Dit artikel gaat over het nut van BI-Architecture bij het vormgeven van een BI-omgeving.

1. BI-Architecture geeft
een helder beeld van de
gewenste BI-omgeving
Door: Gerrit Versteeg

2. BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving
Pg, 2
Hoe kan een bestemmingsplan voor je BI-omgeving helpen bij het sturen van verandering? In
onze adviespraktijk maken wij regelmatig gebruik van het fenomeen architectuur. Voor ons is
dat één van de twee basismiddelen om verandering vorm te geven en te implementeren.
Verandering moet gestuurd worden om tot het juiste eindresultaat te komen. Enerzijds via
procesmatige sturing, daar gaat het om projectmanagement methoden en technieken en
anderzijds via inhoudelijke sturing. Juist die inhoudelijke sturing krijgt een duidelijke vorm door
zoiets als architectuur.
Binnen dit artikel beperken we het begrip architectuur enigszins tot het gebruik van architectuur
voor het begrijpen en vormgeven van gestelde doelen (strategie): “Architectuur beschrijft een
coherente doelconstructie waarbinnen het de organisatie aanwijsbaar mogelijk is haar lange-
termijn doelen te realiseren en waarbij consistent rekening wordt gehouden met de onderlinge
relaties tussen die doelen”.

3. BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving
Pg, 3
Sturen bij revolutionair of evolutionair veranderen
Hoe die inhoudelijke sturing door middel van een architectuur verloopt, is afhankelijk van de
wijze van veranderen. We onderscheiden daarbij twee soorten verandering. Revolutionaire
verandering, waarbij een fundamentele koerswijziging noodzakelijk is voor het bedrijf, met
gevolgen voor veel van de medewerkers, processen, systemen en wellicht zelfs de cultuur. Deze
vorm van veranderen komt minder vaak voor. Hoewel bij de huidige marktomstandigheden de
kans toeneemt dat een revolutionaire verandering nodig is om een bedrijf te redden van een
onontkoombare neerwaartse spiraal. Bij evolutionaire verandering daarentegen, bouwen we
voort op een bestaande basis en realiseren we telkens relatief kleine veranderingen op die basis.
Revolutionair veranderen en architecture-planning
Revolutionaire verandering wordt geleid door een sterke charismatische leider, omdat het een
weg met ontberingen is. De motivatie van de medewerkers komt voort uit de visie van de leider.
De communicatie over die visie wordt geholpen door de verduidelijking en de sterke visualisatie
die een goed opgestelde architectuur kan betekenen. Het geeft een beeld waar de reiziger zich
op kan richten, een beeld dat houvast kan bieden op een onzekere weg.

4. BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving
Pg, 4
Revolutionair veranderen wordt ondersteund met een architecture-planning aanpak (zie ook
afbeelding hieronder).
Evolutionair veranderen en architecture-control
Procesmatig heeft evolutionaire verandering eerder consensus en draagvlak nodig dan een
sterke leider. Draagvlak ontstaat ook door het eindresultaat gezamenlijk vast te stellen. Een
constructieve discussie wordt effectief ondersteund en gestuurd met behulp van architectuur-
platen, die door een goed functionerend architect telkens worden op- en bijgesteld. Hierin
worden ook de genomen ontwerp-beslissingen expliciet weergegeven. Evolutionair veranderen
op de lange-termijn lijdt vaak aan de “urgent-belangrijk” trade-off. Er is nooit tijd voor
“belangrijk” omdat “urgent” voorgaat. Bij evolutionair veranderen hoort een architectural-control
aanpak. Een opgestelde streefarchitectuur geeft vorm aan de lange-termijn doelen, ofwel aan
het “belangrijk”. De “urgente” business projecten hebben veelal korte-termijn veranderingen
voor ogen.

5. BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving
Pg, 5
Door deze veranderingen telkens in lijn te brengen met (en te toetsen aan) de
streefarchitectuur, kunnen we onze doelen ook bereiken. Nu dus op een “meelift”-manier.

6. BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving
Pg, 6
Architectuur als bestemmingsplan
De architectural-control aanpak bij evolutionaire verandering gebruikt architectuur als een
bestemmingsplan. Zo’n plan bevat onder andere:
 infrastructurele voorzieningen zoals wegen of rails die gebieden
met elkaar verbinden (inclusief de gebruiksregels) of een
rioleringssysteem, gaspijpen, elektriciteitskabels, et cetera,
 een model van gemeenschappelijke diensten (recreatiegebieden,
winkelgebieden, stadiums, theaters, bibliotheken, politie),
 een model van gebieden die bestemd zijn voor private of zakelijke
projectontwikkeling,
 de set van vastgestelde afspraken en ontwerpbeslissingen die ten
grondslag liggen aan het bestemmingsplan en
 de ontwerpredenen (koppeling met de gestelde doelen en requirements).

7. BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving
Pg, 7
Sturen door middel van het bestemmingsplan
Het bestemmingsplan structureert de strategie en de
requirements in een coherent model van de streefsituatie,
door je te dwingen de onderlinge afhankelijkheden en
conflicten tussen strategie-statements en individuele
requirements op te lossen. Dat geeft je een duidelijk en
consistent beeld op de streef-constructie dat door het
management kan worden begrepen en waaraan zij hun
commitment kunnen geven. Architecturen als
bestemmingsplan geven een consistente lange-termijn
richting aan een streefinrichting, waardoor het mogelijk
wordt om te migreren in beperkte, tijdige stapjes. De
streefarchitectuur stuurt volgtijdelijke migratie en het
ontwerp door individuele veranderprojecten.

8. BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving
Pg, 8
Bij elke veranderproject wordt gecontroleerd of het projectresultaat wel in lijn ligt van de
algemene doelen, zodat langzamerhand de streefsituatie binnen bereik komt.
De rol van de architect
Het nut van architectuur valt of staat bij het functioneren van de architect. Een groot deel van
de architecten-populatie wordt vaak gezien als een “pain in the ass” door de bedrijfsmanagers.
Dit wordt veelal veroorzaakt door het gedrag waarbij constant verwezen wordt naar het “plaatje”
met termen zoals: “Sorry, dit gaat niet door, want het lijkt niet op de streefarchitectuur (het
plaatje) die we toch met zijn allen hebben afgesproken”. Hier gaan twee zaken mis.
Enerzijds verwijst de betrokken architect naar een probleem in het plaatje, in plaats van het
plaatje links te laten liggen en te verwijzen naar de conflicten die het beschreven
projectresultaat veroorzaakt in de achterliggende doelstellingen en requirements. Deze
doelstellingen en requirements zijn opgesteld in de belevingswereld van de manager, in
management-taal met een duidelijk gekoppelde bedrijfsmeerwaarde.

9. BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving
Pg, 9
Daar moet dus ook de (on)geldigheid van de argumentatie van de architect in gevonden worden.
Het plaatje “an sich” kan en mag nooit een argument zijn.
Anderzijds duiden de termen in ons voorbeeld op een “politie”-rol van de architect. Architecten
moeten naast hun controlerende rol, veel meer aandacht besteden aan de faciliterende en
coachende rol. Dit om projecten te helpen met het oplijnen van hun projectarchitectuur met de
lange-termijn streefarchitectuur. Ondersteuning bieden om veranderingen in lijn te brengen met
de bedrijfsstrategie in plaats van alleen maar boetes uit te delen na “te snel rijden”.
Business Intelligence en architectuur
Ook in BI-omgevingen komen revolutionaire en evolutionaire veranderingen voor, natuurlijk wel
met een beperkter scope dan de organisatie als geheel. Een BI-streefarchitectuur helpt om
duidelijk te maken hoe de beoogde doelen kunnen worden gerealiseerd en kan sturing geven
aan de inhoudelijke resultaten van daaropvolgende losse veranderprojecten of de basis vormen
voor een plateau-gewijs migratieplan.

10. BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving
Pg, 10
De integratie van BI in het ICT-landschap
Veel van de huidige BI-omgevingen zijn als een soort “aanhangsel” aan de operationele ICT-
systemen gekoppeld. Modernere BI-oplossingen kunnen een verdergaande integratie met de rest
van de ICT-systemen zinvol maken, denk aan Master Data Management, de feedback loop van
management-informatie terug in de operationele systemen of operational intelligence in real-
time BI-omgevingen.
BI-Architectuur kan sterk bijdragen aan het duidelijk in kaart brengen van de wijze waarop de
BI-omgeving geïntegreerd is in het ICT-landschap.
De aansluiting bij het management-proces
Business Intelligence is bedoeld om managers te ondersteunen in hun besluitvormingsprocessen.
Moderne BI-omgevingen kunnen zogenaamde Analytical Applications bevatten, die voor een
bepaalde management-discipline delen van het managementproces direct ondersteunen en soms
deels automatiseren. Ook hier is een architectuur (voor bedrijf, proces en/of ICT) uiterst zinvol
om de streefsituatie goed in beeld te krijgen en onduidelijkheden te voorkomen.

11. BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving
Pg, 11
BI-Scan
In onze BI-Scan zijn veel voorkomende BI-architecturen gemodelleerd als BI-Archetypes. Het
BI-Scanrapport geeft inzicht in welk archetype het best bij jouw behoeften aan management-
informatie past. Een dergelijk archetype kan vervolgens verder gedetailleerd worden in een BI-
streefarchitectuur, waarbij apart rekening wordt gehouden met verdere eisen en
organisatiebehoeften. Denk hierbij aan de koppeling van de beoogde BI-omgeving met de rest
van het IT-landschap of met specifieke managementprocessen.
Ben je hierin geïnteresseerd? Download dan onze service-flyer “BI-Architectuur” of
gratis white paper:

12. BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving
Pg, 12
Ook kunt u direct onze gratis BI-IntroScan vrijblijvend aanvragen:
Wil je meer informatie? Neem dan een kijkje op ons blog.
Dit blogartikel is geschreven door Gerrit Versteeg.