1. De Slavernij Haar geschiedenis door de eeuwen heen Een marxistische visie Conferentie van Frans De Maegd, IMAST Comac Kamp 29 juni 2008
2. De Slavernij Zonder de slavernij - geen ontwikkeling van de Europese maatschappij (overgang van slavernij naar feodaliteit – ca vierde eeuw) - geen ontwikkeling van het kapitalisme in “het Westen” (slavenhandel, slavernij in Zuid en Noord Amerika) - geen kapitaal accumulatie - geen wereldhandel, geen industrialisatie - geen kolonialisme - geen imperialisme, geen mondialisatie
3. De Slavernij Zonder de slavernij - geen historische achterstand en hedendaagse onderontwikkeling van Afrika De Afrikaanse ontwikkelde culturen werden vernietigd door oorlogen, razzia’s, handel, dwangarbeid vanaf 15de eeuw De « ontdekking » van Afrika, de jacht op slaven, de slavenhandel en het kolonialisme zijn met elkaar verbonden
4.
5. De Slavernij Betekenis en definitie - Woord SLAAF komt van belangrijkste bron van slaven het Huidige Slovenië, waar Slaven wonen. ( Venetië, einde van de middeleeuwen) SERVUS bij de Romeinen, oorpronkelijk betekende het “gered” - Definitie : “de slavernij is de eerste en meest verwerpelijke vorm van uitbuiting van de mens door de mens. De slaaf is “een ding” dat gekocht en verkocht worden. De “meester” was de onbetwiste eigenaar van de slaaf. Hij kon vrij beschikken over het gebruik (arbeid, prostitutie, spelen, ...), over leven en dood van zijn slaaf (slavin)
6. De Slavernij Betekenis en definitie - Bron van de slavernij door de eeuwen heen - Oorlog - Razzia’s - Straf - Geboorte - Handel - Verkoop (van eigen kind bv) - Vondelingen, wezen... - Vrijlating kon maar was afhankelijk van de wil van de wil van de eigenaar. De economische en historische omstandigheden waren beslissend. (rendement, wetten, ...) voor het vrijlaten van de slaven
7.
8. De Slavernij Het ontstaan van de slavernij Hoe de romantiek, in de 19de eeuw, zich de slavernij voorstelde
9. De Slavernij Het verval en het einde van de slavernij (zowel in de oudheid als in de moderne tijden – bv in Amerika) - « De slavernij maakt als belangrijkste arbeidskracht de toename van de productie mogelijk, vergeleken met primitieve maatschappij Maar op termijn remde de slavernij de ontwikkeling van de economie, de wetenschap en de maatschappij in het algemeen Voornaamste reden: de slaaf heeft geen belang bij de verhoging van de productie en de productiviteit. Daarnaast werd het slavensysteem steeds meer en meer parasiteir (slaven dienen de luxe en de uitspattingen van de eigenaars) » - Slavenopstanden ondermijnden de slavernij maar vernietigde haar niet. - Kritiek op en wetten tegen de slavernij ontstonden pas wanneer de slavernij minder redabel werd… (eerst het vreten dan de moraal…)
11. De slavernij in de oudheid In Griekenland (Athene) - Athene wordt beschouwd als « de moeder » van de democratie. Maar in de geschiedenisles wordt de plaats van de slavernij verzwegen, geminimaliseerd en/of vergoeilijkt - Hoe meer de democratie (rechten en welzijn) van de vrijen toenam Hoe meer (tegelijk) de slavernij toenam - 30.000 vrijen tegenover 100.000 slaven
13. De slavernij in de oudheid In het antieke Rome - Tijdens de republiek (expansionisme) De meeste slaven zijn krijgsgevangen Bij de verovering van Carthago: ca 200.000 slaven Gallië:ca 1.000.000 slaven Slaven voor het werken op latifundia, in mijnen, bij infrastructuurwerken Slaven voor het plezier: gladiatoren, prostitutie
14. De slavernij in de oudheid In het antieke Rome - Tijdens de republiek (expansionisme) Slavenopstanden vanaf -460 , toename tussen -140 en – 70 Spartacus grootste -73 Opstand deed Rome op zijn vestingen daveren. Spartacus maakte fout door niet tegen Rome opgetrokken, maar in Italië bleef. De slaven werden verslagen in het zuiden van Italië. 6000 slaven worden gekruisigd (op de via Appia)
15. De slavernij in de oudheid In het antieke Rome Film « Spartacus » van Stanley Kubrick, 1960
16. De slavernij in de oudheid In het antieke Rome Film « Spartacus » van Stanley Kubrick, 1960
17. De slavernij in de oudheid In het antieke Rome - Tijdens het keizerrijk (stabiliteit – bedreiging) Toevoer van slaven nam af Meesters worden spaarzaam met slaven (betere behandeling) Steeds meer land voor vrije boeren Slavernij blijkt steeds minder rendabel (teloorgang latifundia) De slaven, de arme boeren en de (verarmde) proletariers worden stilaan lotgenoten
18. De slavernij in de oudheid In het antieke Rome - Tijdens het keizerrijk (stabiliteit – bedreiging) De invallen van de “Barbaren” versnellen de teloorgang van de slavernij – overgang naar de feodaliteit.
19. De slavernij in de oudheid Verantwoording en veroordeling - Plato voorstander “gemengde huwelijken”, “zoveel mogelijk zachte aanpak” - Aristotheles: “bij barbaren dicteert het lichaam de geest, bij de Atheners dicteert de geest het lichaam” “slavernij is lot van de barbaren” (alle vreemdelingen, niet rasbepaald) - Cynici, stoïcijnen “slaaf wordt men door een ongeluk in het leven” “ we zijn allen ongelukkig” “we moeten ons vrij maken van passies”
20.
21. De slavernij In het tweede deel: de moderne tijden - De slavernij is nooit verdwenen in Europa tijdens de middeleeuwen - De ontdekking van zwart Afrika (1434) en de slavenhandel/slavernij - De ontdekking van Amerika (1492) en de slavenhandel/slavernij - De driehoek van de slavenhandel - Verantwoording en veroordeling van de slavernij in de moderne tijden - Het racisme als product van de slavernij - Naar de bevrijding van de zwarten - De Amerikaanse burgeroorlog Een oorlog tegen de slavenstaten? - Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten - Besluit
22. De slavernij in de moderne tijden De slavernij is nooit verdwenen in Europa tijdens de middeleeuwen - Bij de val van het Romeinse rijk werd de slavernij systeem vervangen door het feodaal systeem - De laten waren half-slaven - ze staan in voor eigen onderhoud, - ze zijn verbonden aan hun heer en aan diens grond - ze staan groot deel van de vruchten van hun arbeid af
23. De slavernij in de moderne tijden De slavernij is nooit verdwenen in Europa tijdens de middeleeuwen -- Als verving het feodaal (economisch) systeem het slavernij systeem toch bleef de slavernij bestaan Slaven dankzij oorlog, razia’s , verkoop, vondelingen, ...) BV Venetië: slavenhandel BV Florencia: huisslaven BV Spanje (Christenen en Moslims): huis, landbouw, mijnen, infrastructuur BV Engeland: 10% slaven tot 1066
24. De slavernij in de moderne tijden De slavernij is nooit verdwenen in Europa tijdens de middeleeuwen - Bij de val van het Romeinse rijk werd de slavernij systeem vervangen door het feodaal systeem - De laten waren half-slaven - ze staan in voor eigen onderhoud, - ze zijn verbonden aan hun heer en aan diens grond - ze staan groot deel van de vruchten van hun arbeid af
25.
26. De slavernij in de moderne tijden De ontdekking van zwart Afrika (1434) de slavenhandel en de slavernij Eerst Portugal vanaf eind XIV°eeuw (Hendrik de Zeevaarder) Portugal had nood aan slaven voor hun plantages Eerst in de Caraiben en vanaf 1500 in Brazilië
27. De slavernij in de moderne tijden De ontdekking van zwart Afrika (1434) de slavenhandel en de slavernij Na Portugal volgt Spanje vanaf het begin van de XVI°eeuw, Engeland, Nederland in de loop van de XVI° eeuw en Frankrijk begin van de XVII°eeuw.
28. De slavernij in de moderne tijden De ontdekking van Amerika (1492) de slavenhandel en de slavernij Columbus
29. De slavernij in de moderne tijden De ontdekking van Amerika (1492) de slavenhandel en de slavernij … . verovering en aanhechting in de naam van Spanje en de kerk
30. De slavernij in de moderne tijden De ontdekking van Amerika (1492) de slavenhandel en de slavernij Conquistadores - Cortes – Azteken 1521 - Pizaro – Inca’s 1572
31. De slavernij in de moderne tijden De ontdekking van Amerika (1492) de slavenhandel en de slavernij - Verdeling van het zuiden van de wereld door de Paus (Spanje-Portugal) - Indianen worden snel slaven in de plantages, de mijnen,... - De Indianen sterven uit (ethnocide) door epidemies, neergeslagen opstanden, uitputting - De “exessen” nemen zodanig toe dat zelf Karel V de slavernij van de Indianen verbiedt.
32. De slavernij in de moderne tijden De ontdekking van Amerika (1492) de slavenhandel en de slavernij Contoverse van Valladoid in 1550, Bartolomeus de La Casas versus Sepulveda “ Zijn indianen onze gelijke?” “ Hoe de Indianen behandelen?”
33. De slavernij in de moderne tijden De ontdekking van Amerika (1492) de slavenhandel en de slavernij Contoverse van Valladolid, La Casas versus Sepulveda Film
34. De slavernij in de moderne tijden De ontdekking van Amerika (1492) de slavenhandel en de slavernij - De Indianen worden vervangen sterkere Zwarten - De grote nood aan suiker (in het zuiden) en later tabak en katoen (in het noorden) maakt de massale import van zwarte slaven uit Afrika nodig.
35. De slavernij in de moderne tijden - Slavenarbeid in de rietsuikerplantages in het zuiden (suiker en rum...)
36. De slavernij in de moderne tijden - Slavenarbeid in de katoenvelden in het noorden
37. De slavernij in de moderne tijden De driehoek van de slavenhandel - Europa (huisgerief, glas.... wapens) - Afrika (slaven, ivoor,...) - Amerika (tabak, suiker..)
38. De slavernij in de moderne tijden De driehoek van de slavenhandel - De handel verplaatst zich naar het noorden van Amerika
39. De slavernij in de moderne tijden De driehoek van de slavenhandel - Bloei van de havens: Londen, Bristol, Liverpool – Nantes, Bordeaux – Amsterdam, Kopenhagen...
40. De slavernij in de moderne tijden De driehoek van de slavenhandel De jacht op de slaven gebeurt door de zwarten zélf De tocht door Afrika is uitputtend
41. De slavernij in de moderne tijden De driehoek van de slavenhandel Het transport in de slavenschepen is mensontherend ca 1 miljoen overleefden de overtocht niet
42. De slavernij in de moderne tijden De driehoek van de slavenhandel Het transport in de slavenschepen is mensontherend ca 1 miljoen overleefden de overtocht niet
43. De slavernij in de moderne tijden De driehoek van de slavenhandel Ontvoering uit Afrika 100.000den in de XVIe eeuw, 2 à 3 miljoen in de XVIIe eeuw, 7 à 8 miljoen in de XVIIIe eeuw (tijdens de Verlichting) en nog 3 à 4 millions in de XIXe eeuw
44. De slavernij in de moderne tijden De slavenhandel en de slavernij De gevangengenomen en ontvoerden zwarten werden als “zwart ivoor” verkocht (aan 3 à 4 maal aankoopprijs) op de slavenmarkt en gebrandmerkt.
45. De slavernij in de moderne tijden De slavenhandel en de slavernij Verzet was moeilijk - “Luie zwarten” - Vluchten wordt zwaar gestraft, vooral met zweepslagen
46. De slavernij in de moderne tijden De slavenhandel en de slavernij Verzet was moeilijk - “Luie zwarten” - Vluchten wordt zwaar gestraft Executie als voorbeeld
47. De slavernij in de moderne tijden De slavenhandel en de slavernij Verzet was moeilijk - Eerste opstanden: 1527 in Porto Rico 1548 in Colombië 1550 in Peru dan oa 1795 in de Antillen tot...de XIX eeuw BV Brazilië 1835
48. De slavernij in de moderne tijden De slavenhandel en de slavernij Verzet was moeilijk - Groeiende tendens om slaven vrij te laten (als ze oud en nutteloos zijn)
49. De slavernij in de moderne tijden Verantwoording en veroordeling van de slavernij in de moderne tijden Het racisme als product van de slavernij - De indianen en de zwarten werden nauwelijks als mensen beschouwd - ”De slavernij en hun bekering redden hen van het kanibalisme hun wrede godsdienst en het naakt lopen...”
50. De slavernij in de moderne tijden Verantwoording en veroordeling Het racisme als product van de slavernij - Op het eind van de 18de eeuw en geheel de 19de eeuw is het racisme hét argument om de slavernij, uitbuiting en onderukking van de zwarten in stand te houden - Het racisme wordt “een leer” (pseudo-wetenschappelijk, pseudo-biologie) - Racisme bestaat al lang: angst en misprijzen voor “de barbaren”, “de ketters”, “de heidenen”.... De slavernij maakt van het racisme een ideologie
51. De slavernij in de moderne tijden Verantwoording en veroordeling Het racisme als product van de slavernij - Zwarten zijn is een straf van God cfr Oud Testament (Genesis, 10, 6-10) “God maakte de mensen wit maar de luie zwarten kwamen te laat...” - Katholieke kerk levert enkel kritiek op slechte behandeling van de zwarten - De kerk was meer bekommerd over hun ziel dan voor het lichaam van de zwarten
52. De slavernij in de moderne tijden Verantwoording en veroordeling Het racisme als product van de slavernij - Ook de protestanten (Luther en Calvijn) veroordelen de slavernij niet - Ook geen echte kritiek bij de Encyclopedisten (Voltaire, Diderot, ...) Verlichting brengt geen verlichting .... Ondanks “de mensenrechten” BV Jefferson verdediger van de vrijheid en slavenhouder
53. De slavernij in de moderne tijden Verantwoording en veroordeling Het racisme als product van de slavernij - Bij het verdwijnen van de slavernij blijft het racisme nuttig als instrument voor de kolonisatie (de dwangarbeid stond dicht bij de slavernij) voor de uitbuiting en verdeel en heers politiek in het Westen zélf - Hoogtepunt van racisme als staatsleer is de apartheid in Zuid Afrika (van 1948 tot 1990) en de segregatie in de VS in de jaren zeventig van de vorige eeuw (wettelijk van 1890 tot 1964)
54. De slavernij in de moderne tijden Verantwoording en veroordeling Het racisme als product van de slavernij - Anderszijds ontstaat er ook een idealisering van de indianen, de zwarten BV ”de goede wilde” bij JJ Rousseau
55. De slavernij in de moderne tijden Verantwoording en veroordeling Het racisme als product van de slavernij - Exotisme bestond al langer BV PP Rubens “portret van drie zwarten” Maar deze idealisering had geen invloed in de strijd tegen de slavernij
56. De slavernij in de moderne tijden Naar de bevrijding van de zwarten - Fundamentele kritiek vanaf ca 1760-1770 - Begin van de afschaffing vanaf het einde van de 18de eeuw - Strijd tegen de slavernij – verschillende taktieken Boycot suiker en tabak. Gevluchte slaven beschermen en vrij laten Afschaffing van de slavenhandel Afschaffing - in diverse etapes - van de slavernij
57. De slavernij in de moderne tijden Naar de bevrijding van de zwarten - Fundamentele kritiek vanaf ca 1760-1770 - Begin van de afschaffing vanaf het einde van de 18de eeuw - Strijd tegen de slavernij – verschillende taktieken Slaven kopen en terug naar Afrika sturen BV Siera Leone,Liberia
58. De slavernij in de moderne tijden Naar de bevrijding van de zwarten We moeten benadrukken dat het einde van de slavernij er maar wel kwam omdat de slavernij economisch niet meer rendabel was. BV Benjamin Franklin Adam Smith
59.
60. De slavernij in de moderne tijden Naar de bevrijding van de zwarten Voorbeeld Frankrijk - Les amis de noirs - Priester Grégoire 1788 - Afschaffing slavernij 1794 midden de Terreur - Herinvoering slavernij 1802 door Napoleon - Afschaffing 1848 bij het begin van de Tweede Republiek
61. De slavernij in de moderne tijden Naar de bevrijding van de zwarten Maar belangrijkste was de bevrijdingsstrijd van de zwarte slaven zélf Opstand in San Domingo vanaf 1891 onder leiding van Toussaint Louverture Uiteindelijk werd Haïti de eerste “vrije slavenstaat”
62. De slavernij in de moderne tijden Naar de bevrijding van de zwarten De bevrijdingsstrijd van de zwarte slaven zélf was uiterst moeilijk Alléén in Haïti slaagde de zwarten erin zich te bevrijden Haïte de eerste “vrije slavenstaat” (1804)
63. De slavernij in Noord-Amerika We bekijken nu de geschiedenis van de slavernij, en de strijd voor de bevrijding van de zwarten in Noord-Amerika - Lot van de zwarten in Noord Amerika - De Amerikaanse burgeroorlog - Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten
64. De slavernij in Noord-Amerika Lot van de zwarten in Noord Amerika - Onderworpen aan de meest brutale uitbuiting en onderdrukking
65. De slavernij in Noord-Amerika Lot van de zwarten in Noord Amerika - Rol van de godsdienst (Bijbel - Gospel) (Islam)
66. De slavernij in Noord-Amerika Lot van de zwarten in Noord Amerika - Abolitionisme (vooral beweging van de blanken)
67. De slavernij in Noord-Amerika Lot van de zwarten in Noord Amerika - Opstanden werden neergeslagen BV Nat Turner 1831
68. De slavernij in Noord-Amerika De Amerikaanse burgeroorlog Een oorlog tegen de slavenstaten? - Strijd voor het behoudt van de eenheid van de VS - Zuiden “Confederatie” 9 milj. Inw “ Noorden “Unie” 22 milj. Inwoners
69. De slavernij in Noord-Amerika De Amerikaanse burgeroorlog Een oorlog tegen de slavenstaten?
70. De slavernij in Noord-Amerika De Amerikaanse burgeroorlog Een oorlog tegen de slavenstaten? - Slavernij wordt pas officieel afgeschaft in de VS vanaf 1864 in het noorden en in 1865 in het zuiden
71. De slavernij in Noord-Amerika De Amerikaanse burgeroorlog Een oorlog tegen de slavenstaten? - Om zich te verzoenen met het zuiden laat het Noorden verdere uitbuiting en het racisme toe - Segregatie wordt een staats-systeem in de zuidelijke staten
72. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten - Terreur tegen de zwarten door (oa) de KKK
73. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten - Zwarten worden gelynchd
74. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten Vanaf de jaren zestig - Beweging voor gelijke rechten met NAACP
75. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten Vanaf de jaren zestig - Beweging voor gelijke rechten met Martin Luther King
76.
77.
78.
79. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten Vanaf de jaren zestig - Opstanden in de getto’s
80. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten Vanaf de jaren zestig - Moord op Martin Luther King
81. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten Vanaf de jaren zestig - Moord op Martin Luther King en Malcolm X
82. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten Vanaf de jaren zestig - Uitroeïng van Black Power en Black Panthers beweging
83. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten Vanaf de jaren zestig - Uitroeïng van Black Power en Black Panthers beweging
84. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten Vanaf de jaren zestig - Groeiende sympathie bij de blanken voor “de zwarten” (zwarte politieke bewegingen, muziek, cultuur en sport)
85. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten Vanaf de jaren zestig - Groeiende sympathie bij de blanken voor “de zwarten” (zwarte politieke bewegingen, muziek , cultuur en sport )
86. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten Vanaf de jaren zestig - Om de rassenoorlog te vermijden liet Blank Amerika de vorming toe van een zwarte burgerij en klein burgerij (cfr Obama )
87. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten Vandaag in de Verenigde Staten - Strijd tegen racisme en discriminatie moet verder - Maar, ondermeer, omdat de VS een “melting pot” zij geworden (Latino’s, niet Afro-Ameikaanse zwarten, ...) heeft “rassenstrijd” plaats gemaakt voor klassenstrijd (cfr de strijd voor de erkenning van de “illegalen”)
88. De slavernij in Noord-Amerika Vechten tegen segregatie en racisme, voor gelijke rechten Vandaag blijft de slogan All power to the people actueel en populair