Nuclear medicine is a medical specialty involving the application of radioactive substances in the diagnosis and treatment of disease. Nuclear medicine, in a sense, is "radiology done inside out" or "endoradiology" because it records radiation emitting from within the body rather than radiation that is generated by external sources like X-rays. In addition, nuclear medicine scans differ from radiology as the emphasis is not on imaging anatomy but the function and for such reason, it is called a physiological imaging modality. Single photon emission computed tomography (SPECT) and positron emission tomography (PET) scans are the two most common imaging modalities in nuclear medicine. A positron emission tomography (PET) scan is an imaging test that allows your doctor to check for diseases in your body. The scan uses a special dye containing radioactive tracers. These tracers are either swallowed, inhaled, or injected into a vein in your arm depending on what part of the body is being examined. Certain organs and tissues then absorb the tracer. When detected by a PET scanner, the tracers help your doctor to see how well your organs and tissues are working. The tracer will collect in areas of higher chemical activity, which is helpful because certain tissues of the body, and certain diseases, have a higher level of chemical activity. These areas of disease will show up as bright spots on the PET scan. The PET scan can measure blood flow, oxygen use, how your body uses sugar, and much more. A PET scan is typically an outpatient procedure. This means you can go about your day after the test is finished. In the United States, around 2 million PET scans are performed each year.

1. Dr. Farzin Asghari Sana
MEDICAL PHYSICS3

2. ‫پزشكي‬‫هسته‬‫اي‬
‫پزشكي‬‫هسته‬‫اي‬‫چيست‬‫؟‬
•‫پزشكي‬‫هسته‬‫اي‬،‫بخش‬‫خاصي‬‫از‬‫واحد‬‫تصويربرداري‬‫است‬‫كه‬‫با‬‫استفاده‬‫از‬‫مقدار‬‫بسيار‬
‫كمي‬‫از‬‫مواد‬‫راديو‬‫اكتيو‬‫و‬‫با‬‫استفاده‬‫از‬‫خواص‬‫راديواكتيو‬‫به‬‫تصوير‬‫برداري‬‫از‬‫ساختار‬
‫عضو‬‫بدن‬‫و‬‫اقدامات‬‫تشخيصي‬‫مي‬‫پردازد‬.
•‫ايزوتوپ‬‫هاي‬‫راديواكتيو‬‫از‬‫طريق‬‫استنشاق‬،‫تزريق‬‫وريدي‬‫و‬‫يا‬‫در‬‫مواردي‬‫بصور‬‫ت‬
‫تزريق‬‫مستقيم‬‫به‬‫عضو‬،‫جهت‬‫ارزيابي‬‫و‬‫تشخيص‬‫آناتوميك‬،‫فيزيولوژيك‬‫و‬‫يا‬‫مسير‬
‫فيزيولوژيكي‬‫مورد‬‫استفاده‬‫قرار‬‫مي‬‫گيرد‬.
•‫اين‬‫انرژي‬‫مورد‬‫استفاده‬‫در‬‫پزشكي‬‫هسته‬‫اي‬‫بصورت‬‫پرتوهاي‬‫يونيزه‬‫شده‬،‫خطر‬‫ب‬‫سيار‬
‫شناخته‬‫شده‬‫اي‬‫براي‬‫سالمت‬‫مي‬‫باشد‬.‫با‬‫اين‬‫حال‬‫با‬‫توجه‬‫به‬‫سطح‬‫قرارگيري‬،‫مصر‬‫ف‬‫دز‬
‫مناسب‬‫تجويز‬‫شده‬،‫خطرات‬‫بهداشتي‬‫جدي‬‫ايجاد‬‫نمي‬‫شود‬.
‫مزيت‬‫اصلي‬‫پزشكي‬‫هسته‬‫اي‬‫توانايي‬‫شناسايي‬‫عملكرد‬‫متابوليك‬‫بدن‬‫مي‬‫باشد‬.

3. ‫واپاشی‬‫‌ای‬‫ه‬‫هست‬(‫فروپاشی‬‫‌ای‬‫ه‬‫هست‬)
‫به‬‫مجموعه‬‫فرايندهای‬‫مختلفی‬‫گفته‬‫‌شود‬‫ی‬‫م‬‫که‬‫در‬‌‫هسته‬‫‌های‬‫م‬‫ات‬‫ناپايدار‬‫پرتوزا‬‫رخ‬‫‌دهد‬‫ی‬‫م‬‫و‬‫پر‬‫توهايی‬
‫توليد‬‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬‫که‬‫به‬‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬‫پرتوهای‬‫راديواکتيو‬‫‌گويند‬‫ی‬‫م‬.‫در‬‫اثر‬‫واپاشی‬‫‌ای‬‫ه‬‫هست‬‫پس‬‫از‬‫يک‬‫ز‬‫مان‬،‫تصادفی‬
‫‌های‬‫ه‬‫هست‬‫بزرگ‬‫به‬‫‌های‬‫ه‬‫هست‬‫کوچکتر‬‫و‬‌‫ا‬‫ل‬‫معمو‬‫پايدارتر‬‫تجزيه‬‫‌شوند‬‫ی‬‫م‬‫و‬‫ماده‬‫اوليه‬‫به‬‫تدريج‬‫از‬‫بين‬
‫‌رود‬‫ی‬‫م‬.‫البته‬‫جرم‬‫مواد‬‫جديد‬‫تنها‬‫به‬‫ميزان‬‫اندکی‬‫کمتر‬‫از‬‫ماده‬‫اوليه‬‫خواهد‬‫بود‬‫و‬‫انرژی‬‫آزاد‬‫‌شود‬‫ی‬‫م‬.
‫گاهی‬‫اين‬‫انرژی‬‫را‬‫‌توان‬‫ی‬‫م‬‫به‬‫صورت‬‫نيروی‬‫‌ای‬‫ه‬‫هست‬‫مهار‬‫کرد‬‫يا‬‫‌تواند‬‫ی‬‫م‬‫‌وسيله‬‫ه‬‫ب‬‫آلودگی‬
‫پرتوزايی‬‫در‬‫زيست‬‫بوم‬‫رها‬‫شود‬‫که‬‫بسيار‬‫مخاطره‬‫آميز‬‫خواهد‬‫بود‬.‫اين‬‫فرايند‬‫يک‬‫پيشامد‬‫است‬،‫يعنی‬
‫‌توان‬‫ی‬‫نم‬‫زمان‬‫دقيق‬‫واپاشی‬‫يک‬‫اتم‬‫مشخص‬‫را‬‫‌بينی‬‫ش‬‫پي‬،‫کرد‬‫البته‬‫‌عمر‬‫ه‬‫نيم‬‫آن‬‫قابل‬‫تعيين‬‫است‬.

4. ‫اورانیوم‬‫يکی‌از‌عناصر‌شيميايی‬‫جدول‌تناوبی‬،‌‫است‌که‌نماد‌آن‬U‌‫و‌عدد‌اتمی‌آن‬92‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬.‌‫اورانيوم‌که‬
،‌‫يک‌عنصر‌سنگين‌،‌سمی‌،‌فلزی‬‫راديواکتيو‬‌‫و‌براق‌به‌رنگ‌سفيد‌مايل‌به‬‫‌ای‬‫ه‬‫نقر‬‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬‌،‫ايزوت‬‌‫وپ‬235‌‫آن‬
‌‫برای‬‌‫سوخت‬‫راکتورهای‬‫‌ای‬‫ه‬‫هست‬‌‫و‌سالحهای‬‫‌ای‬‫ه‬‫هست‬‌‫استفاده‬‫‌شود‬‫ی‬‫م‬.
‌‫معمول‌اورانيوم‌در‌مقادير‌بسيار‌ناچيز‌در‬‫‌ها‬‫ه‬‫صخر‬‌‫،‌خاک‌،‌آب‌،‌گياهان‌و‌جانوران‌از‌جمله‌انسان‬‌‫يافت‬
‫‌شود‬‫ی‬‫م‬.
‫خصوصیتهای‬‫قابل‌توجه‬
‫اورانيوم‬‫هنگام‬‫عمل‬‫پاليش‬‫به‬‫رنگ‬‫سفيد‬‫مايل‬‫به‬‫‌ای‬‫ه‬‫نقر‬‫فلزی‬‫با‬‫خاصيت‬‫راديواکتيوی‬‫ضعيف‬‫می‬‫‌باشد‬‫که‬‫کمی‬
‫از‬‫فولد‬‫‌تر‬‫م‬‫نر‬‫است‬.‫اين‬‫فلز‬‫‌خار‬‫ش‬‫چک‬،‫رسانای‬‫جريان‬‫الکتريسيته‬‫و‬‫کمی‬Paramagnetic‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬.‫چگالی‬
‫اورانيوم‬65%‫بيشتر‬‫از‬‫چگالی‬‫سرب‬‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬.‫اگر‬‫اورانيوم‬‫‌خوبی‬‫ه‬‫ب‬‫جدا‬،‫شود‬‫بشدت‬‫از‬‫آب‬‫سرد‬‫متاثر‬‫ش‬‫ده‬‫و‬‫در‬
‫برابر‬‫هوا‬‫اکسيد‬‫‌شود‬‫ی‬‫م‬.‫اورانيوم‬‫استخراج‬‫شده‬‫از‬‫معادن‬،‫‌تواند‬‫ی‬‫م‬‫‌صورت‬‫ه‬‫ب‬‫شيميايی‬‫به‬‫‌اکسيد‬‫ی‬‫د‬‫اور‬‫انيوم‬‫و‬
‫ديگر‬‫‌های‬‫ه‬‫گون‬‫قابل‬‫استفاده‬‫در‬‫صنعت‬‫تبديل‬‫شود‬.‫دو‬‫ايزوتوپ‬‫مهم‬‫ان‬U235‫و‬U238>‫‌باشند‬‫ی‬‫م‬‫که‬U235‫مهمترين‬
‫برای‬‫راکتورهای‬‫و‬‫سالحهای‬‫‌ای‬‫ه‬‫هست‬‫است‬.‫چرا‬‫که‬‫اين‬‫ايزوتوپ‬‫تنها‬‫ايزوتوپی‬‫است‬‫که‬‫طبيعت‬‫وجود‬‫دا‬‫رد‬‫و‬‫در‬
‫هر‬‫مقدار‬‫ممکن‬‫توسط‬‫نوترونهای‬‫حرارتی‬‫شکافته‬‫‌شود‬‫ی‬‫م‬.‫ايزوتوپ‬U238‫نيز‬‫از‬‫اين‬‫جهت‬‫مهم‬‫است‬‫که‬
‫نوترونها‬‫را‬‫برای‬‫توليد‬‫ايزوتوپ‬‫راديواکتيو‬‫جذب‬‫کرده‬‫و‬‫آن‬‫را‬‫به‬‫ايزوتوپ‬Pu239‫پلوتونيوم‬‫تجزيه‬‫‌کند‬‫ی‬‫م‬.
‫ايزوتوپ‬‫مصنوعی‬U233‫نيز‬‫شکافته‬‫شده‬‫و‬‫توسط‬‫بمباران‬‫نوترونی‬Thorium232‫بوجود‬‫‌آيد‬‫ی‬‫م‬.

8. ‫ايزوتوپ‬‫پلوتونيوم‬۲۳۸‫‌کننده‬‫ع‬‫ساط‬‫اشعه‬‫آلفا‬‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬‫که‬‫نيمه‬‫عمرش‬۸۷‫سال‬‫است‬.‫اين‬‫خصوصيات‬‫آن‬‫را‬‫برای‬‫استفاده‬‫در‬‫توليد‬‫نيروی‬‫برق‬‫برای‬
‫‌هايی‬‫ه‬‫دستگا‬‫که‬‫‌بايست‬‫ی‬‫م‬‫بدون‬‫نگهداری‬‫مستقيم‬‫در‬‫مقياسهای‬‫زمانی‬‌‫ا‬‫ا‬‫حدود‬‫برابر‬‫عمر‬‫انسان‬‫کار‬،‫کنند‬‫مناسب‬‫‌کند‬‫ی‬‫م‬.‫گاهی‬‫اوقات‬‫ا‬‫ز‬‫پلوتونيوم‬‫با‬
‫عنوان‬‫‌ترين‬‫ی‬‫سم‬‫ماده‬‫شناخته‬‫شده‬‫بر‬‫انسان‬‫نام‬‫برده‬‫‌شود‬‫ی‬‫م‬‫و‬‫اين‬‫در‬‫حالی‬‫است‬‫که‬‫يک‬‫توافق‬‫کلی‬‫در‬‫ميان‬‫کارشناسان‬‫مبنی‬‫بر‬‫نادر‬‫ست‬‫بودن‬‫اين‬
‫مطلب‬‫وجود‬‫دارد‬.‫تا‬‫سال‬۲۰۰۳‫تنها‬‫يک‬‫مورد‬‫مرگ‬‫انسان‬‫به‬‫علت‬‫مجاورت‬‫و‬‫ارتباط‬‫با‬‫پلوتونيوم‬‫وجود‬‫‌است‬‫ه‬‫داشت‬.‫راديومی‬‫که‬‫به‬‫صورت‬
‫طبيعی‬‫به‬‫وجود‬‫‌آيد‬‫ی‬‫م‬‌‫ا‬‫ا‬‫حدود‬۲۰۰‫برابر‬‫سمی‬‫تر‬‫از‬‫پلوتونيوم‬‫است‬‫و‬‫برخی‬‫از‬Toxin‫های‬‫آلی‬‫مانند‬‫سم‬‫بوتولين‬‫ميلياردها‬‫برابر‬‫سمی‬‫تر‬‫از‬
‫پلوتونيوم‬‫‌باشند‬‫ی‬‫م‬.

12. ‫عملكرد‬‫پزشكي‬‫هسته‬‫اي‬
•‫اسكن‬‫تيروييد‬‫و‬‫پاراتروييد‬
•‫اسكن‬‫قلب‬
•‫اسكن‬‫دستگاه‬‫تناسلي‬‫و‬‫ادرار‬
•‫اسكن‬‫ريه‬
•‫اسكن‬‫استخوان‬
•‫اسكن‬‫دستگاه‬‫گوارش‬
•‫اسكن‬‫تومورها‬

14. ‫اتاق‬‫تشخيص‬:Diagnostic Room
‫اتاق‬‫طراحي‬‫شده‬‫جهت‬‫تجهيزات‬‫تشخيصي‬‫اعمال‬‫شده‬‫برروي‬‫بيمار‬‫كه‬‫شامل‬‫پزشكي‬‫هسته‬
‫اي‬،‫تراكم‬‫سنجي‬‫استخوان‬،PET/CT،‫اتاق‬‫هاي‬‫اسكن‬،‫اتاق‬‫هاي‬‫عمل‬‫سرپائي‬،‫اتاق‬
‫قرارگيري‬‫گانتري‬‫اسكن‬‫اطالق‬‫مي‬‫شود‬.
HOT
‫يك‬‫اصالح‬‫محاوره‬‫اي‬‫است‬‫جهت‬‫توصيف‬‫حضور‬‫راديواكتيو‬.‫به‬‫مناطق‬‫ويژه‬‫انتظار‬‫و‬
‫محل‬‫هاي‬‫حضور‬‫بيمار‬،‫توالت‬‫و‬‫مناطق‬‫ديگر‬‫پشتيباني‬‫كه‬‫جهت‬‫بيماراني‬‫كه‬‫مواد‬‫راديو‬
‫اكتيو‬‫دريافت‬‫كرده‬‫اند‬‫و‬‫درمعرض‬‫راديو‬‫اكتيو‬‫قرارگرفته‬‫اند‬‫طراحي‬‫شده‬‫است‬‫اطالق‬‫مي‬
‫گردد‬.
‫عالوه‬‫بر‬‫ماهيت‬‫وجودي‬‫راديواكتيو‬،‫فاصله‬‫ازايزوتوب‬‫ومدت‬‫زمان‬‫قرارگيري‬‫در‬‫معرض‬
‫آن‬‫از‬‫لحاظ‬‫ايمني‬‫بسيار‬‫مهم‬‫ميباشد‬

15. Hot Lab /Radio pharmacy
‫محلي‬‫براي‬‫ذخيره‬،‫آماده‬‫سازي‬‫و‬‫توزيع‬‫راديوداروها‬‫ميباشد‬‫كه‬‫اين‬‫محل‬‫بايستي‬‫كام‬‫ل‬
‫محافظت‬‫شده‬‫و‬‫از‬‫لحاظ‬‫پرتوئي‬‫شيلدينگ‬‫شود‬.‫مقدار‬‫شيلدينگ‬‫براساس‬‫كارشناس‬‫ي‬
‫مربوطه‬‫و‬‫نوع‬‫راديوايزوتوپ‬‫هاي‬‫مصرفي‬‫مي‬‫باشد‬.

16. uptake room "Hot” :
‫بيماراني‬‫كه‬‫داروتزريق‬‫شده‬‫است‬‫به‬‫محل‬‫استراحت‬‫يا‬‫انتظار‬uptake room "Hot‫كه‬‫داراي‬‫توالت‬
‫جداگانه‬‫جهت‬‫حفظ‬‫ساير‬‫افراد‬‫از‬‫تشعشع‬‫مي‬‫باشد‬‫هدايت‬‫مي‬‫گردند‬.‫اين‬‫فضا‬‫جهت‬‫روش‬‫هاي‬PET‫كه‬
‫از‬‫راديوداروهاي‬‫داراي‬‫انرژي‬‫بال‬‫استفاده‬‫مي‬‫گردد‬‫بسيار‬‫حياتي‬‫مي‬‫باشد‬.‫اختصاص‬‫مناطق‬HOT
‫جهت‬‫روش‬‫هاي‬‫ديگر‬‫پزشكي‬‫هسته‬‫اي‬‫كه‬‫از‬‫ايزوتوپ‬‫هاي‬‫با‬‫انرژي‬‫پايين‬‫استفاده‬‫مي‬‫كنند‬‫ضرو‬‫ري‬
‫نمي‬‫باشد‬.

17. ‫تصوير‬‫برداري‬‫هسته‬‫اي‬(Nuclear imaging)
‫روش‬‫تصوير‬‫برداري‬‫ازنقاط‬‫مختلف‬‫بدن‬‫بيمار‬‫با‬‫استف‬‫اده‬‫از‬
‫دوربين‬‫ها‬‫گاما‬‫يا‬‫سنتيالتور‬‫كه‬‫پس‬‫از‬‫تزريق‬‫ماده‬‫رادي‬‫واكتيو‬
‫و‬‫تابش‬‫ماده‬‫مذكور‬‫اخذ‬‫ميگردد‬.‫در‬‫پروسه‬‫مشاهده‬‫و‬‫يا‬‫انداز‬‫ه‬
‫گيري‬‫فرآيند‬‫فيزيولوژيكي‬‫و‬‫پاتولوژيكي‬،‫بيمار‬‫ب‬‫ايد‬‫به‬‫مدت‬
20‫الي‬90‫دقيقه‬‫در‬‫زير‬‫دوربين‬‫گاما‬‫قرار‬‫بگيرد‬‫و‬‫ممكن‬
‫است‬‫براي‬‫عكس‬‫برداري‬‫هاي‬‫بعدي‬‫در‬‫همان‬‫روز‬‫و‬‫يا‬‫چند‬
‫روز‬‫بعد‬‫اين‬‫پررسه‬‫تكرار‬‫گردد‬.

18. ‫تزريق‬‫به‬‫بيمار‬:
‫روند‬‫متابوليسم‬‫عضو‬‫دريافت‬‫كننده‬‫راديو‬‫دارو‬‫به‬‫منظور‬‫تصويربرداي‬‫عملكرد‬‫م‬‫تابوليك‬
‫عضو‬‫هدف‬.‫تزريق‬‫به‬‫بيمار‬‫ممكن‬‫است‬‫زمان‬‫زيادي‬‫قبل‬‫از‬‫تصوير‬‫برداري‬‫صورت‬
‫پذيرد‬.‫مقدار‬‫زمان‬‫تجويز‬‫دوز‬‫داروئي‬‫بستگي‬‫به‬‫مشخصات‬‫راديودارو‬‫و‬‫اندازه‬‫متابول‬‫يت‬
‫آن‬‫بافت‬‫يا‬‫ارگان‬‫دارد‬.

20. Picture Archiving and Communication System (PACS) :
،‫ضبط‬‫انتقال‬‫و‬‫ذخيره‬‫سازي‬‫ديجيتالي‬‫تصاوير‬‫تشخيصي‬.
‫سيستم‬PACS‫متشكل‬‫از‬‫ايستگاه‬‫هاي‬‫كاري‬‫در‬‫راستاي‬‫تفسير‬،‫مدل‬‫سازي‬‫داده‬‫ها‬‫مي‬،‫باشد‬
‫عملكرد‬‫توزيع‬،‫چاپ‬‫و‬‫ضبط‬‫پرونده‬‫ها‬‫از‬‫طريق‬‫يك‬‫وب‬‫سرور‬‫صورت‬‫مي‬‫پذيرد‬،‫سرور‬
‫براي‬‫انتقال‬‫و‬‫آرشيو‬‫اطالعات‬‫بصورت‬‫آفالين‬‫عمل‬‫مي‬‫كند‬.‫در‬‫راستاي‬‫عملكرد‬‫اين‬‫سيستم‬
‫يك‬‫كامپيوتر‬‫متصل‬‫به‬‫شبكه‬‫براي‬‫هر‬‫يك‬‫از‬‫اين‬‫دستگاه‬‫ها‬‫مورد‬‫نياز‬‫است‬.

21. ‫توموگرافي‬‫تابش‬‫پوزيترون‬(Positron Emission Tomography ) pet :‫تومو‬‫گرافي‬
‫تابش‬‫پوزيترون‬‫كه‬‫تصوير‬‫برداري‬PET‫يا‬‫اسكن‬PET‫ناميده‬‫مي‬‫شود‬.
‫يك‬‫عملكرد‬‫تشخيص‬‫كه‬‫شامل‬‫دريافت‬‫تصاوير‬‫فيزيولوژيكي‬‫بر‬‫اساس‬‫تابش‬‫راد‬‫يو‬‫ايزوتوپ‬
‫پوزيترون‬‫از‬‫بدن‬‫بيمار‬‫مي‬‫باشد‬‫پوزيترون‬‫يك‬‫ماده‬‫راديو‬‫اكتيو‬‫جهت‬‫ساطع‬‫شدن‬‫از‬‫بدن‬
‫بيمار‬‫مي‬‫باشد‬.‫تصاوير‬‫پس‬‫از‬‫دريافت‬‫توسعه‬‫و‬‫پاليش‬‫شده‬‫و‬‫جهت‬‫ارزيابي‬‫مورد‬‫استفاده‬
‫قرار‬‫مي‬‫گيرد‬.

22. PET/SCAN :
‫اسكنر‬PET/SCAN‫از‬‫روش‬‫هاي‬‫تصويربرداري‬‫و‬‫ادغام‬PET‫و‬CT‫با‬‫هم‬‫مي‬‫باشد‬.PET
‫اطالعات‬‫درباره‬‫نظارت‬‫بر‬‫متابوليسم‬‫بدن‬‫و‬‫فعاليت‬‫سلول‬‫ها‬‫را‬‫فراهم‬‫مي‬‫كند‬‫و‬‫يك‬‫ناحيه‬‫از‬
‫بدن‬‫سرطاني‬‫است‬‫يا‬‫نه‬CT‫بطور‬‫هم‬‫زمان‬‫اطالعات‬‫آناتوميك‬‫دقيق‬‫در‬‫مورد‬‫مكان‬،‫اندازه‬،
‫شكل‬‫وضايعات‬‫و‬‫يا‬‫بافت‬‫هاي‬‫مختلف‬‫را‬‫فراهم‬‫مي‬‫كند‬.

23. Radio bioassay :
‫اين‬‫فرآيند‬‫نمونه‬‫اي‬‫مانند‬‫خون‬،‫ادرار‬،‫مدفوع‬،‫مايع‬‫نخائي‬،‫بافت‬‫دريافت‬‫شده‬‫از‬‫ب‬‫يمار‬‫را‬
‫ارزيابي‬‫و‬‫اندازه‬‫گيري‬‫مي‬‫كند‬‫مواد‬‫راديواكتيو‬‫به‬‫داخل‬‫بدن‬‫و‬‫يا‬‫بصورت‬‫خارجي‬‫در‬
‫شرايط‬‫آزمايشگاهي‬‫جهت‬‫مشخص‬‫شدن‬‫عملكرد‬‫بدن‬‫اعمال‬‫ميگردد‬.
‫دريافت‬‫نمونه‬،‫آماده‬‫سازي‬،‫بررسي‬،‫تفسير‬،‫مشاوره‬،‫توزيع‬‫تصاوير‬‫ضبط‬‫شده‬،
‫ذخيره‬‫سازي‬،‫ارسال‬‫تصاوير‬،‫خارج‬‫از‬‫منطقه‬‫عكس‬‫برداري‬‫در‬‫اين‬‫بخش‬‫صورت‬‫مي‬
‫پذيرد‬.

24. ‫راديو‬‫دارو‬:(Radiopharmaceutical)‫در‬‫اصالح‬‫به‬‫ورود‬‫مواد‬‫راديواكتيو‬‫به‬‫بدن‬‫بيمار‬‫گفته‬‫مي‬‫شود‬،‫اين‬‫مواد‬
‫راديواكتيو‬‫جهت‬‫آزمايش‬‫هاي‬‫تشخيص‬‫و‬‫يا‬‫تصوير‬‫برداري‬‫براساس‬‫پروسه‬‫فيزيولوژيكي‬‫روي‬‫بيمار‬‫تعيين‬‫مي‬‫شود‬،
‫استفاده‬‫مي‬‫شود‬‫و‬‌‫ا‬‫ل‬‫معمو‬‫استفاده‬‫از‬‫دزهاي‬‫بسيار‬‫كم‬،‫بيماران‬‫را‬‫به‬‫صورت‬‫سرپائي‬‫با‬‫حداقل‬‫آسيب‬‫حاصل‬‫از‬‫آزمايشات‬
‫درمان‬‫شوند‬

25. ‫دوربين‬‫گاما‬(gamma camera )
‫دوربين‬‫تصوير‬‫برداري‬‫هسته‬‫اي‬‫كه‬‫شامل‬‫كريستال‬‫بزرگ‬‫نمائي‬‫كننده‬‫ميباشد‬‫كه‬‫از‬‫فرآينده‬
‫فيزولوژكي‬‫بدن‬‫پس‬‫از‬‫تزريق‬‫و‬‫تابش‬‫موارد‬‫راديواكتيو‬‫جهت‬‫عضو‬‫مشخص‬‫تصوير‬
‫برداري‬‫مي‬‫كند‬.

26. ‫رويه‬‫عكس‬‫برداري‬
‫بيمار‬‫به‬‫مركز‬‫پزشكي‬‫هسته‬‫اي‬‫مراجعه‬‫مي‬‫نمايد‬،‫اين‬‫مراجعه‬‫ممكن‬‫است‬‫بصورت‬‫سرپايي‬،‫مستقيم‬‫به‬
‫مركز‬‫هسته‬‫اي‬‫مراجعه‬‫نمايد‬‫و‬‫يا‬‫بصورت‬‫بيمار‬‫بستري‬‫به‬‫مركز‬‫ارجاع‬‫داده‬‫و‬‫منتظر‬‫پذيرش‬‫باقي‬‫بماند‬.
‫سوابق‬‫بيمار‬‫ثبت‬‫گرديده‬‫و‬‫بيمار‬‫به‬‫محل‬‫تزريق‬‫راديو‬‫دارو‬(radiopharmacy injection area)‫و‬‫يا‬
‫اتاق‬‫تزريق‬‫جهت‬‫ترزيق‬‫دز‬‫مشخصي‬‫از‬‫دارو‬‫بر‬‫اساس‬‫نسخه‬‫تجويز‬‫شده‬‫قبل‬‫از‬‫تصوير‬‫برداري‬‫هد‬‫ايت‬
‫مي‬‫شود‬.‫بيمار‬‫پس‬‫از‬‫تزريق‬‫به‬‫يك‬‫اتاق‬‫انتظار‬‫جداگانه‬‫اي‬‫كه‬‫جهت‬‫بيماران‬‫تزريقي‬‫ايجاد‬‫شده‬‫است‬
‫حضور‬‫مي‬‫يابد‬.‫بيمار‬‫پس‬‫از‬‫تزريق‬‫جهت‬‫ادامه‬‫پروسه‬‫به‬‫اتاق‬‫معاينه‬‫و‬‫تصوير‬‫برداري‬‫هدايت‬‫مي‬
‫گردد‬.‫تصاوير‬‫ويديويي‬‫و‬‫عكس‬‫ها‬‫در‬‫قسمت‬‫تصوير‬‫برداري‬‫جهت‬‫اطمينان‬‫از‬‫كيفيت‬‫پاليش‬‫شده‬‫ودر‬
‫قسمت‬‫كنترل‬‫يا‬‫اتاق‬‫عمل‬‫بررسي‬‫مي‬‫گردد‬.‫پزشك‬‫متخصص‬‫هسته‬‫اي‬‫تصاوير‬‫را‬‫جهت‬‫تفصير‬‫درياف‬‫ت‬
‫مي‬‫نمايد‬.

27. ‫شيلدينگ‬(Shielding)
•‫ديوارهاي‬‫اطراف‬‫مناطق‬‫فعاليت‬‫بايد‬‫از‬‫بتن‬‫متراكم‬‫با‬‫ضخامت‬‫حداقل‬225‫ميلي‬‫متر‬‫ساخته‬‫شود‬.‫بسته‬
‫به‬‫حجم‬‫كار‬‫و‬‫اشغال‬‫مناطق‬‫اطراف‬‫بخش‬‫پزشكي‬‫هسته‬‫اي‬،‫محافظ‬‫سرب‬‫اضافي‬‫ممكن‬‫است‬‫لزم‬‫شود‬.
•‫ديوار‬‫و‬‫درب‬‫محافظ‬‫هاي‬‫كه‬‫در‬‫اتاق‬‫هاي‬‫معمولي‬‫اشعه‬X‫مورد‬‫استفاده‬‫قرار‬‫مي‬‫گيرد‬‫متفاوت‬‫از‬‫منابع‬
‫راديواكتيو‬‫است‬‫استفاده‬‫از‬‫محافظ‬‫هاي‬‫سيار‬‫مي‬‫تواند‬‫به‬‫عنوان‬‫يك‬‫روش‬‫براي‬‫ارائه‬‫بيشتر‬‫حفاظتي‬
‫اضافي‬‫محلي‬‫براي‬‫موقعيت‬‫هاي‬‫خاص‬‫استفاده‬‫گردد‬‫با‬‫اين‬،‫حال‬‫بايد‬‫توجه‬‫داشت‬‫كه‬‫اين‬‫سپر‬‫اغلب‬‫ب‬‫ين‬
0.5‫و‬1‫ميلي‬‫متر‬‫معادل‬‫سرب‬‫مي‬‫باشد‬.‫اين‬‫حفاظت‬‫در‬‫انرژي‬‫معمول‬‫در‬‫استفاده‬‫پزشكي‬‫هسته‬‫اي‬
‫استفاده‬‫مي‬‫گردد‬.

29. ‫شيلدينگ‬PET
•‫محافظت‬‫جهت‬‫پرتو‬‫هاي‬PET‫با‬‫توجه‬‫به‬‫انرژي‬‫بالي‬‫موجود‬‫چالشي‬‫بزرگ‬‫مي‬‫باشد‬‫حفاظ‬‫بايد‬‫در‬
‫قسمت‬‫هاي‬‫ديورا‬‫ها‬،‫كف‬‫و‬‫سقف‬‫نصب‬‫گردد‬.‫بيمار‬‫منبع‬‫اصلي‬‫تشعشع‬‫پرتو‬‫ها‬‫مي‬‫باشد‬‫بنابر‬‫اين‬
‫تمامي‬‫محل‬‫هاي‬‫حضور‬‫بيمار‬‫پس‬‫از‬‫تزريق‬‫ماننده‬‫اتاق‬‫تزريق‬،‫اتاق‬‫استراحت‬‫پس‬‫از‬‫تزريق‬‫و‬‫اتاق‬
‫اسكن‬‫بايد‬‫شيلدينگ‬‫گردد‬.
‫طراحي‬‫وجانمايي‬‫سيستم‬‫ها‬‫بايد‬‫به‬‫گونه‬‫اي‬‫باشد‬‫تا‬‫حداقل‬‫تماس‬‫بين‬‫بيمار‬‫و‬‫كاركنان‬‫رعايت‬‫گردد‬.
‫مسير‬‫هاي‬‫نشانه‬‫گزاري‬‫شده‬‫از‬‫اسكورت‬‫بيمار‬‫توسط‬‫پرسنل‬‫را‬‫از‬‫بين‬‫مي‬‫برد‬.
‫شيلدينگ‬PET/CT
•‫الزامات‬‫حفاظت‬PET‫در‬‫خصوص‬‫محل‬‫هاي‬PET/CT‫بايستي‬‫رعايت‬‫گردد‬‫افزون‬‫بر‬‫آن‬‫در‬‫خصوص‬
‫حفاظت‬‫پرتو‬‫هاي‬‫راديويي‬CT‫نيز‬‫بايستي‬‫مد‬‫نظر‬‫قرار‬‫گيرد‬.

32. ‫سقف‬‫بخش‬‫پزشكي‬‫هسته‬‫اي‬
‫سقف‬‫بايد‬‫توسط‬‫تايل‬‫هاي‬‫اكوستيك‬‫پوشش‬‫داده‬‫شود‬
‫در‬‫مناطق‬‫خاص‬‫ماننده‬‫اتاق‬‫توليد‬‫دارويا‬‫اتاق‬‫هاي‬‫درمان‬،‫تايل‬‫هاي‬‫اكوستيك‬‫از‬‫يك‬‫ليه‬‫قابل‬‫شستشو‬
‫پوشيده‬‫باشد‬.
‫جهت‬‫مشخص‬‫نمودن‬‫مختصات‬‫مورد‬‫نياز‬‫ارتفاع‬‫سقف‬‫هر‬‫قسمت‬‫توسط‬‫سازنده‬‫تجهيزات‬‫مشاوره‬
‫دريافت‬‫شود‬.
‫در‬‫قسمت‬‫بالي‬‫سقف‬‫جهت‬‫عبور‬‫تجهيزات‬‫مسير‬‫معين‬‫و‬‫جانمايي‬‫شود‬.
‫در‬‫سقف‬‫هاي‬‫متصل‬‫به‬‫اتاق‬‫هاي‬‫پزشكي‬‫هسته‬‫اي‬‫كه‬‫نيازمند‬‫محافظت‬‫از‬‫پرتو‬‫وجود‬‫دارد‬‫اقدامات‬‫لزم‬
‫صورت‬‫پذيرد‬.
‫با‬‫توجه‬‫وزن‬‫قابل‬‫توجه‬‫محافظ‬‫سرب‬‫سقف‬،‫ممكن‬‫است‬‫تقویت‬‫سازه‬‫الزم‬‫باشد‬.

33. Dr. Farzin Asghari Sana
MEDICAL PHYSICS3