3. Ano ang Food Safety?
Ito ang nagbibigay katiyakan na
ang mga pagkain o
pinagkukuhanan ng pagkain ay
ligtas at di magdudulot ng
kapahamakan sa kalusugan
4. 1. Ito ang nagbibigay katiyakan na ang mga pagkain
o pinagkukuhanan ng pagkain ay ligtas at di
magdudulot ng kapahamakan sa kalusugan?
A. Food Safety
B. Food Authority
C. National Healthy Food Day
4
6. Karaniwang Sanhi ng sakit na
nakukuha sa pagkain
Di ligtas ang
pinagkuhanan
ng pagkain
Hindi tamang
pagtapon ng
dumi o basura
Mga gawi na di
malinis tulad ng
pagdura o
pamumuti ng
ilong kahit saan
Di ligtas at
maayos na
pamamaraan
ng paghanda ng
pagkain
7. 2. Karaniwang sanhi ng sakit na nakukuha sa pagkain?
A. Paghuhugas ng kamay
B. Di ligtas ang pinagkuhanan ng pagkain
C. Pagtapon ng basura sa tamang lalagyan
7
9. Ayon sa WHO
(World Health Organization):
Mga batang nasa edad anim
pababa ang higit na
nanganganib sa pagkamatay
dahil sa sakit dala ng di-
ligtas na pagkain at
malnutrisyon
149M ay may taas na di
angkop sa kanilang edad
45M ay may timbang na di
angkop sa kanilang taas
Di ligtas na pagkain ang
sanhi ng pagkamatay ng 1
sa bawat 6 na bata dahil sa
diarrhea (pagtatae)
10. 3. Madalas na sakit ng bata gawa ng kakakain ng di
ligtas na pagkain?
A. Diarrhea (pagtatae)
B. Sipon
C. Sobrang pagkaantok
10
12. 5 Susi sa Higit na Ligtas
na Pagkain
A. Panatilihing Malinis
• Maghugas ng kamay bago humawak ng pagkain
at tuwing maghahanda ng pagkain
• Maghugas ng kamay pagkatapos gumamit ng
palikuran
• Hugasan at linising Mabuti ang mesa at lahat na
kagamitan sa pagkain
• Tiyaking ligtas ang pagkain sa mga insekto at
peste
13. 4. Importanteng gawin bago at pagkatapos kumain?
A. Maglaro ng basketball
B. Iwan ang mesa na di nagliligpit
C. Maghugas ng kamay
13
15. B. Ihiwalay ang hilaw sa luto
• Ihiwalay ang hilaw na karne,
manok at pagkaing-gadat sa
ibang pagkain
• Gumamit ng ibang kagamitang
panluto, tulad ng kutsilyo at
sangkalan, para sa hilaw at sa
lutong pagkain
• Ilagay sa magkahiwalay na
lalagyan ang hilaw at lutong
pagkain
16. 5. Anong klaseng pagkain ang dapat magkahiwalay
pag nagluluto?
A. Prutas at gulay
B. Hilaw at lutong pagkain
C. Bigas at kangkong
16
18. C. Lutuing Mabuti
• Lutuing Mabuti ang pagkain lalo na ang
karne, manok, itlog at pagkaing-dagat
• Sa pagluluto ng may sabaw o sarda,
tiyaking umabot sa 70C anf temperature.
Tiyaking malinaw azt hindi kulay pink ang
katas ng karne o manok.
• Initin ng husto ang mga tiring lutong
pagkain bago kainin
19. D. Itago ang pagkain sa tamang
temperatura
• Huwag iwan ang lutong pagkain sa pangkaraniwang
temperature ng silid nang higit 2 oras
• Ilagay agad sa refrigerator ang lutong pagkain lalo
yung madaling masira. (higit na Mabuti kung ang
temperature ay mas mababa sa 5C)
• Panatilihing mainit (higit 60C) ang lutong pagkain
bago ihain
• Huwag iimbk nang matagal anf pagkain
• Huwag tunawin ang pagkaing frozen sa
pangkaraniwang temperature ng silid
20. E. Gumamit ng ligtas/mallinis na tubig at
sariwang pagkain
Gumamit ng ligtas o malinis na tubig
Pumili ng sariwa at kaaya-ayang pagkain
Pumili ng pagkaing ginawang ligtas, tulad ng
pasteurized na gatas
Hugasan ng Mabuti ang mga prutas at gulay
lalo na kung hindi lulutuin
Huwag kainin ang pagkaing lampas na sa
“expiry date”
23. Ano ang Kalusugang Pangkaisipan
(Mental Health)?
Ito ay kinabibilangan ng lahat ng panig ng ating buhay:
Pangkatawan,Pangkaisipan,Pandamdamin,Pang-
espirituwal
Ito ay kakayahang masiyahan sa buhay at harapin ang
mga pagsubok sa araw-araw na pamumuhay, paggawa
ng desisyon, pag-angkop sa suliranin o pagpapahayag
ng pangangailangan at pagnanais
24. 6. Ito ay kakayahang masiyahan sa buhay at harapin
ang mga pagsubok sa araw-araw na pamumuhay?
A. Physical Health/Pisikal na kalusugan
B. PE
C. Mental Health
24
26. • Isa sa bawat limang bata/kabataan and
makakaranas ng problema o sakit sa kaisipan
• 50% ng mga kaso sa problema ng kalusugang
mental ay nagsisimula bago edad 14 anyos
Isyung kaugnay
sa Kalusugang
Pangkaisipan
ng mga bata:
27. 7. 50% ng mga kaso sa problema ng kalusugang mental
ay nagsisimula bago ang edad na ___________
A. 14 y/o
B. 15 y/o
C. 20 y/o
27
29. Bakit Importante ang Kalusugang
Pangkaisipan?
Ito ay nagpapakita at
nagbibigay kakayahan sa
tao sa paghanap ng paraan
upang umayon sa iba’t-
ibang sitwasyon sa buhay
Nakakaapekto sa
pangkatawan,
pangdamdamin,
pangkaisipan at pang-
espiritwal na bahagi ng
buhay
30. Ano ang mga sanhi ng
problema sa Kalusugang
Pangkaisipan
Biochemical disturbances at biological(genes) na kadahilanan
Mga sanhi na may kaugnayan sa sikolohiya, lipunan at
kapaligiran (Life experiences)
Stress/Trauma
Kasaysayan ng Pamilya (Family History)
https://www.mentalhealth.gov/basics/what-is-mental-health
31. 8. Ito ay isang sa mga sanhi ng problema sa
Kalusugang Pangkaisipan?
A. Sobrang pagkasaya
B. Stress/Trauma
C. Nabigyan ng award sa school
31
33. • Kalungkutan at at sakit ng pagkabalisa
• Pagkalumbay
• Mga mapaghamon(challenging) at
mapanggulong(disruptive) asal
• Conduct disorder or ADHD
• Iba pang problema/sakit sa kaisipan
• Sakit ng pagkabalisang kasudoc ng trauma (Post-
traumatic stress disorder)
• Psychosis
• Eating Disorders
• Pagpapakamatay
Ano ang ilan sa mga karaniwang
problema sa kalusugang pangkaisiapan
na nakakaapekto sa mga bata
34. Paano makatulong ang pamilya?
• Pagpapamalas ng pagmamahal, interes atpagpapahalaga sa
kanilang kabutihan
• Paghihikayat sa kanila na ipahayag ang kanilang damdamin at
lutasin ang problema kahit mahirap
• Pagtulong kapag sila ay nalilito o nahihirapang magdesisyon
• Pagbibigay ng oras sa mga anak
• Palagiang pag-aalaga at hindi mabagsik na pagdidisiplina
• Alamin ang kanilang pangangailangan at kaibahan sa iba’t
ibang antas ng paglaki
35. 9. Paano makakatulong ang pamily sa ‘mental
‘health’ ng isang tao?
A. Pakinggan ang problema ng isa’t isa
B. Pagtawanan
C. Di pansinin na merong problema
35
37. Ano ang mga palatandaan sa kabataan na
maaaring magpahiwatig na mayroong
problema sa Kalusugang Pangkaisipan
Hindi makasundo ang
ibang bata o nahirapang
makipagkaibgan o di
sumasali sa gawaing
panggrupo(social activities)
Pagbabago sa karaniwang
gawi o pagtulog
Labis o biglaang pagdagdag
o pagbawas ng timbang
Nahuhuli sa gawain o hindi
pagpasok sa eskuwela o
biglaan pagtigil ng
karaniwang Gawain
Matatakutin o labis na
pagkalito/pagkabahala at
nahihirapang magtuong-
pansin
Madalas na pagsuway sa
magulang sa batas
Walang enerhiya o
motibasyon, madaling
magalit o mainis/palaaway
Laging umiiyak o labis na
pagkalungkot
Kawalang pag-asa o
kawalang halaga
May kakaibang ideya o
kilos
38. • Ang maagang tulong ang nagdudulot ng
pinakamabuting resulta. Kahit hindi ka sigurado sa
problem, o medyo nahihiya , pinakamabuti pa rin
ang humingi ng tulong sa propesyonal
Anong propesyonal ang maaaring hingan ng tulong?
• Lokal na doctor, psychiatrist, psychologist, social
worker, counsellor mula sa Community Health
Centers
• Mga empleyado ng paaralan, tagapayo sa eskwela,
mga guro at prinsipal
Ano ang gagawin kung ang anak o
kailala ay may problemang
pangkaisipan?
39. 10. Ano ang bagay o mga bagay na dapat bigyan
ng importansya para kabuuang kalusugan ng tao?
A. Pisikal na kalusugan
B. Mental na kalusugan
C. Both A & B
39
