nl/
 http://www.autismeinfocentrum.nl
http://www.rivm.nl/vtv/object_class/
kom_autisme.html
 http://pddnos.jouwpagina.nl/
http://www.freewebs.com/familievan
derzanden/begrippenenafkortingen.htm
#47605718

29. TOETSVRAGEN
Welk antwoord is juist? Kenmerken van een
verstandelijke beperking:
1. Zijn duidelijk af te scheiden van kenmerken die
verwijzen naar een pervasieve
ontwikkelingsstoornis.
2. Zijn niet duidelijk af te scheiden van kenmerken
die verwijzen naar een pervasieve
ontwikkelingsstoornis.
3. Zijn hetzelfde als de kenmerken van een
pervasieve ontwikkelingsstoornis.
4. Komen zelden voor in relatie tot een pervasieve
ontwikkelingsstoornis.

30. TOETSVRAGEN
Welke uitspraak is NIET JUIST?
1. Een kind met een ernstige verstandelijke
beperking is vaak niet of nauwelijks in
staat te reageren op hechtingsgedrag van
ouders.
2. Contacttherapie gaat uit van een
ontwikkelingsdynamische benadering.
3. Iemand met autisme kan vaak het geheel
niet overzien.
4. Iemand met autisme kan zich vaak wel in
anderen verplaatsen.
.

31. NABESPREKING
HOE HEB JE DEZE WIT ERVAREN?
WAT IS HET BELANGRIJKSTE LEERPUNT
DAT JE VOORJEZELF MEENEEMT ?