3. Δήλωση του Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας
Ο Ασωπός αποτελεί μεγάλο πρόβλημα, που έχει λάβει εδώ και δεκαετίες εθνικές διαστάσεις και έχει γίνει
συνώνυμο της περιβαλλοντικής ρύπανσης στη χώρα. Παράλληλα είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα
στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Η άτυπη βιομηχανική υπερσυγκέντρωση στη Βοιωτία στα όριά της
με την Αττική, χωρίς βασικές δημόσιες υποδομές και οργάνωση, έχει συσσωρεύσει πολλαπλά δυσμενή
περιβαλλοντικά αποτελέσματα για την ευρύτερη περιοχή και την εικόνα της χώρας, πλήττοντας εκτός από το
περιβάλλον και την ίδια την ανάπτυξη.
Σε ένα οικονομικό περιβάλλον εχθρικό προς την επιχειρηματικότητα, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας βουτάει
στα βαθιά και παίρνει το δικό της ρίσκο, όχι μόνο για την εξυγίανση του Ασωπού αλλά και για τη δημιουργία
συνθηκών ανάπτυξης επιχειρήσεων, εμπορίου, τουρισμού και θέσεων εργασίας. Στόχος είναι η μετατροπή
ενός εθνικού περιβαλλοντικού προβλήματος σε ευκαιρία για ολόκληρη την περιφέρεια και τη χώρα.
Από το 2015 µπήκαµε στον δρόµο της συνεννόησης και της µάχης για την εξυγίανση και την ανάπτυξη του
Ασωπού. Είναι ένα στοίχηµα εθνικής σημασίας με επίκεντρο τη Στερεά Ελλάδα και πρέπει να το κερδίσουµε
όλοι µαζί. Επί πολλά χρόνια, είχαμε πέσει κι εμείς, ως κοινωνία, θύματα των διλημμάτων μεταξύ δημοσίου και
ιδιωτικού συμφέροντος. Σήμερα, το δίλημμα αυτό δεν υφίσταται. Μοναδική προτεραιότητα αποτελεί η υγεία
των πολιτών και η δημιουργία ενός άλλου δρόμου που οδηγεί σε έναν Ασωπό που θα γίνει πηγή ζωής, υγείας,
φυσικού κάλλους και θα δώσει ευκαιρία υγιούς επιχειρηματικής δραστηριότητας. Έχουμε πορεία μπροστά
μας, για την αντιμετώπιση κάθε εμποδίου που προκύπτει, αλλά αυτή τη φορά αποφασίσαμε όλοι μαζί να
πάρουμε τη τύχη του Ασωπού στα χέρια μας και όλοι μαζί θα πετύχουμε τον στόχο.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι οι συνεργασίες που έχουν αναπτυχθεί με επιστημονικούς φορείς, όπως
μεταξύ άλλων ο Δημόκριτος και το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, για τη δημιουργία του
Παρατηρητηρίου Υγείας, του Παρατηρητηρίου Περιβάλλοντος, του Επιχειρηματικού Πάρκου αλλά και δράσεις
ευαισθητοποίησης.
Η πρωτοβουλία μας στοχεύει στην ολοκληρωμένη αντιµετώπιση, µε σκοπό τον εντοπισµό των εστιών της
ρύπανσης, την περιβαλλοντική εξυγίανση της περιοχής, τη χωροταξική πολεοδοµική οργάνωση της άτυπης
βιοµηχανικής συγκέντρωσης, τη διαρκή μείωση των επιπτώσεων στην υγεία των κατοίκων της περιοχής και
τη συνεχή παρακολούθηση και αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων μέσω της δηµιουργίας του
παρατηρητηρίου περιβάλλοντος. Ας αναλάβουµε όλοι επιτέλους τις ευθύνες µας για το παρελθόν και κυρίως
για το µέλλον.
Κώστας Μπακογιάννης

4. Επεξήγηση Ακρωνυμίων
ΑΒΣ: Άτυπη Βιομηχανική Συγκέντρωση
ΑΕΠ: Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
ΑΠΑ: Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία
ΔΕΥΑ: Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης - Αποχέτευσης
ΕΑΒ ΑΕ: Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία Ανώνυμος Εταιρεία
ΕΔΔΔ: Επιτροπή Δημόσιας και Διαρκούς Διαβούλευσης
ΕΕΛ: Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων
ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ: Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος»
ΕΚΤ: Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο
ΕΠΑΝΕΚ: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία»
ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη»
ΕΣΠΑ: Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης
ΕΤΠΑ: Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης
ΚΕΠΠΕ: Ειδικό Κλιμάκιο Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος
ΛΑΠ: Λεκάνη Απορροής
ΟΣΣΠ: Ολοκληρωμένο Στρατηγικό Σχέδιο Παρεμβάσεων
ΟΧΕ: Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση
ΠΕ: Περιφερειακή Ενότητα
ΠΕΠ: Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
ΠΣΤΕ: Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας
ΠΥΣΤΕΤ: Παρατηρητήριο και Κέντρο Προαγωγής Υγείας Στερεάς Ελλάδας στον Δήμο Τανάγρας
ΣΒΣΕ: Σύνδεσμος Βιομηχανιών Στερεάς Ελλάδας
ΣΤΕ: Συμβούλιο της Επικρατείας
ΤΣ: Ταμείο Συνοχής
ΥΠΕ: Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας
ΧΑΔΑ: Χώρος Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων
ΧΟΔΒΑ: Χώρος Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Βιομηχανικών Αποβλήτων

5. 1. Εισαγωγή σελ.6
2. Σύντομη επισκόπηση της υφιστάμενης κατάστασης σελ.8
2.1. Οικονομική δραστηριότητα σελ.8
2.2. Ασωπός ποταμός - περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις σελ.10
2.3. Βασικές αιτίες περιβαλλοντικών & κοινωνικών «πιέσεων» σελ.15
2.4. Προκλήσεις και δυνατότητες σελ.16
3. Πρωτοβουλίες και ενέργειες της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας σελ.18
3.1. Χρονικό πρωτοβουλιών και ενεργειών ΠΣΤΕ σελ.20
3.2. Αποτελέσματα δημόσιας διαβούλευσης & άλλων πρωτοβουλιών της
ΠΣΤΕ σελ.23
4. Το «Ολοκληρωμένο Στρατηγικό Σχέδιο Παρεμβάσεων» -
Αξιοποίηση του εργαλείου της ΟΧΕ σελ.25
4.1. Πλαίσιο στρατηγικής και αρχιτεκτονική της ΟΧΕ σελ.26
4.2. «Λειτουργική οριοθέτηση» της περιοχής παρέμβασης σελ.28
4.3. Ενδεικτικές παρεμβάσεις ανά Άξονα Προτεραιότητας σελ.30
4.4. Ενδεικτικό Χρηματοδοτικό σχήμα – Κατανομή πόρων δημόσιας
χρηματοδότησης και μόχλευσης ιδιωτικών κεφαλαίων σελ.33
4.5. Επόμενα βήματα / Ενέργειες σελ.37
5. Μηχανισμός Διακυβέρνησης σελ.38
Υπόμνημα σελ.40
Πηγές σελ.41
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

6. Η εξέλιξη της βιομηχανικής και λοιπής
οικονομικής δραστηριότητας στην περιοχή του
Ασωπού ποταμού συμπυκνώνει διαχρονικά και
διαρθρωτικά προβλήματα στον αναπτυξιακό
σχεδιασμό της χώρας. Στην περίπτωση του
Ασωπού οι περιβαλλοντικές και κοινωνικές
συνέπειες της αποσπασματικής και κοντόθωρης
αναπτυξιακής νοοτροπίας είναι σοβαρότατες,
αναδεικνύοντας πλήρως την ανάγκη να
μεταβούμε σε μια εντελώς διαφορετική
αναπτυξιακή τροχιά, η οποία αναγνωρίζει στην
περιβαλλοντική και κοινωνική αναβάθμιση
(αειφορία, και κοινωνική συμπερίληψη) ισχυρά
και κυρίως μακροπρόθεσμα αναπτυξιακά
χαρακτηριστικά.
Το θέµα του Ασωπού δεν αφορά µόνο τη
Στερεά Ελλάδα, αλλά ολόκληρη τη χώρα.
Ο ποταµός έχει µετατραπεί σε παράγοντα
υποβάθµισης για την ευρύτερη περιοχή που
τον περιβάλλει. Εδώ και χρόνια είναι ένα από
τα µεγαλύτερα ανοικτά ζητήµατα, µε σοβαρές
επιπτώσεις στο περιβάλλον, την ποιότητα ζωής
των κατοίκων, αλλά και την τοπική οικονοµία.
Τα βαρέα µέταλλα και οι εν γένει εκποµπές
αποτελούν µια µόνιµη απειλή για την υγεία των
κατοίκων, ενώ τα βοιωτικά γεωργικά προϊόντα
κατασυκοφαντούνται και χάνουν την αξία τους.
Οι εµπλεκόµενες δηµόσιες αρχές, οι οικολογικές
και άλλες οργανώσεις και κινήµατα, οι ΟΤΑ
αλλά και οι εγκατεστηµένες επιχειρήσεις και οι
σύνδεσµοί τους, έχουν καταβάλλει διαχρονικά
σηµαντικές προσπάθειες για την άρση των
αρνητικών παραµέτρων που έχουν καταγραφεί
σε διάφορες µελέτες και έρευνες, χωρίς ωστόσο
αυτές οι προσπάθειες να έχουν καρποφορήσει.
Το θέµα δεν αντιµετωπίστηκε ποτέ ουσιαστικά,
για διάφορους λόγους, αλλά κυρίως εξαιτίας του
ελλείµµατος πολιτικής βούλησης και ρεαλιστικού
σχεδιασµού.
Το νοµικό πλαίσιο για τα όρια των ρύπων
και τις περιβαλλοντικές υποχρεώσεις των
επιχειρήσεων άργησε να θεσµοθετηθεί στη
χώρα µας, αφού θεσπίστηκε όταν είχε ήδη
γίνει το κακό. Είχε όµως ως αποτέλεσµα
τον περιορισµό και εν τέλει τη διακοπή της
τροφοδότησης του υδροφόρου ορίζοντα µε
βαρέα µέταλλά και άλλους ρύπους και ειδικά
µε εξασθενές χρώµιο. Οι τακτικοί έλεγχοι των
αρχών της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας
δείχνουν πως οι βιοµηχανίες στην πλειοψηφία
τους συµµορφώθηκαν και δεν χρησιµοποιούν
πλέον εξασθενές χρώµιο στην παραγωγική
τους διαδικασία. Η πολυετής όµως ασύδοτη
δραστηριότητα δηµιούργησε συσσώρευση
της ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα, που
φαίνεται να παραµένει.
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
6

7. Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας
αναγνωρίζοντας την έκταση,
το βάθος, την κρισιμότητα
και τις πολλαπλές διαστάσεις
του «προβλήματος» του
Ασωπού, έχει αναπτύξει
σχετικές πρωτοβουλίες για
την αντιμετώπισή του, ήδη
από τις αρχές του 2015. Το
«πρόβλημα» του Ασωπού έχει
χαρακτηρισθεί ως σύνθετο
πρόβλημα, με περιβαλλοντική,
χωροταξική, κοινωνική
και, εντέλει, αναπτυξιακή
διάσταση. Αντίστοιχη αυτής
της πολυπλοκότητας του
προβλήματος οφείλει να είναι
και η βιώσιμη αντιμετώπιση
του, η οποία χαρακτηρίζεται ως
«ολοκληρωμένη», λαμβάνοντας
υπόψη τις κρίσιμες εισροές, τις
διαστάσεις, τις ιδιαιτερότητες
και τις αδυναμίες που
διαμορφώνουν το «πρόβλημα»
του Ασωπού διαχρονικά.
7

8. ΣΥΝΤΟΜΗ
ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ
ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
2.1. Οικονομική δραστηριότητα
Οι περιοχές της νότιας Βοιωτίας και της δυτικής
Εύβοιας στη Στερεά Ελλάδα χαρακτηρίζονται από
συγκέντρωση μεγάλου αριθμού μεταποιητικών
μονάδων με τη μορφή άτυπων βιομηχανικών
συγκεντρώσεων με απουσία κοινών υποδομών
και δικτύων. Σε αυτήν εντάσσεται η Λεκάνη
Απορροής (ΛΑΠ) του Ασωπού ποταμού (GR25)
με έκταση 1.362 τ.χ.
Ο Ασωπός ποταμός πηγάζει από τον Ελικώνα
και τον Κιθαιρώνα, διασχίσει τη Βοιωτία και
την Αττική και συγκεκριμένα το Συκάμινο, τον
Ωρωπό, το Σχηματάρι και τα Οινόφυτα, ενώ
εκβάλλει στον Ευβοϊκό Κόλπο. Είναι κοινή
αντίληψη και πραγματικότητα ότι ο Ασωπός
-και ο παραπόταμός του Θερμιδώνας- έχουν
μολυνθεί από τα ακατέργαστα λύματα που
διοχετεύουν οι βιομηχανίες που βρίσκονται στην
περιοχή, στο πλαίσιο πολιτικών προσέλκυσης
βιομηχανικών δραστηριοτήτων στην ευρύτερη
περιοχή των Οινοφύτων, χωρίς προϋποθέσεις,
όρια και ελέγχους των παραγωγικών
δραστηριοτήτων, επί σειρά ετών.
Η εξέλιξη των μεταφορικών συστημάτων, η
γειτνίαση προς την αγορά της Αττικής, η φθηνή
γη και η εξάρτησή εξαγωγικών δραστηριοτήτων
από την Αττική, δημιούργησε διαχρονικά
έναν σημαντικό μεταποιητικό και παραγωγικό
πυλώνα στην περιοχή με τη μορφή της «Άτυπης
Βιομηχανικής Συγκέντρωσης» (ΑΒΣ). Στην ΠΕ
Βοιωτίας έχουν καταγραφεί 17 ΑΒΣ με έκταση
43.917 στρέμματα εκ των οποίων οι τρεις στη
ΛΑΠ Ασωπού. Από άποψη συγκέντρωσης
επιχειρηματικών μονάδων η ΑΒΣ ΛΑΠ Ασωπού
είναι η μεγαλύτερη στην Ελλάδα (η τρίτη κατά
σειρά στην Ελλάδα από άποψη έκτασης μετά τις
ΠΕ Δυτικής Αττικής και Θεσσαλονίκης).
Το ΑΕΠ της ΠΣΤΕ είναι το 4,4% του ΑΕΠ της
Χώρας και της ΠΕ Βοιωτίας είναι το 1,5% του
ΑΕΠ της Χώρας (ΕΛΣΤΑΤ, 2012). Τα ποσοστά
σε όρους ΑΠΑ είναι αντίστοιχα 4,6% και 1,4%.
Η εξαγωγές της ΠΣΤΕ ανέρχονται στο 4,8% των
συνολικών εξαγωγών της Χώρας. Από αυτές
το 72,4% προέρχεται από τις επιχειρήσεις της
ΠΕ Βοιωτίας. (Ινστ. Εξαγ. 2015). Το 85% των
εξαγωγών προέρχεται από τρεις κλάδους
(Μέταλλα 51,0%, Χημικά πλαστικά 18,0% και
τρόφιμα 16,0%).
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην περιοχή
μετακινούνται καθημερινά πάνω από 15.000
εργαζόμενοι από ένα ευρύ πεδίο περιοχών που
εκτείνονται από την Κόρινθο, την Αττική, το Βόλο
και τη Λάρισα. Η απασχόληση στο Δευτερογενή
Τομέα στην ΠΕ Βοιωτίας είναι πολύ υψηλότερη
από την αντίστοιχη απασχόληση στη Χώρα.
2.
8

9. Σχήμα 2.1 Στοιχεία οικονομικής δραστηριότητας
9

10. 2.2. Ασωπός ποταμός -
Περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις
Βασικά χαρακτηριστικά του ποτάμιου
συστήματος του Ασωπού είναι τα εξής :
• Έχει φυσική διατομή σε όλο του το μήκος
• Το φυσικό του στοιχείο έχει υποστεί
σημαντικές αλλοιώσεις, τόσο από τη ρύπανσή
του με βιομηχανικά και αστικά απόβλητα, όσο
και από τη ρίψη μπαζών και επιχωματώσεις
που έχουν σαν στόχο την επέκταση διαφόρων
αυθαιρεσιών.
• Η υδραυλική συμπεριφορά των νερών
του ποταμού ποικίλλει: στο ανάντη τμήμα
του σημειώνεται μικρή παροχή νερών λόγω
μειωμένης τροφοδοσίας από τον υδροφόρο
ορίζοντα και την αποστράγγιση, στο μέσο τμήμα
παρατηρείται σταδιακή αύξηση της παροχής
του ποταμού λόγω επιφανειακών απορροών
και τη διάθεση βιομηχανικών και αστικών
λυμάτων, ενώ στο κατάντη τμήμα σημειώνεται
σταδιακή μείωση της παροχής, λόγω υψηλής
κατείσδυσης.
• Παρατηρούνται απότομες μεταβολές στην
παροχή του ποταμού κατά τη διάρκεια του
υδρολογικού έτους.
• Ο Ασωπός ποταμός τροφοδοτείται κυρίως
από τα νερά των βροχοπτώσεων, ενώ μικρή
ποσότητα νερού προέρχεται από αναβλύσεις.
• Σε όλο το μήκος της διαδρομής του ο Ασωπός
ποταμός λειτουργεί ως αποστραγγιστικό δίκτυο.
• Ο Ασωπός ποταμός, παρόλη την υποβάθμισή
του, διατηρεί σε αρκετά σημεία την παρόχθια
χλωρίδα και πανίδα και ειδικότερα ένα σύστημα
υγροτόπων που σχηματίζεται στις εκβολές
του και ανατολικότερα -σε μία λιμνοθάλασσα
της περιοχής-αποτελεί καταφύγιο και τόπο
διαβίωσης καλής και σπάνιας αρκετές φορές
ορνιθοπανίδας.
Η ζήτηση νερού στην ΛΑΠ Ασωπού αφορά κατά
78% την άρδευση, κατά 8,4% την ύδρευση και
κατά 11,6% τις μεταποιητικές και παραγωγικές
δραστηριότητες. Το υπόλοιπο 2,0% της ζήτησης
αφορά στις κτηνοτροφικές δραστηριότητες.
Τα (επιφανειακά) νερά κατά μήκος του ποταμού
και στη θαλάσσια ακτή είναι ρυπασμένα
με ανόργανο και οργανικό φορτίο, ενώ ο
υποκείμενος υδροφόρος χαρακτηρίζεται
ως υψηλής ρυπαντικής επιδεκτικότητας
από ρυπογόνες εστίες και δραστηριότητες
που λαμβάνουν χώρα στην ευρύτερη λεκάνη
του Ασωπού. Οι αυξημένες συγκεντρώσεις
του εξασθενούς χρωμίου (VI) στην περιοχή
αποδίδονται κυρίως ως αποτέλεσμα
βιομηχανικής ρύπανσης και λιγότερο στην
παρουσία χρωμίου φυσικής προέλευσης.
Χάρτης 2.2.α Λεκάνη απορροής Ασωπού
Σχήμα 2.2 Ζήτηση Νερού10

11. Στοιχεία αναφορικά με τα
επιφανειακά νερά του Ασωπού:
Χάρτης 2.2.β Σημεία δειγματοληψίας βενθικών μακροασπόνδυλων - Αποτελέσματα της οικολογικής ποιότητας του νερού
Χάρτης 2.2.γ Σημεία δειγματοληψίας - Αποτελέσματα των τιμών για τη συγκέντρωση των ορθοφωσφορικών ιόντων
(θρεπτικών) του νερού
Χάρτης 2.2.δ Σημεία δειγματοληψίας - Αποτελέσματα των τιμών για την αγωγιμότητα του νερού
11

12. Στοιχεία αναφορικά με τα
υπόγεια νερά της ευρύτερης
περιοχής:
Χάρτης 2.2.ε Κατανομή συγκέντρωσης Cl- ιόντων (ppm)
Χάρτης 2.2.στ Κατανομή συγκέντρωσης PO4 ιόντων (ppm)
12

13. Χάρτης 2.2.η Κατανομή συγκέντρωσης Ολικού Χρωμίου Crtot (ppb)
Χάρτης 2.2.θ Κατανομή συγκέντρωσης εξασθενούς χρωμίου Cr6+(ppb)
13

14. 2.2.ι Κατανομή συγκέντρωσης εξασθενούς χρωμίου Νικελίου (ppb)
2.2.κ Κατανομή συγκέντρωσης Ολικού Οργανικού Άνθρακα (ppm)
14

15. 2.3. Βασικές αιτίες
περιβαλλοντικών & κοινωνικών
«πιέσεων»
Η έντονη βιομηχανική δραστηριότητα στις
κατάντη κυρίως υπολεκάνες του Ασωπού
ποταμού, καθώς και η παρουσία κτηνοτροφικών
μονάδων και ΧΑΔΑ στις ανάντη υπολεκάνες
αποτελούν κυρίαρχες αιτίες δυνητικής
υποβάθμισης των ποιοτικών χαρακτηριστικών
των υδατικών συστημάτων στη Λεκάνη
Απορροής Ασωπού.
Σύμφωνα με το βιομηχανικό & περιβαλλοντικό
μητρώο της Περιφέρειας, στην ευρύτερη
περιοχή του Ασωπού, λειτουργούν περισσότερες
από 500 μονάδες βιομηχανικής και βιοτεχνικής
δραστηριότητας, όπως μεγάλες βιομηχανίες
μεταλλουργίας, αλουμινοβιομηχανίας,
βυρσοδεψεία, βαφεία, φινιριστήρια υφασμάτων
και βιομηχανίες παραγωγής τροφίμων, χωρίς
ωστόσο η περιοχή να είναι χαρακτηρισμένη ως
«βιομηχανική ζώνη» .
Οι πηγές ρύπανσης της περιοχής
κατηγοριοποιούνται στις ακόλουθες :
• Σημειακές πηγές ρύπανσης, κυρίως με
βιομηχανικά απόβλητα.
• Διάχυτες πηγές ρύπανσης-επιφανειακές
απορροές, με τη μορφή επιφανειακών
απορροών των όμβριων νερών στις
καλλιεργούμενες εκτάσεις (36% της συνολικής
έκτασης της ΛΑΠ Ασωπού ). Στην περιοχή
καλλιεργούνται 351.400 στρ. σιτηρά (σκληρό
σιτάρι), βρώμη, βαμβάκι και ορισμένες
κατηγορίες κτηνοτροφικών φυτών (κριθάρι για
σανό) και κηπευτικά σε ποσοστό 6,6%.
• Φυσικές πηγές ρύπανσης, κυρίως με
σιδηρονικελιούχα κοιτάσματα και οφιόλιθοι
που περιορίζονται εκτός της στενής περιοχής
της ΛΑΠ Ασωπού (νότια, ορεινή περιοχή της
Πάρνηθας και βόρεια, στην περιοχή του όρους
Κτυπάς).
Τα βιομηχανικά λύματα προέρχονται κυρίως
από:
• κλωστοϋφαντουργεία-βαφεία- φινιριστήρια,
• βιομηχανίες τροφίμων,
• μεταλλουργικές μονάδες,
• χημικές μονάδες,
• κτηνοτροφικές μονάδες (σταβλισμένης
κτηνοτροφίας).
Σύμφωνα με την έρευνα του ΕΜΠ (1998), τα
βιομηχανικά απόβλητα παράγονταν κυρίως
από τα κλωστοϋφαντουργεία – βαφεία-
φινιριστήρια (57%), τις βιομηχανίες τροφίμων
(34%), τις μεταλλουργικές μονάδες (6%), τις
χημικές μονάδες καθώς επίσης και από τις
κτηνοτροφικές μονάδες. Σήμερα η κατάσταση
αυτή έχει προφανώς διαφοροποιηθεί, τόσο
λόγω μεταβολών στο παραγωγικό προφίλ των
εγκατεστημένων μονάδων, όσο και λόγω της
εξέλιξης των τεχνολογιών παραγωγής. Για
παράδειγμα, οι βιομηχανίες ενδυμάτων έχουν
μειωθεί, ενώ αντίθετα έχουν αυξηθεί οι εταιρείες
μεταλλουργίας και οι εταιρείες logistics και
χονδρεμπορίου.
Τα προβλήματα από την έντονη βιομηχανική
δραστηριότητα στην υπό συζήτηση περιοχή
εντοπίζονται στα ακόλουθα:
• παράνομη απόρριψη υγρών αποβλήτων στα
επιφανειακά νερά.
• διάσπαρτοι οχετοί διάθεσης λυμάτων
απευθείας στον Ασωπό ποταμό.
• υγρά απόβλητα μεταφέρονται σε
απομακρυσμένα σημεία ή σε ΧΑΔΑ.
• απευθείας απορρίψεις στον Ασωπό
επικίνδυνων στερεών και υγρών αποβλήτων
από τις βιομηχανίες της περιοχής των
Οινοφύτων μέσω βυτιοφόρων, ώστε να
μειώνουν τα κόστη μεταφοράς τους και
επεξεργασίας τους σε μονάδες βιολογικού
καθαρισμού.
• έλλειψη βασικών κοινών επιχειρηματικών
υποδομών για την οικονομική λειτουργία των
μονάδων και την προστασία του περιβάλλοντος
(σύγχρονο οδικό δίκτυο, χωροταξική οργάνωση,
αποχετευτικό δίκτυο, ΕΕΛ).
Τα παραπάνω οδηγούν σε ευθεία υποβάθμιση
του περιβάλλοντος, ρύπανση των φυσικών
αποδεκτών της περιοχής αλλά και αδυναμία
βιωσιμότητας των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα ως
προς την ανάπτυξη βιώσιμων ανταγωνιστικών
πλεονεκτημάτων.
Παράλληλα, σημειώνεται αστική και κοινωνική
υποβάθμιση της ευρύτερης περιοχής, μείωση
του επιπέδου ποιότητας ζωής των κατοίκων
και μείωση των επιλογών εφαρμογής ενός
εναλλακτικού αναπτυξιακού μοντέλου.
15

16. 2.4. Προκλήσεις και δυνατότητες
Το φαινόμενο της ρύπανσης στην περιοχή
έχει εξελιχθεί σε ένα εξαιρετικά σύνθετο
περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό
πλέγμα προβλημάτων, η αντιμετώπιση των
οποίων οφείλει να ειδωθεί ως «ολοκληρωμένη
προσέγγιση» και να ενταχθεί σε μια
μακροπρόθεσμη προοπτική βιώσιμης επίλυσης,
με δέσμευση των εμπλεκομένων, ενδιάμεσες
φάσεις και συγκεκριμένα αποτελέσματα. Σε
αυτή την «ολοκληρωμένη προσέγγιση», ο
ρόλος του Ασωπού ποταμού στην αναπλήρωση
των υπόγειων υδροφόρων σχηματισμών της
περιοχής, που αποτελούν πηγή αρδευτικού και
πόσιμου νερού είναι καθοριστικός.
Ωστόσο, το «πρόβλημα» του Ασωπού δεν
είναι μόνο «περιβαλλοντικό», οφείλεται
στο αναπτυξιακό και παραγωγικό μοντέλο
και στις «πιέσεις» και «εξαρτήσεις» που
ασκεί η Αττική, άρα έχει διαπεριφερειακό
χαρακτήρα. Ταυτόχρονα οι επιπτώσεις του είναι
πολυδιάστατες που το ανάγουν σε «πρόβλημα»
Εθνικού Χαρακτήρα. Σχήμα 2.4 Η διαχρονική σχέση “προβλημάτων” & “επιπτώσεων”
που οριοθετούν τις σημερινές προκλήσεις
16

17. Προκλήσεις «Χωροταξικού» χαρακτήρα:
Η εγκατάσταση των βιομηχανιών και των λοιπών
παραγωγικών μονάδων που συνδέονται με τη
μεταποίηση, logistics και λοιπές δραστηριότητες
έχει γίνει άναρχα σε εκτάσεις που άλλοτε έχουν
συμβατές χρήσεις γης και άλλοτε όχι (χωρίς να
αποκλείεται και η περίπτωση αγροτεμαχίων υψηλής
παραγωγικότητας), χωρίς οποιαδήποτε χωροταξική
και πολεοδομική οργάνωση, χωρίς στοιχειώδεις
υποδομές. Τα χωροταξικά και περιβαλλοντικά
προβλήματα μειώνουν την ελκυστικότητα της
περιοχής και έχουν οδηγήσει σε δραματική
συρρίκνωση των επενδύσεων, με συσσωρευόμενες
αρνητικές επιπτώσεις στην απασχόληση, στην
τοπική οικονομία και κοινωνία και, γενικότερα, στην
στασιμότητα του συνόλου σχεδόν των δραστηριοτήτων
στην περιοχή (αντι-παραγωγικό «σπιράλ»).
Προκλήσεις «Αναπτυξιακού» χαρακτήρα:
Η έλλειψη συνθηκών και επιλογών δραστηριοποίησης
σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, έχει μηδενίσει την
εγκατάσταση και λειτουργία νέων επιχειρήσεων, την
έλλειψη σχεδίων και επενδύσεων εκσυγχρονισμού
των υφιστάμενων, με αποτέλεσμα την συνεχιζόμενη
μείωση του όγκου και της ποιότητας της παραγωγής,
τη μείωση της απασχόλησης, την μείωση της
εξωστρέφειας και την έλλειψη εναλλακτικών
αναπτυξιακών επιλογών (αντι-αναπτυξιακό
«σπιράλ»). Η τοπική οικονομία δεν απολαμβάνει
«μερίδιο» από την προστιθέμενη αξία της παραγωγής
και δεν συμμετέχει ουσιαστικά σε αυτήν.
Προκλήσεις «Κοινωνικού» χαρακτήρα:
Χαμηλό επίπεδο ποιότητας ζωής, μείωση πληθυσμού,
χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο, ανεργία, επιπτώσεις
στη δημόσια υγεία, εγκατάλειψη παραδοσιακών
δραστηριοτήτων, αστική υποβάθμιση.
Προκλήσεις «Περιβαλλοντικού» χαρακτήρα:
Η ανοργάνωτη και χωρίς κανόνες συγκέντρωση
παραγωγικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων
έχουν επιφέρει κρίσιμη περιβαλλοντική υποβάθμιση
της περιοχής, (επιφανειακά και υπόγεια υδατικά
συστήματα) και με συνεχιζόμενη συσσώρευση
επικίνδυνων ρύπων.
Προκλήσεις του Πρωτογενή Τομέα:
Η παραδοσιακά γνωστή εγχώρια αγροτική παραγωγή
υψηλής ποιότητας, λόγω εδάφους και συνθηκών
της μείζονος περιοχής της Βοιωτίας έχει μειωθεί
δραματικά, δεδομένου ότι τα προϊόντα της περιοχής
συνδέονται με φήμες για επικίνδυνες για την υγεία
ουσίες.
Οι αναπτυξιακές δυνατότητες
εδράζονται στην ανάδειξη και
αξιοποίηση των «λειτουργικών
σχέσεων» που δημιουργούνται
μεταξύ των επιχειρηματικών /
παραγωγικών συγκεντρώσεων
και του τοπικού παραγωγικού
και κοινωνικού συστήματος. Η
έκφανση των σχέσεων αυτών
στο χώρο, κωδικοποιείται στις
αστικές και αγροτικές εκτάσεις
της περιοχής παρέμβασης. Οι
παραγωγικές δραστηριότητες είναι
χωροθετημένες κατά κύριο λόγο
στις αγροτικές περιοχές σε αδόμητες
εκτάσεις με χαμηλή κυκλοφοριακή
προσβασιμότητα και ασφάλεια,
ιδίως για τις απαιτήσεις μεταφορών
βιομηχανικών φορτίων.
Μέσω ενός κατάλληλου πλέγματος
παρεμβάσεων μπορεί να επιτευχθεί
η βελτίωση αυτών των «σχέσεων»,
η τόνωση της επιχειρηματικότητας, η
«απενοχοποίηση» της πρωτογενούς
παραγωγής της ευρύτερης
περιοχής, η προσέλκυση νέων
θέσεων απασχόλησης, αλλά
και η βελτίωση της ποιότητας
ζωής των κατοίκων, τόσο μέσω
της προστασίας και βιώσιμης
διαχείρισης του περιβάλλοντος,
όσο και μέσω της αστικής και
κοινωνικής αναζωογόνησης και της
διαφύλαξης της υγείας των πολιτών
και των εργαζομένων στην «περιοχή
εφαρμογής».
17

18. 11 8
1216
8
24 10 31
20 2016
LIFE - CHARM
)
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ &
ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ
ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
3.
18

19. 20 16
29
31 16 28
12-18717
19
2016
5
19

20. Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας αναγνωρίζοντας
την έκταση, το βάθος, την κρισιμότητα και τις
πολλαπλές διαστάσεις του «προβλήματος» του
Ασωπού, έχει αναπτύξει σχετικές πρωτοβουλίες για
την αντιμετώπισή του, ήδη από τις αρχές του 2015.
Στις 11 Μαΐου 2015 η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας,
σε συνεργασία με τους συμμετέχοντες φορείς
στο πρόγραμμα LIFE – CHARM διοργάνωσαν
συνάντηση Εργασίας με θέμα «Πρόγραμμα LIFE+
Χρώμιο στα υπόγεια νερά της λεκάνης του Ασωπού:
τεχνολογίες και μέτρα αποκατάστασης».
Στις 8 Οκτωβρίου 2015 η Περιφέρεια
παρουσίασε την πρότασή της με βάση το τρίπτυχο
«Επιχειρηµατικότητα - Υγεία - Περιβάλλον»
και εξήγγειλε την έναρξη της πρώτης δημόσιας
διαβούλευσης για τον Ασωπό. Οι τρείς βασικοί
άξονες του ολοκληρωµένου σχεδίου της
Περιφέρειας για τον Ασωπό περιλάμβαναν:
α) τη Χωροταξική και πολεοδοµική οργάνωση της
περιοχής µέσα από ένα σύγχρονο «Επιχειρηµατικό
Πάρκο Εξυγίανσης», με σκοπό τη δραστική
αναβάθμιση της «στιγµατισµένης» Βοιωτίας και
τη σημαντική ενίσχυση της απασχόλησης και της
οικονοµίας. Μέσω της αξιοποίησης των ευκαιριών
που παρέχονται από το ΕΣΠΑ 2014-20120 και
άλλους πόρους το Επιχειρηματικό Πάρκο μπορεί
να αποτελέσει έναν οργανωµένο υποδοχέα, µε
σύγχρονες υποδοµές στην πιο επιβαρυµένη
περιβαλλοντικά και άναρχη πολεοδοµικά
βιοµηχανική περιοχή της Ελλάδας.
β) τη σύσταση «Παρατηρητηρίου και Κέντρου
Προαγωγής Υγείας Περιφέρειας Στερεάς
Ελλάδας» στον ∆ήµο Τανάγρας. Στόχος είναι η
παρακολούθηση της υγείας των κατοίκων και
της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, αλλά και η
υλοποίηση στοχευµένων δράσεων ενηµέρωσης
και προαγωγής της υγείας των κατοίκων. Οι
δράσεις θα υλοποιούνται σε συνεργασία µε το
Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδηµιολογίας και Ιατρικής
Στατιστικής του Εθνικού και Καποδιστριακού
Πανεπιστηµίου Αθηνών, αλλά και µε καταξιωµένα
Πανεπιστήµια και Ινστιτούτα της Ελλάδας και του
εξωτερικού, όπως το Πανεπιστήµιο του Dartmouth,
το Τεχνολογικό Πανεπιστήµιο Κύπρου, το Ινστιτούτο
Προληπτικής Περιβαλλοντικής και Εργασιακής
Ιατρικής, Prolepsis κ.α.
γ) τη λειτουργία «Παρατηρητηρίου Περιβάλλοντος»,
σε συνεργασία µε εξειδικευµένους φορείς που
3.1. Χρονικό πρωτοβουλιών
και ενεργειών ΠΣΤΕ
20

21. θα παρακολουθεί την κατάσταση. Στο πλαίσιο
αυτό εγκατάσταση εξοπλισµού που θα περιορίσει
δραστικά τη ρύπανση από βαρέα µέταλλα και
εξασθενές χρώµιο. Στόχος των ενεργειών είναι
να ολοκληρωθούν οι έλεγχοι στην περιοχή, να
αποκαλυφθούν οι εστίες και οι υπεύθυνοι της
ρύπανσης, αλλά και να ληφθούν µέτρα για την
αποκατάσταση του Ασωπού. Η περιβαλλοντική
εξυγίανση και προστασία του Ασωπού, αποτελεί
βασική προϋπόθεση για την οικονοµική και
κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής. Στο ίδιο
πλαίσιο, προγραµµατίζεται και η ολοκλήρωση του
Βιοµηχανικού και Περιβαλλοντικού Μητρώου των
επιχειρήσεων της ΠΕ Βοιωτίας.
Σε συνέχεια της πρώτης, στις 20 Οκτωβρίου
2015 πραγματοποιήθηκε η δεύτερη δημόσια
διαβούλευση για το ζήτημα του Ασωπού: Το
τελικό κείµενο των προτάσεων αποτελείται από
τις προτάσεις και τις απόψεις που κατέθεσαν
όλοι οι εµπλεκόµενοι φορείς. Η πρόταση της
περιφέρειας με τίτλο “Ο Ασωπός γίνεται πηγή ζωής”
λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις που κατέθεσαν
όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς αναπτύχθηκε σε τρεις
άξονες: 1) Τη ριζική αντιµετώπιση της ρύπανσης
που έρχεται από το παρελθόν και την αποτροπή
της για το µέλλον, 2) την παρακολούθηση και
αντιµετώπιση των προβληµάτων που προκάλεσε
η πολύχρονη και συνεχιζόµενη επιβάρυνση της
περιοχής στην υγεία των κατοίκων και 3) την
οργάνωση της άναρχης, άτυπης βιοµηχανικής
συγκέντρωσης µε την δηµιουργία Βιοµηχανικού
Πάρκου Εξυγίανσης.
Στις 19 Νοεμβρίου 2015 η απόφαση του ΣτΕ για
τον Ασωπό επιβεβαίωσε το πρόβληµα αλλά και την
αδράνεια του κεντρικού κράτους σχετικά με την
αντιµετώπισή του.
Σε συνέχεια των διαβουλεύσεων και των
προτάσεων στις 16 Δεκεμβρίου 2015 το
Περιφερειακό Συμβούλιο Στερεάς Ελλάδας έλαβε
την σχετική απόφαση για το ζήτημα του Ασωπού
(207/2015) µε ευρύτατη πλειοψηφία.
Σε άμεση συνέχεια τον Ιανουάριο του 2016
εξασφαλίσθηκαν πόροι 1,2 εκ ευρώ για α) την
µελέτη οριοθέτησης του ποταµού Ασωπού και για β)
τη διερεύνηση της ρύπανσης και την αποκατάστασή
της, µε την ένταξη των δυο µελετών στο Πρόγραµµα
∆ηµοσίων Επενδύσεων της Περιφέρειας Στερεάς
Ελλάδας.
Στις 29 Ιανουαρίου 2016 το σχέδιο της Περιφέρειας
Στερεάς Ελλάδας για την εξυγίανση του
Ασωπού συζήτησαν ο Περιφερειάρχης Κώστας
Μπακογιάννης και ο υπουργός Περιβάλλοντος
και Ενέργειας Γιάννης Τσιρώνης. Στο πλαίσιο
της συνάντησης, τέθηκε το θέµα συµβολής του
υπουργείου στην υλοποίηση της πρότασης της
Περιφέρειας µέσω ευρωπαϊκών πόρων αλλά και
η συντονισµένη συνεργασία για την πρόοδο των
διαδικασιών.
Στις 12 Φεβρουαρίου 2016 ο Περιφερειάρχης
Κώστας Μπακογιάννης, απέστειλε στον Αν.
Υπουργό Περιβάλλοντος επίσηµη πρόταση για
τη χρηµατοδότηση του Επιχειρηµατικού Πάρκου
Εξυγίανσης Οινοφύτων µε την αξιοποίηση του
εργαλείου ΟΧΕ, στο πλαίσιο του προτύπου χωρικής
ανάπτυξης του ΠΕΠ Στερεάς Ελλαδος 2014-2020.
Στις 16 Μαρτίου 2016 πραγματοποιήθηκε η
υπογραφή δύο προγραμματικών συμβάσεων µε
το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστηµών
«∆ηµόκριτος» και µε το Εθνικό και Καποδιστριακό
Πανεπιστήµιο Αθηνών, για τη δηµιουργία των
Παρατηρητηρίων Περιβάλλοντος και Υγείας
αντιστοίχως. Μέσα από τη σύµβαση-συνεργασία
µε το Κέντρο “∆ηµόκριτος” προβλέπεται η
υλοποίηση του σχεδίου της Περιφέρειας για την
περιβαλλοντική αποκατάσταση της περιοχής. Η
σύµβαση-συνεργασία µε το Εργαστήριο Υγιεινής,
Επιδηµιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής του
Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου
Αθηνών, προβλέπει όλες τις µελέτες και τις δράσεις
για την παρακολούθηση της υγείας των κατοίκων
και την δηµιουργία κατάλληλων συνθηκών υγιούς
διαβίωσης στην περιοχή του Ασωπού.
Στις 8 Απριλίου 2016 ακολούθησε η υπογραφή
Συμφώνου Συνεργασίας για την ανάπτυξη και την
υλοποίηση του επιχειρηματικού πάρκου εξυγίανσης
Οινοφύτων με τον Σύνδεσμο Βιομηχάνων Στερεάς
Ελλάδας, το Επιμελητήριο Βοιωτίας και τον Δήμο
Τανάγρας. Οι συμφωνίες αυτές προστέθηκαν στο
σύνολο του «μετώπου δράσεων» που δημιουργεί η
Περιφέρεια για την αντιμετώπιση των προβλημάτων
που προκαλούνται από την μόλυνση του Ασωπού
αλλά και την εξυγίανσή του. Το σχέδιο των ριζικών
παρεμβάσεων και των πρωτοβουλιών που
ανέλαβε η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, μετά και
την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης για
τον Ασωπό, ανέπτυξε ο Κώστας Μπακογιάννης
στην τακτική Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου
Βιομηχάνων Στερεάς Ελλάδας στην οποία κλήθηκε
ως κεντρικός ομιλητής.
21

22. πραγματοποίηθηκαν συναντήσεις με όλους τους
κρίσιμους για την υλοποίηση του έργου φορείς.
Στις 17 Φεβρουαρίου 2017 έγινε συνάντηση με
τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στις 31
Μαρτίου με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονοµίας
και τον Γ.Γ. Επενδύσεων και ΕΣΠΑ , στις 10 Μαΐου
με τον Αναπληρωτή Υπουργό Περιβάλλοντος και
Ενέργειας. Στην ευρεία αυτή σύσκεψη, παρουσία
του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και
Ενέργειας Σωκράτη Φάµελλου, µε όλους τους
εµπλεκόµενους φορείς στο Σχηµατάρι, τόσο ο
Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας κ. Μπακογιάννης,
όσο και ο ∆ήµαρχος Τανάγρας Βασίλης Περγάλιας,
ενηµέρωσαν τον υπουργό για τις πρωτοβουλίες που
βρίσκονται σε εξέλιξη και αφορούν στην υλοποίηση
του σχεδιασµού που ανέκυψε έπειτα από µελέτες
και δηµόσια διαβούλευση για την εξυγίανση και
αναµόρφωση του Ασωπού.
Στις 24 Μαΐου 2017 - σε συνέχει των ενεργειών της
Περιφέρειας - έγινε αναφορά του ζητήματος στο
πλαίσιο συνέντευξης τύπου του πρωθυπουργού
στο υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
Κλιματικής Αλλαγής με ταυτόχρονη δέσμευσή
του για χρηματοδότηση της ΟΧΕ από εθνικούς και
ευρωπαϊκούς πόρους.
Στις 20 Απριλίου 2016 πραγματοποιήθηκε
παρουσίαση του ολοκληρωμένου σχεδίου της
Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας στην Ειδική Μόνιμη
Επιτροπή Προστασίας Περιβάλλοντος της βουλής.
Από τον Απρίλιο του 2016 το Παρατηρητήριο &
Κέντρο Προαγωγής Υγείας της Περιφέρειας Στερεάς
Ελλάδας στον Δήμο Τανάγρας (ΠΥΣΤΕΤ) βρίσκεται
σε πλήρη λειτουργία.
Στις 5 Οκτωβρίου 2016 υπογράφηκε πρωτόκολλο
συνεργασίας της Περιφέρειας με τον «∆ηµόκριτο».
Το πρωτόκολλο προβλέπει: 1. Τη συµβολή στη
διάχυση της καινοτοµίας στην Περιφερειακή
∆ιοίκηση 2. Την ενίσχυση του τοµέα Έρευνας
και Τεχνολογίας και προώθηση της καινοτοµίας
στη τοπική βιοµηχανία 3. Την ισχυροποίηση του
ερευνητικού έργου και των ερευνητικών προϊόντων
4. Την ανάπτυξη ευρύτερων τεχνολογικών και
ερευνητικών ανταλλαγών 5. Την ανάπτυξη και
µεταφορά υψηλού επιπέδου τεχνογνωσίας προς
τον Ιδιωτικό και ∆ηµόσιο Τοµέα. 6. Την ενίσχυση
της Περιφερειακής Στρατηγικής για την Έρευνα
και τη Καινοτοµία, µέσω της στήριξης της
έξυπνης επιχειρηµατικότητας 7. Την δικτύωση του
επιχειρηµατικού οικοσυστήµατος µε καταξιωµένα
κέντρα επιστηµονικής αριστείας
Στις 16 Νοεμβρίου 2016 η Αντιπεριφερειάρχης ΠΕ
Βοιωτίας πραγματοποίησε επίσκεψη στην Ελληνική
Αεροπορική Βιοµηχανία (ΕΑΒ ΑΕ). Μεταξύ άλλων
συζητήθηκαν οι δυνατότητες χρηµατοδότησης
από Ευρωπαϊκά Προγράµµατα Επενδύσεων σε
Περιβαλλοντικά θέµατα προς όφελος τόσο της ΕΑΒ
όσο και της ευρύτερης περιοχής.
Στο διάστημα μεταξύ 31 Οκτωβρίου 2016 και
28 Νοεμβρίου 2016 πραγματοποιήθηκε και
ολοκληρώθηκε επιτυχώς η Ανοιχτή Δημόσια
Διαβούλευση (#ΟΧΕ Ασωπού) μέσω ηλεκτρονικής
πλατφόρμας, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και
έγγραφων προτάσεων, ενώ στο διάστημα 12-18
Δεκεμβρίου 2016 πραγματοποιήθηκε η Πρώτη
Εβδομάδα Προαγωγής Υγείας.
Στις 6 Φεβρουαρίου 2017 αναρτήθηκε στη σελίδα
της Περιφέρειας το Βιομηχανικό & Περιβαλλοντικό
Μητρώο των Επιχειρήσεων της περιοχής.
Στις 7 Φεβρουαρίου 2017 ο Πρόεδρος της
Δημοκρατίας ενημερώθηκε για τις λεπτομέρειες
του σχεδίου της Περιφέρειας για την εξυγίανση
και αποκατάσταση του Ασωπού. Σε συνέχεια
22

23. Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας αναγνωρίζοντας την έκταση, το βάθος, την κρισιμότητα και τις πολλαπλές
διαστάσεις του «προβλήματος» του Ασωπού, έχει αναπτύξει σχετικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπισή του,
ήδη από τις αρχές του 2015.
Ως αποτέλεσμα της πρώτης φάσης αυτών των πρωτοβουλιών, το Περιφερειακό Συμβούλιο της Περιφέρειας
Στερεάς Ελλάδας με την 207/2015 απόφασή του ενέκρινε συγκεκριμένη δέσμη μέτρων για την αποτελεσματική
αντιμετώπιση και την οργανωμένη επίλυση του χρονίζοντος επί δεκαετίες προβλήματος της ευρύτερης
περιοχής του Ασωπού ποταμού. Η ως άνω απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου (ΠΣ) αποδέχθηκε για
πρώτη φορά ολοκληρωμένη, εισήγηση - πρόταση του Περιφερειάρχη, διαμορφώθηκε δε μετά από πολύμηνη
διαβούλευση και με την σύμφωνη γνώμη όλων των εμπλεκόμενων Φορέων.
Με βασικούς άξονες την πολεοδομική και χωροταξική οργάνωση της άτυπης βιομηχανικής συγκέντρωσης και
των εγγύς σε αυτή περιοχών, τα βασικά μέτρα που δρομολογήθηκαν είναι:
3.2. Αποτελέσματα δημόσιας διαβούλευσης & άλλων πρωτοβουλιών της
Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας
Πίνακας 3.2.α Διαβούλευση - Μέτρα που δρομολογήθηκαν 23

24. Έκτοτε έχουν δρομολογηθεί μια σειρά από ενέργειες για την υλοποίηση των επί μέρους σημείων της σχετικής
απόφασης του Περιφερειακού Συμβουλίου όπως ενδεικτικά:
Εικόνα 2 Ασωπός - μόλυνση
Πίνακας 3.2.β Διαβούλευση - Ενέργειες24

25. ΤΟ «ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ» - ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ
ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΟΧΕ
4.
Η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση της
περιβαλλοντικής υποβάθμισης της ΛΑΠ Ασωπού
ενσωματώνει την περιβαλλοντική εξυγίανση, την
άρση των αιτιών περαιτέρω υποβάθμισης, την
αποκατάσταση της ισορροπίας και τη βιώσιμη
διαχείριση των τοπικών περιβαλλοντικών
πόρων, καθώς και την επιχειρηματική, αστική
και κοινωνική αναζωογόνηση της «λειτουργικής
περιοχής» του Ασωπού.
Τα βασικά εργαλεία του ολοκληρωμένου
σχεδιασμού είναι:
• Η προετοιμασία του «Ολοκληρωμένου
Στρατηγικού Σχεδίου Παρεμβάσεων» (ΟΣΣΠ),
• Η εξειδίκευση του ΟΣΣΠ σε επιχειρησιακό
επίπεδο με αξιοποίηση του «εργαλείου» της
«Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης» (ΟΧΕ).
Η «Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση»
(ΟΧΕ) αποτελεί εργαλείο εφαρμογής των
ολοκληρωμένων προσεγγίσεων για τη
Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη ή για άλλες Χωρικές
Στρατηγικές, όπως περιγράφονται στο ΕΣΠΑ
2014-2020 και προβλέπονται στα Επιχειρησιακά
Προγράμματα της Προγραμματικής Περιόδου
2014-2020.
Όταν μια στρατηγική αστικής ανάπτυξης ή
άλλες χωρικές στρατηγικές απαιτούν μια
ολοκληρωμένη προσέγγιση που συνεπάγεται
επενδύσεις από το ΕΚΤ, το ΕΤΠΑ ή το Ταμείο
Συνοχής στο πλαίσιο περισσότερων του ενός
αξόνων προτεραιότητας ενός ή περισσότερων
επιχειρησιακών προγραμμάτων, η ενέργεια
μπορεί να υλοποιείται ως Ολοκληρωμένη
Χωρική Επένδυση.
Η ΟΧΕ αποτελεί χρηματοδοτικό εργαλείο με
συγκεκριμένες δεσμεύσεις και «ενεργοποίηση»
συγκεκριμένων «Επενδυτικών Προτεραιοτήτων»
των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από τα
οποία πρόκειται να αντλήσει πόρους.
Το εργαλείο της ΟΧΕεφαρμόζεται σε μία περιοχή
παρέμβασης με συγκεκριμένα χωρικά όρια,
τα οποία προσδιορίζονται με βάση κοινές
«στρατηγικές προκλήσεις», ενώ οριοθετούνται
από πρόσθετα πληθυσμιακά, δημογραφικά,
κοινωνικά και λοιπά κριτήρια.
Η ΟΧΕ αποτελεί ένα συνεκτικό σύνολο δράσεων
που αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις / ανάγκες
που αναδεικνύονται, συνεργούν και παράγουν
κοινά αποτελέσματα και επιπτώσεις που
προδιαγράφονται, αποτιμώνται και συνδέονται
με την λογική παρέμβασης και τους δείκτες των
Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από τα οποία
στοχεύεται η άντληση χρηματοδοτικών πόρων.
Το εργαλείο της ΟΧΕ αναδεικνύει τις Εταιρικές
Σχέσεις ενώ προβλέπει συνεκτικές και σαφείς
ρυθμίσεις διακυβέρνησης, με την συμμετοχή του
«τοπικού κοινωνικού κεφαλαίου».
Ειδικότερα, το εργαλείο των «Ολοκληρωμένων
Χωρικών Επενδύσεων» (ΟΧΕ) θα
χρησιμοποιηθεί στη Στερεά Ελλάδα για την
εφαρμογή Στρατηγικών Βιώσιμης Αστικής
Ανάπτυξης αλλά και σε περιοχές με ομοιογενή
χαρακτηριστικά και κοινά προβλήματα, με
στόχο την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση
πολλαπλών προκλήσεων, την ανασύνταξη
των τοπικών παραγωγικών συστημάτων, τη
σύνδεση σε ενιαίο στρατηγικό ορίζοντα των
παρεμβάσεων που είναι τοπικά αναγκαίες για
την αντιμετώπιση των οξύτερων εκδηλώσεων
της κρίσης και αυτών που είναι αναγκαίες
για την καταπολέμηση των παραγόντων που
δημιουργούν τις μακροπρόθεσμες στενώσεις,
τη μέγιστη δυνατή μόχλευση και αποδοτικότητα
πόρων.
25

26. 4.1. Πλαίσιο στρατηγικής και αρχιτεκτονική της ΟΧΕ
Το «Ολοκληρωμένο Στρατηγικό Σχέδιο
Παρεμβάσεων» της ΟΧΕ Ασωπού περιλαμβάνει
ένα μίγμα στρατηγικών παρεμβάσεων
για την περιβαλλοντική εξυγίανση και την
επιχειρηματική, αστική και κοινωνική
αναζωογόνηση της περιοχής που προσδιορίζεται
από τη λεκάνη απορροής του Ασωπού.
Η «Ολοκληρωμένη Χωρική επένδυση»
εξειδικεύει το Ολοκληρωμένο Στρατηγικό
Σχέδιο Παρεμβάσεων σε επιχειρησιακό και
χρηματοδοτικό επίπεδο. Περιλαμβάνεται επίσης
η διαμόρφωση συγκεκριμένου οργανωτικού και
λειτουργικού πλαισίου συγκρότησης «Εταιρικής
Σχέσης» στο Πλαίσιο της οποίας συγκροτείται
«Μηχανισμός Διακυβέρνησης».
Η ΟΧΕ Ασωπού:
- Είναι «Μη Αστικού Χαρακτήρα» (non Urban
I.T.I.),
- έχει καινοτόμο χαρακτήρα (από την άποψη
σύνδεσης Παρεμβάσεων RIS / Smart Special-
ization) με την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών
προβλημάτων μείωσης περιβαλλοντικού
αποτυπώματος παραγωγικών δραστηριοτήτων
δράσεων βιομηχανικής συμβίωσης κλπ.
- Έχει πολυταμειακή χρηματοδότηση
- Κινητοποιεί άμεσες επενδύσεις από τον
Ιδιωτικό Τομέα και
- Συμβάλλει στη βελτίωση των επιδόσεων της
Χώρας σε ΑΠΑ, εξαγωγές , απασχόληση, κλπ.
Οι Στρατηγικοί Στόχοι (ΣΣ) που διαμορφώνουν το προτεινόμενο «Πλαίσιο Στρατηγικής»
της ΟΧΕ Ασωπού, καλύπτουν όλες τις «πτυχές» του «Προβλήματος» του Ασωπού και
διασφαλίζουν την «ολοκληρωμένη προσέγγιση» για την αντιμετώπισή του.
Πίνακας 4.1.α Στρατηγικοί Στόχοι
26

27. Η επιχειρησιακή εξειδίκευση του Ολοκληρωμένου Στρατηγικού Σχεδίου Παρεμβάσεων
διαμορφώνει την αρχιτεκτονική της ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού σύμφωνα με τους κάτωθι άξονες
προτεραιότητας:
Πίνακας 4.1.β Άξονες προτεραιότητας
Εικόνα 3 Ασωπός 27

28. 4.2. «Λειτουργική Οριοθέτηση»
της περιοχής παρέμβασης
Χάρτης 4.2
Διοικητικά Όρια Δήμων και
«Περιοχή Παρέμβασης» της «ΟΧΕ
ΛΑΠ Ασωπού»
28

29. Πίνακας 4.2
Λειτουργική «Οριοθέτηση» της Περιοχής Παρέμβασης
της ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού
(2 Δήμοι & 16 Δημοτικές/Τοπικές Ενότητες)
29

30. 4.3. Ενδεικτικές παρεμβάσεις ανά Άξονα Προτεραιότητας
Αναβάθμιση – Επέκταση - Εκσυγχρονισμός ΕΕΛ Οινοφύτων - Σχηματαρίου ώστε να δέχεται
και Απόβλητα Παραγωγικών Μονάδων ελαφράς μεταποίησης που προσομοιάζουν με αστικά και
Κατασκευή Βασικών Συνδετήριων Αγωγών
Αστική Αναζωογόνηση και Βελτίωση της Ποιότητας Ζωής στο Δήμο Τανάγρας με έμφαση στους
οικισμούς που πλήττονται από περιβαλλοντική και κυκλοφοριακή επιβάρυνση
Βελτίωση αστικών και περιαστικών μικρο-υποδομών και ανάπτυξη εφαρμογών «έξυπνης πόλης»
που συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και των εργαζομένων, καθώς
και στην προσέλκυση επισκεπτών στην ευρύτερη «περιοχή παρέμβασης» της ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού
Πιλοτική Παρέμβαση Αναβάθμισης των όψεων Δημοσίων Κτιρίων και Σχολικών Μονάδων
στην Περιοχή παρέμβασης με τη χρήση καινοτόμων νανοϋλικών και εφαρμογή τεχνολογιών
φωτοκατάλυσης για τη δραστική μείωση της υγρής και αέριας ρύπανσης
Ενέργειες και Μέτρα Ελέγχου Ρύπανσης γαιών και υπογείων υδάτων, συμπεριλαμβανομένων
δράσεων περιορισμού και προστασίας, εξυγίανσης και αποκατάστασης των υδάτων και των
οικοσυστημάτων στην Λειτουργική Περιοχή Παρέμβασης της ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού
Αποκατάσταση των Περιοχών Εκροής παράνομων αγωγών και ανεξέλεγκτων απορρίψεων στον
ποταμό Ασωπό
Οριοθέτηση, Αντιπλημμυρική Προστασία και Έργα διευθέτησης της Κοίτης του Ασωπού (με υλικά
και τεχνολογίες φιλικά προς το περιβάλλον) και αποκατάσταση της φυσικής κοίτης του αφενός ως
υδρογεωλογικού στοιχείου και αφετέρου ως οικοσυστήματος
Αξιοποίηση της εθνικής στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης, ενδεικτικά σε ζητήματα κυκλικής
οικονομίας, βιομηχανικής συμβίωσης, περιβαλλοντικής προστασίας, διαχείρισης, ενεργειακής
αποδοτικότητας κ.λπ.
Αναβάθμιση Εγκαταστάσεων Χημικών Διεργασιών ΕΑΒ για την μείωση του Περιβαλλοντικού
Αποτυπώματος
30

31. Επιχειρηματικό Πάρκο Εξυγίανσης και Ανάπτυξης
(Επιχειρηματικό Πάρκο Οινοφύτων, ΣΒΣΕ)
(κατά τα χρονικά όρια εντός της ΠΠ 2014-2020)
Επιχειρηματικό Πάρκο Επιχειρήσεων Εφοδιαστικής Αλυσίδας στη θέση «Μεγάλη Λάκκα» του
οικισμού της Οινόης
Μελέτη, Κατασκευή και Λειτουργία Χώρου Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Βιομηχανικών
Αποβλήτων (ΧΟΔΒΑ, μονάδα επεξεργασίας και χώρος ταφής επικίνδυνων αποβλήτων)
Ανάπτυξη και λειτουργία «Καινοτόμου Κέντρου Προαγωγής Δημόσιας Υγείας» Περιφέρειας
Στερεάς Ελλάδας (Ηλεκτρονικό Παρατηρητήριο Υγείας ΠΣΤΕ)
Ανάπτυξη και λειτουργία «Παρατηρητηρίου Περιβάλλοντος» ΛΑΠ Ασωπού (κωδικοποίηση των
εστιών ρύπανσης και των υπαίτιων ρυπαντών και λήψη / παρακολούθηση μέτρων εξυγίανσης
και εξάλειψης των εστιών ρύπανσης, υποστήριξη σχεδιασμού, διενέργειας και εφαρμογής
περιβαλλοντικών ελέγχων, Περιβαλλοντικό Μητρώο, ολοκλ. Σχ. Διαχ. Βιομηχ. Αποβλήτων,
πιλοτικές / ερευνητικές δράσεις κ.λπ.)
Διερευνητική παρακολούθηση των σημειακών απορρίψεων στον ποταμό Ασωπό - Καταγραφή
των αγωγών που εκρέουν στον Ασωπό και Σχέδιο Αποκατάστασης των περιοχών εκροής στην
Λειτουργική Περιοχή Παρέμβασης της ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού (εφαρμογή μέσω του ΑΠ 2)
Ολοκλήρωση του Πολεοδομικού Σχεδιασμού στην Περιοχή Παρέμβασης της ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού –
Εκπόνηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Δήμου Τανάγρας
31

32. Ενημέρωση, Ευαισθητοποίηση και Δημοσιότητα των Δράσεων της ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού
Συγκρότηση, οργάνωση και λειτουργία της «Εταιρικής Σχέσης» και του «Μηχανισμού
Διακυβέρνησης» της ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού. Δημιουργία μόνιμου φόρουμ σε φυσική και ηλεκτρονική
μορφή (e-forum) για την Υποστήριξη της Ανοιχτής διαβούλευσης, των Τοπικών Εταιρικών
Σχέσεων, τη διασφάλιση της Διαφάνειας και της Λογοδοσίας και της «ανοιχτής» Διακυβέρνηση της
ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού
Τεχνική και Επιστημονική Υποστήριξη Δράσεων και Μελετών για την ωρίμανση, εξειδίκευση.
Αδειοδότηση και Ενεργοποίηση Επιχειρηματικού Πάρκου Εξυγίανσης και λοιπών Συνοδών Έργων
Τεχνική, Τεχνολογική και Επιστημονική Υποστήριξη του «Ειδικού Κλιμακίου Ελέγχου Ποιότητας
Περιβάλλοντος» (ΚΕΠΠΕ) της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας
Χάρτης 4.3 Περιοχή Ασωπού
32

33. 4.4. Ενδεικτικό χρηματοδοτικό σχήμα – Κατανομή πόρων δημόσιας
χρηματοδότησης και μόχλευσης ιδιωτικών κεφαλαίων
Σχήμα 4.4.β Κατανομή Συνολικού Προϋπολογισμού ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού ανά Άξονα Προτεραιότητας
Αναμενόμενα οφέλη από την επένδυση των εν λόγω πόρων:
- Σημαντικές Έμμεσες Επενδύσεις Εκσυγχρονισμού Παραγωγικών Διαδικασιών
- Ισχυρή Άμεση Κινητοποίηση Ιδιωτικών Κεφαλαίων
- Αύξηση & Βελτίωση της Ποιότητας της Απασχόλησης
Σχήμα 4.4.α Κατανομή Συνολικού Προϋπολογισμού ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού
33

34. Πίνακας 4.4.α
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΑΝΑ ΑΞΟΝΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ
34

35. Πίνακας 4.4.γ
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΗΓΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ
ΔΑΠΑΝΗΣ ΟΧΕ ΛΑΠ ΑΣΩΠΟΥ ΑΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑ ΕΔΕΤ
(ΕΤΠΑ, ΕΚΤ, Τ.Σ.)
35

36. 36

37. Πίνακας 4.5
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
4.5 Επόμενα βήματα / Ενέργειες
37

38. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ
ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
5.
Στο πλαίσιο της «ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού» δημιουργείται
επίσης «Εταιρική Σχέση» και «Μηχανισμός
Διακυβέρνησης», οι οποίοι θα επιφορτισθούν
αντίστοιχα στη «διακυβέρνηση» της ΟΧΕ και σε
δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των
επιχειρηματιών της περιοχής (ιδιαίτερα για την
ανάληψη κοινών πρωτοβουλιών και δράσεων
για την εξυγίανση της άτυπης βιομηχανικής
συγκέντρωσης), τη λειτουργία «παρατηρητηρίου»
περιβάλλοντος, την ανάπτυξη Επιχειρηματικών
Πάρκων, την προώθηση της «αριστείας» για
τις παραγωγικές μονάδες που χρησιμοποιούν
τόσο σύγχρονες και καινοτόμες λύσεις βιώσιμης
περιβαλλοντικής διαχείρισης των πόρων, όσο και
άλλες προηγμένες τεχνολογικά λύσεις.
Ο τρόπος συγκρότησης, οργάνωσης και λειτουργίας
της «Εταιρικής Σχέσης» και του «Μηχανισμού
Διακυβέρνησης» αποτελούν στοιχεία των φάσεων
της διαβούλευσης, συνδέονται δε με τη συγκρότηση
«Επιτροπής Δημοσίας και Διαρκούς Διαβούλευσης»
(ΕΔΔΔ) από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.
Κατά την οριστικοποίηση της Εταιρικής Σχέσης, θα
συμπεριληφθούν εθελοντικές συμφωνίες
• με μεγάλους καταναλωτές (ΔΕΥΑ, συλλογικά
αρδευτικά δίκτυα) που καταναλώνουν πολύ νερό
ή προκαλούν ρύπανση στα υδατικά συστήματα για
υιοθέτηση πρωτοβουλιών και κωδίκων ορθής
συμπεριφοράς,
• με παραγωγικές μονάδες, για αντίστοιχες
συλλογικές δράσεις και κώδικες ορθής
συμπεριφοράς, συγκρότησης δικτύων βιομηχανικής
συμβίωσης κ.λπ.
38

39. 39

40. Υπόμνημα
Σχήμα 2.1 Στοιχεία οικονομικής δραστηριότητας σελ.9
Σχήμα 2.2 Ζήτηση νερού στη ΛΑΠ Ασωπού σελ.10
Σχήμα 2.4 Η διαχρονική σχέση “προβλημάτων” & “επιπτώσεων”
που οριοθετούν τις σημερινές προκλήσεις σελ.16
Σχήμα 3 Χρονολόγιο πρωτοβουλιών & ενεργειών της ΠΣΤΕ σελ.18
Σχήμα 4.4.α Κατανομή Συνολικού Προϋπολογισμού ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού σελ.33
Σχήμα 4.4.β Κατανομή Συνολικού Προϋπολογισμού ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού ανά Άξονα Προτεραιότητας σελ.33
Χάρτης 2.2 Λεκάνη απορροής Ασωπού σελ.10
Χάρτης 2.2.β Σημεία δειγματοληψίας βενθικών μακροασπόνδυλων - Αποτελέσματα της οικολογικής ποιότητας
του νερού σελ.11
Χάρτης 2.2.γ Σημεία δειγματοληψίας - Αποτελέσματα των τιμών για τη συγκέντρωση των ορθοφωσφορικών
ιόντων (θρεπτικών) του νερού σελ.11
Χάρτης 2.2.δ Σημεία δειγματοληψίας - Αποτελέσματα των τιμών για την αγωγιμότητα του
νερού σελ.11
Χάρτης 2.2.ε Κατανομή συγκέντρωσης Cl- ιόντων (ppm) σελ.12
Χάρτης 2.2.στ Κατανομή συγκέντρωσης PO4 ιόντων (ppm) σελ.12
Χάρτης 2.2.η Κατανομή συγκέντρωσης Ολικού Χρωμίου Crtot (ppb) σελ.13
Χάρτης 2.2.θ Κατανομή συγκέντρωσης εξασθενούς χρωμίου Cr6+(ppb) σελ.13
Χάρτης 2.2.ι Κατανομή συγκέντρωσης εξασθενούς χρωμίου Νικελίου (ppb) σελ.14
Χάρτης 2.2.ι Κατανομή συγκέντρωσης Ολικού Οργανικού Άνθρακα (ppm) σελ.14
Χάρτης 4.2 Διοικητικά Όρια Δήμων και «Περιοχή Παρέμβασης» της «ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού» σελ.28
Χάρτης 4.3 Περιοχή Ασωπού σελ.32
Πίνακας 3.2.α Διαβούλευση - Μέτρα που δρομολογήθηκαν σελ.23
Πίνακας 3.2.β Διαβούλευση - Ενέργειες σελ.24
Πίνακας 4.1.α Στρατηγικοί στόχοι σελ.26
Πίνακας 4.1.β Άξονες προτεραιότητας σελ.27
Πίνακας 4.2 Λειτουργική «Οριοθέτηση» της Περιοχής Παρέμβασης ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού σελ.29
Πίνακας 4.4.α Προτεινόμενη κατανομή πόρων δημόσιας χρηματοδότησης ανά άξονα προτεραιότητας σελ.34
Πίνακας 4.4.β Προτεινόμενη κατανομή πηγών χρηματοδότησης της συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης
ΟΧΕ ΛΑΠ Ασωπού σελ.35
Πίνακας 4.5 Ενδεικτικό Χρονοδιάγραμμα σελ.37
Εικόνα 2 Ασωπός - μόλυνση σελ.24
Εικόνα 3 Ασωπός / Πηγή: Eurokinnisi - Tατιάνα Μπόλαρη σελ.27
40

41. Χάρτες 2.2.β - 2.2.γ - 2.2. δ
- Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (2009). Το πρόβλημα του Ασωπού ποταμού, Προτάσεις αντιμετώπισής του, Αθήνα
- Χατζηνικολάου Γ. (2009). Ανάπτυξη δικτύων και παρακολούθηση ποιότητας των επιφανειακών εσωτερικών, των
μεταβατικών και των παράκτιων υδάτων της χώρας-Αξιολόγηση/ταξινόμηση της οικολογικής τους κατάστασης,
ΕΛΚΕΘΕ, Χρηματοδότης: ΥΠΕΧΩΔΕ.
Χάρτες 2.2.ε - 2.2.στ - 2.2.η - 2.2.θ - 2.2.ι - 2.2.κ
- Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (2009). Το πρόβλημα του Ασωπού ποταμού, Προτάσεις αντιμετώπισής του, Αθήνα
- Γιαννουλόπουλος Π. (2008). Αναγνωριστική Υδρογεωλογική – Υδροχημική Έρευνα Ποιοτικής Επιβάρυνσης
των Υπόγειων νερών της Ευρύτερης περιοχής της Λεκάνης του Ασωπού Ν. Βοιωτίας. ΙΓΜΕ, Διεύθυνση
Υδρογεωλογίας,
Οικονομικά στοιχεία
ΕΛΣΤΑΤ 2012
Ινστιτούτο Εξαγωγών 2015
Πηγές
41

42. Σημειώσεις
...................................................................................................
...................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................