2. Kabinetsdoelstellingen (in lijn met EU):
• In 2020 20% reductie CO2-uitstoot t.o.v. 1990
• huisvesting 2% energie reductie per jaar
• In 2020 14% duurzame energie
• Meer aandacht voor inverdienpotentieel
• Minder afhankelijk van andere landen
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
2
3. RWS neemt zijn verantwoordelijkheid
• RWS is een grote investeerder
• RWS heeft veel areaal
• Bij RWS werken veel mensen
Het is daarom belangrijk dat wij
verantwoordelijkheid nemen voor het creëren
van meerwaarde in de driehoek:
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
3
4. Ambitie Rijkswaterstaat
“Rijkswaterstaat wil in 2012 dé toonaangevende,
publieksgerichte en duurzame uitvoeringsorganisatie
van de overheid te zijn.”
Duurzaamheiddoelen RWS:
- Reductie van energiegebruik
- Winning van duurzame energie
- Duurzame gebiedsontwikkeling
- Duurzaam facilitair
- Elektrisch rijden
- Duurzame werkplek
- Duurzaam inkopen
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
4
5. Duurzaam inkopen GWW
• Afstemming doelen en focus
• Besef: winst in gebiedsontwikkeling
• Ruimte voor Innovatie
• Slim inkopen
• Functioneel en prestatiegericht
• LCA en LCC
• SMART -> Instrumenten
• Resultaten meetbaar maken
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
5
6. Duurzaam inkopen GWW,
veel opdrachtgevers: één duurzame aanpak
• Rijkswaterstaat • I&M PDI
• ProRail
• Agentschap NL
• Defensie
• ELI (DLG) • Bouwend Nederland
• Waterschappen • NL ingenieurs
• IPO • CROW
• VNG
• MKB infra
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
6
7. Doel Duurzaam Inkopen GWW
Gebruik maken van inkoopproces om opdrachtnemers aan te zetten
tot leveren duurzamere producten, toepassen van duurzamere
processen en/of het anderszins leveren van (maatschappelijke)
meerwaarde
Focus:
energie, materialen, ruimtelijke kwaliteit
Randvoorwaarde:
we willen meer waarde voor ons geld, life cycle denken
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
7
8. Verplicht: 100% duurzaam inkopen
• We doen al wat we moeten doen:
- minimum criteria AgentschapNL = RWS-brede afspraken
• ambitie is hoger:
– systematische aanpak voor langere tijd
– samen met andere opdrachtgevers
– veel effect met lage transactiekosten OG en ON
– in specifieke markten
• welke markten?
– Veel potentieel effect
– RWS klant met invloed
– CO2 footprint als leidraad
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
8
10. CO2 footprint Rijkswaterstaat
• Accenten CO2 reductie Carbonfootprint RWS
---------------------------------------------------------------------
Wegen (asfalt en wegfundering) 28%
– Grondverzet 30%
– Baggeren 21%
– Beton 8%
– Staal 4%
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
10
11. Denklijn RWS voor GWW
1. Duurzaamheid in de GWW al in de verkenningen/planstudie fase
2. Functioneel aanbesteden – oplossingsvrij
3. Aanleg koppelen aan onderhoud en beheer (LCC / minimale TCO)
4. Minimumeisen Agentschap opnemen in contract (RBA)
5. Specifieke incentives voor duurzaamheidsthema’s via EMVI
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
11
12. Menukaart incentives op specifieke thema’s
Klaar en beschikbaar:
• Ruimtelijke kwaliteit: Omgevingswijzer (V&P-fase)
• Proces van de aannemer: CO2 emissie reductie mbv CO2-PL
• Product dat aangeboden wordt: lage MKI-waarden mbv DuboCalc
• Energieverbruik installaties; mbv LEO (D&C), of energierekening in
contract (DBFM)
Nog uitwerking nodig (meer of minder)
• Beperking CO2 emissie van bouwverkeer (Duurzame Bouwlogistiek)
• SROI (Social return on investment)
• Energiewinning
• Duurzaam slopen
• Flexibiliteit/ toekomstvastheid (robuustheid) van het ontwerp
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12
13. Keuze voor instrumenten: Duurzaam GWW
Milieu Gemeenschap Economie
Economie – 3 thema’s Milieu – 7 thema’s
1. Watersysteem
14. Werkgelegenheid en
vaardigheden 2. Bodem
3. Energie
4. Ecologische en landschappelijke
structuur
13. Concurrentie
5. Mobiliteit
6. Klimaatbestendigheid
12. Financiële haalbaarheid
7. Bouwen
11. Welvaart en welzijn 8. Sociale betrokkenheid
9. Openbare ruimte en functies
10. Toegankelijkheid en verbindingen
3
Gemeenschap- 4 thema ’s
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
13
14. Voor producten: DuboCalc
DuboCalc alléén als er iets te ontwerpen valt!!
• Eis in contract: maximale MKI waarde
• Als proces eis: ontwerp optimalisatie mbv DuboCalc
– Bv bij veel grondverzet
• Gunningscriterium in EMVI: verleiden
– Bv wegverhardingen, kunstwerken
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
14
15. Voor proces: CO2-prestatieladder
Wat kan mijn bedrijf doen om duurzaamheidswinst te realiseren?
a) Eigen bedrijfsvoering
b) Leveranciers (en keten daarvoor)
c) Klanten (en keten daarachter, bv de weggebruikers)
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
15
16. Toepassing CO2-prestatieladder
• RWS hanteert EMVI: meerwaarde bij de inschrijving
• Inschrijver kiest ambitieniveau (ladderniveau 1, 2, 3, 4 of 5)
• RWS selecteert opdrachtnemer
• Bij gunning wordt ambitieniveau harde prestatie-eis in contract
• Opdrachtnemer toont aan dat prestatie wordt geleverd
Dat kan middels CO2 prestatieladder certificaat versie 2
• Toets van de Landsadvocaat: juridisch goedgekeurd
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
16
17. Waarom DuboCalc en CO2-PL in EMVI?
• Veel duurzaamheidswinst met minimale kosten
– CO2 PL: alleen inspanning vereist ná gunning
– DuboCalc: hoeveelheden al nodig voor raming
• Reductie CO2 emissie wordt gestimuleerd via gunningsvoordeel
• Aannemer bepaalt maatregelen – oplossingsvrij
• Naleving CO2-PL via certificering
• Naleving DuboCalc: SCB
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
17
18. Project geschikt?
• Welke duurzaamheidswinst wordt beoogd?
• Welke instrumenten toepasbaar?
• Als CO2 prestatieladder kan, dan check op:
– Looptijd
– Welke markt is het?
• Draagvlak in de markt voor het instrument
• Wie heeft al certificaat
• Kans op marktverstoring
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
18
19. Inschrijving en gunning
• Inschrijver
– Kiest voor ambitieniveau en MKI-waarde,
– meldt dit bij inschrijving
– Geen plannen van aanpak meesturen
– Geen certificaat meesturen
• Opdrachtgever
– Aanbiedingen vergelijken beoordelen
=>(Inschrijfsom) – (%gunningsvoordeel) – (overige emvi’s)
– Gunnen
=>ambitieniveau en MKI waarde worden contracteis
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
19
21. Ervaringen
Raming EMVI-Duurzaamheid
(M€) max beschikbaar (M€)
--------------------------------------
• Ma-Va (DBFM) ca 1.500 ca 50
• Lu-Ve/A12 (DBFM) ca 250 15 (65*)
• Omlegging Zuid-Willemsvaart (D&C) 200 10
• Haak-Zuid om Leeuwarden (D&C) 60 10 (20*)
-------------------------------------
*: inclusief EMVI voor Minder Hinder
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
21
22. Tijdens uitvoering
• Opdrachtnemer
– Toont aan dat ambitieniveau en/of MKI waarde wordt gerealiseerd
– Systeemgerichte Contractbeheersing (SCB) is het uitgangspunt
– Bewijsmiddel:
• Jaarlijks CO2 prestatieladder certificaat
• “EMVI route”: individuele eisen aantonen --> Blijft SCB!!
• Opdrachtgever: exact als bij alle andere contractuele eisen
– Vraag stellen:
“Hoe weet u als ON zelf dat u aan alle prestatie-eisen voldoet?”
– Check kwaliteitssysteem van de ON:
• Certificaat
• Check borging eisen (RWS eist niet dat CI projectcertificaat geeft)
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
22
23. Wat als het fout gaat?
• Net als andere contracteisen
• EMVI RWS: boete 1,5 keer genoten gunningsvoordeel
– Naar rato van deel vb contractduur
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
23
24. Uitrol bij RWS 2011, 14 GWW projecten
Voorlopig alleen CO2-PL:
• Alle integrale prestatie(onderhouds)contracten
– Nat
– Droog
• Baggercontracten
– Grote Geulen (reeds aanbesteed)
– Kustlijnzorg
• Beperkt aantal aanlegprojecten
– Keersluis Limmel
– Kruispunt Badhoevedorp
– Vernieuwing N61 Hoek-Schoondijke
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
24
25. Uitrol bij RWS 2011, 14 GWW projecten
Voorlopig alleen CO2-PL:
Nr. Dienst District Omschrijving contract
1 ZH Wegendistrict Haaglanden Integraal Prestatiecontract droog
2 ZH Wegendistrict Rijnmond Integraal Prestatiecontract droog
3 ZH Wegendistrict Gorinchem Integraal Prestatiecontract droog
4 NN Wegendistrict Friesland Integraal Prestatiecontract droog, ex DBFM N31
5 ZL Waterdistr Zeeuwse Delta Prestatiecontract: Vaarwegen Krammer-H’weert en Schelde-Rijn.
6 IJG Waterdistrict IJsselmeergebied Integraal Prestatiecontract nat (vast en klein variabel onderhoud)
7 ON Waterdistrict Rijn en Lek Integraal Prestatiecontract nat, rivier
9 ZL Waterdistrict Westerschelde Integraal Prestatiecontract nat
10 NZ Baggercontract: Op diepte houden vaargeulen (5 percelen)
11 NZ Kustlijnzorg
12 DI A9 Omlegging Badhoevedorp
13 DI N61 Hoek – Schoondijke (hierin wordt ook DuboCalc toegepast)
14 DI Maaswerken: Keersluis Limmel
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
25
26. Doorkijkje
• Vandaag :
– instrumenten beschikbaar
– beperkt aantal aanbestedingen, voorlopig alleen CO2-PL
• Morgen
– ondersteuning markt door CROW: DuboCalc en CO2-PL
– meer volume in de markt
– toepassing CO2-PL voor andere (bv ingenieurs-)contracten
– menukaart verder uitgebreid
• Overmorgen
– standaard inkoopprocessen per marktsegment
– structureel monitoren en evt bijsturen ism de markt
– ontwikkeling Breeam-Infra
– …………
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
26
27. Uitrol 2012 en verder
• Standaard manier van duurzaam inkopen per type werk.
=>Voorbeelden:
– Groot baggerwerk
– Prestatie(onderhouds)contracten
– Aanleg grote kunstwerken
– Etc.
• Mogelijk in andere sectoren als alles klaar is
– Ingenieursdiensten, ICT, …
• Monitoring en evaluatie leidt tot aanpassingen
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
27
28. CO2 emissie: richten we ons op de goede dingen?
• Totale CO2 emissie RWS-werken jaarlijks: 0,9 Mton
• Totale CO2 emissie verkeer: 35 Mton !!
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
28
29. Leendert.van.geldermalsen@rws.nl
CO2 ladder : www.skao.nl
Algemeen : www.duurzaamGWW.nl
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
29
