Prezentacja z ogólnopolskiego spotkania sieciującego dla akredytowanych Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej - 28 i 29 czerwca 2017, Warszawa

1. Ośrodki Wsparcia Ekonomii
Społecznej
– ich miejsce i rola
oraz przyszłość

2. Początek: 2007-2013

3. Program Operacyjny Kapitał Ludzki: 7 września 2007 r.
Istotne jest również tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi adaptacyjnych form zatrudnienia, w tym w
sektorze ekonomii społecznej, która łącząc cele społeczne z ekonomicznymi, stanowi skuteczny instrument
aktywizacji osób doświadczających trudności związanych z wejściem i utrzymaniem się na rynku pracy. W tym
kontekście kluczowe znaczenie ma wspieranie przedsiębiorczości społecznej i podmiotów działających na
rzecz jej rozwoju, m.in. poprzez doradztwo, szkolenia oraz usługi finansowo-legislacyjne. Wsparcie w ramach
Priorytetu będzie zatem przeznaczone nie tylko dla podmiotów ekonomii społecznej, ale również dla
instytucji powołanych do jej wspierania, które poprzez dostarczanie niezbędnej wiedzy i doświadczenia w
zakresie zasad prowadzenia działalności gospodarczej, zarządzania zasobami ludzkimi czy stosowania
przepisów prawnych, umożliwiają rozwój i funkcjonowanie gospodarki społecznej.
Oczekiwany cel:
1. Zapewnienie funkcjonowania instytucji wspierających ekonomię społeczną (przynajmniej dwie w każdym
województwie).

4. PUP
OWES OWES
PES PES PES PES PES PES
Centra Ekonomii
Społecznej
Zespół ds. rozwiązań systemowych ES
Regionalny Ośrodek
Polityki Społecznej
IP PO KL
OPS/PCPR
MPiPS MRR
System instytucjonalny wsparcia ekonomii społecznej

5. Program Operacyjny Kapitał Ludzki: 7 września 2007 r.
I etap: 2008-2009 – Liczne, rozdrobnione projekty, zamiast stabilnej infrastruktury wsparcia ES, brak
kompleksowej oferty usług OWES.
II etap: 2010-2013 – Wprowadzenie na poziomie operacyjnym EFS wymogu kompleksowości usług wsparcia
OWES, nowy instrument: dotacje, subregionalizacja działań OWES, jednocześnie w wymiarze strategicznym:
prace nad KPRES i określenie roli OWES (koncentracja na kompleksowości, jakości usług, tworzeniu miejsc
pracy w PES).
III etap: 2014-2015 – „Próba czasu” (OWES działające bez środków projektowych) – weryfikacja trwałości,
AKREDYTACJA: jakość usług OWES, dostęp do finansowania, przyjęcie KPRES – umożliwienie finansowania
OWES zgodnie z Umową Partnerstwa RP-KE i Wytycznymi CT9 (tworzenie miejsc pracy, wskaźniki
efektywnościowe).
IV etap: 2016- … - uruchamianie projektów OWES w ramach EFS-RPO, realizacja projektów nadrzędna wobec
realizacji KPRES, RPRES…

6. W 2009 wprowadzono obowiązek działań
zintegrowanych
W 2010 dodano możliwość realizacji nowego
typu projektu – wsparcie na założenie
spółdzielni socjalnej, przystąpienie lub
zatrudnienie w spółdzielni socjalnej.
2012 zmieniono nazwę
wskaźnika z „liczby
instytucji wspierających
ekonomię społeczną, które
otrzymały wsparcie w
ramach Priorytetu” na
„liczba instytucji
wspierających ekonomię
społeczną,
funkcjonujących co najmniej
dwa lata po zakończeniu
udziału w projekcie”;
dodano wskaźnik: „liczba
podmiotów ekonomii
społecznej utworzonych
dzięki
wsparciu z EFS”.
Program Operacyjny Kapitał Ludzki: 7 września 2007 r.

7. Program Operacyjny Kapitał Ludzki: 7 września 2007 r.
Wskaźnik produktu: Liczba instytucji wspierających ekonomię społeczną, które otrzymały wsparcie
w ramach Priorytetu, funkcjonujących co najmniej 2 lata po zakończeniu udziału w projekcie
30
130
196
10
26
32
36
117
0
50
100
150
200
250
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Chart Title

8. Najbardziej potrzebne rodzaje pomocy ze strony OWES
Otrzymane wsparcie
Program Operacyjny Kapitał Ludzki: 7 września 2007

9. Program Operacyjny Kapitał Ludzki: 7 września 2007
Główne wnioski z lat 2007-2013:
• Duża liczba projektów nie przekładała się na liczbę stabilnych OWES, świadczących
wysokiej jakości usługi wsparcia;
• Niedostateczny poziom kompleksowości usług wsparcia świadczonych przez OWES;
• Oferta często nieadekwatna do oczekiwań PES;
• Słabości w zakresie doradztwa biznesowego i wsparcia dla istniejących przedsiębiorstw
społecznych.

10. Nowa formuła OWES: 2014-2020

11. Komisja Europejska negatywnie oceniła system wspierania ekonomii społecznej w Polsce
w poprzednim okresie programowania. Zdaniem KE, był on zbyt drogi i nieefektywny, to
znaczy nie prowadził do osiągnięcia celów, które zakłada EFS, czyli zwiększenia liczby miejsc
pracy.
Dlatego podczas negocjacji Umowy Partnerstwa, Polska usłyszała od KE twarde „nie” jeśli
chodzi o wspieranie ekonomii społecznej. Uratowało nas to, że rząd właśnie przyjął KPRES,
w którym przewidziane było stworzenie znacznie większej liczby miejsc pracy, a także
akredytacja OWES-ów i podejście popytowe, czyli świadczenie usług odpowiadających na
realne potrzeby podmiotów ekonomii społecznej. Jeśli jednak Komisja zobaczy, że KPRES nie
jest realizowany, będzie chciała wpływać na zmianę Programów [...]

12. „Zwiększaniu szans na zatrudnienie grup defaworyzowanych służyć będzie wsparcie sektora ekonomii
społecznej oraz zapewnienie jego skutecznego i efektywnego funkcjonowania. Przedsięwzięcia
podejmowane w obszarze ekonomii społecznej będą zgodne z Krajowym Programem Rozwoju Ekonomii
Społecznej. Działania te mają służyć tworzeniu trwałych i wysokiej jakości miejsc pracy w sektorze
ekonomii społecznej. W tym celu w latach 2014‐2020 ze środków EFS prowadzone będą aktywne
działania mające pobudzić na poziomie lokalnym kooperację i aktywność w celu tworzenia nowych
podmiotów ekonomii społecznej (działania o charakterze animacyjnym i inkubacyjnym), a także
zapewnić im dostęp do niezbędnego wsparcia finansowego. Jednocześnie interwencja będzie
wzmacniała stabilność istniejących podmiotów ekonomii społecznej i przyczyniała się do ich rozwoju
poprzez zapewnienie dostępu do kapitału zwrotnego, jak i dostępu do edukacji i usług doradczych o
charakterze biznesowym”
Umowa Partnerstwa KE - Rząd RP s. 138

13. usługi animacji lokalnej
usługi rozwoju ekonomii
społecznej
usługi wsparcia istniejących
przedsiębiorstw społecznych
wskaźnik 1: liczba grup inicjatywnych, które w wyniku
działalności OWES wypracowały założenia co do
utworzenia podmiotu ekonomii społecznej;
wskaźnik 2: liczba środowisk, które w wyniku
działalności OWES przystąpiły do wspólnej realizacji
przedsięwzięcia mającego na celu rozwój ekonomii
społecznej;
wskaźnik 3: liczba miejsc pracy utworzonych w wyniku
działalności OWES dla osób, wskazanych w definicji
przedsiębiorstwa społecznego;
wskaźnik 4: liczba organizacji pozarządowych
prowadzących działalność odpłatną pożytku
publicznego lub działalność gospodarczą utworzonych
w wyniku działalności OWES;
wskaźnik 5: liczba miejsc pracy w przeliczeniu na pełne
etaty utworzonych w wyniku działalności OWES we
wspartych przedsiębiorstwach społecznych;
wskaźnik 6: procent wzrostu obrotów przedsiębiorstw
społecznych objętych wsparciem.
Zakres działań Ośrodków
Wsparcia Ekonomii Społecznej

14. E.1. Standard monitorowania i
zasad wsparcia przedsiębiorstw
społecznych;
E.2. Kompetencje kluczowego
doradcy biznesowego;
E.3. Standard
Efektywnościowy;
A.1. Wymagania dotyczące
podmiotu działającego jako OWES
A.2. Standardy organizacji i
zarządzania OWES
A.3. Standardy dotyczące kadry
OWES
A.4. Standardy oceny i
doskonalenia jakości pracy OWES
A.5. Standardy dotyczące miejsca
świadczenia usług przez OWES
A.6. Standardy informacji i
promocji
B. Standardy etyczne D.1 Standardy
zindywidualizowanego
wsparcia.
D.2. Kompetencje kluczowego
doradcy
D.3. Standardy
efektywnościowe
Standardy realizacji usług
wsparcia przedsiębiorstw
społecznych
Standardy formalno-
organizacyjne
Standardy etyczne Standardy usług animacji
lokalnej
Standardy realizacji usług
rozwoju ekonomii społecznej
Standardy dotyczące realizowanych USŁUGStandardy dotyczące PODMIOTU
C.1: Narzędzia animacji
lokalnej;
C.2: Zadania animatora OWES;
C.3: Kompetencje animatora
OWES;
C.4. Standardy efektywności.
A DCB E

15. BGK. Wdrożenie mechanizmu
pożyczkowego i ręporęczeniowego
Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej
DPP/MRPiPS
Projekt Spójna
integracja regionalna
ekonomii społecznej,
OZRSS, FIR, STOP
Samorządy województw/ROPS
UZP
Projekt PZP dla
Zamawiających
Program Operacyjny Wiedza
Edukacja Rozwój
RPO/EFS/EFRR
Regionalne Komitety ES
KPRES
MR
RPRES
TISE FRG
Sieciowanie OWES
OIC Poland, FP,
FAOW, Szkolenia i
doradztwo dla
kadry, PZP
Projekty koordynacyjny, Projekt
akredytacyjny, Projekt
monitorujący
Projekt OWES
Projekt
ROPS
Projekty
makroregionalne
PZP dla PS

16. Wsparcie OWES
1) sieciowanie OWES na poziomie
krajowym;
2) podnoszenie kompetencji kadr
OWES (standardy i PZP);
3) Akredytacja OWES – system AKSES;
ROPS jako wspierający OWES i tworzący przestrzeń do
partnerskiej dyskusji m.in.
1) spotkania sieciujące;
2) agregowanie informacji o działaniach OWES i
wynikach ich pracy – monitorowanie;
3) koordynacja i uspójnienie działań w regionie. (np.
kalendarz działań, synchronizacja działań, przestrzeń
do partnerskiej dyskusji)
RPO
ROPS jako koordynator ekonomii społecznej –
projekt pozakonkursowy ROPS
PO WER 2.9
konkurs
Projekt pozakonkursowy MPiPS
Poziom krajowy
Poziom regionalny

17. Czemu służą OWES:
Jaka będzie ich przyszłość?

18. Problem rozbieżności: Miejsca pracy w RPO i KPRES
RPO = 8.930, w tym trwałe 3.171
PO KL = tylko szacunki ok. 3-4 tys.
KPRES = 35.000/20.000 z EFS

19. Czemu służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej -
w jakim kierunku powinny podążać
 Podstawowym celem działania OWES jest wsparcie rozwoju ekonomii społecznej, a nie
tylko realizacja projektowych wskaźników dot. tworzenia miejsc pracy.
 Samo tworzenie indywidualnych miejsc pracy może być realizowane przez operatorów
(pośredników) zajmujących się rekrutacją, udzielających dotacje i pozostawiających
uczestników projektów na otwartym rynku;
 OWES jest jedynym z najważniejszych ogniw rozwoju ekonomii społecznej i ma zadania
znacznie szersze niż typowy operator dotacji.

20. Do czego służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku
powinny podążać
 Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju wskazuje ekonomię społeczną jako:
 miejsce aktywizacji i pracy dla osób o ograniczonej zatrudnialności na otwartym rynku (np.
wsparcie tworzenia PES i usługi dla PES, instrumenty zwrotne, partnerstwo publiczno-społeczne);
 spełnianie kluczowej roli we wspieraniu integracji społecznej i zawodowej;
 włączanie w realizację usług społecznych na rzecz osób niesamodzielnych i zagrożonych
wykluczeniem społecznym.

21. Do czego służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku
powinny podążać
 Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju – Projekty strategiczne:
Ekonomia solidarności społecznej – program wzmocnienia sektora ekonomii społecznej (w
szczególności w realizacji usług społecznych użyteczności publicznej na rzecz osób
zagrożonych wykluczeniem społecznym), łączący w sobie założenia programów: Krajowego
Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej i Funduszu Inicjatyw Obywatelskich.

22. Do czego służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku
powinny podążać
Zmiany w definiowaniu osób zagrożonych na rynku pracy – jako efekt zmian zachodzących na rynku pracy
 osoby bezrobotne według definicji BAEL - GUS: na podstawie ich oświadczenia, a nie rejestracji w urzędzie
pracy, muszą oni przy tym spełniać dodatkową przesłankę wykluczającą;
Ponadto można dodatkowo zatrudniać (wraz z udzieleniem dotacji) osoby:
 o których mowa w ustawie o spółdzielniach socjalnych, a należą do nich m.in. osoby zarejestrowane jako
poszukujące pracy (-30/+50), zatrudnione na umowach cywilno-prawnych, o ile posiadają dodatkową
przesłankę wykluczenia, np. ubóstwo, czy też wychodzenie z placówki opiekuńczej;
 osoby psychicznie chore (w tym bez orzeczenia o stopniu niepełnosprawności);
 osoby „ubogie pracujące”, czyli wykonujące pracę, ale posiadające dochody niższe, niż kryterium uprawniające
do świadczeń z pomocy społecznej;
 osoby zatrudnione dotychczas w Zakładach Aktywności Zawodowej.
Trwa dyskusja nad sprecyzowaniem i ewentualnym rozszerzeniem tych grup, do której zapraszamy!!!

23. Do czego służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku
powinny podążać
W związku z zapisami Umowy Partnerstwa, SOR i KPRES – Ministerstwo nie rozważa odejścia
od obowiązującej definicji przedsiębiorstwa społecznego w zakresie aktywizacji oraz reintegracji
społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej to nie tylko dotacje na tworzenie miejsc pracy, lecz
również:
 animacja grup i środowisk lokalnych;
 tworzenie przedsiębiorstw społecznych;
 wspieranie już istniejących przedsiębiorstw społecznych w funkcjonowaniu na rynku.
 Do rozważenia: propozycja wspierania tworzenia miejsc pracy w PES (w zw. z ekonomizacją
NGO) w ramach działania CT8 – zachęcamy do dyskusji!!!

24. Do czego służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku
powinny podążać
Koncepcja przedsiębiorstwa społecznego w ramach prac nad ustawą o ekonomii społecznej
i solidarnej:
„Typ I” – cel główny: aktywizacja (zatrudnianie) i reintegracja społeczna i zawodowa osób
zagrożonych wykluczeniem społecznym; zatrudnia co najmniej 3 osoby (bez względu na wymiar
etatu), w tym co najmniej 50% pochodzących z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym.
„Typ II” – cel główny: świadczenie usług społecznych użyteczności publicznej lub realizacja zadań
publicznych w zakresie rozwoju lokalnego; zatrudnia co najmniej 3 osoby (bez względu na
wymiar etatu), w tym co najmniej 30% pochodzących z grup zagrożonych wykluczeniem
społecznym.

25. Do czego służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku
powinny podążać
Projekt ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej
Zapewnienie udziału podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej w programowaniu i realizacji
zadań użyteczności publicznej, za które odpowiadają jednostki samorządu terytorialnego. Projekt
ustawy powinien wskazać następujące formy udziału podmiotów ekonomii społecznej w
programowaniu i realizacji zadań użyteczności publicznej:

26. Do czego służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku
powinny podążać
Projekt ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej
 Udział w kreowaniu polityki rozwoju usług społecznych użyteczności publicznej i zadań publicznych w
zakresie rozwoju lokalnego – przy jednoczesnym uporządkowaniu obecnego systemu programowania oraz
procesu współudziału podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej w kreowaniu polityki lokalnej;
 Udział w realizacji usług społecznych użyteczności publicznej i zadań publicznych w zakresie rozwoju
lokalnego: samodzielnie lub w partnerstwie z jednostkami samorządu terytorialnego – co wymaga
uporządkowania prawnego zasad realizacji zadań publicznych, w tym zasady partnerstwa publiczno-
społecznego, powierzania zadań publicznych w przypadku zlecenia usług społecznych użyteczności publicznej,
oraz wspierania w przypadku zadań publicznych w zakresie rozwoju lokalnego oraz inicjatyw
obywatelskich/społecznych;
 Wspieranie procesu przygotowania do zatrudnienia oraz tworzenia miejsc pracy wraz z reintegracją
zawodową i społeczną osób zagrożonych wykluczeniem społecznym - mieszkańców wspólnoty
samorządowej – co wymaga zdefiniowania wymagań zatrudnieniowych w połączeniu z określeniem
uprawnień przedsiębiorstw społecznych;

27. Do czego służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku
powinny podążać
Projekt ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej
 Określenie systemu wsparcia ekonomii społecznej, w tym formuły, umocowania i sposobu finansowania
instytucji wspierających ekonomię społeczną i solidarną – OWES (m.in. czyje to zadanie, jak jest
finansowane, jaki jest zakres działań i usług, w tym komercyjnych itd.);

28. Do czego służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku
powinny podążać
Wyzwania:
 Jak spowodować, aby IZ RPO stosowały nowe Wytyczne CT9 (oraz modyfikacja aktualnych
Wytycznych np. w kontekście grup zagrożonych wykluczeniem społecznym);
 Jak dbać o realne utrzymanie jakości działania i usług OWES (monitoring jakości);
 Jak doprowadzić do stworzenia subregionalnych, kompleksowych strategii zatrudnienia w
regionach, zamiast punktowego tworzenia miejsc pracy;
Jak doprowadzić do koordynacji i synergii działań w regionach (OWES – ROPS, zamiast
działań niekomplementarnych) – opartych na solidnej diagnozie potrzeb;
 Jak spowodować, aby subregionalizacja powodowała szybkie dotarcie do klienta – nie tylko
do mieszkańców dużych miast;
 Jakie stworzyć narzędzia i mechanizmy, które zapewnią trwałość instytucjonalną OWES (np.
samofinansowanie części zadań OWES);

29. Do czego służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku
powinny podążać
Wyzwania:
 Jak doprowadzić do elastyczności projektów tak, aby wyeliminować myślenie skupione
głównie na wskaźnikach i procesach projektowych, zamiast na celach;
 Jak zapewnić płynność finansowania OWES (w MRPiPS i RDPP trwają prace nad propozycją);
 Jak uporządkować pomoc publiczną (w MR, MRPiPS, UOKiK trwają prace nad propozycją);
 Jak ujednolicić działania i procedury OWES (różnice nawet w obrębie regionu); np. co
oznacza wsparcie biznesowe; co oznacza inkubacja itd.;

30. Regionalny Program Operacyjny
Strumienie środków (konkursy)
kryteria wyboru projektów
Regionalny Ośrodek
Polityki Społecznej
IZ
KM
Ośrodki Wsparcia Ekonomii
Społecznej
Gminy i powiaty – wspólnoty samorządowe
Jak skojarzyć Projekty na realizację
usług i projektów aktywnej integracji z
tworzeniem PES pod konkretne rynki
PES PES
PS
PESPES
PES

31. Podsumowanie
Kwestia kontynuacji finansowania działalności Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej po
2020 nie została przesądzona.
To, czy infrastruktura wsparcia ekonomii społecznej będzie trwałym elementem polityki
publicznej, zależy od nas wszystkich, a nie tylko od działań rządowych. Poprawa jakości,
efektywności i podejście horyzontalne to cel podstawowy OWES.
Niezbędna jest zatem wspólna praca nad prawidłową i efektywną realizacją zadań i usług
wsparcia ekonomii społecznej TERAZ, co może dać podstawę dla funkcjonowania i
finansowania Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej po 2020 roku, jako istotnego elementu
systemu wsparcia sektora.
Konieczny jest wspólny rządowo-samorządowo-pozarządowy sojusz na rzecz umocnienia
systemu i jakości działań i usług na rzecz wsparcia ES, co w perspektywie długofalowej
pozwoli na stabilny rozwój infrastruktury wsparcia ES w Polsce.

32. JAK..?
Dyskusje, propozycje, konsultacje….
Spotkania sieciujące – FORUM OWES (corocznie + makroregionalne spotkania branżowe dla
kadry OWES);
Rzecznictwo w ramach konsultacji i doradztwa dla ROPS/IZRPO/RKRES + spotkania
tematyczne;
Prace w grupach roboczych KKRES, spotkania konsultacyjne – od IV kw. 2017 r.;
Ogólnopolskie Forum Ekonomii Społecznej – listopad 2017 r. (następnie corocznie);
Spotkania konsultacyjne dotyczące systemu AKSES – Prace w grupach roboczych KA,
spotkania makroregionalne – od IV kw. 2017 r.;

33. Dziękuję za uwagę
Andrzej Radniecki
Naczelnik Wydziału Rozwoju Ekonomii Społecznej
Departament Ekonomii Społecznej i Pożytku Publicznego
Andrzej.Radniecki@mrpips.gov.pl
022 693 47 34