1. Хүний нөөцийн сургалт,
хөгжил
Төрийн удирдлага-3
М.Амартүвшин
Анар
М.Мөнхцэцэг
Б.Уранчимэг
Н.Хандмаа
З.Баянсэлэнгэ
Сонгосон байгууллага: Хөдөлмөр
эрхлэлт үйлчилгээний төв

2. Хүний нөөцийн сургалт, хөгжил
• Аливаа байгууллагын хүний нөөцийн сургалт, хөгжлийн
асуудал бол тухайн байгууллагын амжилтын үндэс юм.
• Сургалт нь албан тушаалын бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхэд
шаардлагатай мэдлэг, мэргэшлийн бэлтгэл, ур чадвартай
болгохын тулд төрийн албан хаагчийг тусгай бэлтгэсэн
хөтөлбөрийн дагуу сургах үйл явц юм.
• Хүний нөөцийн хөгжил гэдэг нь нэг талаасаа албан хаагчдын
мэргэжлийг дээшлүүлэхэд чиглэгдсэн арга хэмжээний нийлбэр
цогц, нөгөө талаас чадвартай цомхон бүрэлдхүүнээр ажлаа
хийлгэх гэсэн байгууллагын сонирхол болон зохих баталгаа
нөхцөлөөр хангагдах гэсэн ажилтны ашиг сонирхолын
зөрчилдөөний үр дүн юм.

3. Хүний нөөцийн сургалт, хөгжил
• Хүний нөөцийг хөгжүүлэх олон арга
байдгаас хамгийн чухал нь сонгож авсны
дараа ажилд нь зөв чиглүүлэх, мэргэжлийн
баримжаа олгох, сургаж дадлагажуулах
болон тодорхой хугацааны дараа тэдний
хөдөлмөрийг үнэлэн өөр ажил, албан
тушаалд дэвшүүлэх, бууруулах, шилжүүлэх,
үр дүнгийн гэрээг цуцлах зэрэг аргууд
байдаг.

4. Хүний нөөцийн сургалт, хөгжил,
түүний ач холбогдол
• Төрийн байгууллагын албан хаагчдад нэн
шаардлагатай мэдлэг чадварыг эзэмшүүлэн
иргэдийн хэрэгцээ шаардлагыг хангахад чиглэсэн,
өөрчлөгдөж буй нөхцөл байдалд уян хатан ханддаг,
цомхон, чадварлаг, үр дүнд чиглэсэн, идэвхтэй,
санаачилгатай бөгөөд манлайлагч менежер, мэдлэг
чадвартай албан хаагч бүхий төрийн албыг бий
болгоно.
• Төрийн албаны тухай болон бусад хууль,
тогтоомжийн хэрэгжилт хангагдана;
• төрийн байгууллага суралцагч байгууллага болно,
• төрийн албан хаагч бүр мэдлэг, чадвартай болж,
түүнийгээ хөгжүүлэх, сайжруулахын төлөө тууштай
тэмцэгч болно;

5. Хүний нөөцийн сургалт
• Сургалт бол байгууллагын зорилгыг хэрэгжүүлэхэд
чиглүүлж албан хаагчдын чадварыг тасралтгүй
хөгжүүлэх үйл явц юм. Сургалт нь дараахь гурван
үндсэн тохиолдолд шаардлагатай.
• Байгууллагад шинээр хүн ажилд орох
• Албан хаагчийг шинэ ажил, албан тушаалд томилох
• Ажлыг үр дүнтэй гүйцэтгэхийн тулд тухайн хүнд
мэдлэг, туршлага дутагдаж байгаа нь
шинжилгээгээр тогтоогдсон.

6. Хүний нөөцийн сургалт,
хөгжлийн хэрэгцээ
Монгол Улсын төрийн захиргаа, төрийн албаны
өөрчлөлт, шинэчлэл нь төрийн захиргааны бүх
шатны байгууллага зорилт, чиг үүргээ мэдлэг
чадвартай хүний нөөцийн хүчээр хэрэгжүүлэх,
иргэдэд чанартай төрийн үйлчилгээ үзүүлэх шинэ
шаардлага, хариуцлагын шинэ тогтолцоог бий
болгохыг шаардаж байна. Энэ нь төрийн албыг
явуулахад урьд урьдаас улам илүү их багтаамжтай
мэдлэг, заримдаа бүр өргөн хүрээтэй цоо шинэ
мэдлэг чадварыг шаардаж байна.

7. Хүний нөөцийн сургалт, хөгжлийн
хэрэгцээ
шинжилгээ
Байгууллагын урт болон богино хугцааны зорилтуудыг шалгаж
тэдгээрийг биелүүлэхэд хаана ямар сургалт хэрэгцээтэй
байгааг тодорхойлох байгууллагын хэрэгцээний шинжилгээ
Тодорхой ажил үүргээ гүйцэтгэхэд ажилтнуудад ямар мэдлэг,
ур чадвар дутагдаж байгааг ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээний
үр дүнд үндэслэн тодорхойлдог ажлын хэрэгцээний
шинжилгээ
Ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээний дараа чухам хэнд, ямар
сургалт хэрэгцээтэй байгааг тодорхойлох /үүнийг одоо хашиж
байгаа болон ирээдүйн ажлынх нь хувьд тодорхойлж болно/
хүний нөөцийн хэрэгцээний шинжилгээ. Одоогийн ажилд
шаардагдаж буй хэрэгцээг тодорхойлохдоо бодит гүйцэтгэлийг
зөвшөөрөгдөх хамгийн бага гүйцэтгэлийн стандарттай
харьцуулж тогтооно. Харин ирээдүйн ажилд шаардагдах
хөгжлийн хэрэгцээг чадварын төвшин бүрт шаардагдах
мэргэжлийн ур чадварыг үнэлэх замаар тодорхойлж болно

8. Хүний нөөцийн сургалтын
төрлүүд
• Сургалт: Ажлыг гүйцэтгэхэд шаардлагатай
ерөнхий болон мэргэжлийн мэдлэг ур чадвар
туршлагыг олгох.
• Мэргэжил дээшлүүлэлт: Хөгжиж буй шинжлэх
ухаан дэвшилтэт техник технологитой холбоотой
мэдлэг ур чадварыг дээшлүүлэх сургалт
• Удирдлагын сургалт: Тодорхой удирдах албан
тушаал хаших үед шаардлагтай мэдлэг,
бэлтгэлийг хангах
• Дахин мэргэжил эзэмшилт: Шинэ мэргэжил
эзэмших

9. Сургалт явуулах арга
• Ажлын байран дахь сургалт. Мэдлэг туршлагатай
албан хаагчийг дагалдуулан сургах, ажил албан
тушаалд сэлгүүлэн ажиллуулах
• Мэргэжлийн баримжаа олгох сургалт. Шинэ
албан хаагчидад байгууллагын соёл, зорилгыг
танилцуулж, хийж гүйцэтгэх ажлынх нь стандарт,
аргыг заах
• Танхимын сургалт. Онолын мэдлэг шаардлагатай
хүмүүст лекц унших, бичлэг үзүүлэх болон сонсгох
• Жишээ нь дээр суралцах. Сургалтанд
оролцогчид тодорхой байгууллагын бодит жишээ
баримттай танилцаж дүгнэлт өгөх эсвэл багшийн
өгсөн сэдвийн дор ярилцах

10. Үнэлгээ түүний арга, хэлбэрүүд
Ихэнх байгууллагад ажилтнуудыг тэдний шууд
харъяалах дарга нь үнэлдэг бөгөөд учир нь тэд
ажил үүрэг хуваарилж, гүйцэтгэлийг нь тогтмол
хянаж байдгийн хувьд үнэлгээ өгөх хамгийн
тохиромжтой байршилд байгаа хүмүүс юм.
“Төрийн захиргааны албан хаагчийн үйл
ажиллагаа, мэргэжлийн түвшинг үнэлж дүгнэх
журам” –д шууд харъялах даргаар нь үнэлүүлэх
хэлбэрийг илүү тохиромжтой хэмээн сонгон авч
түүнийг дараагийн шатны дарга хянан баталдаг
байхаар тусгасан.

11. Эрх зүйн орчин
Монгол Улсын хууль
• Монгол Улсын төрийн албаны тухай хууль /2011/
• Хөдөлмөрийн тухай хууль
• Төрийн албаны тухай хуулийн 33 дугаар зүйлд төрийн
байгууллага нь “Төрийн албан хаагчийн сургалт хөтөлбөрийг
боловсруулж хэрэгжүүлнэ” гэж заасан төрийн байгууллагын
хүний нөөцийн сургалтын эрх зүйн үндэс нь болно.
• Монгол Улсын Төрийн албаны тухай хуулийн 27.1.9-д
зааснаар Монгол Улсын төрийн албан хаагч нь төрийн
хөрөнгөөр давтан сурах, мэргэжлээ дээшлүүлэх энэ
хугацаанд эрхэлж байгаа албан тушаалынхаа цалин хөлсийг
авах явдлыг хуульчлан баталгаажуулсан.

12. Эрх зүйн орчин
Төрийн албаны тухай хуулийн 27.2.4. төрийн
байгууллага татан буугдсан, өөрчлөн байгуулагдсан,
эсхүл өөрөөс нь үл хамаарах шалтгаанаар албан
тушаалын орон тоо нь хасагдсан тохиолдолд цалин
хөлсөө бууруулахгүйгээр мэргэжил, мэргэшлийн дагуу
өөр ажил, албан тушаалд шилжих буюу төрийн
хөрөнгөөр 6 сар хүртэл хугацаагаар дахин мэргэшиж
болох бөгөөд энэ хугацаанд урьд нь эрхэлж байсан
албан тушаалынхаа цалин хөлсийг авч, хууль
тогтоомжид заасан журмын дагуу ажлын байраар
хангуулах, эсхүл 6 сарын цалинтай тэнцэх хэмжээний
нэг удаагийн тэтгэлэг тухайн байгууллагаас олгоно.

13. Хөдөлмөр эрхлэлт үйлчилгээний
төвийн хүний нөөцийн сургалт,
хөгжил
• 2014 оны 03 сарын 10 өдрийн А/17 тоот
тушаал Хөдөлмөр эрхлэлтийн үйлчилгээний
төвийн “Хөдөлмөрийн дотоод журам”

16. Ашигласан ном
• Н.Нарантуяа “Удирдах ажилтны амжилтын түлхүүр”
УБ 2002 он
• Д.Нямсүрэн “Хүний нөөцийн менежментийн функц”
УБ 2013 он
• П.Эрдэнэзул “Боловсон хүчний удирдлага” УБ 1999 он
• Ц.Цэцэгмаа “Хүний нөөцийн менежмент” УБ 2001 он
• П.Наранцэцэг “Хүний нөөцийн менежмент” УБ 2009
он
• П.Цэрэнжаргал “Байгууллагын хүний нөөцийн
менежментийн зарим асуудалд”
• Я.Шуурав “Менежмент” УБ 2009
• Н.Цэнд, Я. Шуурав, Б. Эрдэнэсүрэн нарын
“Менежмент” сурах бичиг УБ 2005он

17. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа