نووسینی: ئەندازیار دیلان ابراهیم کریم بەکالۆریۆس لە ئەندازیاری شارستانی

1. ‫درز‬
***
‫دەربارەی‬ ‫کورتەیەک‬
‫بیناکاندا‬ ‫و‬ ‫خانوو‬ ‫لە‬ ‫درزەکان‬
:‫نووسینی‬
-
‫کریم‬ ‫ابراهیم‬ ‫دیالن‬ ‫ئەندازیار‬
‫شارستانی‬ ‫ئەندازیاری‬ ‫لە‬ ‫بەکالۆریۆس‬
2021

2. 1
•
‫کۆێایێتی‬ ‫کردنۆی‬ ‫کۆۆنتڕۆ‬ ‫سەرەڕای‬ ‫جارەکان‬ ‫زۆرینەی‬ ‫کە‬ ‫دەکرێت‬ ‫تێبینی‬
‫ەر‬ ‫ۆدا‬‫ۆ‬‫بیناکانۆ‬ ‫یە‬ ‫ۆان‬‫ۆ‬‫ەدرزەکۆ‬ ‫کارەکۆۆان‬ ‫ۆدانی‬‫ۆ‬‫مەنجامۆ‬ ‫ۆۆنیەتی‬‫ۆ‬‫نۆ‬ ‫ێ‬ ‫مادەکۆۆان‬
‫دەبۆۆن‬ ‫درێێسۆۆت‬
‫ۆە‬ ‫ە‬ ‫رە‬ ‫ل‬ ‫ە‬ ‫ااە‬ ‫ه‬ ‫کاابو‬ ‫رەکبی‬ ‫ۆە‬ ‫اا‬ ‫کەک‬ ‫هەرەی‬ ‫جااب‬
‫ەز‬ ‫ابونرە‬‫ا‬‫کااا‬ ‫بد‬ ‫ا‬ ‫یە‬ ‫ن‬ ‫ابد‬‫ا‬‫ککااا‬ ‫ابکا‬‫ا‬‫اەیقااا‬ ‫اەیز‬‫ا‬‫قااا‬ ‫اکەکونکەەەرە‬‫ا‬‫دکااا‬
)....‫کیدون‬ ‫هەج‬ ‫ج‬
.
•
:‫چکو‬ ‫دیەەقەهەەو‬ ‫دیک‬ ‫ەەیقکەکبرا‬
-
‫یچ‬ ‫درێێستبێێە‬ ‫درزەی‬ ‫مەێ‬ ‫مەکرێت‬
‫ببێتە‬ ‫نەکاتەیاخێد‬ ‫درێێست‬ ‫بەرناێ‬ ‫مەترسیەکی‬
‫تیا‬ ‫درزەکەی‬ ‫کە‬ ‫بینا‬ ‫بەشەی‬ ‫مەێ‬ ‫کەێتنی‬ ‫ەیاخێد‬ ‫کۆنکرێتەکە‬ ‫یە‬ ‫بەشێک‬ ‫شکانی‬ ‫ۆی‬
‫شێێنی‬ ‫ێ‬ ‫جۆر‬ ‫پێی‬ ‫(بە‬ ‫بیناکە‬ ‫گەێرەی‬ ‫بەشێکی‬ ‫ڕێێخانی‬ ‫یاخێد‬ ‫بێێە‬ ‫درێێست‬
.)‫ۆکارەکەی‬ ‫ێ‬ ‫درزەکە‬ ‫درێێستبێێنی‬
•
‫جۆر‬ ‫دێێ‬ ‫بۆ‬ ‫مەپۆیێندرێن‬ ‫گشتی‬ ‫بە‬ ‫درزەکان‬
:
-
1
-
Structural cracks
:
-
‫جۆرە‬ ‫ئەم‬
‫بەبەبەدرردن‬ ‫د‬ ‫یرود‬ ‫کرردن‬ ‫دیزاین‬ ‫لە‬ ‫هەڵە‬ ‫بەهۆی‬ ‫درز‬ ‫لە‬
‫یسر‬ ‫وە‬ ‫لە‬ ‫زیرود‬ ‫رسروییەک‬ ‫ق‬ ‫سەری‬ ‫تنە‬ ‫کە‬ ‫د‬ ‫یود‬
‫ەدا‬ ‫بنرو‬ ‫لە‬ ‫رە‬ ‫کە‬ ‫ن‬ ‫سرتب‬ ‫در‬ ‫د‬ ‫یرود‬
‫دەکەن‬ ‫سرر‬ ‫در‬ ‫بینرروکە‬ ‫بررۆ‬ ‫مەترسرر‬ ‫دەدەن‬ ‫ڕ‬
‫لەسررەر‬ ‫تنیررون‬ ‫دەرکە‬ ‫ەن‬ ‫رر‬ ‫ررت‬ ‫گ‬ ‫(بە‬
‫ەکون‬ ‫بە‬
‫هەڵردەگرە‬ ‫رسوی‬ ‫ق‬ ‫کە‬ ‫بینوکەیە‬
(Slab,Column,Beam,Wall)
‫ئەستتوریان‬ ‫وە‬ )
‫زۆرە‬
.
2
-
Non Structural cracks
:
-
‫تان‬‫ت‬‫یت‬ ‫تتان‬‫ت‬‫نەست‬ ‫تتبوونی‬‫ت‬‫درووست‬ ‫تۆی‬‫ت‬‫ت‬ ‫بە‬ ‫درز‬ ‫لە‬ ‫تۆرە‬‫ت‬‫جت‬ ‫ئەم‬
‫بینتتاکە‬ ‫بتتۆ‬ ‫دەترستتی‬ ‫جتتۆرە‬ ‫ئەم‬ ‫وە‬ ‫ە‬ ‫اوودەدا‬ ‫ێنتتدراودا‬ ‫بەکار‬ ‫دادەکتتانی‬ ‫لە‬ ‫تێکچوونێتتل‬
‫نائاستودە‬ ‫بینینیتان‬ ‫بەمم‬ ‫ناکتا‬ ‫درووس‬
‫و‬ ‫ە‬ ‫ێنەرانیەوە‬ ‫بەکتار‬ ‫ەیەن‬ ‫لە‬ ‫دەکتا‬ ‫درووست‬ ‫یی‬
‫لەم‬ ‫تدا‬‫ت‬‫بەردەوادەکان‬ ‫تنە‬‫ت‬‫درێ‬ ‫توارە‬‫ت‬‫دی‬ ‫لە‬ ‫تتوونی‬‫ت‬‫س‬ ‫درزی‬ ‫توونەت‬‫ت‬‫ند‬ ‫ە‬ ‫تێوێنێ‬‫ت‬‫دەن‬ ‫تاکە‬‫ت‬‫بین‬ ‫تی‬‫ت‬‫دیدەن‬
.‫گەردیەوە‬ ‫نلەی‬ ‫ۆی‬ ‫بە‬ ‫چوونەوەیەکە‬ ‫و‬ ‫کنان‬ ‫ۆکارەکەی‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫جۆرەیە‬
•
:‫جۆرێکەێە‬ ‫نەند‬ ‫دەکرێنە‬ ‫پانیەکانیان‬ ‫گێێرەی‬ ‫بە‬ ‫درزەکان‬
-
1
-
Thin crack
:
-
.‫دلم‬ ‫یەک‬ ‫لە‬ ‫کەدترە‬ ‫نانیەکەی‬
2
-
Medium Crack
:
-
. ‫دەبێ‬ ‫دلم‬ ‫دوو‬ ‫بۆ‬ ‫یەک‬ ‫نانیەکەی‬

3. 2
3
-
Wide Crack
:
-
.‫زیاترە‬ ‫دلم‬ ‫دوو‬ ‫لە‬ ‫نانی‬
4
-
Crazing
:
-
‫تەر‬‫ت‬‫لەستت‬ ‫و‬ ‫کەدە‬ ‫تاییان‬‫ت‬‫بۆنتت‬ ‫و‬ ‫تن‬‫ت‬‫یەکتت‬ ‫تی‬‫ت‬‫نزیکتت‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫وردن‬ ‫تی‬‫ت‬‫درزێکتت‬ ‫تۆدەرە‬‫ت‬‫کتت‬
‫اوودانتتتتی‬ ‫تتتتۆی‬ ‫بە‬ ‫کە‬ ‫دەردەکەون‬ ‫اووکارەکتتتتان‬
Shrinkage
‫ستتتتەرەتاکانی‬ ‫قۆنتتتتاەە‬ ‫لە‬
. ‫دەردەکەوێ‬ ‫ەوازەکاندا‬ ‫کۆنکرێتە‬ ‫لە‬ ‫تەنها‬ ‫وە‬ ‫اوودەدەن‬ ‫کۆنکرێتکردندا‬
/‫تێبینی‬
‫ئەکرێ‬
Crazing
‫بەکار‬ ‫(زیاد‬ ‫ۆی‬ ‫بە‬ ‫اووبدا‬
‫جۆری‬ ‫ەرنەبناردنی‬ ‫باش‬ ‫ە‬ ‫کۆنکرێتدا‬ ‫لە‬ ‫ئاو‬ ‫ێنانی‬
‫ە‬ ‫نادرووس‬ ‫نێوەیەکی‬ ‫بە‬ ‫ئاوانینکردن‬ ‫یاخود‬ ‫ە‬ ‫بەکاردێ‬ ‫لدەی‬ ‫و‬ ‫چەو‬ ‫ئەو‬
‫کەسەکان‬ ‫نانارەزایی‬
)....
‫ئەو‬ ‫ەبۆیە‬ ‫بۆیان‬ ‫نییە‬ ‫کاریگەر‬ ‫چارەسەرێکی‬ ‫و‬ ‫دەرەکەون‬ ‫درووستکردن‬ ‫دوای‬ ‫لە‬ ‫بەزوویی‬ ‫درزانە‬ ‫ئەم‬
‫دەرکەوتوە‬ ‫لەسەری‬ ‫بەنەی‬
. ‫بگۆادرێ‬ ‫نێوویستە‬
/‫تێبینی‬
.‫دا‬ Plastic Shrinkage Crack ‫لە‬ ‫ازە‬ ‫بیو‬
‫گەڵ‬ Crazing Crack
/
Plastic shrinkage crack
‫ن‬ ‫نب‬ ‫هۆکوری‬ ‫بە‬ ‫درزانە‬ ‫ئەم‬
‫دەدەن‬ ‫ڕ‬ ‫ن‬ ‫ڕەقب‬ ‫وەش‬ ‫کۆندرەتەکەدا‬ ‫کوری‬ ‫ڕ‬ ‫لە‬ ‫ئو‬ ‫دەرای‬
‫ئەم‬ ‫ان‬ ‫نە‬ ، ‫ە‬ ‫ەکە‬ ‫ئو‬ ‫هەڵم‬ ‫بە‬ ‫ن‬ ‫ب‬ ‫ڕەژەی‬ ‫بەرزی‬ ‫بەهۆی‬
‫تو‬ ‫مەتر‬ ‫نی‬ ‫لە‬ ‫کەمتر‬ ‫ڕەنگە‬ ‫درزانە‬
‫ەی‬ ‫چە‬ ‫نزید‬ ‫لە‬ ‫درزەکون‬ ‫ڵ‬ ‫ق‬ ‫تو‬ ‫زیوترە‬ ‫وونیون‬ ‫ت‬ ‫گ‬ ‫ەیەک‬ ‫ە‬ ‫بە‬ ‫ە‬ ‫بە‬ ‫مەترەک‬
‫ال‬ ‫لە‬ ‫تەنهو‬ ‫نەک‬ ‫ە‬ ‫دەربدە‬ ‫ئوسوییش‬ ‫کۆندرەت‬ ‫لە‬ ‫دەکرە‬ ، ‫ن‬ ‫دەرنوکە‬ ‫ە‬ ‫كۆندرەتەکونە‬
‫ا‬
. ‫زەکوندا‬

4. 3
‫دەندۆڵە‬ ‫تن‬ ‫نی‬ ‫بەهۆی‬ ‫کو‬ ‫زۆر‬ ‫درزانە‬ ‫ئەم‬
‫کروری‬ ‫ڕ‬ ‫سرەر‬ ‫برۆ‬ ‫ئرو‬ ‫ەی‬ ‫سرەرە‬ ‫هروتنە‬ ‫رسەکون‬ ‫ق‬
‫ە‬ ‫کررۆندرەتەکە‬
(Bleeding)
‫ەرتتم‬ ‫دەبێتتتە‬ ‫ستتەرەوەی‬ ‫ئتتاوەکەی‬ ‫چیتتنە‬ ‫ئەوەی‬ ‫دوای‬ ‫دەبتتن‬ ‫درووستت‬
‫بەرگتری‬
‫و‬ ‫دەکتا‬ ‫کەم‬ ‫درز‬ ‫درووستتبوونی‬ ‫لە‬ ‫تری‬
‫ت‬‫اێگ‬ ‫بتۆ‬ ‫کتۆنکرێتەکە‬
(Shrinkage)
‫تۆی‬‫ت‬ ‫دەبێتتە‬
.‫اووکارەکەی‬ ‫لەسەر‬ ‫درزەکان‬ ‫درووستبوونی‬
‫بانترە‬ ‫درزانە‬ ‫ئەم‬ ‫درووستبوونی‬ ‫لە‬ ‫اێگریکردن‬ ‫بۆ‬
‫کردن‬ ‫ئاوانێن‬ ‫بە‬ ‫دەستبکرێ‬ ‫زوو‬
.

5. 4
/‫هکرا‬ ‫ە‬
‫چەنتد‬ ‫کە‬ ‫ە‬ ‫ااستتەیە‬ ‫نێتوەری‬ ‫ێنتانی‬ ‫بەکار‬ ‫ستادەترینیان‬ ‫کە‬ ‫ەیە‬ ‫اێتگەیەک‬ ‫چەند‬ ‫درز‬ ‫نانی‬ ‫نێوانی‬ ‫بۆ‬
‫دەخترێتە‬ ‫ااستتەکە‬ ‫ە‬ ‫دەکا‬ ‫زیاد‬ ‫دلم‬ ‫نیو‬ ‫دلم‬ ‫نیو‬ ‫نانیەکانیان‬ ‫و‬ ‫لەسەرە‬ ‫ێڵێکی‬
‫تتاکو‬ ‫درزەکەوە‬ ‫نزیکتی‬
.‫نزیکە‬ ‫نلەیەک‬ ‫چ‬ ‫لە‬ ‫بزانرێ‬
. ‫دەگۆاێ‬ ‫درزەکە‬ ‫درێنایی‬ ‫بە‬ ‫نانیەکانیان‬ ‫درزەکان‬ ‫لە‬ ‫بەنێل‬ ‫ئەوەی‬ ‫سەرەاای‬ ‫ئەدە‬
‫ڕەەدەرا‬ ‫رەکبیز‬ /‫یقکبی‬
Non Structural cracks
‫نین؟‬
( ‫روردەن‬‫ر‬‫بەکر‬ ‫رون‬‫ر‬‫در‬ ‫لە‬ ‫رودانەی‬‫ر‬‫مر‬ ‫ئە‬ ‫رت‬‫ر‬‫ر‬ ‫گ‬ ‫بە‬ /‫ەاڵم‬
، ‫کۆندرە‬، ‫ر‬‫ر‬‫ر‬ ‫د‬،‫بلۆک‬
Morter
‫لە‬ ‫ەوازن‬ )
‫ێزی‬ ‫بەرادبەر‬
‫باینتدا‬ ‫و‬ ‫ااکێنتان‬
(Tension&Shear)
‫کەم‬ ‫باەکەنتی‬ ‫ئەگەر‬ ‫نەستتانێل‬ ‫ەر‬ ‫بتۆیە‬
‫ە‬ ‫نت‬ ‫یتاخود‬ ‫گەردتی‬ ‫نلەی‬ ‫(گۆاانی‬ ‫ۆکارەکانی‬ ‫لە‬ ‫یەکێل‬ ‫ەر‬ ‫بە‬ ‫بکا‬ ‫درووس‬ ‫درز‬ ‫اەنگە‬ ‫بێ‬
‫خاک‬ ‫داچوونی‬ ‫و‬ ‫بناەە‬ ‫جورەی‬ ‫ە‬ ‫کیدیایی‬ ‫کارلێکی‬ ‫اوودانی‬ ‫وە‬
‫لە‬ ‫درەختەکان‬ ‫اەگی‬ ‫کردنی‬ ‫گەنە‬ ‫و‬ ‫ە‬
‫بە‬ ‫وە‬ ‫ە‬ ‫دەبینتدرێن‬ ‫جیتاوازدا‬ ‫دادەی‬ ‫دادەی‬ ‫دوو‬ ‫گەنتنی‬ ‫بەیەک‬ ‫نزیکی‬ ‫لە‬ ‫بەتایبە‬ ) ‫بناەەکاندا‬ ‫نزیل‬
‫دەترستیان‬ ‫زیاتربێت‬ ‫ندارەنیان‬ ‫و‬ ‫نزیکبن‬ ‫لەیەکیش‬ ‫چی‬ ‫ئەگەر‬ ‫وردن‬ ‫درزانەی‬ ‫ئەو‬ ‫گنتی‬ ‫نێوەیەکی‬
.‫فراوانەکان‬ ‫درزە‬ ‫لە‬ ‫کەدترە‬ ‫بینا‬ ‫سەر‬ ‫بۆ‬
‫ۆکارەکانیان‬ ‫و‬ ‫درز‬ ‫لە‬ ‫بەنێکن‬ ‫ئەدانەش‬

6. 5
Moisture Content
/
‫نێکهاتنیان‬ ‫لە‬ ‫کەلێن‬ ‫و‬ ‫بۆنایی‬ ‫لە‬ ‫بەنێل‬ ‫ە‬ ‫ێندرێن‬ ‫بەکاردە‬ ‫درووستکردن‬ ‫لە‬ ‫دادانەی‬ ‫لەو‬ ‫یەکێل‬ ‫ەر‬
‫تۆ‬‫ت‬‫ب‬ ‫تا‬‫ت‬‫توان‬ ‫ت‬‫ت‬‫بێ‬ ‫تاتر‬‫ت‬‫زی‬ ‫تنەیە‬‫ت‬‫اێ‬ ‫ئەو‬ ‫تا‬‫ت‬‫ەت‬ ‫وە‬ ‫ە‬ ‫ت‬‫ت‬‫دەگۆاێ‬ ‫تنەکەی‬‫ت‬‫اێ‬ ‫تان‬‫ت‬‫دادەک‬ ‫تۆری‬‫ت‬‫ج‬ ‫تی‬‫ت‬‫نێ‬ ‫بە‬ ‫کە‬ ‫ەیە‬
‫تتی‬‫ت‬‫خن‬ ‫توونەت‬‫ت‬‫ند‬ ‫ە‬ ‫تا‬‫ت‬‫بک‬ ‫تدیەکانی‬‫ت‬‫تایبەتدەن‬ ‫لە‬ ‫تار‬‫ت‬‫ک‬ ‫ترا‬‫ت‬‫ئەک‬ ‫و‬ ‫ت‬‫ت‬‫دەبێ‬ ‫تاتر‬‫ت‬‫زی‬ ‫ەوا‬ ‫لە‬ ‫ت‬‫ت‬‫ن‬ ‫تی‬‫ت‬‫وەرگرتن‬
‫کە‬ ‫دارەکتتتان‬ ‫بە‬ ‫بەراورد‬ ‫نتتت‬ ‫بە‬ ‫ەیە‬ ‫کەدتتتی‬ ‫زۆر‬ ‫کتتتارتێکردنێکی‬ ‫فانەکتتتان‬ ‫لە‬ ‫ەدهێنتتتدراو‬ ‫بەر‬
. ‫ەیە‬ ‫زۆریان‬ ‫کارتێکردنێکی‬

7. 6
Intial Shrinkage
/
‫ۆکارێل‬ ‫گەردەکاندا‬ ‫کاتە‬ ‫لە‬ ‫کردن‬ ‫کۆنکرێ‬ ‫اەنگە‬
‫اوودانی‬ ‫بۆ‬ ‫بێ‬
Shrinkage
.
Plastic settlement cracks
/
‫اوودانی‬ ‫ۆی‬ ‫بە‬ ‫و‬ ‫اەقبوون‬ ‫نێش‬ ‫کۆنکرێتدا‬ ‫لە‬ ‫دەبێ‬ ‫درووس‬ ‫درز‬ ‫لە‬ ‫جۆرە‬ ‫ئەم‬
(
Bleeding
‫ە‬ ‫ە‬ ‫)ە‬
( ‫لە‬ ‫دەبینردرە‬ ‫رەکون‬ ‫ی‬ ‫سەر‬ ‫لە‬ ‫ت‬ ‫گ‬ ‫ەیەک‬ ‫ە‬ ‫بە‬ ‫درزانە‬ ‫ئەم‬
Section
)
‫ئەوەی‬ ‫تۆی‬ ‫بە‬ ‫ە‬ ‫ەکانتدا‬
‫دە‬ ‫بەربەستێل‬ ‫وەکو‬ ‫نینانە‬ ‫ئەم‬
. ‫کۆنکرێتدا‬ ‫دادەکانی‬ ‫نینتنی‬ ‫بەردەم‬ ‫لە‬ ‫بن‬

8. 7
Thermal Movement
/
‫نلەکتانی‬ ‫گتۆاانی‬ ‫لەگەا‬ ‫ااستتەوخۆی‬ ‫بەرکەوتنتی‬ ‫اووکتارانەی‬ ‫لەو‬ ‫درز‬ ‫درووستتبوونی‬ ‫تۆی‬ ‫دەبێتە‬
.‫سەربانەکان‬ ‫سەقفی‬ ‫و‬ ‫دەرەکیەکان‬ ‫دیوارە‬ ‫وەکو‬ ‫ەیە‬ ‫گەردا‬

9. 8
/‫هکرا‬ ‫ە‬
‫دتاوەیەکی‬ ‫بتۆ‬ ‫لەستەریان‬ ‫قورسایی‬ ‫دانەوەی‬ ‫ۆی‬ ‫بە‬ ‫اوودەدەن‬ ‫بیناکەدان‬ ‫بەنێکی‬ ‫لە‬ ‫نێواندن‬ ‫ەندێل‬
‫دەوترێ‬ ‫نێواندنە‬ ‫بەو‬ ‫درێن‬
Creep
.

10. 9
( ‫تونی‬ ‫دەبێ‬ ‫لەسەر‬ ‫قورساییان‬ ‫زۆر‬ ‫داوەیەکی‬ ‫بۆ‬ ‫کاتێل‬ ‫جسرەکاندا‬ ‫لە‬ ‫ندوونە‬ ‫بۆ‬
Deformation
)
‫و‬ ‫دەبن‬
Creep
. ‫درووستەبێ‬ ‫تیای‬
Creep:- deformation of Structure under sustained load.
‫کۆنکرێتدا‬ ‫لە‬
Creep
‫ۆیت‬ ‫بە‬ ‫دەکا‬ ‫زیاد‬
•
‫چیدەنتۆ‬ ‫بۆ‬ ‫ئاو‬ ‫اێنەی‬ ‫زیادبوونی‬ ‫یەکەمت‬
w/c
.
•
.‫گەردی‬ ‫نلەی‬ ‫زیادبوونی‬ ‫دووەمت‬
‫ۆیت‬ ‫بە‬ ‫کەددەکا‬ ‫وە‬
•
‫دەوروبەر‬ ‫نێی‬ ‫زیادبوونی‬
•
.‫ێندراو‬ ‫بەکار‬ ‫دادەی‬ ‫ێزی‬ ‫زیابوونی‬
/‫هکرا‬ ‫ە‬
‫درووستبوونی‬ ‫ئەگەری‬
Creep
‫ێنانی‬ ‫بەکار‬ ‫بە‬ ‫دا‬ ‫خن‬ ‫دیواری‬ ‫لە‬
morter
‫دەبێت‬ ‫زیاتر‬ ‫ەواز‬ ‫ی‬
‫ە‬
‫بگیرێتەوە‬ ‫دونەکە‬ ‫گونجاو‬ ‫نسبەی‬ ‫بە‬ ‫نێوویستە‬ ‫بۆیە‬
.

11. 10
‫کیدیاییە‬ ‫کارلێکی‬ ‫اوودانی‬ ‫ئەبیندرێ‬ ‫وێنەیەدا‬ ‫لەم‬ ‫ئەوەی‬
‫تۆی‬ ‫بتووەتە‬ ‫کە‬ ‫ێندراوەکاندا‬ ‫بەکار‬ ‫دادە‬ ‫لە‬
‫قەبارەی‬ ‫زیادبوونی‬
.‫درز‬ ‫درووستببوونی‬ ‫و‬ ‫دادەکان‬
Foundation movement and settlement of soil
/
‫خاک‬ ‫ناچوونیەکی‬ ‫داچوونێکی‬ ‫بە‬ ‫نەیوەستبن‬ ‫بینا‬ ‫درزەکانی‬ ‫لە‬ ‫بەنێل‬ ‫ئەکرێ‬
(Differential settlement)
.
•
‫رەرد‬
/‫دیەەقەەکەو‬ ‫بکدە‬ ‫ۆە‬ ‫دەچەەو‬ ‫رەکبیەرەز‬ ‫ۆەە‬
‫بیناکەدا‬ ‫بەنەکانی‬ ‫نێر‬ ‫لە‬ ‫خاک‬ ‫ێزی‬ ‫جیاوازی‬ ‫یەکەمت‬
‫سەری‬ ‫دەکەوێتە‬ ‫کە‬ ‫نەگرێ‬ ‫قورساییە‬ ‫ئەو‬ ‫بەرگەی‬ ‫خاک‬ ‫توانای‬ ‫دووەمت‬
‫کەدیی‬ ‫سێیەمت‬
Factor of safety
‫بناەەکاندا‬ ‫دیزاینکردنی‬ ‫لە‬
‫درووستتکردن‬ ‫کتاتی‬ ‫لە‬ ‫نێنتر‬ ‫و‬ ‫خاک‬ ‫ەوازبوونی‬ ‫ۆی‬ ‫بووەتە‬ ‫کە‬ ‫خاک‬ ‫بارودۆخی‬ ‫گۆاانی‬ ‫چوارەمت‬
‫اە‬
‫نەکراوە‬ ‫چاو‬
‫خاکی‬ ‫ەبوونی‬ ‫نێنجەمت‬
Expansive Soil
.

12. 11
/‫هکرا‬ ‫ە‬
‫گۆنەی‬ ‫بە‬ ‫درزانەی‬ ‫جۆرە‬ ‫ئەم‬
°
45
‫هۆکاری‬ ‫ئەکرێت‬ ‫وێنەکە‬ ‫وەک‬ ‫دەرەکەون‬ ‫دیوارەکان‬ ‫ی‬
‫سوچ‬ ‫لە‬
.‫بێت‬ ‫بناغەکە‬ ‫ی‬
‫دابەزین‬ ‫سەرەکیان‬
/‫هکرا‬ ‫ە‬
‫تدا‬‫ت‬‫بناەەکان‬ ‫تی‬‫ت‬‫نزیک‬ ‫لە‬ ‫تان‬‫ت‬‫درەختەک‬ ‫تی‬‫ت‬‫اەگ‬ ‫تەکردنی‬‫ت‬‫گەن‬ ‫ت‬‫ت‬‫ئەکرێ‬
‫تاخود‬‫ت‬‫ی‬ ‫تاەەکە‬‫ت‬‫بن‬ ‫تورەی‬‫ت‬‫ج‬ ‫تۆی‬‫ت‬ ‫تتە‬‫ت‬‫ببێ‬
. ‫زۆربێ‬ ‫ئاوی‬ ‫وەرگرتنی‬ ‫توانای‬ ‫خاکەکەی‬ ‫نوێنانەی‬ ‫لەو‬ ‫تایبە‬ ‫بە‬ ‫سەریە‬ ‫دیوارەکانی‬ ‫درزبردنی‬

13. 12
/‫هکرا‬ ‫ە‬
1
-
‫ۆی‬ ‫بە‬ ‫درزانەی‬ ‫ئەو‬
(Deflection)
‫بکرێت‬ ‫اوودانتی‬ ‫لە‬ ‫اێگتری‬ ‫نێوویستتە‬ ‫دەبن‬ ‫درووس‬
‫کەدترین‬ ‫وابکرێ‬ ‫و‬ ‫بکرێ‬ ‫(کۆنتاۆا‬
deflection
‫جسر‬ ‫بۆ‬ ‫گونجاو‬ ‫قوری‬ ‫دانانی‬ ‫بە‬ ) ‫ەبێ‬
‫کە‬ ‫نوێنانەی‬ ‫لەو‬ ‫بەتایبە‬ ‫سەقفەکان‬ ‫و‬
Span
.) ‫ئەدا‬ ‫لەسەر‬ ‫بایاری‬ ‫(دیزانەر‬ ‫زۆرە‬
2
-
‫لە‬ ‫(گەورەتر‬ ‫گەورەن‬ ‫درزانەی‬ ‫ئەو‬
0.5cm
‫ۆک‬ ‫زۆرە‬ ‫ئەگەری‬ )
. ‫بێ‬ ‫بناەەدا‬ ‫لە‬ ‫ارەکەی‬
3
-
‫درزێکتی‬ ‫کتۆدەرە‬ ‫لە‬ ‫وەک‬ ‫لێتدەکرێ‬ ‫زیتاتری‬ ‫دەترستی‬ ‫زیاتربێت‬ ‫درز‬ ‫قتوری‬ ‫و‬ ‫نانی‬ ‫ەتاکو‬
.‫ورد‬
•
‫ۆە‬ ‫دیک‬ ‫ەابکە‬ ‫ئبگبدەیکابرهکو‬ ‫ەەکقاەە‬ ‫کە‬ ‫چکو‬ ‫بککبرە‬ ‫ر‬ ‫ڕ‬ ‫ئەە‬ ‫گشەا‬ ‫کەکا‬ ‫ە‬ ‫ش‬ ‫هە‬
:‫ە‬ ‫رەه‬ ‫دیەەقە‬ ‫بو‬ ‫هکبربکە‬
-
1
-
‫بێ‬ ‫گونجاو‬ ‫بیناکە‬ ‫دیزاینی‬
2
-
‫ێنانی‬ ‫بەکار‬
‫گونجاو‬ ‫کەرەستەی‬
3
-
‫کردن‬ ‫ئاوانێن‬ ‫ئەنجاددانی‬
Curing)
‫نێوویس‬ ‫اێنەی‬ ‫بە‬ )
4
-
‫دانانی‬
Expansion Joint
‫نێوویستن‬ ‫نوێنانەی‬ ‫لەو‬
5
-
‫ەوا‬ ‫و‬ ‫کەش‬ ‫لە‬ ‫ناراستنی‬ ‫بۆ‬ ‫عەزل‬ ‫دەوادی‬ ‫بە‬ ‫بینا‬ ‫دەرەکیەکانی‬ ‫بەنە‬ ‫دانۆنینی‬
6
-
‫کۆنکر‬ ‫کتاری‬ ‫کە‬ ‫بانتترە‬ ‫نەبێت‬ ‫درووس‬ ‫کۆنکرێتەکان‬ ‫اووکاری‬ ‫لەسەر‬ ‫درز‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬
‫ێت‬
‫ئێتواران‬ ‫یاخود‬ ‫زوو‬ ‫بەیانیان‬ ‫وەک‬ ‫نین‬ ‫بەرز‬ ‫زۆر‬ ‫گەردی‬ ‫نلەی‬ ‫کە‬ ‫بکرێ‬ ‫کاتەنەدا‬ ‫لەو‬ ‫کردن‬
‫کۆنکرێتەکە‬ ‫ناو‬ ‫ئاوی‬ ‫نارستنی‬ ‫بۆ‬ )‫اویندا‬ ‫لە‬ ‫(بەتایبە‬
7
-
‫گونجاو‬ ‫نێوەیەکی‬ ‫بە‬ ‫کۆنکرێتەکە‬ ‫کوتینەوەی‬ ‫یاخود‬ ‫ەزاز‬ ‫ئادێری‬ ‫ێنای‬ ‫بەکار‬
8
-
‫زۆر‬ ‫و‬ ‫بێ‬ ‫گونجاو‬ ‫دیوارەکان‬ ‫لە‬ ‫دونە‬ ‫ئەستوری‬
‫دابەزینتی‬ ‫ئەگەری‬ ‫دتونە‬ ‫لەبەرئەوەی‬ ‫نەبێ‬
‫بێ‬ ‫گونجاو‬ ‫تێکەرکردنەکەنی‬ ‫نسبەی‬ ‫و‬ ‫درز‬ ‫درووستبوونی‬ ‫ۆی‬ ‫ئەبێتە‬ ‫کە‬ ‫ەیە‬
9
-
‫دەس‬ ‫لە‬ ‫خۆی‬ ‫توانای‬ ‫گڵەکەی‬ ‫تاکو‬ ‫بناەە‬ ‫نێر‬ ‫بێتەوە‬ ‫ئاو‬ ‫کە‬ ‫بکە‬ ‫ئەگەرێل‬ ‫ەدوو‬ ‫لە‬ ‫اێگری‬
‫نەدا‬
10
-
‫دانەنا‬
‫ن‬
‫ئەندازیار‬ ‫بە‬ ‫ااوێنکردن‬ ‫ب‬ ‫بە‬ ‫نێوویس‬ ‫لە‬ ‫زیاد‬ ‫قورسایی‬ ‫ی‬
.‫تایبەتدەند‬ ‫ی‬
11
-
‫بیناکەدا‬ ‫لە‬ ‫نارەزا‬ ‫کەسانی‬ ‫کارکردنی‬ ‫ۆی‬ ‫بە‬ ‫جێبەجێکردن‬ ‫ەلەی‬ ‫کەدکردنەوەی‬
12
-
. ‫بێ‬ ‫گونجاو‬ ‫بەرگەگرتنی‬ ‫ێزی‬ ‫ێندرێ‬ ‫بەکاردە‬ ‫کۆنکرێتەی‬ ‫ئەو‬
13
-
.‫دونەکاندا‬ ‫و‬ ‫کۆنکرێ‬ ‫لە‬ ‫گونجاو‬ ‫نسبەی‬ ‫بە‬ ‫ئاو‬ ‫ێنانی‬ ‫بەکار‬
14
-
‫زانیاری‬ ‫تاکو‬ ‫بیناکان‬ ‫بۆ‬ ‫خاک‬ ‫ننکنینی‬ ‫ئەنجاددانی‬
‫ختاکەکە‬ ‫جتۆری‬ ‫لەستەر‬ ‫تەواودان‬
. ‫ەبێ‬
15
-
‫دتاوەی‬ ‫تا‬ ‫لێنەکردنەوەی‬ ‫و‬ ‫ەبێ‬ ‫نینتنی‬ ‫و‬ ‫جومن‬ ‫ئەگەری‬ ‫نوێنێکا‬ ‫لە‬ ‫قارب‬ ‫دانەنانی‬
. ‫نێوویس‬
16
-
‫دانانی‬
(Cover)
‫نینەکان‬ ‫بۆ‬ ‫گونجاو‬ ‫ی‬
.

14. 13
•
:‫کبو‬ ‫دیەەقەهەە‬ ‫دیک‬ ‫قەیز‬ ‫چبی‬
-
‫تتاکو‬ ‫بزانتدرێ‬ ‫درزەکە‬ ‫درووستتبوونی‬ ‫ۆکتاری‬ ‫سەرەتا‬ ‫نێوویستە‬
‫اێگتری‬ ‫و‬ ‫ێڵتدرێ‬ ‫نە‬ ‫ۆکتارەکە‬
‫تان‬‫ت‬‫درزەک‬ ‫توونی‬‫ت‬‫فراوانب‬ ‫تاخود‬‫ت‬‫ی‬ ‫تاتر‬‫ت‬‫زی‬ ‫درزی‬ ‫تتبوونی‬‫ت‬‫درووس‬ ‫لە‬ ‫ت‬‫ت‬‫بکرێ‬
‫تاودێری‬‫ت‬‫چ‬ ‫تاوەیەک‬‫ت‬‫د‬ ‫ترا‬
‫ت‬‫(ئەک‬
)‫نا‬ ‫یان‬ ‫دەکا‬ ‫زیاد‬ ‫بزاندرێ‬ ‫تاکو‬ ‫بکرا‬ ‫درزەکان‬
‫نێوویستتیان‬ ‫درزەکتان‬ ‫بزاندرێ‬ ‫نێوویستە‬ ‫نانان‬ ‫ە‬
‫ەیە‬ ‫بیناکە‬ ‫سەر‬ ‫بۆ‬ ‫زیانیان‬ ‫(ئایا‬ ‫نا‬ ‫یاخود‬ ‫ەیە‬ ‫چارەسەر‬ ‫بە‬
‫ئاو‬ ‫یاخود‬ ‫جێبهێڵدرێن‬ ‫چارەسەر‬ ‫ب‬ ‫ئەگەر‬
‫تا‬‫ت‬‫ئەک‬ ‫دزە‬ ‫توەی‬‫ت‬‫لێ‬
)‫ئەکەن‬ ‫تک‬‫ت‬‫نەن‬ ‫تەکان‬‫ت‬‫(نین‬
‫تاری‬‫ت‬‫ک‬ ‫کە‬ ‫ت‬‫ت‬‫بێ‬ ‫دەوادە‬ ‫لەو‬ ‫بەل‬ ‫درزەکە‬ ‫ئەگەر‬ ‫تاخود‬‫ت‬‫ی‬
Finishing
‫نییە‬ ‫بەرچاوی‬ ‫دەترسیەکی‬ ‫بیناکە‬ ‫نێکهاتەی‬ ‫خودی‬ ‫لە‬ ‫نەک‬ ‫نێکراوە‬ ‫ی‬
‫جۆرە‬ ‫لەو‬ ‫ئەگەر‬ ‫و‬ )
‫نێوو‬ ‫ەیە‬ ‫چاککردن‬ ‫بە‬ ‫نێوویستیان‬ ‫کە‬ ‫بوون‬ ‫درزانە‬
‫بە‬ ‫بتۆی‬ ‫دیاریبکرێت‬ ‫گونجتاو‬ ‫چارەسەرێکی‬ ‫یستە‬
‫دەوادی‬ ‫بە‬ ‫درزەکە‬ ‫چارەستەرتناکردنەوەی‬ ‫(ندتوونەی‬ ‫نتوێنەکەی‬ ‫و‬ ‫درووستتبوونەکەی‬ ‫ۆکاری‬ ‫نێی‬
.)‫ئینۆکسی‬
‫کبو‬ ‫قەیچبە‬
CRACKS IN BUILDING (Causes and Prevention)
Handbook on
SP-25 : 1984 – Bureau of Indian Standard’s publication.