Neurobiology of Affective Disorder Dr Fuad Bashirov

1. DUYGUDURUM BOZUKLUKLARI:
NÖROBİYOLOJİ
Dr. Fuad Bashirov

3. KLİNİK FENOMENOLOJİ
• Kortikal işlev bağlamında depresyon, bilgi işlemlemede
çoğul bozulma demektir
• Hastalar deneyimlerini olumsuz yönden yorumlarlar , bellek
işlemleri olumsuz yönde çalışır,olumsuz düşünce ve
imgelerin sanal bir monoloğu kendini sürdürür...ağır
durumlarda sanrı ve varsanı düzeyinde gerçeği
değerlendirme bozulur
• Bu nöro-bilişsel değişmeler hipokampus, prefrontal korteks
ve diğer limbik yapıların bozukluğa katıldığını
göstermektedir
• Depresyonun bir diğer biyolojik özelliği ilgi azalması ve
duygusal tepki vermenin kaybolmasıdır
• Zevk almama ve yetkinliğin azalması talamus,
hipotalamus,nukleus akumbens ve prefrontal korteksi içine
alan beklenti ve ödül devrelerinde bir işlev bozukluğu
olduğunu göstermektedir

4. • Ağır depresyonda hareketin başlatılması, kendiliğinden
olması ve dışavurumunda değişikler sık görülür, pm
retardasyona ajitasyonlar eşlik edebilir. Yürüyüş ya da
postür bzklukları , alın kırıştırma , saç çekiştirme, dudak ve
tırnak yeme, kompulsif kaşınma gibi steriotipik davranışlar
talamus, bazal ganglion ve striatumla bağlı subkortikal işlev
bozuklukların göstermeketedir
• Bozulan uyku düzeni talamus ve beyin sapında
düzensizliklerle ilgilidir
• Bu belirti ve bulguların kümeleşmesi farklı depresyon alt
tipleriinin oluşmasını biçimlendiri: zevk almama,dugusal
tepki vermeme ve pm bzkluk dah çok kilo kaybı , erken
uyanma ve sabah kötü hissetme ile birlikte görülür
(melankoli sendromu)
• Daha genç ve stresli yaşam olaylarından etkilenme ve eşlik
eden anksiyete ile ilişkili depresif hastalarda nörotik bir
bozukluğun olduğu izlenilmiştir

5. DUYGUSAL İŞLEMLEME ve BEYİN
Normal emosyonların düzenlenmesinde 4 beyin bölgesi:
– Prefrontal korteks
– Anterior singulat
– Hipokampus
– Amigdala

6. 1 Prefrontal korteks hedeflerin tanıtımı ve bu hedeflere
uygun tepki verilmesi
• Sol PFK :hedeefe yönelik veya uygun davranış
• Sağ PFK : kaçınma davranışı ve iştahlılıkla
• PFK nın alt kısmı: ödül ve ceza ile ilgili görünmektedir
2 Anterior singulat dikkat ve emosyonlarla ilgili girdilerin
bütünleşmesini sağlıyor
• ASK ventral: affektif (diğer limbik bölgelerle)
• ASK dorsal: bilişsel ( PFK ve diğer kortikal bölgelerle)
• ASK aktivasyonu amaca ulaşma çabası veya sorunla
karşılaştında emosyonel uyarımın kontrolünü
sağlamada rolu var

7. 3 Hipokampus Öğrenme ve beleğin birçok tipinde ve korkuya
koşullanmada katıldığı kadar Hipotalamik-hipofiz- adrenal
eksenin baskılayıcı düzenlenmesine katılır
• Duygusal ve bağlamsal öğrenme hipotalamus ve amigdal
arasındakı bağlantılarla ilgili görünmektedir
4 Amigdala yeni uyarımları işlemleme ve kortikal yanıtları
düzenleme ve yürutmede önemli yeri ve korku ve ağrılı
uyaranlara yanıt verme

8. MONOAMİN SİSTEMLERİ
• Noradrenerjik sistem :beyinde NA hücrelerin gövdeleri lokus
serulousta yer alır ve buradan hipotalamasun rostral
bölümüne, basal ganglionlara, limbik sisteme ve kortekse
projekte olur
• Amigdala ve hipokampusun NA porojeksiyonların,emosiyonel
bellek ve strese davranışsal duyarsızlaşma, lokus serulousun
uzun süreli aktivitesinin ise öğrenilmiş çarsizlikle bağlantılı

11. Serotonin sistemleri 5HT nöronlar beyinde dorsal rafe
çekirdeklerinden serebral korteks , ipotalamus, bazal qanlionlar,
septum ve hipokampusa yayılırlar
Supra-kiazmatik çekirdeğe ulaşan serotonerjik nöronlar
sirkadiyen ritimlerin(uyku uyanıklık döngüsü, beden ısısı ve HPA
ekseni) düzenlenmesine yardım eder. 5HT aynı zamanda NE ve DA la
bağlaantılı biçimde amaca yünelik motor ve tüketimle ilgili
davranışları başlatır

12. 5HT tonu mevsimsel dalgalanmalar göstere bilir ve
akut streste geçici olarak 5HT boşalımı artarken, kronik
stres 5HT aktivitesininazzalmasına ve %ht depolarının
boşalmasına neden olur.
Kronik stres aynı zamanda dorsal rafe
çekirdeklerinde, 5HT transmisyonunu daha fazla artırır.
Yüksek glükokortikoid düzeyleri, 5HT işlevlerini artırarak
kronik strese karşı kompansasyon oluşturur

14. • Dopaminerjik sistemler
– Tubero-infindibulersistem :hipotalamustan hipofiz beze
giderek prolaktin salgılanmasın baskılayarak denetler
– Nigro-striyatal sistem :supstansiya nigrada çıkar ve bazal
ganglionlara gider istem dışı motor hareketleri düzenler
– Mezo-limbik sistemm ventral tegmentum yerleşimlidir ve
yaygın bir biçimde nukleus akumbens, amigdala.
Hipokampus,talamusun medial ve dorsal çekirdekleri ve
singulat girusa giderler-duygu dışa vurumunu,öğrenmeyi
ve zevk alma yetisini düzenlerler
– Mezo-kortikal:ventral tegmentumdan çıkar orbitofrontal ve
prefrontal kortikal bölgelere yayılarak motivasyonun,
konsantrasyonun ve açaca yönelik ve karmaşık yüksel
bilişsel işlemlerin başlatılmasınlndüzenlenmesine yardım
eder

16. • Mezokortikal ve mezo- limbik DA aktivitesinin azalması,
depresyonda belirgin olan bilişsel, motor ve zevk almayla ilgili
bozukluklara neden olur. Artmış DA aktivitesi çapraz yolaklar
olan nikotinik girdiler ve glükokortikoidler aracılığyla daha da
artar,DA düzeyleri ile5HT aktivitesi arasında negatif bir ilişki
vardır

17. Ikinci haberciler ve hücre içi kaskadlar
Depresif hastaların trombosit adenilat siklaz
aktivitesinde, fosfo – iyonosit hidrolizinde, hücre içi
kalsiyum metobolizmasında ve G protein işlevlerinde bir
bozukluk olduğu bildirilmişdir,Aynı zamanda
antidepresantlar , CRH ve monoamin reseptörlerinin
sentezini azaltan ve BDNF gibi aktive edici proteinlerin
sentezini artıran bir dizi hücre içi tepkiyi başlata bilir
Duygudurum dengeleyici ilaçların G proteinlerin ve diğer
ikinci haberciler üzerinden etkisini gösterdiğine dair
kanıtlar vardır

18. HPA AKTİVİTESİ
• Artmış HPA aktivitesi memeli stres yanıtlarının en
belirleyici özelliği ve kronik stresin biyolojisi ve
depresyon arasındakı en net bağlantılardan biridir.
Depresyonda hiperkortizoleminin olması 5HT nin
baskılayıcı özelliğinde azalma, NE,Ach ya da CRH artışı
hipokampusdan gelen baskılayıcı gerıbildirimde azalma
gibi bir çok santral bozukluğun bullunduğunu
düşündürmektedir
• HPA aktivitesi artışı yaşlı hastalarda, özellikle , sık
tekrarlayan yada psikotik belirtileri olanlarda sık
görülür
• Hiperkortizolizmin melankoli ya da endojen
depresyonla bağlantısı saptansa da özgüllüğü yoktur..

19. • Uyku Nörofizyolojisinde Değişiklikler
Uyku – monoaminler,nöroendokrin sistem ve
nöropeptidlerin karışık etkileşimi ile düzenlenir
Uyku pineldan melatonin salgılanması ile başlar,
uykuya daldıktan 90 dak sonra büyümü hormonu
salgılanır,beden ısısının, dıurnal olarak kortizal
düzeylerinin düşmesi uykunun sürdürülmüsini
sağlar
Non –REM ve REM
REM Dorsal rafe nukleuslarından gelen 5HT ile fazik
olarak baskılar ve uyku derinleşir
Santral kolinerjik aktivatörler ve
Glukokortikoidler REM i fazik bir şekilde artırarak
uykunu hafifletir

20. Gece uyanıklığında 4 tip bozukluk var
-gece uyanmalarında artma
-toplam uyku süresinde azalma
-fazik REM uykusunda artma
-beden ısısında artma