Усходнеславянскія плямёны на тэрыторыі Беларусі. На шляху да дзяржавы

1. Усходнеславянскія плямёны
на тэрыторыі Беларусі

2. Засяленне Беларусі славянамі
Каланізацыя Беларусі славянамі
Але!
На тэрыторыі Беларусі – ужо балты
Узаемадзеянне

3. Узаемадзеянне славян з балтамі
Спачатку – мірнае.
Прычына:
Славян і балтаў мала
Але!
Кан. VII – пач. VIII стст. – новая
хваля славян
Войны
Балты гінулі Балты зліваліся
са славянамі

4. Падабенствы паміж балтамі і славянамі
• Рэлігія (язычніцтва);
• Лад жыцця;
• Мова.

5. Адрозненні паміж балтамі і славянамі
Славяне – больш высокі
ўзровень развіцця.
Доказы:
• Племянныя правадыры;
• Моцнае войска;
• Больш развіта земляробства;
• Больш развіта рамяство.
Славянізацыя балтаў

6. Славяне запазычылі ў балтаў:
Гарадзішчы;
Упрыгожанні.

7. Саюзы плямён
Славяне + балты =
своеасаблівыя саюзы
плямён
VIII – IX стст. – склаліся
славянскія саюзы плямён:
Крывічы;
Дрыгавічы;
Радзімічы.

8. Крывічы
Самы буйны ўсходнеславянскі
саюз плямёнаў.
Тэрыторыя рассялення:
• Вярхоўі Дняпра і Заходняй
Дзвіны, да Волгі на ўсходзе,
Чудскага возера на поўначы.
Падзяляліся на групы:
Пскоўская;
Полацкая;
Смаленская.

9. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый
параўнання
Крывічы-
палачане
Дрыгавічы Радзімічы
Паходжанне
назвы
Тэрыторыя
рассялення
Галоўны горад -
Суседзі
Скроневыя
кольцы
Пахаванні - -

10. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Крывічы-палачане
Паходжанне назвы “Крывічы” – ад старэйшыны Крыва ці
слова “крэўныя”. “Палачане” – ад
горада і ракі Палаты.
Тэрыторыя рассялення
Галоўны горад
Суседзі
Скроневыя кольцы
Пахаванні

11. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Крывічы-палачане
Паходжанне назвы “Крывічы” – ад старэйшыны Крыва ці
слова “крэўныя”. “Палачане” – ад
горада і ракі Палаты.
Тэрыторыя рассялення Поўнач Беларусі
Галоўны горад
Суседзі
Скроневыя кольцы
Пахаванні

12. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Крывічы-палачане
Паходжанне назвы “Крывічы” – ад старэйшыны Крыва ці
слова “крэўныя”. “Палачане” – ад
горада і ракі Палаты.
Тэрыторыя рассялення Поўнач Беларусі
Галоўны горад Полацк
Суседзі
Скроневыя кольцы
Пахаванні

13. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Крывічы-палачане
Паходжанне назвы “Крывічы” – ад старэйшыны Крыва ці
слова “крэўныя”. “Палачане” – ад
горада і ракі Палаты.
Тэрыторыя рассялення Поўнач Беларусі
Галоўны горад Полацк
Суседзі Ільменскія славене, продкі латышоў
Скроневыя кольцы
Пахаванні

14. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Крывічы-палачане
Паходжанне назвы “Крывічы” – ад старэйшыны Крыва ці
слова “крэўныя”. “Палачане” – ад
горада і ракі Палаты.
Тэрыторыя рассялення Поўнач Беларусі
Галоўны горад Полацк
Суседзі Ільменскія славене, продкі латышоў
Скроневыя кольцы Бранзалетападобныя
Пахаванні

15. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Крывічы-палачане
Паходжанне назвы “Крывічы” – ад старэйшыны Крыва ці
слова “крэўныя”. “Палачане” – ад
горада і ракі Палаты.
Тэрыторыя рассялення Поўнач Беларусі
Галоўны горад Полацк
Суседзі Ільменскія славене, продкі латышоў
Скроневыя кольцы Бранзалетападобныя
Пахаванні Спальванне, пахаванне у доўгіх
курганах – валатоўках.

16. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Дрыгавічы
Паходжанне назвы Ад слова “дрыгва” – балота ці ад імя
Драг/Дрыгавіт.
Тэрыторыя рассялення
Галоўны горад
Суседзі
Скроневыя кольцы
Пахаванні –

17. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Дрыгавічы
Паходжанне назвы Ад слова “дрыгва” – балота ці ад імя
Драг/Дрыгавіт.
Тэрыторыя рассялення Поўдзень Беларусі, сярэдняе цячэнне
Прыпяці, пасля – басейн Свіслачы і
сярэдняе цячэнне Бярэзіны, Брэстчына.
Галоўны горад
Суседзі
Скроневыя кольцы
Пахаванні –

18. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Дрыгавічы
Паходжанне назвы Ад слова “дрыгва” – балота ці ад імя
Драг/Дрыгавіт.
Тэрыторыя рассялення Поўдзень Беларусі, сярэдняе цячэнне
Прыпяці, пасля – басейн Свіслачы і
сярэдняе цячэнне Бярэзіны, Брэстчына.
Галоўны горад Тураў
Суседзі
Скроневыя кольцы
Пахаванні –

19. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Дрыгавічы
Паходжанне назвы Ад слова “дрыгва” – балота ці ад імя
Драг/Дрыгавіт.
Тэрыторыя рассялення Поўдзень Беларусі, сярэдняе цячэнне
Прыпяці, пасля – басейн Свіслачы і
сярэдняе цячэнне Бярэзіны, Брэстчына.
Галоўны горад Тураў
Суседзі Валыняне
Скроневыя кольцы
Пахаванні –

20. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Дрыгавічы
Паходжанне назвы Ад слова “дрыгва” – балота ці ад імя
Драг/Дрыгавіт.
Тэрыторыя рассялення Поўдзень Беларусі, сярэдняе цячэнне
Прыпяці, пасля – басейн Свіслачы і
сярэдняе цячэнне Бярэзіны, Брэстчына.
Галоўны горад Тураў
Суседзі Валыняне
Скроневыя кольцы Дротавыя (пацеркавыя)
Пахаванні –

21. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Радзімічы
Паходжанне назвы Ад імя родапачынальніка Радзіма.
Тэрыторыя рассялення
Галоўны горад –
Суседзі
Скроневыя кольцы
Пахаванні –

22. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Радзімічы
Паходжанне назвы Ад імя родапачынальніка Радзіма.
Тэрыторыя рассялення Усход Беларусі, вакол ракі Сож.
Галоўны горад –
Суседзі
Скроневыя кольцы
Пахаванні –

23. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Радзімічы
Паходжанне назвы Ад імя родапачынальніка Радзіма.
Тэрыторыя рассялення Усход Беларусі, вакол ракі Сож.
Галоўны горад –
Суседзі Вяцічы (на ўсходзе), севяране (на
поўдні).
Скроневыя кольцы
Пахаванні –

24. Славянскія саюзы плямён
Крытэрый параўнання Радзімічы
Паходжанне назвы Ад імя родапачынальніка Радзіма.
Тэрыторыя рассялення Усход Беларусі, вакол ракі Сож.
Галоўны горад –
Суседзі Вяцічы (на ўсходзе), севяране (на
поўдні).
Скроневыя кольцы Сяміпрамянёвыя
Пахаванні –

25. Лёс радзімічаў
Пачатак Старажытнай Русі.
984 г. – паражэнне радзімічаў
ад кіеўскага князя Уладзіміра
Святаславіча на р. Пяшчань.
Кіраўнік войска князя – ваявода
Воўчы Хвост.
885 г. – падпарадкаваны князем Алегам. Да гэтага ён авалодаў Кіевам.

26. На шляху да дзяржавы

27. Знаць: шляхі фарміравання
Спачатку:
Карысныя для грамадства
людзі;
Найбольш паважаныя і
ўплывовыя людзі;
Мудрыя старцы;
Багатыя людзі.
Пасля:
Дзеці і ўнукі гэтых людзей.

28. Шляхі ўзбагачэння:
• Старанная земляробчая праца;
• Занятак гандлем;
• Удзел у рабаўніцкім набегу.
Багаты чалавек – любімец багоў.

29. З’яўленне князёў
Прычыны:
Перасяленне славян на
новыя землі
Войны
Патрэбен добры правадыр
Такі племянны правадыр –
князь

30. Князь
Рысы князя:
З ліку знаці;
Перадаваў сваё становішча
ў спадчыну.
Функцыі князя:
Ваенная – абарона і
нападзенне;
Размеркаванне здабычы;
Суд.

31. З’яўленне даніны
Даніна – натуральны падатак
(футра, мёд, прадукты і г.д.),
які насельніцтва абавязана
было штогод выплачваць на
карысць вярхоўнай улады –
князя.
Князю патрэбна аплата
З’яўленне даніны

32. Дружына
Дружына – атрад узброеных і
спецыяльна абучаных ваеннай
справе людзей.
Рысы:
• Займаліся вайсковай службай;
• Адбіраліся асабіста князем;
• Былі вершнікамі;
• Умацоўвалі ўладу князя.
Крок да стварэння дзяржавы

33. Ваеннае апалчэнне
Войны паміж асобнымі
славянскімі плямёнамі
Стварэнне ваеннага апалчэння
Ваеннае апалчэнне – ваеннае
фарміраванне, у якое ўваходзілі
ўсе мужчыны аднаго племені.
Але!
Слабей за княжацкую дружыну

34. Стварэнне дзяржавы
Пастаянныя войны
Неабходна добрая абарона
Аб’яднанне плямён у саюзы
Але!
Яны слабыя
Неабходна стварыць
дзяржаву

35. Веча
Праблема:
Славяне жылі на вялікай
тэрыторыі
Цяжка часта збіраць веча
Бягучыя справы вырашаў савет
старэйшын
Веча – народны сход у грамадстве ўсходніх славян, які склікаўся для
вырашэння важных спраў. Правам удзелу ў ім карысталіся ўсе
паўнапраўныя вольныя мужчыны.

36. Функцыі веча:
• Вырашэнне пытанняў
вайны і міра;
• Выбар князя;
• Спачатку – усе
судовыя справы
(пасля – толькі самыя
складаныя).

37. Змяншэнне ролі веча
Паступова функцыі веча – да князя;
У яго – дружына;
Веча – у надзвычайных абставінах.

38. З’яўленне гарадоў
Некаторыя гарады – з
гарадзішчаў:
• Там хаваліся ад небяспекі;
• Быў запас прадуктаў;
• Было месца для грамадскіх
мерапрыемстваў;
• Сяліўся князь з дружынай.
VIII – IX стст. – пачатак зараджэння гарадоў на беларускіх землях.

39. Пасяленні саюзаў плямёны
Крывічы – селішчы на
месцы Полацка, Віцебска,
Лукомля (ІХ ст.);
Дрыгавічы – Тураў (Х ст.);
Радзімічы – гарадзішча на
месцы Гомеля.

40. Племянныя княжанні
Племянное княжанне – славянскі саюз плямён, у якім існавала
княжацкая ўлада.
Рысы:
• Захоўвалася веча;
Але!
• Важнейшыя пытанні вырашаў князь і знаць;
• Спадчынная ўлада князя;
• Вялікае значэнне – войны.

41. Усходнеславянскія княжанні
Былі ў крывічоў-палачан і
дрыгавічоў.
Х ст. – князь Рагвалод у
палачан.
Прыйшоў «з-за мора»
(магчыма, скандынаў-вараг).