1. 1 Lecture Acromegaly By Dr Akhtar Totakhail
Acromegaly
‫د‬Acromegaly‫څرګندوی‬ ‫حالت‬ ‫کلینیکی‬ ‫چی‬ .‫ده‬ ‫شوی‬ ‫اخیستل‬ ‫څخه‬ ‫ژبی‬ ‫یونانی‬ ‫د‬ ‫کلیمه‬‫د‬ .akron
‫معنی‬extremity‫او‬ ) ‫(نهایی‬megas‫معنی‬great.‫دی‬ )‫غټ‬ ‫یا‬ ‫(لوی‬‫د‬Acromegaly‫ځل‬ ‫لمړی‬ ‫کلیمه‬
‫د‬Pierre Marie‫په‬ ‫لخوا‬1886.‫شوه‬ ‫تشریح‬ ‫کی‬ ‫کال‬ ‫م‬
‫د‬ ‫ناروغی‬ ‫دا‬growth hormone-secreting pituitary tumour،‫وجی‬ ‫له‬ectopic secretion of
growth hormone-releasing hormone.‫کیږی‬ ‫ته‬ ‫رامینځ‬ ‫وجی‬ ‫له‬
‫د‬GH‫د‬ ‫څخه‬ ‫انساجو‬ ‫نورو‬ ‫او‬ ‫ځکر‬ ‫د‬ ‫اطراح‬iGF- 1.‫کیږی‬ ‫تنبهه‬ ‫کبله‬ ‫له‬ ‫اطراح‬ ‫د‬Acromegaly‫تقریبا‬
‫د‬pituitary adenoma‫کیږی‬ ‫تنبهه‬ ‫کبله‬ ‫له‬‫یی‬ ‫کیدونکی‬ ‫واقع‬ ‫زیات‬ ‫چی‬ .macroadenomas‫کبله‬ ‫له‬
‫یی‬ ‫وی.(قطر‬۱)‫وی‬ ‫زیات‬ ‫څخه‬ ‫متر‬ ‫سانتی‬
‫یی‬ ‫اکثره‬ ‫یعنی‬ ‫لری‬ ‫خاصیت‬ ‫ننوتی‬ ‫تومورونه‬ ‫دا‬cavernous sinus‫د‬ ‫چی‬ .‫وی‬ ‫ورننوتی‬ ‫ته‬ ‫طرف‬l%
‫یی‬ ‫کم‬ ‫څخه‬malignant‫د‬ .‫وی‬3%‫یی‬ ‫واقعات‬ ‫کم‬multiple endocrine neoplasia (MEN)‫سره‬
.‫وی‬
Acromegaly‫د‬ ٌ‫ا‬‫نادر‬GHRH‫یا‬GH‫د‬ectopic secretion‫د‬ ‫چی‬ ‫کبله‬ ‫له‬lymphoma,
hypothalamic tumor,bronchial carcinoid,‫یا‬pancreatic tumor.‫افرازیږی‬ ‫څخه‬
Clinical Findings
Symptoms and Signs
‫د‬GH‫اطراح‬ ‫زیات‬‫د‬ ‫کی‬ ‫ځوانانو‬ ‫په‬epiphyses‫او‬ ‫قد‬ ‫اوږد‬ ‫د‬ ‫شی‬ ‫ته‬ ‫رامینځ‬ ‫که‬ ‫مخکی‬ ‫تړلو‬ ‫د‬
gigantism‫وروسته‬ ‫چی‬ .‫کیږی‬ ‫سبب‬acromegaly.‫کوی‬ ‫تاسس‬
‫د‬acromegaly، ‫پراخه‬ ‫ګوتی‬ ،‫وی‬ ‫غټ‬ ‫السونه‬ ‫کی‬ ‫ناروغی‬ ‫دی‬ ‫او‬ .‫ده‬ ‫معنی‬ ‫په‬ ‫غټوالی‬ ‫نهایاتو‬ ‫د‬ ‫معنی‬
Carpal tunnel syndrome.‫وی‬ ‫عام‬ ‫کی‬ ‫په‬‫او‬ .‫وی‬ ‫خشن‬ ‫یی‬ ‫قواره‬ ‫څهری‬ ‫د‬skull‫یی‬.‫وی‬ ‫غټ‬‫د‬
mandible( ‫برجسته‬ ‫یی‬ ‫هډوکی‬prognathism‫ناروغ‬ ‫د‬ .‫وی‬ ‫پراخه‬ ‫یی‬ ‫فاصلی‬ ‫غاښونو‬ ‫د‬ .‫وی‬ )
.‫کیږی‬ ‫ثابت‬ ‫مفید‬ ‫لپاره‬ ‫مقایسی‬ ‫د‬ ‫تصویر‬ ‫پخوانی‬
( ‫غټه‬ ‫ژبه‬ ‫ناروغ‬ ‫د‬Macroglossia‫د‬ ‫او‬ . ‫وی‬ )pharyngeal‫او‬laryngeal tissue‫د‬
hypertrophy‫هم‬ ‫کله‬ ‫که‬ ‫او‬ .‫وی‬ ‫خشن‬ ‫اواز‬ ‫یی‬ ‫وجی‬ ‫له‬intubation‫ورته‬ ‫مشکل‬ ‫په‬ ‫وه‬ ‫اړین‬ ‫ورته‬
‫ته‬ ‫ناروغانو‬ .‫کیږی‬ ‫تطبیق‬Obstructive sleep apnea.‫پیداکیږی‬ ‫ناکله‬ ‫کله‬ ‫هم‬goiter‫ورته‬
.‫پیداکیږی‬
Hypertension‫او‬cardiomegaly.‫وی‬ ‫عام‬ ‫کی‬ ‫ناروغانو‬ ‫داسی‬‫چی‬left ventricle‫او‬ ‫متوسع‬ ‫یی‬
ejection fractionٌ‫خصوصا‬ ‫چی‬ .‫وی‬ ‫عالمه‬ ‫وصفی‬ ‫یی‬ ‫اخیستل‬ ‫وزن‬ ‫د‬ .‫وی‬ ‫شوی‬ ‫کم‬ ‫یی‬‫او‬ ‫عضالتو‬ ‫د‬
‫د‬ ،‫هډوکو‬Insulin Resistance‫وجی‬ ‫له‬diabetes mellitus.‫کیږی‬ ‫ته‬ ‫رامینځ‬Arthralgias‫او‬
degenerative arthritis‫د‬ .‫کیږی‬ ‫واقع‬vertebral bone‫د‬Overgrowth‫له‬‫کبله‬spinal
stenosis.‫وکړی‬ ‫تاسس‬ ‫به‬
‫د‬GH-secreting pituitary tumors‫د‬ ‫اندازه‬ ‫یو‬hypogonadism‫د‬ ‫چی‬ .‫کیږی‬ ‫سبب‬libido
‫او‬ ‫کموالی‬erectile dysfunction‫کی‬ ‫میرمنو‬ ‫او‬ ‫کی‬ ‫نارینه‬ ‫په‬irregular menses‫یا‬
amenorrhea‫وی‬ ‫حامله‬ ‫چی‬ ‫میرمنی‬ ‫هغه‬ .‫کوی‬ ‫تاسس‬gestational diabetes‫او‬
hypertension.‫کیږی‬ ‫ته‬ ‫رامینځ‬ ‫کی‬ ‫په‬Secondary hypothyroidism.‫کوی‬ ‫تاسس‬ ‫کله‬ ‫نا‬ ‫کله‬ ‫هم‬
hypoadrenalism.‫وی‬ ‫معمول‬ ‫غیر‬
.‫کیږی‬ ‫ته‬ ‫رامینځ‬ ‫پیښی‬ ‫متکرری‬ ‫سردردی‬ ‫د‬

2. 2 Lecture Acromegaly By Dr Akhtar Totakhail
Laboratory Findings
‫لپاره‬ ‫پلټنو‬ ‫د‬serum IGF- 1‫نو‬ ‫وه‬ ‫نورمال‬ ‫تناسب‬ ‫په‬ ‫عمر‬ ‫د‬ ‫دا‬ ‫که‬ .‫کیږی‬ ‫اخیستل‬acromegaly‫رد‬
‫باید‬ ‫ناروغ‬ ‫لپاره‬ ‫پلټنی‬ ‫دی‬ ‫د‬ .‫کیږی‬8‫څخه‬ ‫ټسټ‬ ‫د‬ ‫او‬ .‫شی‬ ‫پاتی‬ ‫وږی‬ ‫پرته‬ ‫څښلو‬ ‫اوبو‬ ‫د‬ ‫پوری‬ ‫ساعتونو‬
‫د‬ .‫کړی‬ ‫وی‬ ‫نه‬ ‫تمرین‬ ‫باید‬ ‫یی‬ ‫وړاندی‬ ‫ورځ‬acromegaly‫کی‬ ‫ناروغ‬serum IGF- 1‫څخه‬ ‫نورمال‬ ‫د‬
‫و‬ ‫زیات‬ ‫چنده‬ ‫پنځه‬.‫ی‬
‫د‬glucose.‫وی‬ ‫پورته‬ ‫سویه‬
‫د‬liver enzymes‫او‬serum creatinine‫یا‬blood urea nitrogen (BUN)‫یعنی‬liver
failure‫یا‬kidney disease‫چی‬ ‫معنی‬ ‫دی‬ ‫په‬ ‫کوی‬ ‫راهنمایی‬ ‫غلطه‬GH‫لوړوي.د‬ ‫سویه‬serum free
T4,‫او‬TSH‫توګه‬ ‫ثانوی‬ ‫یی‬hypothyroidism.‫ښیی‬

3. 3 Lecture Acromegaly By Dr Akhtar Totakhail
‫د‬ ‫ته‬ ‫ناروغ‬Glucose‫شربت‬(100 g)‫د‬ ‫او‬ .‫کیږی‬ ‫ورکول‬ ‫الری‬ ‫د‬ ‫خولی‬ ‫د‬serum GH‫یی‬ ‫اندازه‬60
minutes.‫کیږی‬ ‫اندازه‬ ‫وروسته‬acromegaly‫سیروم‬ ‫چی‬ ‫کیږی‬ ‫رد‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫ته‬GH‫د‬ ‫اندازه‬
1ng/mL.‫وی‬ ‫کم‬ ‫څخه‬
Imaging
‫د‬MRI‫د‬ ‫واسطه‬ ‫په‬acromegaly‫کی‬ ‫ناروغانو‬ ‫په‬pituitary tumor‫نو‬ .‫معلومیږی‬MRI‫د‬
CT scan‫د‬ .‫ده‬ ‫معاینه‬ ‫بهتره‬ ‫څخه‬skull‫په‬Radiographs‫کی‬thickened skull.‫کیږی‬ ‫لیدل‬
Radiographs‫د‬ ‫واسطه‬ ‫په‬‫ګوتو‬ ‫د‬ ‫پښو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫السونو‬terminal phalanges‫ګیډی‬.‫وی‬ ‫شکله‬
Differential Diagnosis
‫فعال‬acromegaly.‫وی‬ ‫همداسی‬ ‫یی‬ ‫بنیه‬ ‫کرنی‬ ‫چی‬ ‫وشی‬ ‫فرق‬ ‫څخه‬ ‫قواری‬ ‫خشن‬ ‫اشخاصو‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫باید‬
‫همدارنګه‬acromegaly‫چی‬ ‫وشی‬ ‫فرق‬ ‫سره‬ ‫حالت‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫باید‬pituitary adenoma‫بنفسهی‬ ‫یی‬
)‫(پخپله‬infarction.‫وکړی‬
‫د‬GH-induced gigantism‫ک‬ ‫چی‬ ‫شی‬ ‫تشخیص‬ ‫تفریقی‬ ‫څخه‬ ‫قد‬ ‫دنګ‬ ‫د‬ ‫اشخاصو‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫باید‬‫و‬‫رن‬‫یی‬ ‫ی‬
.‫ولری‬ ‫قد‬ ‫جګ‬
‫د‬GH levels‫وشی‬ ‫توجه‬ ‫ورته‬ ‫باید‬ ‫چی‬ ‫کیږی‬ ‫ښودل‬ ‫جګ‬ ‫کی‬ ‫حالتونو‬ ‫الندی‬ ‫په‬
‫خوړل‬ ‫ډوډی‬ ‫وړاندی‬ ‫څخه‬ ‫ټسټ‬ ‫د‬
‫یا‬ ‫ناروغی‬ ‫حاده‬agitation
liver failure‫یا‬kidney disease
malnourishment
diabetes mellitus
‫د‬beta-blockers,clonidine‫او‬estrogens‫کی‬ ‫جریان‬ ‫تداوی‬ ‫سره‬
Acromegaly‫د‬pregnancy‫چی‬ ‫ځکه‬ ‫دا‬ .‫کیږی‬ ‫تشخیص‬ ‫سره‬ ‫مشکل‬ ‫په‬ ‫کی‬ ‫دوران‬ ‫په‬placenta‫یی‬
GH‫چی‬ ‫نلری‬ ‫وړتیا‬ ‫دی‬ ‫د‬ ‫پلټنه‬ ‫تجارتی‬ ‫او‬ ‫تولیدوی‬pituitary‫او‬placental GH.‫وکړی‬ ‫فرق‬ ‫مینځ‬ ‫تر‬
Complications
Hypopituitarism
Hypertension
glucose intolerance‫یا‬ ‫او‬‫څرګند‬ ‫هم‬diabetes mellitus
cardiac enlargement‫او‬heart failure
Carpal tunnel syndrome‫د‬ ‫ممکن‬thumb weakness‫کړی‬ ‫ته‬ ‫رامینځ‬
Arthritis of hips, knees, and spine
Cord compression
Visual field defects
Acute loss of vision or cranial nerve palsy
spontaneous hemorrhage
Colon polyps
Treatment

4. 4 Lecture Acromegaly By Dr Akhtar Totakhail
Pituitary Microsurgery
Transsphenoidal pituitary microsurgery‫واسطه‬ ‫په‬adenoma‫کی‬ ‫حال‬ ‫داسی‬ ‫په‬ ‫کیږی‬ ‫لری‬
anterior pituitary function‫ورسته‬ ‫عملیاتو‬ ‫د‬ .‫کیږی‬ ‫پاتی‬ ‫حال‬ ‫خپل‬ ‫په‬GH levels‫او‬ ‫کمیږی‬ ‫یودم‬
‫د‬diaphoresis‫او‬carpal tunnel syndrome.‫کوی‬ ‫پیدا‬ ‫بهبودی‬ ‫پوری‬ ‫ورځی‬ ‫یوی‬ ‫تر‬ ‫یی‬ ‫اعراض‬
‫یی‬ ‫اختالطات‬ ‫خو‬ .‫کیږی‬ ‫تحمل‬ ‫ښه‬ ‫عملیات‬ ‫دا‬12%.‫کیږی‬ ‫ته‬ ‫رامینځ‬ ‫کی‬ ‫ناروغانو‬‫یی‬ ‫اختالطات‬
infection,cerebrospinal fluid (CSF) leak,‫او‬hypopituitarism‫څخ‬. ‫دی‬ ‫عبارت‬ ‫ه‬
‫ورسته‬ ‫عملیاتو‬ ‫د‬Fluid‫او‬electrolyte disturbances‫او‬ .‫کیږی‬ ‫ته‬ ‫رامینځ‬ ‫کی‬ ‫ناروغانو‬ ‫اکثره‬ ‫په‬
Diabetes insipidus‫ښه‬ ‫خپله‬ ‫او‬ ‫خفیف‬ ‫چی‬ .‫کیږی‬ ‫ته‬ ‫رامینځ‬ ‫کی‬ ‫ورځو‬ ‫دوه‬ ‫په‬ ‫ورسته‬ ‫عملیاتو‬ ‫د‬
.‫کیږی‬Hyponatremia4- 13‫رامینځ‬ ‫کی‬ ‫ورځو‬‫یی‬ ‫اعراض‬ ‫چی‬ ‫کیږی‬ ‫ته‬nausea,vomiting
,headache,malaise,‫هم‬ ‫او‬seizure.‫دی‬‫ورسته‬ ‫عملیاتو‬ ‫د‬ ‫چی‬serum sodium levels
.‫شی‬ ‫کړل‬ ‫اصالح‬ ‫او‬ ‫شی‬ ‫وکتل‬
Corticosteroids‫باید‬ ‫ناروغان‬ .‫راکمیږی‬ ‫توګه‬ ‫تدریجی‬ ‫او‬ .‫کیږی‬ ‫ورکول‬ ‫ورسته‬ ‫عملیاتو‬ ‫د‬
secondary hypothyroidism‫او‬secondary hypogonadism.‫وشی‬ ‫توجه‬ ‫ته‬
Medications
‫د‬Acromegaly‫ناروغان‬pituitary surgery‫سره‬‫هم‬ ‫بیا‬ ‫سره‬ ‫حالت‬ ‫بیوشمیک‬ ‫مکمل‬ ‫نا‬ ‫د‬‫د‬medical
therapy‫د‬dopamine agonists,somatostatin analogs,tamoxifen,pegvisomant
.‫ده‬ ‫ښه‬ ‫څخه‬
Cabergoline‫چی‬dopamine agonist.‫کیږی‬ ‫ورکول‬ ‫الری‬ ‫د‬ ‫خولی‬ ‫د‬ ‫دا‬ ‫چی‬ .‫ده‬Cabergoline‫سره‬
‫چی‬ ‫لپاره‬ ‫تداوی‬ ‫د‬ ‫تومور‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫تداوی‬PRL‫او‬GH‫هغو‬ ‫د‬ ‫او‬ .‫ده‬ ‫تداوی‬ ‫کامیاب‬ ‫افرازوی‬ ‫دواړه‬
‫نارمل‬ ‫چی‬ ‫لپاره‬ ‫تداوی‬ ‫د‬ ‫ناروغانو‬serum PRL levels.‫ده‬ ‫موثر‬ ‫ولری‬‫د‬cabergoline‫د‬ ‫تداوی‬ ‫سره‬
acromegaly‫وجی‬ ‫له‬pituitary tumors‫برخه‬ ‫دریمه‬shrink‫استعمال‬ ‫درملو‬ ‫دی‬ ‫د‬ .‫کوی‬ )‫(غونج‬
‫یی‬ ‫دوز‬ ‫ابتدای‬ .‫وی‬ ‫محفوظ‬ ‫کی‬ ‫وخت‬ ‫په‬ ‫حاملګی‬ ‫د‬0.25 mg orally‫کیږی‬ ‫ورکول‬ ‫ځلی‬ ‫دوه‬ ‫کی‬ ‫اونی‬
.‫لوړیږی‬ ‫دوز‬ ‫یی‬ ‫تدریجی‬ ‫چی‬‫یی‬ ‫دوز‬ ‫اعظمی‬ ‫چی‬1 mg‫د‬ .‫دی‬ ‫ځلی‬ ‫دوه‬ ‫اونی‬ ‫د‬cabergoline‫جانبی‬
‫له‬ ‫دی‬ ‫عبارت‬ ‫عوارض‬nausea,fatigue,constipation,abdominal pain,‫او‬dizziness
.‫دی‬
Octreotide and lanreotide‫چی‬somatostatin analogs‫یو‬ ‫کی‬ ‫میاشت‬ ‫الندی‬ ‫پوستکی‬ ‫د‬ .‫دی‬
‫سره‬ ‫درملو‬ ‫ددی‬ ‫چی‬ .‫کیږی‬ ‫ورکول‬ ‫ځل‬serum GH levels‫د‬2 ng/mL‫ک‬ ‫څخه‬‫کی‬ ‫سیروم‬ ‫م‬
‫سیروم‬ ‫د‬ ‫او‬ .‫حاصلیږی‬IGF- 1 levels.‫رسیږی‬ ‫ته‬ ‫حالت‬ ‫نورمال‬ ‫یی‬
Tamoxifen‫انتخابی‬ ‫چی‬estrogen receptor modulator‫د‬ .‫دی‬acromegaly‫ناروغانو‬ ‫نارینه‬
‫او‬postmenopausal‫چی‬ ‫کی‬ ‫تداوی‬ ‫په‬ ‫ناروغانو‬ ‫ښځینه‬breast cancer.‫دی‬ ‫موثر‬ ‫ولری‬
Tamoxifen‫د‬20-40 mg‫د‬ ‫الری‬ ‫د‬ ‫خولی‬serum GH levels‫سیروم‬ ‫د‬ ‫خو‬ ‫راکموی‬ ‫نه‬serum
IGF- 1 levels‫د‬ ‫کی‬ ‫نارینه‬ ‫او‬ .‫راکموی‬ ‫کی‬ ‫ناروغانو‬ ‫زیاتره‬testosterone.‫زیاتوی‬ ‫اندازه‬
Pegvisomant‫د‬ ‫چی‬GH receptor antagonist‫جلدی‬ ‫تحت‬ ‫روزانه‬ ‫چی‬ ‫دی‬injection‫شکل‬ ‫په‬
‫درمل‬ ‫دا‬ ‫چی‬ .‫کیږی‬ ‫ورکول‬hepatic IGF- 1‫خو‬ .‫کوی‬ ‫نهی‬ ‫تولید‬GH -secreting tumors‫نه‬
.‫کوی‬ ‫غونج‬
‫د‬pituitary tumor‫د‬ ‫باید‬ ‫ته‬ ‫ناروغانو‬visual field‫معاینه‬,GH levels,‫د‬ ‫او‬pituitary‫غدی‬
MRI scanning.‫شی‬ ‫ترسره‬‫د‬Pegvisomant therapy‫سروم‬ ‫او‬ ‫والی‬ ‫ښه‬ ‫اعراضی‬ ‫سره‬IGF- 1
.‫راځی‬ ‫ته‬ ‫حالت‬ ‫نورمال‬ ‫یی‬ ‫اندازه‬

5. 5 Lecture Acromegaly By Dr Akhtar Totakhail
StereotacticRadiosurgery
‫د‬Acromegaly‫د‬ ‫چی‬ ‫ناروغان‬ ‫هغه‬transsphenoidal surgery‫یا‬medical therapyْ‫ال‬‫کام‬ ‫سره‬
‫د‬ ‫کړی‬ ‫نه‬ ‫السه‬ ‫تر‬ ‫بهبودی‬stereotactic radiosurgery‫استفاده‬ ‫څخه‬ ‫پروسیجرونو‬ ‫واړه‬ ‫دری‬ ‫یا‬ ‫یو‬
.‫کیږی‬
1.Linear accelerator machines‫لکه‬Cyberknife‫ته‬ ‫تومور‬ ‫چی‬x-rays‫ورکول‬ ‫شعاع‬
.‫کیږی‬
2.Gamma knife radiosurgery‫واسطه‬ ‫په‬gamma.‫کیږی‬ ‫ورکول‬ ‫ته‬ ‫تومور‬ ‫وړانګی‬
3.Proton beam therapy‫ته‬ ‫تومور‬ ‫واسطه‬ ‫په‬charged particles.‫کیږی‬ ‫ورکول‬
‫د‬Stereotactic radiosurgery‫د‬ ‫سره‬serum IGF- 1‫اندازی‬ ‫نورمال‬ ‫کی‬ ‫ناروغانو‬ ‫زیاتره‬ ‫په‬ ‫اندازه‬
‫یی‬ ‫تعقیب‬ ‫په‬ ‫چی‬ .‫رسیږی‬ ‫ته‬pituitary radiation therapy.‫کیږی‬ ‫ورکول‬
‫پوری‬ ‫اخیره‬ ‫عمر‬ ‫تر‬ ‫باید‬ ‫ته‬ ‫ناروغانو‬ ‫سره‬ ‫پروسیجر‬ ‫دی‬ ‫د‬aspirin‫چی‬ ‫ځکه‬ ‫دا‬ .‫شی‬ ‫ورکړل‬
smallvessel stroke‫همدارنګه‬ .‫وی‬ ‫زیات‬ ‫کی‬ ‫په‬ ‫خطر‬anterior hypopituitarism‫اندازه‬ ‫یو‬ ‫هم‬
‫د‬ ‫منظم‬ ‫ته‬ ‫ناروغانو‬ ‫داسی‬ ‫کبله‬ ‫همدی‬ ‫له‬ ‫نو‬ ‫کیږی‬ ‫ته‬ ‫رامینځ‬ ‫کی‬ ‫ناروغانو‬pituitary function‫پلټنه‬
.‫وشی‬
Prognosis
‫د‬acromegaly‫کی‬ ‫ناروغانو‬morbidity‫او‬mortality‫د‬ ‫زیاتوالی‬cardiovascular disorders
‫او‬acromegalic‫وی‬ ‫وجی‬ ‫له‬ ‫اعراضو‬‫یی‬ ‫ورسته‬ ‫تداوی‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫وی‬ ‫شوی‬ ‫تداوی‬ ‫چی‬ ‫ناروغان‬ ‫هغه‬ .
serum GH‫د‬ ‫یی‬ ‫اندازه‬1.0 ng/mL.‫وی‬ ‫کمه‬ ‫څخه‬morbidity‫او‬mortality.‫وی‬ ‫کمه‬ ‫یی‬
‫د‬Transsphenoidal pituitary surgery‫تر‬ ‫بهبودی‬ ‫سره‬3‫پوری‬ ‫کالونو‬70%‫ناروغانو‬ ‫په‬ ‫پوری‬
.‫کیږی‬ ‫ته‬ ‫رامینځ‬ ‫کی‬
‫د‬ ‫تومور‬ ‫چی‬ ‫کی‬ ‫ناروغانو‬ ‫هغه‬ ‫په‬2‫د‬ ‫او‬ .‫وی‬ ‫کوچنی‬ ‫څخه‬ ‫متر‬ ‫سانتی‬GH levels‫یی‬50 ng/mL‫څخه‬
‫وی‬ ‫کم‬transsphenoidal pituitary surgery‫تر‬80%.‫وی‬ ‫کامیابه‬ ‫کی‬ ‫ناروغانو‬
‫چی‬ ‫ناروغان‬ ‫هغه‬pituitary surgery‫شی‬ ‫نه‬ ‫یاب‬ ‫صحت‬ ْ‫ال‬‫کام‬ ‫سره‬medical therapy‫ورسره‬
‫ورسته‬ ‫عملیاتو‬ ‫د‬ ‫چی‬ .‫تمامیږی‬ ‫ګټوره‬pituitary fnction.‫وی‬ ‫خوندی‬
‫ورسته‬ ‫تداوی‬ ‫له‬Soft tissue swelling‫خپل‬ ‫په‬ ْ‫ا‬‫دایم‬ ‫یی‬ ‫غټوالی‬ ‫هډوکو‬ ‫د‬ ‫خو‬ ‫راګرځی‬ ‫ته‬ ‫حالت‬ ‫عادی‬
.‫کیږی‬ ‫پاتی‬ ‫حال‬
‫هم‬ ‫بیا‬ ‫سره‬ ‫عملیاتو‬ ‫کامیابه‬ ‫د‬Hypertension‫مروجه‬ ‫خو‬ .‫کوی‬ ‫پیدا‬ ‫دوام‬radiation therapy‫سره‬
40%‫تر‬ ‫کی‬ ‫ناروغانو‬2‫او‬ ‫پوری‬ ‫کالونو‬75%‫تر‬ ‫کی‬ ‫ناروغانو‬5‫شوی‬ ‫حاصله‬ ‫بهبودی‬ ‫پوری‬ ‫کالونو‬
.‫ده‬Gamma knife radiosurgery‫سره‬GH levels.‫کمیږی‬ ‫کی‬ ‫ناروغانو‬ ‫زیاتره‬
‫د‬Radiation therapy‫اندازه‬ ‫یو‬ ‫سره‬hypopituitarism‫کی‬ ‫ته‬ ‫رامینځ‬ ‫کی‬ ‫ناروغانو‬ ‫زیاتره‬ ‫په‬‫او‬ .‫ږی‬
‫مروجه‬radiation therapy‫د‬small strokes‫عمر‬ ‫ټول‬ ‫باید‬ ‫ناروغانو‬ ‫داسی‬ ‫د‬ .‫ده‬ ‫هم‬ ‫ساز‬ ‫زمینه‬ ‫لپاره‬
‫لپاره‬fol-low-up‫د‬ ‫او‬ .‫وشی‬serum GH‫او‬IGF- 1 levels‫د‬ .‫شی‬ ‫وځارل‬ ‫یی‬Serum GH
levels‫د‬ ‫چی‬5 ng/mL‫د‬ ‫او‬ ‫شی‬ ‫زیات‬ ‫څخه‬IGF- 1 levels‫د‬ ‫لوړوالی‬recurrent tumor‫ښودنه‬
‫چی‬ ‫میرمنی‬ ‫حامله‬ ‫زیاتره‬ .‫کوی‬acromegaly‫د‬ ‫ولری‬pituitary tumor‫په‬ ‫او‬ ‫کوی‬ ‫نه‬ ‫زیاتوالی‬ ‫یی‬
.‫وی‬ ‫نه‬ ‫تاثیر‬ ‫کوم‬ ‫یی‬ ‫نوزاد‬