2. LAYUNIN
masusuri ang mga dahilan, paraan at
epekto ng kolonyalismo at
imperyalismo ng mga Kanluranin sa
unang yugto (ika-16 at ika-17 siglo)
pagdating nila sa Silangan at Timog-
Silangang Asya.
6. KOLONYALISMO
ay tumutukoy sa pagtatamo ng
mga lupain upang matugunan ang
layuning pangkomersiyal at
panrelihiyon sa isang bansa.
7. Ang kolonisasyon ng mga kanluranin mula ika14 na
siglo hangganag ika-18 na siglo ay nagsimula sa
pagnanais ng mga bansang Europeo na;
maipalaganap ang kanilang pananampalataya.
matuklas ang iba pang ruta patungo sa silangan upang simulan
ang pagtatag ng mga kumpanyang pangkalakalan at kilalanin
sila bilang makapangyarhang bansa.
8. IMPERYALISMO
ay tumutukoy sa patakaran ng isang
makapangyarihang bansa na palawakin ang
kanilang kapangyariham sa pamamagitan ng
pagsakop o pagkontrol sa pangakabuhayan at
pampolitikong kaayusan ng isa o iba’t ibang
bansa
9. Ang sumusunod ay mga pangyayari na
naganap sa bansa nang sinakop noong
Unang Yugto ng Imperyalismong
Kanluranin
10. Ferdinand Magellan:
Narating niya ang Silangan gamit ang
rutang pakanluran. Napatunayan sa
kaniyang paglalakbay na bilog ang
mundo.
11. Kristiyanismo:
Relihiyong ipinalaganap ng mga Español
Paraan na kanilang ginamit sa pananakop ng
Pilipinas
Reduccion (ito ay naglalayon na mailipat ang
mga katutubo na maninirahan sa malayong
lugar upang matiyak ang kanilang
kapangyarihan sa kolonya, gayundin ang
pagpapalaganap ng Kristiyanismo) Nasakop
ng relihiyon ang pag-iisip at damdamin ng mga
Pilipino kung kaya’t mas madali silang
mapasunod ng mga Español.
12. Sumakop: España
Mga lugar na Sinakop: Halos
kabuuan ng Luzon at Visayas at
ilang bahagi ng Mindanao
Dahilan: Mayaman ang Pilipinas
sa ginto. May mahusay na
daungan tulad ng Maynila.
13. Paraan ng Pananakop
Marso 15, 1521.
• Unang dumaong sa Isla ng Homonhon si Ferdinand
Magellan, Isang Portugues na naglalayag para sa hari ng
España
• Nabigo niyang masakop ang Pilipinas dahil napatay siya
sa mga tauhan ni Lapu Lapu sa labanan sa Mactan.
14. Miguel de Lopez de Legazpi,
nagtagumpay na masakop ang bansa sa
pamamagitan ng pakikipagsanduguan sa mga
lokal na pinuno at pagamit ng dahas.
Abril 27, 1565 - Itinayo ang unang pamayanan ng
Español sa Cebu
Natuklasan din ng mga Español ang karangyaan
ng Pilipinas sa ginto lalo na sa mga lugar ng
Ilocos, Camarines, Cebu, at Butuan sa Mindanao.
15. Mindanao
Ilang bahagi lamang ng Mindano ang
nasakop ng mga Español dahil sa
matagumpay na pakikipaglaban ng mga
Muslim.
16. Sanduguan:
pakikipagkaibigan ng mga lokal na
pinuno na pormal nilang ginagawa sa
pamamagitan ng Sanduguan. Iniinom
ng lokal na pinuno at pinunong
Español ang alak na hinaluan ng
kanikanilang dugo.
Sa ibang lugar naman ay ginagamitan
ng puwersa o dahas upang masakop
ang lupain.
19. Tributo
pinagbabayad ng buwis ng mga Español ang mga
katutubo.
maaring ipambayad ay ginto, mga produkto, at mga
ari-arian.
Dahil sa pag-aabuso sa pangongolekta maraming
katutubo naghirap at nawalan ng kabuhayan.
20. Polo y Servicio
sapilitang pinagtrabaho ang mga
kalalakihang edad 16 hanggang 60.
Pinapagawa sila ng tulay, kalsada,
simbahan, gusaling pampamahalaan
at marami pang iba. Marami sa kanila
ang nahiwalay sa pamilya at namatay
sa hirap.
21. Monopolyo
Kinokontrol ng mga Español ang kalakalan.
Hinawakan nila ang pagbebenta ng mga
produktong nabibili sa Europe tulad ng
tabako.
Maraming pamilya ang nagutom dahil hindi
na sila nakapagtanim ng kanilang makakain.
23. Sentralisadong Pamahalaan
Gobernador- Heneral. Siya ang pinakamataas na
Pinunong Espanyol sa Pilipinas.
nawala sa kamay ng mga katutubo ang
karapatang pamununuan ang kanilang sariling
lupain.
Pinayagan silang mag-lingkod sa pamahalan
subalit sa pinakababang posisyon.
24. Ang Simbahang Katoliko
Dahil sa impluwensya sa taong-
bayan, naging makapangyarihan din
ang mga Español na pari at Kura
paroko noong panahon ng pananakop
ng mga Español.
26. Pangkultura
Pagapapalaganap ng Kristiyanismo
*Niyakap ng mga katutubo ang kristiyanismo
*Ipinapatay ang mga pinuno ng mga Katutubong relihiyon
*katutubo ang naging kristiyano at mas madaling napasunod ng mga
Español.
Wika at mga pagdiriwang
*Natuto ang mga katutubo ng wikang Español
*Idinaos din ang mga taunang pagdiriwang tulad ng piyesta ng bayan, Santacruzan, Araw ng
mga patay, Pasko.
*Lalong nagpakulay sa kultura ng mga katutubo ang nabanggit na pagdiriwang.
27. INDONESIA
Sumakop: Portugal, Netherlands at England
Mga Lugar na sinakop: Ternate sa Moluccas,
inagaw ng Netherlands mula sa Portugal.
Panandaliang nakuha ng England subalit
ibinalik din sa Netherlands. Batavia (Jakarta):
Nasakop ng Netherlands.
Dahilan: Mayaman sa mga pampalasa, mga
sentro ng kalakalan at maayos na daungan.
28. Paraan ng pananakop
1511- narating ng Portugal ang Ternate sa Moluccas dahil sa
paghahangad ng mga pampalasa.
Nagtayo sila ng himpilan ng kalakalan dito at nagsimulang palaganapin
ang relihiyong kristiyanismo.
1655 - Pinaalis ng mga Dutch ang mga Portuges at sinakop ang mga isla
ng Amboina at Tidore ng Moluccas
nakipag alyansa ang mga Dutch sa mga lokal na pinuno ng Indonesia
upang mapanyili ang kanilan kapngyarihan
Divide and Rule Policy upang mapasunod at masakop ang mga
nabanggit na Isla.
29. Lalo pang napatatag ng Dutch ang monopolyo nang itinatag
nito ang Dutch East India Company
Pansamantalang nakuha ng England ang Moluccas dahil sa
epekto ng Napoleonic wars subalit nabalik din ito sa mga
Dutch matapos ang digmaan.
30. Netherlands
Dating sinakop ng mga Español ang Netherlands.
Nang lumaya ito nagsimula siyang magpalakas ng
kagamitan sa paglalakbay sa dagat. Dutch ang mga
tawag sa nanainirahan dito.
31. Moluccas
Tinatawag ding Maluku.
Kilala bilang Spice Island
Ito ang lupain na nais marating mg mga
Kanluranin upang makontrol nila ang
kalakalan ng mga pampalasa.
Sa kasalukuyan ito ay, bahagi ng bansang
Indonesia.
32. Dutch East India Company
Itinatag ng pamahalaan ng Netherlands ang Dutch East India Company noong
1602
Layunin nito ay isahin ang mga kompanya na nagpapadala ng paglalayag sa
Asya.
Pinahihintulutan ang Dutch East India Company na magkaroon ng sariling
hukbo na magtatanggol laban sa mga pirata, nagtayo ng mga daungan sa
mga lupaing nasasakop, at makikipagsundo sa lokal ng pinuno ng mga bansa
sa Asya.
Binigyan din ito ng pamahalaan ng Netherlands na manakop ng mga lupain
Nakontrol ng Dutch East India Company Ang Spice Trade sa Timog-Silangang
Asya sa nagpayaman sa bansa ng Netherlands.
33. Mga pampalasa
Mataas na paghahangad at
pangangailangan ng mga kanluranin
sa mga pampalasa ng makukuha sa
Asya tulad ng cloves, nutmeg, at
mace. Halos kasing halaga ng gitno
ang mga pampalasang ito sa
pamilihan ng mga bansa sa Europe.
34. Divide and Rule Policy
Isang paraan ng pananakop kung saan pinag-away-away ng
mananakop ang mga lokal na pinuno o mga naniniraham sa isang
lugar, Ginagamit ng mga mananakop ang isang tribu upang masakop
ang ibang tribo.
sinakop lamang ng mga Dutch ang mga sentro ng kalakalan ng mga
Indones noong 1511.
Ito ang naging pangunahing patakaran ng mga Dutch sa pamumuno
ng Dutch East India Company sa pananakop dahil mas malaki ang
kanilang kikitain at naiiwasan pa nila ang pakikidigma sa mga
katutubong pinuno.
35. Panuto: Gagawa ka ng isang Journal, ihayag mo sa journal ang iyong damdamin
batay sa mga pangayayaring naganap sa Pilipinas sa mga kamay ng mananakop.
Ikaw ba ay natuwa, nalungkot o kaya nanghinayang dahil sa kalupitan na ginawa
nito. Anong aral ang iyong natutuhan na magagamit mo sa hamon ng makabagong
panahon?
36. Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang sumusunod na
katanungan. Piliin ang titik ng tamang sagot at isulat ito sa
iyong kwaderno.
1. Alin sa mga sumusunod ang naglalarawan ng epekto ng
kolonyalismo at imperyalismong Kanluranin sa ekonomiya ng mga
bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya noong ika16 hanggang
ika-19 na siglo?
A. Nagpatayo ng mga simbahan upang maipalaganap ang relihiyong
Kristiyanismo
B. Nagtalaga ng mga banyagang kinatawan upang pamunuan ang
nasakop na bansa
C. Nagpagawa ng mga kalsada at riles ng tren upang mapabilis ang
pakikipagkalakalan
D. Nagpalabas ng mga kautusan upang mapasunod ang mga
katutubong Asyano
37. 2. Alin sa mga bansang ito ang
naghahangad na magkaroon ng kolonya
sa Silangang Asya partikular sa bansang
China?
A. Taiwan B. Portugal C. Macao D. France
3. Ito ay isang patakaran ng isang bansa
na mamamahala ng mga sinakop upang
magamit ang likas na yaman ng mga
sinakop para sa sariling interes.
A. Imperyalismo B. Nasyonalismo C.
Kolonyalismo D. Patriyotismo
38. 4. Maraming pagbabago ang dulot ng kolonyalismo at imperyalismong
Kanluranin sa Asya. Isa dito ay ang pagbabago sa kultura na naging dahilan
sa kawalan ng tunay na pagkakaisa ng mga mamamayang Asyano sa kani-
kanilang bansa. Makikita na may kaugnayan sa mga hamon na nararanasan
ng mga Asyano sa kasalukuyan. Ano ang nararapat na gawin upang maging
bahagi sa paglutas ng nabanggit na suliranin?
A. Sisihin ang mga Kanluraning bansa na nanakop sa mga bansang Asyano
B. Tanggihan ang mga turista na mula sa mga bansa na nanakop noon sa
Asya
C. Magsumikap sa pag-aaral upang hindi maging pabigat sa lipunan
D. Tanggapin ang mga pagbabagong naganap at gamitin para mapaunlad
ang bansa
39. 5. Ano ang mahihinuha mo sa kalagayan ng pamumuhay ng mga Asyano
sa ilalim ng mga mananakop?
A. Ang pagsasaka ay kinontrol ng mga mananakop.
B. Mas napalago ng mga mananakop ang sektor ng agrikultura
C. May kalayaan ang mga bansang Asyano pa pamunuan ang sariling
bansa.
D. Ang mga Asyano ay lubos na binabantayan sa kanilang pagtatrabaho.
6. Ano ang pangunahing dahilan ng mga Espanyol sa pagsakop ng
Pilipinas?
A. Mayaman sa ginto B. May mahusay na daungan C. Mayaman sa yamang
Likas D. Lahat na nabanggit
7. Anong relihiyon ang ipinalaganap ng mga Espanyol sa Pilipinas? A.
Aglipayan B. Protestante C. Budhismo D. Kristiyanismo
40. 8. Kailan unang dumaong sa Isla ng Homonhon si
Ferdinand Magellan? Upang sakupin ang Pilipinas?
A. Febrero 11, 1521 B. Abril 17, 1521 C. Marso 16, 1521 D.
Mayo 18, 1521
9. Ito ay isang paraan ng pananakop na kung saan pinag-
aaway-away ng mga mananakop ang mga lokal na pinuno
o naninirahan sa isang lugar.
A. Divide Policy B. Rule Policy C. Policy D. Divide and Rule
Policy
41. 10. Anu-ano ang mga nangungunang bansang
Kanluranin na nagpapaligsahan sa pagsakop ng
mga lupain sa Asya?
A. France at Netherlands B. Spain at Portugal C.
England at France D. Spain at England
