Mais conteúdo relacionado Semelhante a Nepal draft directive for ddc-dt0 relation mechanism under mo fald-dolidar prepared by bhim upadhyaya Semelhante a Nepal draft directive for ddc-dt0 relation mechanism under mo fald-dolidar prepared by bhim upadhyaya (20) Mais de Bhim Upadhyaya (20) Nepal draft directive for ddc-dt0 relation mechanism under mo fald-dolidar prepared by bhim upadhyaya1. 1
:yfgLo ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f Pj+ Joj:yfkg sfo{
;+rfng lgb]{lzsf - lbUbz{g _ d:of}bf
@)^@
lhNnf k|fljlws sfof{no
/
:yfgLo ljsf; dGqfno,
:yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu,
lhNnf ljsf; ;ldlt, tyf
cGo ljifout g]kfn ;/sf/sf ljefu jf lgsfox?jLr sfo{;+rfng ug]{
k|of]hgsf] nflu jgfOPsf]
lhNnf:t/df ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng lgb]{lzsflhNnf:t/df ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng lgb]{lzsflhNnf:t/df ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng lgb]{lzsflhNnf:t/df ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng lgb]{lzsf
-cfy{s k|zf;g P]g )%% -cfly{s k|zf;g lgodfjnL )%^_, k|zf;sLo sfo{ljlw
P]g )!#- sfof{no :yfkgf ug]{ ;DjGwL lgodx? )$)_ sf lgodfjnLx?n] lbPsf]
sfo{ljlw jgfpg] clwsf/ k|of]u u/L g]kfn ;/sf/n] jgfPsf] -sfo{ljlw_ lgb]{lzsf .
:yfgLo ljsf; dGqfno
:yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu
ljifo ;"lrljifo ;"lrljifo ;"lrljifo ;"lr
ljifoljifoljifoljifo k]h g+k]h g+k]h g+k]h g+
! k[i6e"ld #&
@ p2]Zo #&
2. 2
# lhNnf k|fljlws sfof{nosf] sfo{If]q #*
$ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f #*
$=! ;fj{hlgs sfo{s|dsf] jlu{s/0f #*
$=@ k"jf{wf/ sfo{s|dx?sf] :yfgLo :t/ / s]Gb|:t/df jlu{s/0fsf cfwf/ #(
% :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDDf]jf/L $)
%=! ;+3Lodfdnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfno $)
%=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu $!
%=# lhNnf ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfo $!
%=$ lhNnf k|fljlws sfof{no-l8l6cf]_ $!
%=% g]kfn ;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu tyf sfof{nox? $@
^= jflif{s - ef}lts tyf ljlQo nIo_ sfo{s|d :jLs[lt k|s[of $@
&= sfo{s|d jh]6sf] cfly{s sfo{ljlw $#
&=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{ $#
&=@ jh]6 k|jfx / vr{sf] clVtof/L $#
&=# k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx? $$
*= cg'udg tyf ;ldIff Joj:yf $$
*=! cGtlg{sfo ;DjGw ;+oGq kmnf] rf6{ -sfo{s|d tyf ;+rfng jh]6 /sd k|jfx_$$
*=@ cGtlg{sfo ;DjGw ;+oGq kmnf] rf6{ -sfo{;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf
k|zf;lgs lgoGq0f tyf ;'kl/j]If0f_ $%
( k|zf;lgs tyf ljlQo ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f $^
(=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x? $&
(=@ sd{rf/L Joj:yf $&
(=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f $&
!) Joj:yfkg lz/f]ef/sf] jF8kmf8 tyf vr{ :jLs[lt Joj:yf $&
3. 3
!=k[i6e"ld!=k[i6e"ld!=k[i6e"ld!=k[i6e"ld
;+ df tyf :yfgLo ljsf; dGqfno, :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu -8f]nL8f/_
dftxt lhNnf k|fljlws sfof{nox? :yfkgf ug]{ lg0f{ox?sf lgDg k[i6e"ld /x]sf 5g .
k|zf;g ;'wf/ cfof]usf] kltj]bg @)$* sf] k|s/0f $=^=@ -u_ / -3_df lhNnfdf :yfgLo lgsfonfO{
k|fljlws ;]jf 6]jf k'/ofpg / lhNnf :t/df tTsfnLg >L % sf] ;/sf/sf Ps} k|s[ltsf :yfgLo k"jf{wf/
sfo{s|dx? ;+rfng ug{ Pp6} sfof{no /fVg' prLt x'g] l;kmfl/; .
g]kfnsf] ;fj{hlgs vr{nfO{ ldtJooL kf/L 7LSssf] cfsf/df Nofpgsf nflu tTsfnLg >L % sf]
;/sf/n] rfNg' kg]{ k|zf;lgs ;'wf/sf] l;kmfl/; ug{ u7Lt ;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]u @)%&;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]u @)%&;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]u @)%&;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]u @)%& sf]
k|ltj]bgsf] k|s/0f @=%=% v -@_ / -#_ / Pj+ u -!_ df lhNnf:t/sf] ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng ug{
u/fpgsf nflu l;rfO{ ljefu, vfg]kfgL ljefu tyf cfjf; tyf zx/L ljsf; ljefusf lhNnf :t/sf
sfof{nox?nfO{ Plss[t u/L Pp6} ;fj{hlgs lgdf{0f sfof{no :yfkgf u/L o;} sfof{nojf6 lhNnf :t/df
lgdf{0f sfo{{ u/fpg] / dWod jf 7"nf l;rfO{ cfof]hgf, 7"nf vfg]kfgL cfof]hgf, /fhdfu{ jf ;xfos dfu{sf
nflu ;DjlGwt l8lehg sfof{no jf cfof]hgf sfof{nojf6 ;+rfng ug]{ u/fpg] l;kmfl/; .
tTsfnLg >L % sf] ;/sf/ d+ ksf] ldlt )%*.@.!!sf] lg0f{ojf6 dflysf l;kmfl/;x?nfO{ cfwf/ dfgL
lhNnfdf ;+rfng x'g] ef}lts k"jf{wf/ ;+u ;DjlGwt ;8s, vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{, l;rfO{, emf]n'+u] k'n,u|fdL0f
phf{, ejg / cfjf; zx/L ljsf;nufotsf ;fj{hlgs sfo{nfO{ :yfgLo tyf s]Gb| :t/df juL{s/0f ug]{ /
:yfgLo :t/sf sfo{x? ;+rfng ug{ :yfgLo ljsf; d+qfno dftxtsf] :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s
ljefu -8f]ln8f/_cGtu{t krxQ/ lhNnfdf lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{ . :yfgLo :t/ /
s]Gb|:t/sf lhNNff ef}lts k"jf{wf/ sfo{x?sf] jlu{s/0f / b/jGbL l;kmfl/; ug{ ;fdfGo k|zf;g d+qfnosf
;lrjsf] ;of]hsTjdf :yfgLo ljsf;, s[lif, hn>f]t, ef]lts of]hgf tyf lgdf{0f dGqfnosf ;lrjx? /xs]f
;ldlt u7g .
df=cy{ dGqLsf] cfj )%*.%( sf] ;+;bdf k|:t't jflif{s jh]6 jStJosf] k|s/0f (% df :yfgLo
k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu cGtu{t Plss[t k|fljlws ;]jf k'/ofpg lhNnf k|fljlws sfof{no
:yfkgf ug]{ lg0f{o .
dlGqkl/ifbn] tf]s] jdf]lhd ;fdfGo k|zf;g d+qfnosf ;lrj ;d]tsf] ;ldltn] tTsfnLg >L % sf]
;/sf/nfO{ j'emfPsf] >fj0f @)%* sf] lhNNfflhNNfflhNNfflhNNff k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{ ;DjlGw k|ltj]bgdf
:yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dftxt :yfkgf x'g] lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{non] ug]{ sfo{
/ cGo ljefu cGtu{t :yfkgf x'g] l8lehg sfof{non] ug]{ sfo{sf] juL{s/0f u/L lhNnf k"jf{wf/ ljsf;
sfof{no sf] k|zf;lgs lgoGq0f 8f]nL8f/n] ug]{ l;kmfl/; .
tTsfnLg >L % sf] ;/sf/ d+k sf] ldlt )%*.&.@& sf] j}7sjf6 k'gM krxQ/ lhNnfdf lhNnflhNnflhNnflhNnf
k"jf{wf/ ljsf;k"jf{wf/ ljsf;k"jf{wf/ ljsf;k"jf{wf/ ljsf; sfof{nosfof{nosfof{nosfof{no :yfkgf ug]{ lg0f{o . o; sfof{nosf] sfo{If]q Plss[t ldl>t ljlzi6 k|s[ltsf]
ePsf]n] o;nfO{ lhNnf ljsf; ;ldlt dftxt g/fvL 8f]nL8f/ dftxt /fVg] / :yfgLo ljsf; clwsf/Ln]
lhNnf ljsf; ;ldlt / lhNnf k"j{fwf/ ljsf; sfo{fno ljr ;Dks{ clws[t (Liason)sf]?kdf dfq sfo{
ug]{ / o; sfof{nosf] k|zf;lgs lgoGq0f 8f]nL8f/n] ug]{ lg0f{o .
tTsfnLg >L % sf] ;/sf/ -dk+_ / d+ k+ ljsf; ;ldltsf] ldlt )%*.!@.^ sf] lg0f{ojf6 lhNnf
k"jf{wf/ ljsf; sfof{no / 8f]nL8f/sf] kl/dflh{t b/jGbL, ;+u7g / sfo{ljj/0f :jLs[t ug]{ lg0f{o .
tTsfnLg >L % sf] ;/sf/ -dGqLkl/ifb_ s]f ldlt )%(.!).!& sf] j}7ssf] lg0f{ojf6 lhNnf
k"jf{wf/ ljsf; sfof{nonfO{ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dftxtjf6 lemls :yfgLo
ljsf; dGqfno, lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no dftxtdf /fvL ;f]sf] lhNNff k|fljlws sfof{no
gfdfs/0f ul/Psf] .
tTsfnLg :yfgLo lasf; dGqfnosf] dGqL:t/Lo ldlt )^#.!).!# sf] lg0f{oaf6 lhla; / lhNnf
k|flalws sfof{noaLr clwsf/ / cGt;{DaGwaf/] kl/kq ePsf] .
;DdfgLt ;af]{Rr cbfntn] )^#.!).!# sf] kl/kq sfof{Gjog ug'{u/fpg' eGg] cfb]z .
@= p2]Zo@= p2]Zo@= p2]Zo@= p2]Zo
g]kfn ;/sf/jf6 ePsf lg0f{o jdf]lhd ljleGg ;/sf/L lgsfo tyf :yfgLo lgsfo;+u ;xsfo{ u/L
Plss[t, ldl>t, jx'ljifo If]qdf sfo{ ug{ :yflkt o; lhNnf k|fljlws sfof{non] cfkmgf] sfo{ ;+rfng
4. 4
ubf{ ckgfpg' kg]{ sfo{ljlw ;':ki6 kf/L lgwf{/0f ug'{ o; lbUbz{g sf] d"n p2]Zo xf] . lhNnf k|fljlws
sfof{no g]kfn ;/sf/ :yfgLo ljsf; d+qfno, lhNnf ljsf; ;ldlt cGtu{t :yflkt g]kfn ;/sf/sf]
lhNnf :t/Lo sfo{fno xf] . o;sf] sfo{If]qleq lhNnfdf ;+rfng x'g] :yfgLo:t/sf ;+k"0f{ lsl;dsf ef}lts
k"jf{wf/;+u ;DjlGwt sfo{x? kb{5g .
g]kfn ;/sf/4f/f ;+rflnt :yfgLo :t/sf Ps} k|s[ltsf] ljleGg ef}lts k"jf{wf/;+u ;+jlGwt ;8s,
vfg]kfgL, l;rfO{, emf]n'+u] k'n,u|fdL0f phf{,cfjf;, ejg tyf zx/L ljsf; nufotsf sfo{x?sf]
Plss[t?kdf ldtJooLtfk"j{s tyf u'0f:t/Lo 9+udf ;+rfng ug]{ u/fpg] / :jfoQ zf;g P]g @)%%
cg'?k ul7t :yfgLo lgsfox? -ljz]if u/L lhlj; tyf uf lj ; x?_jf6 th'{df ePsf :yfgLo lgsfosf
k"jf{wf/ lgdf{0fsf cfof]hgf jf sfo{x? lhNnf ljsf; ;ldltsf] lgb]{zg / lgoGq0fdf ;d"bfo kl/rfng
ub]{ ljs]lGb|t tj/df hg;xeflutf h'6fO{ u'0f:t/Lo, Jojl:yt Pj+ k]zfut?kn] :jfoQ zf;g
P]g÷lgodfjNfL tyf k"0f{ lgIf]k0fsf] efjgf jdf]lhd k|fljlws ;]jf k|bfg u/L :yfgLo lgsfox?nfO{
;'b[9Ls/0f Pj+ ;jnLs/0f ug]{ u/L ;+rfng tyf Joj:yfkg ug]{ u/fpg] p2]Zosf ;fy of] sfof{no
:yfkgf ePsf] xf] .
#= lhNnf k|fljlws sfof{no#= lhNnf k|fljlws sfof{no#= lhNnf k|fljlws sfof{no#= lhNnf k|fljlws sfof{no( District Technical Office, DTO) sf] sfo{If]qsf] sfo{If]qsf] sfo{If]qsf] sfo{If]q
lhNnfdf x'g] ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f tyf ;+rfng;+u ;DjlGwt g]kfn ;/sf/, :yfgLo lgsfox?
Pj+ ;/sf/sf cGo lgsfox?sf ;j} ;fj{hlgs sfo{x? o; sfof{nosf] sfo{If]q leq kb{5g . oL
;fj{hlgs sfo{x? of g]kfn ;/sf/sf ljifout ljefu cyjf :yfgLo lgsfox?4f/f ;+rfng x'g] u/]sf
5g . t;y{ o; sfof{nosf] sfo{If]q Plss[t, ldl>t Pj+ jx'kIfLo :j?ksf] 5 . b]xfosf k|s[ltsf
;fj{hlgs sfo{x? o; sfof{nojf6 ;+kflbt x'g]5g .
l;rfO{, ejg tyf zx/L ljsf;, ;8s, vfg]kfgL tyf 9n lgsf; ljefux?sf ;fljssf
lhNnf:t/Lo sfof{nojf6 ;+rflnt :yfgLo :t/sf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf sfo{x? .
g]kfn ;/sf/sf cGo ljefu jf sfof{nox? h:t}M s[lif, jg, :jf:yo, lzIff jf o:t} cGo
ck|fljlws ;/sf/L sfof{no jf lgsfox?nfO{ k|fKt jh]6jf6 ;+rfng x'g] lhNnf:t/sf sfof{no ejg
nufotsf ;fj{hlgs lgdf{0f sfo{x? .
g]kfn ;/sf/sf lhNnfdf ;+rfng x'g] s]Gb|Lo:t/sf ef}lts k"jf{wf/ ljsf; ;DjGwL lhDd]jf/L jf
clVtof/L kfPsf sfo{s|d jf sfo{x? .
:yfgLo lgsfojf6 Joj:yfkg Pj+ ;+rfng ug{ tf]lsPsf :yfgLo lgsfosf k"jf{wf/ ljsf;
;DjGwL cfof]hgf jf sfo{x? .
;+ df tyf :yfgLo ljsf; dGqfno, jf dftxtsf ;/sf/L ;ldlt, k|lti7fg / :yfgLo k"jf{wf/
ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu cGtu{t jf dftxt ;+rflnt lhNnfsf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf
jf sfo{x? .
g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf cGo k"jf{wf/ ;DjGwL sfo{x? .
$ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f$ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f$ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f$ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f
$=!$=!$=!$=! ;fj{hlgs lgdf{0f sfo{sf] juL{s/0f;fj{hlgs lgdf{0f sfo{sf] juL{s/0f;fj{hlgs lgdf{0f sfo{sf] juL{s/0f;fj{hlgs lgdf{0f sfo{sf] juL{s/0f
$=!=! g]kfn ;/sf/sf] of]hgf cGtu{t s]Gb|:t/sf k"jf{wf/ sfo{x?
$=!=@ g]kfn ;/sf/sf of]hgf cGtu{t lhNnf -:yfgLo_:t/sf k"jf{wf/ sfo{x?
• :yfgLo ljsf; dGqfno jf dftxtsf ;/sf/L lgsfo jf 8f]ln8f/ dftxtsf sfo{x?,
• ;fj{hlgs sfo{ ;+rfng ug]{ cGo dGqfno jf ljefu dftxtsf sfo{x?
• ;fj{hlgs sfo{ ;+rfng gug]{ cGo ck|fljlws dGqfno cGtu{t x'g] k"jf{wf/ sfo{x?,
$=!=# :yfgLo lgsfosf] of]hgf cGtu{t :yfgLo:t/sf k"jf{wf/ ljsf; sfo{x?
5. 5
• :yfgLo lgsfonfO{ g]kfn ;/sf/jf6 pknJw u/fOg] cg'bfgjf6 ;+rfng x'g] k"jf{wf/ ljsf;
sfo{x?,
• :yfgLo lgsfo ;DjGwL P]g lgod cg'?k :yfgLo lgsfosf] cfkmgf] :jcfh{gjf6 k|fKt /fhZjjf6
;+rfng x'g] k"jf{wf/ ljsf; sfo{x?,
• :yfgLo lgsfonfO{ g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] ljleGg >f]tjf6 k|fKt x'g] /fhZjsf] jf8kmf+8jf6 k|fKt
/sdjf6 ;+rfng x'g] k"jf{wf/ ljsf; sfo{x?,
• :yfgLo lgsfon] ljlQo ;+:yfjf6 k|fKt ug]{ qm[0f jf cGo cg'bfgjf6 ;+rfng x'g] cfof]hgf jf
k"jf{wf/ ljsf; sfo{x?
$=@ ljleGg If]qsf k"jf{wf/ ljsf; sfo{sf] :yfgLo:t/ / s]Gb|:t/df juL{s/0fsf cfwf/x?
ljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qM————vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;+jlGwvfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;+jlGwvfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;+jlGwvfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;+jlGw
s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf;
sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_
!))) hg;+Vof eGbf j9LnfO{ vfg]kfgL ;]jfsf]
;'ljwf k'/ofpg] u|flel6 kmnf] l;:6dsf lgdf{0fflwg tyf
gofF k|:tfljt cfof]hgfx?
gu/kflnsf tyf gu/f]Gd'v :yfgx?df ;+rfng x'g]
gofF cfof]hgx?
kfgL tyf 9n k|zf]wg s]Gbx?
klDkË l;:6dsf tyf cf]e/x]8 jf6/ 6+sLsf gofF
cfof]hgfx?
9n lgsf; tyf 9n ;DjlGw cfof]hgfx?
;+kGg ;j} :yfgLo:t/sf vfg]kfgL cfof]hgfx?
!))) eGbf 36L hg;+VofnfO{ vfg]kfgL ;]jfsf] ;'ljwf
k'/ofpg] u|flel6 kmnf] l;:6dsf lgDg k|sf/sf
cof]hgfx?
• ljut cf=j=x?df z'? e} gjf} k+rjlif{o of]hgf cjlw
leq ;+kGGf gx'g] cfof]hgfx?
• ut jif{ z'? ePsf cfof]hgfx?
• o; cf=j= b]lv z'? x'g] cfof]hgfx?
u|fdL0f ;/;kmfO{ tyf ;;fgf 9n lgsf; ;+jlGw
cfof]hgfx?
:yfgLo lgsfo -lhNnf ljsf; ;ldlt ,uflj;_ tyf
;d"bfo -pkef]Qmf ;ldlt_jf6 Joj:yfkg÷;+rfng x'g]
cfof]hgfx?
:ofnf] tyf 8Lk 6o"jj]nsf vfg]kfgL cfof]hgfx?
ljefu jf l8lehgjf6 ;'lDkPsf cGo sfo{x?
ljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qM———— l;rfO{l;rfO{l;rfO{l;rfO{ tyf gbL lgoGq0f ;+jlGwtyf gbL lgoGq0f ;+jlGwtyf gbL lgoGq0f ;+jlGwtyf gbL lgoGq0f ;+jlGw
s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf;
sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_
lhNNff leq ;+rfng x'g] d´f}nf tyf 7"nf ;tx tyf
e"ldut l;+rfO{ cfof]hgfx?
7"nf 7"nf gbL tyf vf]nfx?df ul/g] gbL lgoGq0f
;+jGwL cfof]hgfx?
pRr k|ljlwo'Qm cfof]hgfx?
kDk l;+rfO{ cfof]hgfx?
lhNnf ljsf; ;ldlt, ufpF ljsf; ;ldlt tyf
;d'bfojf6 ;+rfng tyf Joj:yfkg x'g] cfof]hgf
;fgf l:frfO{ ljsf; cfof]hgfx?
• kxf8df @% x]= eGbf sd
• t/fO{df @)) x]= eGbf sd
e"ldut l:f+rfO {-:ofnf] 6Ø"j j]n_ cfof]hgfx?
?= @% nfv eGbf sd nfut cg'dfg ePsf ;;fgf
gbL lgoGq0f ;+jGwL cfof]hgfx?
ljefu jf l8lehgjf6 ;'lDkPsf cGo sfo{x?
ljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qM————zx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ;+jlGwzx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ;+jlGwzx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ;+jlGwzx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ;+jlGw
s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf;
sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_
gu/ljsf; of]hgf, 6fpg NkflgË, j[xt cfjf; ejg
lgdf{0f ;+jlGw cfof]hgfx?
d+qfno÷ljefusf s]Gb|:t/sf sfof{no ejg lgdf{0f
lhNnf leqsf lhNnf:t/Lo ;/sf/L tyf ;fj{hlgs
ejg -ljBfno, x'nfs, x]Nykf]:6 cflb_ lgdf{0f ;+jlGw
cfof]hgfx?
6. 6
tyf ;+rfng ;+jlGw cfof]hgfx?
gu/kflnsf leqsf gu/ ljsf; ;+jlGw cfof]hgfx?
Plss[t ljsf; cfof]hgf
pkIf]q ljsf;, e"—pkof]u tyf ef}lts of]hgf
;fgf zx/ / gu/pGd'v zx/sf ef}lts ljsf;
sfo{x?
ejg ;+lxtfdf k/]sf ejgx?
ljleGg If]qx?sf] ef}lts of]hgf
u|fdL0f j:tL ljsf; ;+jlGw cfof]hgfx?
gd"gf u|fdL0f ljsf; ;+jlGw cfof]hgx?
gu/kflnsf / lhNnf ;b/d'sfd jfx]ssf If]qdf
Jojl:yt ljsf; ;+jlGw cfof]hgfx?
lhNnf:t/ tyf Onfsf:t/Lo ;/sf/L ;]jf s]Gb| ljsf;
tyf dd{t ;+ef/ ;+jlGw sfo{x?
lhNnf b//]6 to ug]{
l;df If]q lgwf{/0f Pj+ l;df :tDe dd{t ;DjGwL
lhNnf :t/Lo sfo{x?
;/sf/L sfof{nox?sf] ;/sf/L k|of]hgsf] lgldQ
d"NofFsg ug]{ sfo{
ljleGg lgsfojf6 lgdf{0f ul/g] s[lif ;]jf s]Gb|, lzIff,
:j:Yo, ko{6g cflb h:tf :yfgLo txdf lgdf{0f ul/g]
k"jf{wf/ ljsf; ;+jGwL cfof]hgfx?
lhNnf:t/Lo b}jL k|sf]k p4f/ ;DjGwL sfo{
ljefu jf l8lehgjf6 ;'lDkPsf cGo sfo{x?
ljifo If]qljifo If]qljifo If]qljifo If]q———— ;8s tyf ´f]n'Ë] k'n ;+jlGw;8s tyf ´f]n'Ë] k'n ;+jlGw;8s tyf ´f]n'Ë] k'n ;+jlGw;8s tyf ´f]n'Ë] k'n ;+jlGw
s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf;
sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_
/fhdfu{, ;xfos /fhdfu{,b'O{ lhNnfsf
;b/d'sfdnfO{ hf]8g] ;8s, ;fdl/s dxTjsf cGo ;8s
cfof]hgfx?
/fhdfu{, ;xfos /fhdfu{,b'O{ lhNnfsf ;b/d'sfdnfO{
hf]8g] ;8s, ;fdl/s dxTjsf cGo ;8ssf k'nx?
7"nf hn ljB't s]Gb|sf] nflu ofS;]; ;8s
dxTjk"0f{ ko{6g tyf wfld{s s]Gb| hf]8g] 7"nf ;8s
cfof]hgfx?
lgHfL If]qjf6 ;+rfng x'g] /fhdfu{, ;xfos
/fhdfu{,b'O{ lhNnfsf ;b/d'sfdnfO{ hf]8g] ;8s, ;fdl/s
dxTjsf cGo ;8s cfof]hgfx?
pRr tyf hl6n k|ljlwsf] cfjZostf kg]{ df]6/
rNg] k'nx?
u|fdL0f tyf s[lif ;8s, 3f]8]6f],uf]/]6f] ;+jlGw cfof]hgf
´f]n'Ë] k'n, tf/ k'n, t'O{g lgdf{0f ;+jlGw cfof]hgfx?
u|fdL0f ;8sdf kg]{ pRr tyf hl6n k|ljlw cfjZos
gkg]{ k'n tyf sne6{ lgdf{0f ;+jlGw cfof]hgfx?
lHfNnf ljsf; ;ldlt tyf uflj; jf6 ;+rfng x'g]
;+k"0f{ ;8s cfof]hgfx?
ljefu jf l8lehgjf6 ;'lDkPsf cGo sfo{x?
ljifo If]qM u|fdL0f ph{f ljsf; tyf ljB'tLs/0f ;+jlGwljifo If]qM u|fdL0f ph{f ljsf; tyf ljB'tLs/0f ;+jlGwljifo If]qM u|fdL0f ph{f ljsf; tyf ljB'tLs/0f ;+jlGwljifo If]qM u|fdL0f ph{f ljsf; tyf ljB'tLs/0f ;+jlGw
s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf;
sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_
7"nf, d´f}nf tyf ;fgf hn ljB't ljsf; tyf
ljB'tLs/0f ;+jGwL cfof]hgfx?
;]G6|n u|L8jf6 ;+rfng x'g] ljB'tLs/0f ;+jGwL
cfof]hgfx?
lghL If]qjf6 ;+rfng x'g] ljB't s]Gb| tyf
ljB'tLs/0f ;+jGwL cfof]hgfx?
lHfNnf ljsf; ;ldlt, ufpF ljsf; ;ldlt tyf
;d'bfojf6 ;+rfng x'g] u|fdL0f n3' phf{ ;+jGwL
cfof]hgfx?
dfOs|f] xfO8|f] hn ljB't ;+jGwL cfof]hgfx?
j}slNks phf{- jfof] Uof;, ;f}o{ phf{ cflb_
% :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDd]jf/L% :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDd]jf/L% :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDd]jf/L% :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDd]jf/L
%=!%=!%=!%=! ;+ df tyf;+ df tyf;+ df tyf;+ df tyf :yfgLo ljsf; dGqfno:yfgLo ljsf; dGqfno:yfgLo ljsf; dGqfno:yfgLo ljsf; dGqfno
7. 7
;+ df tyf :yfgLo ljsf; dGqfno cGtu{t ;+rfng x'g] ;Dk"0f{ u|fdL0f k"jf{wf/ ljsf;sf sfo{x? :yfgLo
k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dfkm{t ;+rfng ug]{ u/fpg] egL g]kfn ;/sf/ -d+ k_jf6 ePsf]
lg0f{odf pNn]v eP cg'?k :yfgLo ljsf; dGqfno cGtu{t ;fljsdf 8f]ln8f/ dfkm{t ;+rflnt gePsf
k"jf{wf/ ljsf; ;DjGwL ;Dk"0f{ sfo{x? ;d]t 8f]nL8f/ dftxt ;+rfng x'g]5 . :yfgLo ljsf; dGqfno
cGtu{t ;/sf/L cg'bfgdf ;+rfng x'g] u/L u7Lt ljleGg ljsf; ;ldlt, s]Gb|, k|lti7fgjf6 lhNnfdf
;+rfng x'g] sfo{x? ;d]t lhNnf k|fljlws sfof{nojf6 ;+rfng ug]{ u/fOg] 5 . :yfgLo ljsf;
dGqfnosf s]Gb|:t/sf k"jf{wf/ cfof]hgfx? ;+ej eP;Dd lhNnf k|fljlws sfof{no dftxt /xg] u/L jf
cfof]hgf sfof{no :yfkgf u/L ;+rfng x'g]5 . g]kfn ;/sf/ :yfgLo ljsf; dGqfnosf lhNnf:t/ jf
s]Gb|:t/sf cfof]hgfx?sf] jflif{s sfo{qmdx? cfly{s k|zf;g P]g lgod jdf]lhd dGqfnosf ;lrjjf6
:jLs[t u/L sfof{Gjogsf nflu :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dfkm{t lhNnf ljsf;
;ldlt To; kl5 lhNnf k|fljlws sfof{nox?df k7fOg] 5 .
:yfgLo lgsfon] ;+rfng ug]{ of]hgfx?sf] nflu pknJw x'g] /sdsf] xsdf :yfgLo ljsf; dGqfno jf
8f]ln8f/ jf g]kfn ;/sf/jf6 Psd'i7 jf ;zt{÷lgzt{ cg'bfg -;J;L8L_sf] ?kdf l;w} :yfgLo
lgsfox?nfO{ pknJw u/fO{g] 5 .
%=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu%=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu%=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu%=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu----8f]nL8f/_8f]nL8f/_8f]nL8f/_8f]nL8f/_
:yfgLo ljsf; dGqfno jf dftxtsf ljsf; ;ldlt , s]Gb| jf k|lti7fg cGtu{t ;+rfnLt ;Dk"0f{ ef}lts
k"jf{wf/ ljsf; ;+j4 cfof]hgf jf sfo{s|dx?sf] k|efjsf/L sfof{Gjog ug]{ u/fpg] lhDd]jf/L o; ljefusf]
/x]sf]n] o; ljefu cGtu{tsf ;Dk"0f{ sfo{x? lhNnf k|fljlws sfof{nox? dfkm{t ;+rfng ug]{ u/fpg]
Joj:yf ug]{5 .
cGo ljifo If]q x]g]{ dGqfno jf ljefux?sf lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ ;'lDkPsf k"jf{wf/ ljsf;
sfo{s|d jf cfof]hgfx?sf] s]Gb|:t/df ;dGjo ug'{ o; ljefusf] lhDd]jf/L x'g]5 .
lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ k|fKt x'g] clVtof/L jf lgb]{zg o; ljefu dfkm{t k|fKt x'g]5 .
%=# lhNn%=# lhNn%=# lhNn%=# lhNnf ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfof ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfof ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfof ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfo
:yfgLo lgsfon] cfkmgf kl/ifb jf jf]8{jf6 :jLs[t jflk{s nIo ;lxtsf] :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d
k|efjsf/L?kdf ;+rfng ug{ u/fpg ;djlGwt lhNnf k|fljlws sfof{nodf k7fpg] 5 .
k|To]s cfly{s jif{sf] klxnf] r}fdfl;s leq :yfgLo lgsfon] :jLs[t cfof]hgfsf] jflif{s sfo{s|d, jh]6
tyf sfo{of]hgf ;lxt lhNnf k|fljlws sfof{nodf sfof{Gjogsf nflu lgb]{zg k7fpg' kg]{5 . lhNnf
k|fljlws sfof{non] To:tf sfo{x? tf]lsPsf] ;dodf u'0f:t/Lo9+udf ;+rfng u/L cfof]hgf ;DkGg ug]{5
.
:yfgLo lgsfosf] sfo{s|d ;+rfng ug{ cfjZos k|zf;lgs, k|fljlws tyf ;'kl/j]If0f, ef}lts ;fwg /
;'ljwf jfktsf vr{sf nflu sfo{s|d jh]6sf] % k|ltzt Joj:yfkg lz/f]ef/ -management overhead)
/sd :yfgLo lgsfon] sfo{s|d ;+rfng ;'? ug{ cufj} lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ pknJw u/fpg' kg]{5
.
lhNnf ljsf; of]hgfsf] sfof{Gjog ;DjGwdf ;'kl/j]If0f, lgb]{zg, ;dLIff ug]{ lhDd]jf/L lhNnf ljsf;
;ldltsf] x'g]5 . ;DjlGwt :yfgLo lgsfonfO{ cfjZos ;fGble{s ;xof]u k'/ofpg] st{Jo lhNnf:t/sf
lhNnf k|fljlws sfof{no nufotsf ;j} ;/sf/L sfof{nox?sf] x'g]5 .
lhNnf k|fljlws sfof{no ljz]iftM lhlj;x?sf] k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|dx? sfof{Ghog ug{ Joj:yfksLo,
k|fljlws Pj+ k/fdz{ ;]jf pknJw u/fpg] c+usf] ?kdf sfo{ ug]{ ;/sf/L sfof{no ePsf] x'gfn] o;
8. 8
sfof{nojf6 k|efjsf/L?kdf sfo{ ;+rfng ug{ u/fpgsf nflu o; sfof{nonfO{ ef}lts ;fwg ;DkGg kf/L
;+:yfut ;xof]u k'/ofpg' lhlj;sf] lhDd]jf/L x'g]5 .
%=$ lhNnf k|fljlws sfof{no%=$ lhNnf k|fljlws sfof{no%=$ lhNnf k|fljlws sfof{no%=$ lhNnf k|fljlws sfof{no ----l8l6cf]_l8l6cf]_l8l6cf]_l8l6cf]_
lhNnf k|fljlws sfof{non] lgDg sfo{x? ;+rfng ug'{ u/fpg' kb{5
• :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefujf6 k|fKt cfly{s clVtof/L, dGqfnojf6 :jLs[t
jflif{s nIo cg'?ksf] sfo{s|d cg'?ksf sfo{x? .
• ;fj{hlgs lgdf{0f ;+rfng ug]{ cGo ljefu jf lgsfosf :jLs[t jfli{fs sfo{s|d / clVtof/L
jdf]lhdsf s]Gb|:t/ jf lhNnf:t/sf k"jf{wf/ ljsf; sfo{x? .
• ;fj{hlgs sfo{ ;+rfng gug]{ ;/sf/L ljefu , ljsf; ;ldlt, k|lti7fgjf6 k|fKt clVtof/L /
jflif{s sfo{s|d cg'?ksf sfo{x? .
• :yfgLo lgsfojf6 :jLs[t jflif{s sfo{s|d cg'?ksf :yfgLo lgsfosf k"jf{wf/ of]hgfx?
• :yfgLo ljsf; d+qfno, 8f]ln8f/ jf g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf cGo k"jf{Wf/ sfo{x?
:yfgLo lgsfox?nfO{ :yfgLo lgsfosf k"jf{wf/ cfof]hgf;+u ;+jlGwt of]hgf th{'df tyf l8hfO{g sfo{
ug]{ ljlzi6 k|fljlws sfof{no ePsf] x}l;otn] cfjZos k|fljlws k/fdz{ pknJw u/fO{ k|fljLws 6]jf
k'/ofpg] o; sfof{nosf] dxTjk"0f{ lhDd]jf/L x'g]5 .
o; sfof{non] Joj:yfkg lz/f]ef/jfkt k|fKt /sdsf] jf8kmf8 :jLs[tL lhlj;jf6 lnP/ dfq vr{ ug'{
kg]{5 .
sfo{s|d;+u ;+jlGwt lgsfox?sf] lgb]{zg cg'?k sfo{ ;+rfng ug'{ o; sfof{nosf] st{Jo x'g]5 .
:yfgLo :t/sf] sfo{ ;+rfng :yfgLo lgsfox?sf] ;xdlt, ;dGjo, lgb]{zgdf ug'{ u/fpg' kg]{5
lhNnfl:yt cGo k"jf{wf/ ljsf;sf sfof{nox?;+u lgs6 ;Dks{df /xL ;dGjofTds 9+un] sfo{ ;+rfng
ug]{ sfo{gLlt o; sfof{non] clVtof/ ug]{5 .
k"jf{wf/ sfo{ ;+rfng gug]{ cGo lhNnf:t/Lo ;/sf/L ckf|ljlws sfof{nox?nfO{ cfjZos OlGhlgol/+u
;]jf pknJw u/fpg lhNnfdf oxL Psdfq ;/sf/L sfof{no df}h'b ePsf] gftfn] o; sfof{non] cfjZos
;xof]u pknJw u/fpg] 5 . o;sf nflu ;]jfjfktsf] vr{sf] Joj:yf tf]lsP jdf]lhd ;DjlGwt lgsfon]
o; sfof{nonfO{ pknJw u/fpg' kg]{5 .
lhNnf k|fljlws sfof{nosf] cGo sfo{If]q Pj+ ;+u7gsf] lj:t[t sfo{ljj/0f g]kfn ;/sf/n]] tf]s] jdf]lhd
x'g]5 .
%=%%=%%=%%=% g]kfng]kfng]kfng]kfn ;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu jf lgsfox?;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu jf lgsfox?;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu jf lgsfox?;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu jf lgsfox?
g]kfn ;/sf/sf cGo dGqfno jf ljefu jf lgsfon] :yfgLo:t/ jf s]Gb|:t/sf k"jf{wf/ sfo{s|dx? lhNnf
k|fljlws sfof{no dfkm{t ;+rfng u/fpg clVtof/L k7fpbf :yfgLo ljsf; d+qfno, :yfgLo k"jf{wf/
ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dfkm{t k7fpg' kg]{5 .
o;/L clVtof/L k7fpg] lgsfon] jflif{s ljlQo tyf ef}lts nIo ;lxtsf] :jLs[t jflif{s sfo{s|d ;+nUg
ug]{5 . o:tf sfo{ ;+rfng ug]{ ;Gbe{df oL lgsfox?n] 8f]nL8f/;+u lnlvt ;dembf/L ug]{5 .
oL lgsfox?n] l8l6cf] dfkm{t sfo{ ;+rfng u/fpg o;nfO{ Joj:yfkg lz/f]ef/:j?k sfo{s|dsf] :jLs[t
nfutsf] !) k|ltzt ;DDf /sd pknJw x'g] u/L jflif{s sfo{qmddf Joj:yf ug]{5g .
^= jflif{s^= jflif{s^= jflif{s^= jflif{s ----ef}lts tyf ljlQo nIo_ef}lts tyf ljlQo nIo_ef}lts tyf ljlQo nIo_ef}lts tyf ljlQo nIo_ sfo{s|d :jLs[lt k|s[ofsfo{s|d :jLs[lt k|s[ofsfo{s|d :jLs[lt k|s[ofsfo{s|d :jLs[lt k|s[of
9. 9
:yfgLo lgsfonfO{ cg'bfg:j?k pknJw u/fOg] :yfgLo ljsf; dGqfno cGtu{t ljlgof]lht jfx]ssf
/sdjf6 ;+rfng x'g] g]kfn ;/sf/sf ;Dk"0f{ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfx?sf] jflif{s
sfo{s|d - ef}lts tyf ljlQo nIo_sf] :jLs[tL tf]lsP jdf]lhd x'g]5 .
:yfgLo lgsfonfO{ cg'bfg:j?k pknJw u/fOg] /sdjf6 ;+rfnLt sfo{s|d jf cfof]hgfsf] jflif{s ef}lts
tyf ljlQo nIo ;lxtsf] sfo{s|dsf] :jLs[lt ;DjlGwt :yfgLo lgsfosf] jf]8{n] ug]{5 .
cGo dGqfno jf lgsfosf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf sf] jflif{s sfo{s|d :jLs[lt tt tt
dGqfnosf ;lrj jf lgsfosf jf]8{n] ug]{5 .
o;/L :jLs[t sfo{s|d / clVtof/L k|fKt eP kZrft ;DjlGwt lhNnf k|fljlws sfof{non] tf]lsPsf] nIo /
;do;fl/0fL cg's"n of]hgf sfof{Gjog ug]{5 .
&= sfo{s|d jh]6 /sd ;+rfng cfly{s sfo{ljlw&= sfo{s|d jh]6 /sd ;+rfng cfly{s sfo{ljlw&= sfo{s|d jh]6 /sd ;+rfng cfly{s sfo{ljlw&= sfo{s|d jh]6 /sd ;+rfng cfly{s sfo{ljlw
&=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{&=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{&=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{&=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{
lhNnf k|fljlws sfof{nosf] b}lgs lgoldt k|zf;lgs sfo{ ;+rfng ug{ cfjZos jflif{s jh]6 :yfgLo
ljsf; d+qfnon] :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefunfO{ / ljefun] lhNnf ljsf; ;ldlt
dfkm{t lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ clVtof/L pknJw u/fpg] 5 . o:df tnj, eQf, sfof{no ;+rfng
vr{ , ;?jf tyf sfo{s|d e|d0f vr{, OGwg, kmlg{r/ tyf ;]jf jfkt h:tf vr{x? kb{5g .
:yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefusf] lgoldt lhDd]jf/L leqsf g]kfng]kfng]kfng]kfn ;/sf/sf k"jf{wf/;/sf/sf k"jf{wf/;/sf/sf k"jf{wf/;/sf/sf k"jf{wf/
ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf ;+rfng ug{sf nflu jh]6 sfo{s|dsf ljleGg lzif{sdf g} cfjZos /sd
ljlgof]hg x'g]5g .
8f]nL8f/sf] lgoldt lhDd]jf/L leq gk/]sfsf cGo ;/sf/L dGqfno, ljefu, ;ldlt, s]Gb|sf cfof]hgf jf
sfo{s|d ;+rfng ug{sf nflu tL lgsfox?n] Joj:yfkg lz/f]ef/ jfkt jflif{s ljlgof]lht jh]6sf] %
k|ltzt /sd Joj:yfkg lz/f]ef/ sfo{s|d lzif{sdf 5'6ofO{ lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ sfo{s|d jh]6
pknJw u/fpg] Joj:yf x'g]5 .
:yfgLo lgsfosf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf ;+rfng ug{ Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{ jfktsf]
/sd sfo{s|dsf] jflif{s nfutsf] % k|ltzt /sd ;DjlGwt :yfgLo lgsfox?n] lhNnf k|fljlws
sfof{nonfO{ pknJw u/fpg] 5 .
&=@ k"jf{wf/ sfo{s|d jh]6 k|jfx / vr{sf]] clVto&=@ k"jf{wf/ sfo{s|d jh]6 k|jfx / vr{sf]] clVto&=@ k"jf{wf/ sfo{s|d jh]6 k|jfx / vr{sf]] clVto&=@ k"jf{wf/ sfo{s|d jh]6 k|jfx / vr{sf]] clVtof/Lf/Lf/Lf/L
:yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefusf] lgoldt lhDd]jf/L leq k/]sf :yfgLo lgsfo cg'bfg
lzif{sdf ljlgof]lht gePsf g]kfn ;/sf/sf] ljsf; cfof]hgf jf sfo{s|d lhNnf k|fljlws sfof{no
dfkm{t u/fpg jh]6sf] ;Dk"0f{ lhDd]jf/L 8f]ln8f/n] ;DjlGwt lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ k7fpg] 5 .
8f]ln8f/sf] lgoldt lhDd]jf/L leq gk/]sf cGo ljefu jf lgsfo cGtu{tsf g]kfng]kfng]kfng]kfn ;/sf/ ljsf;;/sf/ ljsf;;/sf/ ljsf;;/sf/ ljsf;
cfof]hgf jf sfo{s|dx?cfof]hgf jf sfo{s|dx?cfof]hgf jf sfo{s|dx?cfof]hgf jf sfo{s|dx?sf] jh]6 tyf clVtof/L 8f]ln8f/ dfkm{t lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ pknJw
u/fOg]5 . tL cfof]hgfsf jflif{s :jLs[t sfo{s|dsf] ;DjlGwt lzif{sx?df ;+rfng vr{ ;dfj]z gePsf]
eP Joj:yfkg lz/f]ef/ lzif{ssf sfo{qmdsf] k|s[lt x]/L !) k|ltzt ;Dd /sdsf] Joj:yf x'g]5 .
:yfgLo lgsfosf cfof]hgf:yfgLo lgsfosf cfof]hgf:yfgLo lgsfosf cfof]hgf:yfgLo lgsfosf cfof]hgf jf sfo{s|dx?sf] Joj:yfkg tyf ;+rfngsf nflu cfjZos Joj:yfkg
lz/f]ef/ vr{ jflif{s nfutsf] % k| z /sd lhNnf k|fljlws sfof{nonflu ;DjlGwt lgsfon] pknJw
u/fpg] 5 . sfo{s|d vr{ jfktsf] nfut vr{ ;DjlGwt lgsfox?n] lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{
cfjZostf cg';f/ :jLs[t jflif{s ljlQo sfo{of]hgfsf] ;do;fl/0fL jdf]lhd pknJw u/fpg] 5g .
10. 10
lhNnf k|fljlws sfof{non] Joj:yfkg ug'{ kg]{ egL g]kfn ;/sf/ n] tf]s]sf cGo ljsf; sfo{sd tyf
cfof]hgf ;+rfngsf nflu cfjZos sfo{s|d tyf ;+rfng vr{ 8f]ln8f/ dfkm{t ;DjlGwt lhNnf k|fljlws
sfof{nonfO{ k|fKt x'g]5 .
&=# sfo{s|d ;+rfngdf k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx?&=# sfo{s|d ;+rfngdf k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx?&=# sfo{s|d ;+rfngdf k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx?&=# sfo{s|d ;+rfngdf k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx?
g]kfn ;/sf/sf cfof]hgf jf sfo{sd ;+rfng ubf{ cfly{s sfo{ljlw P]g @)%^ / cfly{s k|zf;g
;DjlGw lgodx? @)%^ jf ;+;f]lwt ;+:s/0fx? tyf g]kfn ;/sf/jf6 :jLs[t ;fj{hlgs lgdf{0f lgb]{lzsf
@)%* jf ;+;f]lwt ;+:s/0fsf] k|rng ug'{ kg]{5 . o:tf sfo{s|dx?sf] cfGtl/s tyf clGtd n]vf kl/If0f
u/fpg] lhDd]jf/L ;d]t lhNnf k|fljlws sfof{nosf] x'g]5 .
:yfgLo lgsfosf cfof]hgf jf sfo{s|d ;+rfng ubf{ k|rlntt :yfgLo lgsfo cfly{s lgodfjnL tyf
g]kfn ;/sf/jf6 :jLs[t ;fj{hlgs lgdf{0f lgb]{lzsf @)%* k|rng ug'{ kg]{5 . o:tf sfo{s|dx?sf]
cfGtl/s n]vf kl/If0f lhNnf k|fljlws sfof{nosf] / clGtd n]vf kl/If0f ;DjlGwt :yfgLo lgsfosf]
lhDd]jf/L x'g]5 .
cGo ;/sf/L lgsfox?M ljsf; ;ldlt, k|lti7fg jf s]Gb|;+u ;+jlGwt cfof]hgfsf nflu tt tt lgsfosf
;DjlGwt cfly{s lgodfjnL eP ;f]xL , ;f] geP g]kfn ;/sf/sf] k|rlnt cfly{s k|zf;g ;DjlGw
lgodx? k|of]u ug'{ kg]{5 . o:yf sfo{s|dx?sf] k|f/lDes n]vf kl/If0f lhNnf k|fljlws sfof{non] / clGtd
n]vf kl/If0f ;DjlGwt lgsfox?n] u/fpg] 5 .
*=cg'udg tyf ;dLIff Joj:yf*=cg'udg tyf ;dLIff Joj:yf*=cg'udg tyf ;dLIff Joj:yf*=cg'udg tyf ;dLIff Joj:yf
lhNnf k|fljlws sfof{no sf] rf}dfl;s tyf jflif{s k|ult k|ltj]bg lhNnf k|fljlws sfof{non] ;DjlGwt
lhNnf ljsf; ;ldlt / 8f]ln8f/df lgoldt k7fpg]5 / ;f] sf] ;dLIff lhlj;df ul/g]5 . ;fy} ;dLIffsf]
cg'udg 8f]ln8f/jf6 klg ul/g]5 .
g]kfn ;/sf/sf cGo ljefu jf dGqfno jf lgsfosf s]Gb|:t/sf k"jf{wf/ of]hgfx? sfof{Gjogsf]
rf}dfl;s tyf jflif{s k|ult k|ltj]bg ;DjlGwt ljifosf ljefu jf lgsfo, 8f]ln8f/ / lhlj;df k7fOg]5 .
8f]ln8f/ / ;DjlGwt ljifosf ljefu jf lgsfodf ;f] sf] ;dLIff x'g]5 .
8f]ln8f/ jfx]s cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefusf lhNNff:t/sf k"jf{wf/ cfof]hgfx?sf] sfof{Gjog k|ult
k|ltj]bg ;DjlGwt ljefu, 8f]ln8f/ / lh lj ; df k7fOg]5 . ;f] sf] 8f]ln8f/, lhlj; tyf ;DjlGwt
ljifosf ljefudf ;dLIff ul/g]5 .
:yfgLo lgsfox?sf] of]hgfsf] sfof{Gjogsf] rf}dfl;s -jf dfu eP jdf]lhdsf_ tyf jflif{s k|ult
k|ltj]bg ;DjlGwt :yfgLo lgsfo / 8f]ln8f/df lhNnf k|fljlws sfof{non] k7fpg]5 .
lhNnf k|fljlws sfof{non] ToxFfjf6 ;Dkflbt ljsf; tyf Joj:yfkg sfo{x?sf] jflif{s k|ltj]bg ;DjlGwt
lhNnf ljsf; ;ldlt / 8f]nL8f/df k7fpg]5 .
;DjlGwt lgsfodf ;dLIff eO{ k|fKt ;'emfj / k|lts[of k|fKt u/] kl5 lhNnf k|fljlws sfof{non] cfkmgf]
sfo{ ;Dkfbg k|s[ofdf cfjZos ;'wf/ jf kl/dfh{g ug]{5 .
;DjlGwt lhlj;sf ;lrjn] ;d]t lhNnf k|fljlws sfof{no jf6 eP u/]sf sfo{ ;+kfbgnfO{ cg'udg tyf
;dLIff u/L cfkmgf] jflif{s k|ltj]bg :yfgLo ljsf; dGqfnosf ;lrj / 8f]ln8f/sf dxflgb]{zs ;dIf
k7fpg]5 . o;/L k|fKt k|ltj]bg ;d]tnfO{ cWoog u/L :yfgLo ljsf; dGqfnosf ;lrj / 8f]ln8f/sf
dxflgb]{zsjf6 ;DjlGwt lhNnf k|fljlws sfof{no sf sd{rf/Lx?sf] sfo{ ;+kfbg d"Nof+sg x'g]5 /
cfjZos ;'wf/ jf kl/dfh{gsf nflu lhNnf k|fljlws sfof{nodf lgb]{zg k7fOg] 5 .
12. 12
*=! sfo{qmd Pj+ ;+rfng ah]6 /sd k|jfx rf6{*=! sfo{qmd Pj+ ;+rfng ah]6 /sd k|jfx rf6{*=! sfo{qmd Pj+ ;+rfng ah]6 /sd k|jfx rf6{*=! sfo{qmd Pj+ ;+rfng ah]6 /sd k|jfx rf6{
b'O{ tlkm{ ;dGjo
Ps tlkm{ /sd k|jfx ÷clVtof/L
Ps tlkm{ /sd k|jfx jh]6 /sd pknJwL
b'O{ tlkm{ /sd k|jfx ÷clVtof/L
:yfgLo ljsf; d+qfno cGo d+qfno
:yfgLo ljsf;
d+qfno cGt{utsf
ljsf; ;ldlt,
k|lti7fg, s]Gb|
:yfgLo lgsfo
-lhlj;, uflj;,
gu/kflnsf_
:yfgLo k"jf{wf/ ljsf;
tyf s[lif ;8s ljefu
lhNnf k|fljlws sfof{no cGo d+qfno, ljefusf lhNnf
sfof{no tyf l8lehgx?
g]kfn ;/sf/sf cGo
ljefux?
:yfgLo lgsfosf:yfgLo lgsfosf:yfgLo lgsfosf:yfgLo lgsfosf
sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd g]kfng]kfng]kfng]kfn ;/sf/sf];/sf/sf];/sf/sf];/sf/sf]
;fj{hlgs lgdf{0f sfo{;fj{hlgs lgdf{0f sfo{;fj{hlgs lgdf{0f sfo{;fj{hlgs lgdf{0f sfo{
g]kfn ;/sf/sf]
ljsf; ;ldlt ,
k|lti7fg, s]Gb|
sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd
sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd
;dGjo÷;dembf/L;dGjo÷;dembf/L;dGjo÷;dembf/L;dGjo÷;dembf/L
;dGjo;dGjo;dGjo;dGjo
;dGjo÷;dembf/
L
sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd
sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd
sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd
13. 13
*=@ sfo{ ;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf k|zf;lgs lgoGq0f Pj+ ;'kl/j]If0f rf6{*=@ sfo{ ;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf k|zf;lgs lgoGq0f Pj+ ;'kl/j]If0f rf6{*=@ sfo{ ;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf k|zf;lgs lgoGq0f Pj+ ;'kl/j]If0f rf6{*=@ sfo{ ;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf k|zf;lgs lgoGq0f Pj+ ;'kl/j]If0f rf6{
k|ult k|ltj]bg
sd{rf/Lx?sf] lgoGq0f tyf hjfkmb]lxtf
b'O{ tkmL{ ;dGjo
:yfgLo ljsf; d+qfno cGo d+qfno
:yfgLo ljsf;
d+qfno cGt{utsf
ljsf; ;ldlt,
k|lti7fg, s]Gb|
:yfgLo lgsfo
-lhlj;, uflj;,
gu/kflnsf_
:yfglo k"jf{wf/ ljsf;
tyf s[lif ;8s ljefu
lhNnf k|fljlws sfof{no cGo d+qfno, ljefusf lhNnf
sfof{no tyf l8lehgx?
g]kfn ;/sf/sf cGo
ljefux?
g]kfn ;/sf/sf]
ljsf; ;ldlt ,
k|lti7fg, s]Gb|
14. 14
(= ljlQo Pj+ k|zf;lgs ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f(= ljlQo Pj+ k|zf;lgs ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f(= ljlQo Pj+ k|zf;lgs ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f(= ljlQo Pj+ k|zf;lgs ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f
(=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x?(=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x?(=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x?(=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x?
g]kfn ;/sf/sf of]hgfx?sf] nflu g]kfn ;/sf/sf cfly{s k|zf;g ;DjGwL lgod sfg"gx? / dxfn]vf lgoGqssf]
sfof{non] lgb]{zg u/] jdf]lhdsf ljlQo n]vf k|0ffnLsf] Joj:yf cg'?ksf kmd]{6x?sf] k|of]u x'g]5 .
bft[;+:yf ;+nUg cfof]hgfx?df bft[;+:yfn] tf]s]sf] ljz]if kmd]{6x? klg k|of]u x'g]5g .
:yfgLo lgsfonfO{ k"0f{{ lgIf]lkt ePsf] cj:yfdf :yfgLo lgsfosf cfly{s lgodx? cg'?k n]vf k|0ffnLsf]
kmd]{6x? k|of]u x'g]5g .
(=@ sd{rf/Lsf] Joj:yf(=@ sd{rf/Lsf] Joj:yf(=@ sd{rf/Lsf] Joj:yf(=@ sd{rf/Lsf] Joj:yf
lhNnf k|fljlws sfof{no dftxt lgDg lsl;dsf sd{rf/L x'g]5g
lhNnf k|fljlws sfof{nosf ;fwf/0f b/jGbLsf lghfdlt :yfoL tyf c:yfoL sd{rf/Lx?
lhNnf k|fljlws sfof{no cGtu{t ;+rflnt >L % sf] ;/sf/sf lhNNff jf s]Gb|:t/sf cfof]hgfsf c:yfoL
sd{rf/Lx?
:yfgLo lgsfojf6 lgo'Qm :yfoL tyf c:yfoL k|fljlws sd{rf/Lx?
(=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f(=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f(=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f(=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f
lhNnf k|fljlws sfof{nosf k|d"vn] cfkmgf dftxtsf ;j} lsl;dsf sd{rf/LnfO{ kl/rfng u/L sfo{;+kfbg ug]{5
. lhNnfdf lhNnf k|fljlws sfof{no dfkm{t sfof{Gjog x'g] k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfsf lgldQ lgo'Qm
;j} k|sf/sf k|fljlws jf ck|fljlws sd{rf/Lx? lhNnf k|fljlws sfof{no dftxt /xL sfdsfh ug{ v6fO{g]5g .
dftxtsf sd{rf/Lx?sf] sfo{ ;+kfbg d'Nof+sg ug]{ u/fpg] lhDd]jf/L lhNnf k|fljlws sfof{nosf k|d"vsf] x'g]5 .
lhNnf k|fljlws sfof{nosf] k|d'vsf] sfo{;+kfbg d"Nof+sg 8f]nL8f/sf] dxflgb]{zsjf6 ug]{ u/fpg] Joj:yf x'g]5 .
lhNnf k|fljlws sfof{nosf lghfdlt tyf ljsf; cfof]hgfsf sd{rf/Lx?sf] k'g/fjnf]sg sfo{;+kfbg d"Nof+sg
ug]{ Joj:yf ljefuLo k|d'vn] ldnfpg] 5 .
:yfgLo lgsfo;+u ;Dj4 ;j} lsl;dsf k|fljlws sd{rf/Lsf] k'g/fjnf]sg sfo{;+kfbg d"Nof+sg ;DjlGwt :yfgLo
lgsfosf ;lrjn] ug]{5g .
lhNnf k|fljlws sfof{no cGtu{t ;+rflnt ljleGg sfo{s|dx?sf] xsdf tt tt sfo{s|dsf] jh]6 pknJw u/fpg]
lgsfox? k|lt lhNnf k|fljlws sfof{no hjfkmb]xL x'g' kb{5 .
lhNnf k|fljlws sfof{nonfO ;'?df ePem}+ lhNnf k"jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"jf{wf/ lasf; sfof{no gfdfs/0f u/L lhNnf lasf; ;ldltsf
k"jf{wf/ lasf; ;DaGwL lgIf]lkt sfo{s|d ;+rfng ul/lbg] laifout sfof{nosf] sfd;d]t ug]{u/L :yfgLo k"[jf{wf/
lasf; tyf s[lif;8s laefu dftxt /fVg] .
g]kfn ;/sf/g]kfn ;/sf/g]kfn ;/sf/g]kfn ;/sf/
;+3Lodfdnf tyf :yfgLo lasf; dGqfno;+3Lodfdnf tyf :yfgLo lasf; dGqfno;+3Lodfdnf tyf :yfgLo lasf; dGqfno;+3Lodfdnf tyf :yfgLo lasf; dGqfno
:yfgLo k"jf{wf/ lasf; tyf:yfgLo k"jf{wf/ lasf; tyf:yfgLo k"jf{wf/ lasf; tyf:yfgLo k"jf{wf/ lasf; tyf s[lif;8s laefus[lif;8s laefus[lif;8s laefus[lif;8s laefu
lhNnf k"[jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"[jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"[jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"[jf{wf/ lasf; sfof{no
!)= Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{sf] jfF8kmfF8 tyf :jLs[lt Joj:yf!)= Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{sf] jfF8kmfF8 tyf :jLs[lt Joj:yf!)= Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{sf] jfF8kmfF8 tyf :jLs[lt Joj:yf!)= Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{sf] jfF8kmfF8 tyf :jLs[lt Joj:yf
lz/f]ef/ vr{ jfkt k|fKt /sd lhNnf k|fljlws sfof{nosf] Ifdtf ljsf;, ef}lts k"jf{wf/ Pj+ ;fwg, lgdf{0f
pks/0f, ;+:yfut ;'b[l9s/0f tyf ;jnLs/0f, lgdf{0f Joj:yfkg, c:yfoL sd{rf/L egf{, k/fdz{ ;]jf, cfof]hgf
15. 15
;+rfng , ef}lts tyf ljlQo Joj:yfkg cg'udg tyf ;dLIff k|0ffnLnfO{ Jojl:ylts/0f nufot o:t} cGo
If]qdf vr{ ug{ ;lsg] 5 .
cfly{s jif{ leq vr{ x'g g;s]sf]÷gePsf] lz/f]ef/ jfkt k|fKt /sd lhNnf k|fljlws sfof{non] ;+jlGwt :yfgLo
lgsfosf] tf]lsPsf] vftfdf hDdf ug]{ Joj:yf ldnfpg' kg]{5 .