Siêu âm Doppler động mạch ngoại biên

1. SIÊU ÂM DOPPLER ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN December 5, 2014 1 BS. LÊ THANH LIÊM BS. LÊ THANH LIÊM TRUNG TÂM Y KHOA MEDIC TRUNG TÂM Y KHOA MEDIC

2. NỘI DUNG 1. Bệnh học động mạch ngoại biên. 2. Chỉ định siêu âm Doppler động mạch ngoại biên. 3. Giải phẫu học động mạch ngoại biên: 1. Chi trên. 2. Chi dưới. 4. Kỹ thuật khám siêu âm động mạch ngoại biên: 1. Quy trình khám. 2. Chi trên. 3. Chi dưới. 5. Kiểu dòng chảy động mạch ngoại biên bình thường. 6. Một số bệnh lý và tiêu chuẩn siêu âm chẩn đoán bệnh lý động mạch ngoại biên.

3. I. BỆNH HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN 1. Yếu tố nguy cơ: Có nhiều yếu tố nguy cơ liên quan tới bệnh lý tắc nghẽn động mạch ngoại biên như: tuổi cao, tang huyết áp, đái tháo đường, tang lipid máu, thuốc lá, bệnh lý xơ vữa,… 2. Bệnh học động mạch ngoại biên: Xơ vữa động mạch (atherosclerosis): Là rối loạn toàn thân có thể ảnh hưởng trên tất cả các mạch máu. - Bắt đầu: lắng đọng lipid vi thể ở nội mạc bị tổn thương. - Tiếp theo tạo thành vệt mỡ tập trung. - Sau đó hình thành vỏ sợi bao bọc quanh bề mặt. - Vôi hóa. - Gây hẹp lòng mạch. - Vỡ ra có thể gây lấp mạch.

4. I. BỆNH HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Xơ vữa động mạch

5. I. BỆNH HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN 2. Bệnh học động mạch ngoại biên: Phình mạch (aneurysmal disease): là to khu trú của lòng mạch với đường kính lớn hơn 1,5 lần so với bình thường. Có 2 loại: •Phình mạch thật: - Bảo tồn 3 lớp của thành mạch. - Yếu tố nguy cơ như tuổi trên 60, nam giới, xơ vữa, yếu tố gia đình, COPD, yếu tố di truyền, viêm mạch, sau hẹp, chấn thương lập lại,… •Phình mạch giả: - Rách một phần hay toàn bộ các lớp của thành mạch. - Có nguy cơ vỡ cao hơn phình mạch thật. - Nguyên nhân hầu hết do lỗi kỹ thuật (như chụp quang mạch hay sinh thiết qua da,…) và do vết thương xuyên thấu, đè ép.

6. I. BỆNH HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Phình mạch

7. I. BỆNH HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN 2. Bệnh học động mạch ngoại biên: Viêm mạch máu (vasculitis): Là bệnh lý viêm của thành mạch không rõ nguyên nhân, có nhiều loại: •Viêm mạch Takayasu: -Liên quan tới động mạch chủ, các nhánh lớn của nó và động mạch phổi. -Nguyên nhân không rõ, có thể liên quan cơ chế tự miễn. -Bệnh thường xãy ra ở nữ từ 20-30 tuổi. -Bệnh còn được biết đến như bệnh không mạch, hẹp hoặc tắc đoạn gần động mạch dưới đòn hoặc động mạch cảnh chung.

8. I. BỆNH HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN 2. Bệnh học động mạch ngoại biên: Viêm mạch máu (vasculitis): •Viêm động mạch tế bào khổng lồ: -Do sự xâm nhập tế bào khổng lồ vào các lớp của thành mạch. -Có thể gây hẹp động mạch chi (chi trên nhiều hơn chi dưới). -Các động mạch thường bị tổn thương là đoạn xa động mạch dưới đòn, động mạch nách và đoạn gần động mạch cánh tay.

9. I. BỆNH HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN 2. Bệnh học động mạch ngoại biên: Viêm mạch máu (vasculitis): •Bệnh buerger: -Là viêm nghẽn tắc mạch (thromboangitis obliterans) do mãnh vụn các tế bào viêm gây tắc lòng mạch. -Thường liên quan tới các mạch máu trung bình và nhỏ. -Thường xảy ra ở nam dưới 50 tuổi, hút thuốc lá nhiều. -Thường các lớp thành mạch còn nguyên. -Chẩn đoán được nghỉ tới khi có tắc mạch máu nhỏ ở bệnh nhân không có bệnh tiểu đường.

10. I. BỆNH HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Bệnh buerger

11. I. BỆNH HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN 2. Bệnh học động mạch ngoại biên: •U mạch máu (hemangiomas), Dị dạng mạch máu (vascular malformation), Dò động tĩnh mạch (arterovenous fistular). •Rối loạn do co thắt (vasospastic disorders): hội chứng Raynaud là rối loạn co thắt mạch thường gặp nhất. Raynaud nguyên phát là trạng thái co thắt có thể hồi phục của các tiểu động mạch. Triệu chứng xảy ra khi lạnh. Raynaud thứ phát là tình trạng co thắt mạch xảy ra giống bệnh hệ thống. •Lấp động mạch (arterial embolism): lấp mạch chi do mảng xơ vữa, biểu hiện vùng da khu trú đổi màu và đau ngón chân. •Bệnh lý nang thành mạch (adventitial cystic disease): là rối loạn động mạch khu trú, trong đó tụ dịch trong thành mạch làm ảnh hưởng lòng mạch máu.

12. I. BỆNH HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN 3. Triệu chứng thường gặp: •Đi lặc (Claudication): - Là triệu chứng đau hoặc khó chịu của vùng cơ đùi hoặc cẳng chân hoặc vùng mông khi đi lại. - Giảm đau khi ngừng vận động và ngồi nghỉ. •Đau khi không vận động: - khi thiếu máu trầm trọng. - Tư thế ngồi bệnh nhân thấy dễ chịu hơn do ảnh hưởng của trọng lực. - Khoảng 25% bệnh nhân có triệu chứng di lặc diễn tiến tới có triệu chứng đau khi không vận động. •Dấu hiệu thực thể: da chi nhợt nhạt (thay đổi màu da theo tư thế), mạch đập giảm, loét do thiếu máu, hoại tử,…

13. II. CHỈ ĐỊNH SIÊU ÂM DOPPLER ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN. 1. Đánh giá các bệnh nhân có triệu chứng đi lặc, đau khi nghỉ ngơi nghi do thiếu máu hoặc loét nghĩ do nguyên nhân động mạch (Arterial ulceration). 2. Đánh giá và theo dõi bệnh nhân đã biết có bệnh lý động mạch. 3. Đánh giá trước các thủ thuật can thiệp. 4. Theo dõi để đánh giá các yếu tố kỹ thuật sau thủ thuật can thiệp như tạo hình mạch máu, đặt cầu nối,... 5. Theo dõi các cầu nối để tầm soát hẹp hoặc diễn tiến bệnh lý ảnh hưởng tính thông thoáng của mãnh ghép hoặc cầu nối. 6. Đánh giá phình mạch, giả phình, dò động – tĩnh mạch, hoặc các cầu nối trong lọc thận. 6. Đánh giá chấn thương động mạch. Chống chỉ định và giới hạn rất ít, thường là: có bó bột, bang, vết loét vùng khảo sát.

14. III. GIẢI PHẪU HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN 1. CHI TRÊN: • Các động mạch chi trên đi kèm với các tĩnh mạch. Đi kèm với tĩnh mạch đơn độc vị trí dưới đòn và nách, đi kèm với tĩnh mạch kép vị trí cánh tay và phần xa. • Động mạch dưới đòn chui qua khe sườn đòn ở điểm giữa bờ sau xương đòn thì đổi tên thành động mạch nách (d=6,36mm), đến bờ dưới cơ ngực lớn thì đổi tên thành động mạch cánh tay, đi xuống vùng cánh tay. • Động mạch cánh tay đi tiếp trong ống cánh tay, trong rãnh nhị đầu trong, đến dưới nếp khuỷu 3cm thì chia làm hai ngành cùng là động mạch quay và động mạch trụ. • Hai động mạch này đi xuống cổ tay, bàn tay và cuối cùng tạo thành cung động mạch gan tay nông và cung động mạch gan tay sâu.

15. III. GIẢI PHẪU HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN 1. CHI TRÊN:

19. 2. CHI DƯỚI: • Các động mạch sâu của chi dưới chạy dọc theo tĩnh mạch. • Động mạch đùi chung bắt đầu từ dây chằng bẹn và chạy khoảng 4-6 cm và chia đôi thành động mạch đùi nông và sâu. Nhánh động mạch đùi sâu cấp máu cho vùng đầu xương đùi và các cơ sâu vùng đùi. • Động mạch đùi nông tiếp tục chạy xuống mặt trong đùi ở độ sâu 4 đến 8 cm tới ống cơ khép, đi qua ống cơ khép và ra khỏi ống cơ khép thành động mạch khoeo. • Động mạch khoeo đi phía sau đầu gối, là cấu trúc nằm sâu nhất trong hố khoeo, cho các nhánh nhỏ và tận cùng bằng hai nhánh lớn là động mạch chày trước và chày sau. III. GIẢI PHẪU HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN

20. 2. CHI DƯỚI: • Động mạch chày trước vào khoang trước cẳng chân, qua khớp cổ chân thành động mạch mu chân, đi đến kẽ ngón một và hai. Đoạn nền xương bàn một cho nhánh động mạch cung nối với nhánh gan chân ngoài của động mạch chày sau. • Động mạch chày sau đến phía sau mắt cá trong thì chia hai nhánh tận là động mạch gan chân ngoài và động mạch gan chân trong. Động mạch mác tách ra từ động mạch chày sau khoảng 2,5 cm dưới bờ dưới cơ khoeo. • Đường kính các động mạch chi dưới ở người Việt Nam: • Động mạch đùi: nam =6,5-7mm, nữ = 5,5-6mm. • Động mạch đùi sâu: d=4,6-5mm • Động mạch khoeo: d=4,5-5,5mm • Động mạch chày trước và sau: d=2,5-3 mm III. GIẢI PHẪU HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN

21. 2. CHI DƯỚI: III. GIẢI PHẪU HỌC ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN

26. IV. KỸ THUẬT KHÁM SIÊU ÂM ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN 1. QUY TRÌNH KHÁM: • Bệnh nhân nghỉ ngơi 5 phút trước khi đánh giá hẹp. • Khai thác bệnh sử và triệu chứng thực thể. • Dung siêu âm thang xám (B – Mode): phát hiện mảng xơ vữa, vôi hóa hoặc các tổn thương quanh mạch máu. • Dùng Doppler màu để phát hiện nhanh chóng tổn thương khu trú. Dùng Doppler màu để hướng dẫn Doppler phổ. • Khảo sát Doppler phổ ở các vị trí thường quy và những vị trí phát hiện bất thường trên Doppler màu. • Thiết lập chẩn đoán dựa theo các tiêu chuẩn.

27. IV. KỸ THUẬT KHÁM SIÊU ÂM ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN 2. CHI TRÊN • Khảo sát đoạn gần động mạch dưới đòn bằng cách hướng đầu dò xuống dưới tại cửa sổ trên khớp ức đòn. • Khảo sát động mạch nách dọc bên trong đoạn gần cánh tay. • Khảo sát động mạch cánh tay dọc xuống hố khuỷu và khảo sát động mạch quay, động mạch trụ dọc tới cổ tay, đôi khi thấy các nhánh nhỏ ở bàn tay. • Hầu hết mối quan tâm của lâm sàng trong khảo sát động mạch chi trên là trực tiếp khảo sát chỗ hẹp khu trú do nhiều nguyên nhân như: hội chứng đáy cổ - ngực (thoracic outlet syndrome), tắc động mạch gốc do thuyên tắc hoặc lấp mạch, giả phình động mạch, biến chứng sau đặt catheter, đánh giá cầu nối trong lọc máu.

28. IV. KỸ THUẬT KHÁM SIÊU ÂM ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN 2. CHI TRÊN • Hội chứng đáy cổ - ngực có thể gây ra hẹp động mạch dưới đòn do cánh tay để ở vị trí gây triệu chứng, thường ở tư thế dạng quá độ. Thường có sự kết hợp giữa hội chứng này với lấp mạch động mạch xa. • Các trường hợp tắc đoạn gần có thể liên quan tới viêm mạch. • Tắc mạch chi trên có thể do biến chứng của thông tim, có thể khảo sát bằng siêu âm màu và duplex. Đánh giá phù nề mô mềm tại vị trí bọc lộ động mạch và phân biệt khối máu tụ với giả phình động mạch.

29. IV. KỸ THUẬT KHÁM SIÊU ÂM ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN 3. CHI DƯỚI: • Cần khám ở cả hai tư thế nằm ngữa và nằm xấp. • Nằm ngữa, khảo sát tầng chậu, đùi, cẳng chân trước và lưng bàn chân 2 bên. Nằm xấp, khảo sát tầng khoeo và cẳng chân sau hai bên. • Tầng chậu đùi: lần lượt khảo sát các động mạch: chậu chung, chậu ngoài, đùi sâu, đùi nông (đoạn gần và đoạn xa). • Tầng cẳng chân trước: khảo sát động mạch chày trước (đoạn gần và đoạn xa) và động mạch mu chân. • Tầng khoeo và cẳng chân sau: khảo sát động mạch khoeo, động mạch chày sau (đoạn gần và đoạn xa) và động mạch mác (đoạn gần và đoạn xa).

30. V. KIỂU DÒNG CHẢY ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN • Phổ Doppler của động mạch ngoại vi bình thường có dạng sóng ba pha (triphasic pattern), cả chi trên và chi dưới. Đây là dạng phổ kháng lực cao gây ra bởi cơ của các chi lúc nghỉ. • Sóng ba pha bao gồm: (1)Tăng vận tốc đầu tâm thu. (2) Tiếp theo là giai đoạn ngắn của dòng chảy ngược tiền tâm trương. (3)Trở lại dòng chảy hướng tới vào thì tâm trương vận tốc thấp. • Biên độ của sóng tâm trương rất thay đổi, biến mất khi co mạch do lạnh, tăng biên độ khi được sưởi ấm hoặc sau vận động. • Vận tốc đỉnh tâm thu thay đổi dọc theo động mạch: động mạch đùi chung khoảng 100 cm/giây, động mạch khoeo khoảng 70 cm/giây, động mạch chày - mác khoảng 40 đến 50 cm/giây.

31. V. KIỂU DÒNG CHẢY ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN

32. V. KIỂU DÒNG CHẢY ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN

33. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Hẹp và tắc động mạch: •Tính chính xác của siêu âm gần 90% trong phân biệt tắc và không tắc động mạch ngoại biên và 85% trong chẩn đoán hẹp. •Độ chính xác cao nhất ở động mạch đùi, khoeo và thấp hơn đối với động mạch cẳng chân và động mạch mác. •Chẩn đoán dựa vào sự thay đổi kiểu dòng chảy trên siêu âm Doppler phổ duplex.

34. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Hẹp và tắc động mạch: •Giảm hoặc mất dòng chảy ngược tiền tâm trương ở phía xa chỗ hẹp. Tăng vận tốc tâm trương tỉ lệ với mức độ hẹp. Dạng này thường thấy ở đoạn xa vị trí tắc hay hẹp nặng. •Vận tốc tâm thu không bị ảnh hưởng bởi dãn mạch phía xa. •Tại vị trí hẹp, Doppler phổ cho thấy sự tăng vận tốc đỉnh tâm thu hoặc gây hiện tượng vượt ngưỡng màu. •Sự di chuyển máu phía xa chỗ hẹp trở nên mất tổ chức, tạo hình ảnh dòng chảy xoáy trên siêu âm Doppler màu, cũng như dấu hiệu xóa cửa sổ phổ trên siêu âm duplex.

35. Hẹp và tắc động mạch: •Tóm lại, Khi hẹp nặng sẽ có các biểu hiện như sau: • Trước hẹp: dòng chảy bình thường, dòng chảy kháng lực cao. • Tại hẹp: vận tốc đỉnh tâm thu tăng tương ứng với mức độ hẹp. Phần sóng tâm trương tùy thuộc vào tình trạng của động mạch phía xa. Vị trí có vận tốc đỉnh tâm thu tăng gấp đôi tương ứng với vị trí hẹp hơn 50% đường kính lòng mạch. • Sau hẹp: vận tốc tâm thu bằng hoặc thấp hơn vị trí trước hẹp. Thường thấy kiểu dòng chảy tăng chậm, biên độ thấp và kháng lực thấp (tardus parvus). VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN

36. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Hẹp và tắc động mạch:

37. Hẹp và tắc động mạch: •Tiêu chuẩn chẩn đoán hẹp động mạch chi dưới. Phần trăm hẹp Phổ trước hẹp Phổ tại chỗ hẹp Phổ sau hẹp 00-50% Ba pha PSV <180cm/s và/hoặc ↑<100% -(±) Phổ đảo ngược 51-75% Ba pha PSV >180cm/s và/hoặc ↑>100% -Phổ đảo ngược -(±) Dòng chảy rối 76-99% Ba pha PSV >180cm/s và/hoặc ↑>250% -Dòng chảy rối 100% Giảm biên độ Không có phổ -Sóng biên độ thấp của tuần hoàn bàng hệ. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN

38. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Hẹp và tắc động mạch: •Tiêu chuẩn chẩn đoán hẹp động mạch chi dưới.

39. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Hẹp nặng Dòng chảy phía xa chỗ tắc

40. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN

41. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Hẹp và tắc động mạch: •Tiêu chuẩn chẩn đoán tái hẹp sau khi làm bypass: •PSV ≤ 45cm/s. •PSV > 250cm/s. •Thay đổi tỷ lệ PSV > 2,5 lần.

42. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN

43. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Rò động – tĩnh mạch: •Có thể do bẩm sinh hoặc do lỗi của điều trị. Rò bẩm sinh là sự thông thương bất thường giữa động mạch và tĩnh mạch dãn to. Rò do lỗi của điều trị có thể xảy ra sau các thủ thuật đặt catheter động mạch hoặc tĩnh mạch hoặc do tổn thương xuyên thấu. •Sự thông thương có thể thấy tia máu. Tĩnh mạch dãn to so với đối bên và dòng chảy bên trong bị động mạch hóa. Cần tránh nhầm lẫn với khối máu tụ đè lên tĩnh mạch.

44. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Rò động – tĩnh mạch:

45. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Giả phình mạch: •Sự hiện diện của dòng chảy trong khối u dạng nang sát động mạch cho phép nghĩ tới giả phình động mạch. •Giả phình động mạch: xảy ra sau các thủ thuật đặt catheter động mạch hoặc tĩnh mạch hoặc do tổn thương xuyên thấu. •Dạng chảy xoáy điển hình hoặc dấu hiệu ‘yin-yang’ thấy trong khối phình. •Cổ túi giả phình có khẩu kính nhỏ, có dạng một đường thông nối giữa động mạch và túi phình. •Dấu hiệu “To and Fro” được xác định trên siêu âm duplex. Thành phần “To” tạo bởi dòng chảy trong tâm thu do sự dãn to của túi phình. Thành phần “Pro” trong tâm trương do máu chảy ngược vào trong động mạch.

46. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Giả phình mạch:

47. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Phình động mạch: •Thường xảy ra ở động mạch khoeo hoặc đoạn xa động mạch đùi nông. •Siêu âm trở thành tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán phình. •Không có tiêu chuẩn về kích thước túi phình. •Siêu âm có thể thấy cả thành mạch, huyết khối và lòng mạch, có thể dùng để theo dõi. •Các phình động mạch ngoại biên lớn hơn hoặc bằng 2 cm thường có chỉ định phẫu thuật. Chỉ định tuyệt đối phẫu thuật phình động mạch khi có lấp mạch phía xa do huyết khối, không cần xem kích thước phình.

48. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Phình động mạch:

49. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Nang ngoại mạc mạch máu (Cystic Adventitial Disease): •Là cấu trúc nang nhầy hình thành ở lớp ngoại mạc mạch máu, có thể đơn độc hoặc đa ổ, có hoặc không có vách ngăn. Cấu trúc nang khi lớn lên sẽ chèn ép gây hẹp lòng động mạch. •Thường gặp ở động mạch đoạn gần khớp, hiếm gặp ở tĩnh mạch. 90% trường hợp xãy ra ở động mạch khoeo. •Điều trị triệt để bằng phẫu thuật. có thể điều trị tạm thời bằng chọc hút dưới hướng dẫn của siêu âm.

50. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Nang ngoại mạc mạch máu (Cystic Adventitial Disease):

51. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Hội chứng đánh bẫy động mạch khoeo (Popliteal Artery Entrapment Syndrome – PAES): •Được mô tả lần đầu vào năm 1879 bởi một sinh viên y khoa (T.P. Anderson) ở Edinburgh. •Hội chứng này được hình thành do mối liên quan bất thường giữa động mạch khoeo và cơ bụng chân hoặc hiếm hơn là dãy xơ bất thường hoặc cơ khoeo. •Bệnh nhân thường trẻ (60% < 30 tuổi), Nam / Nữ = 15/1, thường gặp hai bên (50% trường hợp). •Vận động viên trẻ có cơn đau cách hồi thì đến 60% trường hợp là do PAES. •Khám lúc nghỉ, mạch cẳng chân rõ, dùng nghiệm pháp gấp cổ chân sẽ thấy mạch cẳng chân giảm hoặc biến mất.

52. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Hội chứng đánh bẫy động mạch khoeo (Popliteal Artery Entrapment Syndrome – PAES): •PAES được chia làm 6 type: •Type I: đầu trong của cơ bụng chân bám bình thường ở phía trong, động mạch khoeo đi vòng vào trong và chui xuống dưới cơ. •Type II: đầu trong của cơ bụng chân bám lệch ngoài, động mạch khoeo có hướng đi bình thường nhưng băng qua phía trong và chui xuống dưới cơ. •Type III: động mạch khoeo có hướng đi bình thường nhưng bị chèn ép bởi một nhánh phụ của đầu trong cơ bụng chân. •Type IV: động mạch khoeo có hướng đi bình thường nhưng bị chèn ép bởi một dãy xơ bất thường hoặc cơ khoeo. •Type V: bao gồm cả 4 type trên nhưng không chỉ động mạch và mà cả tĩnh mạch cũng bị chèn ép. •Type VI: giải phẫu trám khoeo bình thường nhưng động mạch vẫn bị chèn ép do cơ bụng chân phì đại (gặp ở vận động viên thể lực).

53. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Hội chứng đánh bẫy động mạch khoeo (Popliteal Artery Entrapment Syndrome – PAES):

54. VI. MỘT SỐ BỆNH LÝ VÀ TIÊU CHUẨN SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ ĐỘNG MẠCH NGOẠI BIÊN Hội chứng đánh bẫy động mạch khoeo (Popliteal Artery Entrapment Syndrome – PAES): •Chẩn đoán siêu âm PAES: • Siêu âm Doppler màu động mạch khoeo: thấy hiện tượng Aliasing. • Doppler phổ cho phổ hẹp. • Độ hẹp tăng lên khi bệnh nhân làm nghiệm pháp co chân. •Biến chứng: phình mạch sau hẹp, huyết khối do tồn thương thành mạch, tắc mạch do huyết khối.

55. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. C.M.Rumacket al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition.2005. 2. W. Schaberle. Ultrasonography in Vascular Diseases. 2005. 3. Lonnie B. Wright, MD et al. Popliteal Artery Disease: Diagnosis and Treatment. RadioGraphics 2004;24:467-479 4. D. A. Elias et al. Clinical Evaluation and MR Imaging Features of Popliteal Artery Entrapment and Cystic Adventitial Disease. AJR2003; 180:627-632.

56. Thank you !

Siêu âm Doppler động mạch ngoại biên

Siêu âm Doppler động mạch ngoại biên

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Similar a Siêu âm Doppler động mạch ngoại biên

Similar a Siêu âm Doppler động mạch ngoại biên(20)

Mais de DQucMinhQun

Mais de DQucMinhQun(12)

Siêu âm Doppler động mạch ngoại biên