Tıbbi Dökümantasyon ve Sekreterlik + Anatomiye Giriş

1. ANATOMİYE GİRİŞ
Öğr. Gör. Burcu Dedeoğlu Demir

2. Anatomi en eski temel medikal
bilimdalıdır
Anatomi: Ana + Temnein
(Yunanca)
Ana : içinde, ayrılmış
Tomie : kesmek ayırmak
Dissection: Kesmek (Latince)

3. Tanım :
Anatomi vucudun normal şeklini
yapısını,
Vucudu oluşturan organları,
Organlar arasındaki yapısal
ilişkileri,
Organların görevsel ilişkilerini
inceler.

4. Neden Anatomi
• Anatomi bilmeyen doktorlar köstebekler gibi
belirsiz mezarlar açarlar
• Gemi kaptanı için pusula ve harita ne ise bir
doktor için de anatomi odur
• Sağlık ordusu veya insan ile ilgilenen herkes
insan anatomisini en iyi şekilde öğrenmeye
mecburdur

5. Tarihsel gelişimi
• Anatomi tarihi İnsanlık tarihi ile başlar.
• İnsan kendini öğrenmek istemiştir.
• Çürüyen cesetler
• Savaş meydanlarında açığa çıkan organlar
• Vucuduna ait bölümlerin ayrıntılarını merak
etmiştir.
• Yaralandığı vakit vucudu ile ilgili gördüğü
herşey (kan, kemik), ona bir şey
öğretmiştir
• Savaş esnasında parçalanan insan vucudu
ona çok şey öğretmiştir

6. Hipokrat (Hippocrates) (MÖ:460-377) tıp tarihinin en eski
isimlerindendir
Galen (Claudius Galenus) (MS:130-200) Bergama
doğumludur, hayvanlar üzerinde otopsi yaparak normal
anatomik yapıları tanımlamıştır. Galenizm ekolü oluşmuştur
Andreas Vesalius (1514-1564) Çağdaş anatomi döneminin
kurucusu 1543-1555 tarihlerinde “De Humani Corporis
Fabrica” isimli eserini yazmıştır. Sistematik Diseksiyon ile,
İnsan anatomisinin temellerini atmıştır
İbni Sina (980-1037) (Avicenna)
“El-Kanûn Fi’t-Tıb” adlı eserinde Fizyoloji, hıfzısıhha, tedavi
ve farmakoloji konularını anlatır

7. Türkiye de Normal anatomi öğretimi
Dört dönemde toplanır
1-Medrese dönemi (1200-1816)
Skolastik eğitim hakimiyeti
1205 (Kayseri Darüşşifasının kuruluşu)
1816 arası dönem (Diseksiyon masası yok)
Hekimbaşı Emir Çelebi (öl:1638) “Enmüzec al-Tıp” adlı eseri
yazmıştır
Savaştaki gayrimüslim ölülere diseksiyon yapılmasına izin
verilmiştir
Medresede iskelet yok

8. 2-Şanizade Dönemi (1816-1827)
-Şanizade Mehmet Ataullah Efendi
“MİR’AT’ÜL EBDAN Fİ TEŞRİH-İ AZA’ÜL
İNSAN” adlı kitabı
yazmıştır;
-Normal anatomi kitabı, ilk basılı tıp kitabıdır
-Batılı kaynaklardan tercüme ve derlemedir
-Diseksiyon eğitimi hala yapılamamaktadır

9. 3-Tıphane ve Cerrahhane-i Amire Dönemi (1827-
1839)
Bu okul Sultan II. Mahmut tarafından açılan okuldur
Tıbbiye 5, cerrahhane 3 yıl eğitim vermekte
Osman Saip Efendi Normal anatomi eğitimi vermekte
Ancak ilk üç dönemde diseksiyon olmaması dikkat
çekmekte.
Bu dönemde; Avrupa'da da patolojik anatomi eğitiminde
bağımsız ve bilimsel kişilik yoktur.

10. 4-Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane Dönemi (1839-günümüze
kadar gelen dönem)
Bu okulda Sultan III. Selim tarafından açılan okuldur
Dr. C. A. Bernard (1808-1844) ve
Dr. Spitzer (Avusturyalı-Anatomist) getirtilerek
kendilerinden yardım alınmıştır
1841 den sonra bizde de diseksiyon eğitimi ile anatomi
verilmeye başlamıştır
Ancak Kadavra bulmadaki zorluklar o günlerden bu
günlere kadar hala devam etmektedir

11. ANATOMİNİN GENEL
BÖLÜMLERİ
 ■ Mikroskopik Anatomi,
 ■ Makroskopik anatomi,
 ■ Gelişim anatomisi,
 ■ Neuro-anatomi.
11

12. Makroskopik Anatomi
 ■ Topoğrafik anatomi,
 İnsan vücudunun bölüm ve bölgelere
ayrılması sonucu ortaya çıkan anatomik
yapıların hangi sisteme ait olursa olsun kat
kat bir düzen içinde incelenmesidir.
 ■ Sistematik anatomi.
 İnsan vücudunda organların bir araya
gelerek oluşturduğu sistemleri inceler.
12

13. SİSTEMATİK ANATOMİ
• ■ İskelet sistemi,
• ■ Kas sistemi,
• ■ Sindirim sistemi,
• ■ Solunum sistemi,
• ■ Kalp ve dolaşım sistemi,
• ■ Üro-genital sistem,
• ■ Endokrin sistem,
• ■ Sinir sistemi ve duyu organları. 13

14. Vücudumuzda temel fonksiyonları
gerçekleştiren sistemler
Temel Fonksiyon İlgili Sistemler
Dış ortamda hareket İskelet, musküler, sinir sistemi, duyu
organları
İç taşıma Kardiyovasküler ve Lenfatik sistem
Hammadde alımı (Besinler ve oksijen) Sindirim ve Solunum sistemleri
Artık maddelerin uzaklaştırılması İdrar, solunum ve sindirim sistemleri
Dış ortam şartlarına karşı koruma Deri ve mukoza
İletişim Dış Dünya ile
İç Dünya ile
Sinir, duyu, solunum(konuşma)
İskelet, musküler sistemler
Sinir ve Endokrin sistemler
Üreme Erkek ve Kadın üreme sistemleri ile
endokrin sistem
14

15. VÜCUDUN BÖLÜMLERİ,
ANATOMİK DÜZLEMLER,
EKSENLER VE YÖNLER
15

16. İNSAN VÜCUDUNUN
BÖLÜMLERİ
 BAŞ (Caput)
 BOYUN (Collum veya Cervix)
 GÖVDE (Truncus)
 Göğüs (Toraks)
 Karın (Abdomen)
 Leğen (Pelvis)
 Sırt (Dorsum)
 TARAFLAR, EKSTREMİTELER (membra veya extremitas)
 Üst taraf (membrum superior)
 Alt taraf (membrum inferior)
16

17. İnsan Vücudunun Boşlukları
(Cavites Corporis Humani)
 Dorsal Boşluk
 Cavitas Cranii
 Canalis Vertebralis
 Ventral Boşluk
 Cavitas Thoracis
 Cavitas abdomino-pelvina (cavitas
peritonealis)
 Cavitas abdominis
 Cavitas pelvis 17

18. Ventral Boşuk içinde yer alan
organlar
Göğüs Boşluğu Karın Boşluğu Leğen Boşluğu
Akciğerler Mide İdrar kesesi
Kalp Barsaklar İç genital organlar
Timus Karaciğer İnce barsak kıvrımları
Yemek Borusu Safra kesesi Rektum
Soluk Borusu Dalak
Büyük Damarlar Pankreas
Ductus Thoracicus Böbrekler
N. Vagus Böbrek üstü Bezi
N. Phrenicus Abdominal Aorta 18

19. Vücut Zarları
 Müköz Membranlar:ağız,burun sindirim
kanalı
 Seröz Membranlar: periton, plevra,
perikard
 Sinoviyal membranlar
19

20. ANATOMİK POZİSYON
Ayakta dik duran,
topukları ve ayak
başparmakları
birleşmiş, el ayaları öne
bakar ve yüzü karşıya
bakar vaziyette bir
insanın durumuna
Anatomik Pozisyon denir

21. •Sagital düzlemler
•Koronal düzlemler
•Transvers düzlemler

22. Sagital Düzlemler
 Vücudu önden arkaya dik
keserler.
 Tam ortadan geçerek vücudu
birbirine eşit iki parçaya
ayıran = median düzlem
 Sagital düzlem üzerinde olan
iki oluşumdan median düzleme
yakın olanına medial,
 Orta hatta daha uzak olanına
lateral denir. Median düzlem
üzerindeki bir oluşum için
median terimi kullanılır.

23. Koronal veya Frontal Düzlemler
 Vücut boyunca uzanan fakat
vücudu sağdan sola kesen
düzlemlerdir.
 Vücudun ön cephesine daha yakın
olanların üstünde bulunan oluşumlar
için anterior veya ventral, arkada
bulunan oluşumlar için posterior
veya dorsal terimleri kullanılır.

24. Transvers veya Horizontal Düzlemler
 Vücudu enine kesen
düzlemlerdir.
 Başa daha yakın oluşumlar
için superior veya sefalik,
altta kalanları için ise
inferior veya kaudal
terimleri kullanılır.

25. Oblik Düzlemler
 Diğer düzlemleri herhangi bir açı ile kesen
düzlemlerdir.
Böylece vücudun içindeki herhangi bir organın
izafi pozisyonu; medial, lateral, anterior,
posterior, superior veya inferior diye tanımlanır.
Bazen bunların karışımları kullanılır.
Posterolateral, anteromedial gibi.

27.  Ekstremite'nin gövdeye yakın kısmı için proksimal,
 Daha uzak kısmı için distal terimi kullanılır.
 El ve ayakta el ayası için palmar veya volar yüz,
ayak tabanı için plantar yüz terimi kullanılır.
 El ve ayak sırtlarının her ikisi için dorsum terimi
kullanılır.

28. Vücudun veya boynun yana doğru
bükülme hareketine lateral
fleksiyon
Öne bükülmesine fleksiyon,
arkaya doğru bükülmesine ise
ekstensiyon denir.
Uzun bir eksen etrafında olan
dönme hareketine rotasyon adı
verilir.

29. Protraksiyon; Çene ve omuz kemerinin
öne doğru hareketidir.
Retraksiyon; Çene ve omuz kemerinin
arkaya doğru harekettir.

30. •Ekstremitenin median
düzlemden uzaklaşmasına
=abduksiyon
• Median düzleme
yaklaşmasına
=adduksiyon denir.

31. El başparmağının, el
küçük parmağına
yaklaşma hareketine
oppozisyon,
Uzaklaşma hareketine
repozisyon denir.

33. Sirkumdiksiyon, bir
koniyi tanımlar
şekilde ard arda
fleksiyon,
abduksiyon,
ekstensiyon ve
adduksiyon
hareketlerinden
oluşmaktadır.

35. Ayak tabanına doğru
bükülme= Plantar
fleksiyon
Ayak sırtına doğru
bükülme= Dorsal fleksiyon
Ayak tabanının içe
döndürülmesine=
İnversiyon
Dışa döndürülmesine
Eversiyon denir.

36. Genel Anatomik Terimler
 Anterior :Ön
 Posterior: Arka
 Superior: Üst
 İnferior: Alt
 Dexter (Dextra): Sağ
 Sinister (Sinistra):sol
 Ventralis: ön önde
 Dorsalis: Arka, arkada
 Medialis: İç yan
 Lateralis: Dış yan
 Medianus: Tam ortada
bulunan
 İntermedius: İki şeyin
ortasında
 Arteria: Atar damar
 Vena: Toplar damar
 Musculus: Kas
 Nervus: Sinir
 Canalis: Kanal
36

37.  Corpus: Gövde
 Foramen: Delik
 Fossa: Çukur
 Fovea: Sığ çukur
 Processus: Çıkıntı
 Sulcus:Oluk
 Magnus: büyük,
 Major: daha büyük,
 Maximus: en büyük
 Parvus: küçük,
 Minor: daha küçük,
 Minimus: en küçük
 Longus: uzun,
 Longior: daha uzun,
 Longissimus: en uzun
37

38.  Apicalis: tepe
 Basilaris : taban
 Centralis: merkez
 Periferalis: uzak
 İnternus: iç
 Externus: dış
 Proximal: merkeze
yakın
 Distal: merkezden
uzak
 Vertical: dikey
 Horizontal: yatay
 Superficialis: yüzeyel
 Profundalis: derin
38

39. SAYILAR
1- Primus, -a –um
2- Secundus
3- Tertius
4- Quartus
5- Quintus
6- Sextus
7-Septimus
8-Octavus
9-Nonus
10-Decimus
11-Undecimus
12-Duodecimus
13-Tertius decimus
39

40. Hareketlerle ilgili Genel Anatomik
Terimler
 Flexion: Bükme, bükülme
 Extention: Germe, gerilme
 Abduction: Vücut orta
hattından uzaklaştırma
 Adduction: Vücut orta hattına
yaklaştırma
 Circumduction: Yukarıdaki dört
hareketin kombine
yapılmasına denir
 Rotation: Dönme, döndürme
 Bazı Özel Rotasyon
Hareketleri
 External (Dış) Rotation: Dışa
döndürme
 İnternal (İç) Rotation: İçe
döndürme
 Supinasyon: Ön kolun dışa
döndürülmesi,
 Pronasyon: Ön kolun içe
döndürülmesi
 İnversion: Ayak tabanının içe
döndürülmesi
 Eversion: Ayak tabanının dışa
döndürülmesi
 Elevation: Yukarı doğru
kaldırma
 Depression: Aşağı doğru
bastırma
40

41. 41

42. Terminoloji
 Abductio (-onis) : Vücut orta çizgisinden /
düzleminden uzaklaşma
 Adductio (-onis) : Vücut orta çizgisine / düzlemine
yaklaşma
 Anterior : Ön, ön tarafta bulunan
 Apex : Tepe / uç
 Basalis : Tabana ait
 Cauda : Kuyruk
42

43.  Circumduction : Çepeçevre / dairesel hareket
 Cranialis : Kafa (baş) ile ilgili
 Dexter : Sağ (yan)
 Distal (= distalis) : Merkezden veya
gövdeden uzakta.
 Dorsal (= dorsalis) : Sırta ait / sırt taraf
 Dorsum : Sırt
 Extensio (-onis) : Açma / germe
 Externus : Dış / dışta bulunan
43

44.  Flexio (= onis) : Bükülme. Fleksion
 Frontalis : Alına ait / alınla ilgili
 Internus : İç / içte olan
 Lateral (= lateralis) : Dış / dış taraf
 Medial : İçyan
 Median (= madianus) : Ortada olan / ortada
 Oppositio (- onis) : Muhalefet / karşıt
 Burada el başparmağının diğer parmaklara yaklaşması
44

45.  Palma : Avuç, elayası
 Perifer (periphericus) : Dış taraf, merkezden uzakta
(dışta)
 Planta : Ayak tabanı (çukuru)
 Posterior : Arkada bulunan
 Profundus : Derin
 Pronatio (- onis) : Döndürme, içe dönme (al ve ayak
sırtının içe döndürülme hareketi)
 Proximalis (= proksimal): Gövdeye yakın
45

46.  Reposition : Eski (ilk) duruma dönüş
 Sagitta (- ae) : Ok
 Sinister (-tra) : Sol, sol yan (daki)
 Superficialis : Yüzyesel, sathi olan
 Superior : Üst, üstte olan
 Supination : Elayasının, ön tarafa getirilmesi.
 Transversalis : Enine olan, transvers olan
 Truncus : Kök, sap, gövde
 Ventralis : Karına doğru, ön tarafta
 Vesicula : Küçük kesecik, torbacık
46