1. Nova terminal do Aeroporto de Santiago
Nueva terminal del Aeropuerto de Santiago
2. Índice / Índice:
04 ................................................................................... Un novo aeroporto para Santiago de Compostela
Un nuevo aeropuerto para Santiago de Compostela
06 ................................................................................... Unha cita coa historia
Una cita con la historia
08 ................................................................................... O encontro entre o ceo e a terra
El encuentro entre el cielo y la tierra
10 ................................................................................... A nova terminal
La nueva terminal
12 ................................................................................... Dous edificios singulares cunha funcionalidade diferenciada
Dos edificios singulares con funcionalidad diferenciada
14 ................................................................................... Viaxar e gozar
Viajar y disfrutar
16 ................................................................................... O novo edificio de aparcadoiro
El nuevo edificio de aparcamiento
18 ................................................................................... Un aeroporto para todos
Un aeropuerto para todos
20 ................................................................................... Un proxecto global
Un proyecto global
22 ................................................................................... Integración paisaxística e eficiencia enerxética
Integración paisajística y eficiencia energética
24 ................................................................................... Integración ecolóxica e estética
Integración ecológica y estética
26 ................................................................................... Impacto socioeconómico da obra
Impacto socioeconómico de la obra
02
3.
4. Un novo aeroporto para Santiago de Compostela
O Ministerio de Fomento, a través de Aena Aeroportos, pon en marcha un novo aeroporto en Santiago de Compostela. Todo é novo: os dous
edificios que conforman a terminal, as cinco plantas de aparcadoiros e as dársenas de autobuses, as vías de acceso e a urbanización do contorno,
ademais da ampliación da plataforma de estacionamento de aeronaves, as novas rúas de rodaxe e a central eléctrica. Un conxunto de actuacións
que supoñen a completa renovación e modernización das infraestruturas do Aeroporto de Santiago, que agora poderá atender 4 millóns de
pasaxeiros ao ano.
Máis de 195 millóns de euros de investimento nos dous últimos anos, aos que se suman outros 20,4 millóns destinados á construción e equipamento
da torre de control. O resultado é unha infraestrutura que multiplica a súa capacidade e mellora a súa operatividade e a calidade dos servizos que
presta nun espazo singular adaptado ás diferentes capacidades dos seus usuarios e comprometido co medio.
Un espazo de progreso, modernidade e desenvolvemento para Santiago de Compostela.
04
5. “unha infraestrutura que
multiplica a súa capacidade”
“una infraestructura que
multiplica su capacidad”
Un nuevo aeropuerto para Santiago de Compostela
El Ministerio de Fomento, a través de Aena Aeropuertos, pone en marcha un nuevo aeropuerto en Santiago de Compostela. Todo es nuevo: los
dos edificios que conforman la terminal, las cinco plantas de aparcamientos y las dársenas de autobuses, los viales de acceso y la urbanización del
entorno, además de la ampliación de la plataforma de estacionamiento de aeronaves, las nuevas calles de rodaje y la central eléctrica. Un conjunto
de actuaciones que suponen la completa renovación y modernización de las infraestructuras del Aeropuerto de Santiago, que ahora podrá atender
a 4 millones de pasajeros al año.
Más de 195 millones de euros de inversión en los dos últimos años, a los que se suman otros 20,4 millones destinados a la construcción y
equipamiento de la torre de control. El resultado es una infraestructura que multiplica su capacidad y mejora su operatividad y la calidad de los
servicios que presta en un espacio singular adaptado a las diferentes capacidades de sus usuarios y comprometido con el medioambiente.
Un espacio de progreso, modernidad y desarrollo para Santiago de Compostela.
6. “a maior transformación
da súa historia”
“la mayor transformación
de su historia”
Unha cita coa historia
Dende que iniciou a súa actividade, o aeroporto foi 1 Nova terminal con dous edificios, procesador e dique, para
parte importante do Camiño de Santiago. Un camiño de o tránsito de pasaxeiros, tratamento de equipaxes e áreas
peregrinación que millóns de persoas percorreron ao longo comerciais.
da historia e un camiño de emigración que moitos galegos 2 Novo edificio de cinco plantas para estacionamento de vehículos,
e galegas emprenderon na busca dun futuro mellor. Hoxe servizos de taxi e alugamento de coches e dársenas de autobuses.
segue a ser parte esencial dese camiño, xa que preto de 3 Nova central eléctrica.
dous millóns e medio de pasaxeiros utilizan anualmente 4 Ampliación da plataforma de estacionamento de aeronaves.
as súas instalacións para entraren ou saíren de Galicia por 5 Obras e servizos complementarios: equipamento, sistema
negocios ou turismo. de tratamento e inspección de equipaxes en adega, pasarelas
de embarque, novos sistemas de seguridade e de información
Máis de 75 anos despois do seu nacemento, o Aeroporto a pasaxeiros.
de Santiago asiste á maior transformación da súa historia, 6 Entrada en servizo da nova torre de control.
cun conxunto de actuacións entre as que destacan:
06
7. Una cita con la historia
Desde que inició su actividad, el aeropuerto ha sido 1 Nueva terminal con dos edificios, procesador y dique, para
parte importante del Camino de Santiago. Un camino de el tránsito de pasajeros, tratamiento de equipajes y áreas
peregrinación que millones de personas han recorrido a lo comerciales.
largo de la historia y un camino de emigración que muchos 2 Nuevo edificio de cinco plantas para estacionamiento de
gallegos emprendieron en busca de un futuro mejor. Hoy vehículos, servicios de taxi y rent a car y dársenas de autobuses.
sigue siendo parte esencial de ese camino, ya que cerca de 3 Nueva central eléctrica.
dos millones y medio de pasajeros utilizan anualmente sus 4 Ampliación de la plataforma de estacionamiento de aeronaves.
instalaciones para entrar o salir de Galicia por negocios 5 Obras y servicios complementarios: equipamiento, sistema
o turismo. de tratamiento e inspección de equipajes en bodega, pasarelas
de embarque, nuevos sistemas de seguridad y de información
Más de 75 años después de su nacimiento, el Aeropuerto a pasajeros.
de Santiago asiste a la mayor transformación de su historia, 6 Entrada en servicio de la nueva torre de control.
con un conjunto de actuaciones entre las que destacan:
8. O encontro entre o ceo e a terra
“No territorio, no encontro entre o ceo e a terra, o edificio da nova terminal é un elemento arquitectónico á súa escala”,
así explica o estudio de arquitectura de Alberto Noguerol e Piar Díez o seu deseño.
Dende a terra, formando parte da paisaxe, percíbese o perfil da gran cuberta do edificio procesador, que se debuxa
con liña ondulante e suave, como a dos montes que se ven ao lonxe. Dende o aire, a vista de paxaro, apréciase unha
gran superficie rectangular iridiscente, en contraste co recorte peculiar do edificio dique, que forma unha “Y” de liñas
curvas e rectas que conteñen o seu voo.
El encuentro entre el cielo y la tierra
“En el territorio, en el encuentro entre el cielo y la tierra, el edificio de la nueva terminal es un elemento arquitec-
tónico a su escala”, así explica el estudio de arquitectura de Alberto Noguerol y Pilar Díez su diseño.
Desde la tierra, formando parte del paisaje, se percibe el perfil de la gran cubierta del edificio procesador, que se dibuja
con línea ondulante y suave, como la de los montes en la lejanía. Desde el aire, a vista de pájaro, se aprecia una gran
superficie rectangular iridiscente, en contraste con el recorte peculiar del edificio dique, que forma una “Y” de líneas
curvas y rectas que contienen su vuelo.
08
11. Situación inicial/ Primeira fase de explotación/ Situación final/
Situación inicial Primera fase de explotación Situación final
CAPACIDADE OPERATIVA/
CAPACIDAD OPERATIVA
Pasaxeiros/hora punta 1.300 pas./hora punta 2.000 pas./hora punta 2.500 pas./hora punta
Pasajeros/hora punta pax/hora punta pax/hora punta pax/hora punta
EDIFICIO PROCESADOR + DIQUE/
EDIFICIO PROCESADOR + DIQUE
Superficie/Superficie 23.000 m2 65.135 m2 74.000 m2
EDIFICIO PROCESADOR/
EDIFICIO PROCESADOR
Mostradores de facturación/ 22 + 2 de equipaxes especiais/ 22 + 1 de equipaxes especiais/ 38 + 2 de equipaxes especiais/
Mostradores de facturación de equipajes especiales de equipajes especiales de equipajes especiales
Hipódromos de recollida 5 4 + 1 de equipaxes especiais/ 7 + 2 de equipaxes especiais/
de equipaxes/Hipódromos de de equipajes especiales de equipajes especiales
recogida de equipajes
DIQUE/DIQUE
Portas de embarque/ 12 13 13
Puertas de embarque
Asistidas por pasarelas 5 10
telescópicas/Asistidas por 4
pasarelas telescópicas
En remoto/En remoto 8 8 3
Zona comercial/ 1.859,17 m2 2.741,66 m2 2.830,72 m2
Zona comercial
EQUIPAXES/EQUIPAJES
Equipaxes/hora 1.680 2.400 2.400
Equipajes/hora
12. Dous edificios singulares cunha
funcionalidade diferenciada
Dos edificios singulares con
funcionalidad diferenciada
12
13. Dous edificios singulares cunha funcionalidade ben diferenciada: o procesador de pasaxeiros e o dique de
embarque.
No vestíbulo do edificio procesador destacan os feixes de piares que soportan a cuberta. Nel atópanse os
mostradores de facturación, os filtros de seguridade, o control de pasaportes e a área de recollida de equipaxes,
ademais de espazos comerciais e de restauración.
Sérvelle de antesala ao dique, ao que os pasaxeiros accederán camiño ás portas de embarque entre tendas,
áreas de espera e zonas de restauración, nun espazo diáfano dende o que poden verse o campo de voo e
a paisaxe circundante.
A planta do dique de embarque ten forma de “Y” que se abre en dous brazos nos que se sitúan as portas de
embarque. A gran plataforma de estacionamento de aeronaves rodea os diques e permite o atraque en todas
as zonas de contacto.
Dos edificios singulares con una funcionalidad bien diferenciada: el procesador de pasajeros y el dique de
embarque.
En el vestíbulo del edificio procesador destacan los haces de pilares que soportan la cubierta. En él se
encuentran los mostradores de facturación, los filtros de seguridad, el control de pasaportes y el área de
recogida de equipajes, además de espacios comerciales y de restauración.
Sirve de antesala al dique, al que los pasajeros accederán camino a las puertas de embarque entre tiendas, áreas
de espera y zonas de restauración, en un espacio diáfano desde el que pueden verse el campo de vuelo y el
paisaje circundante.
La planta del dique de embarque tiene forma de “Y” que se abre en dos brazos en los que se ubican las puertas
de embarque. La gran plataforma de estacionamiento de aeronaves rodea los diques permitiendo el atraque
en todas las zonas de contacto.
14. Viaxar e gozar
A oferta comercial do novo aeroporto ten unha cita cos produtos galegos en Sibarium, un espazo que dedica unha gran parte da súa oferta aos
produtos de Galicia: queixos, conservas, empanada, pans, licores, viños, pementos, repostería e produtos gourmet chegados doutras terras. Tamén
librería e prensa, doces, artigos de viaxe, electrónica, informática, perfumería… nas tendas Relay e The Shop de Aldeasa. A isto súmase a artesanía,
entre outras a porcelana de Sargadelos e a pratería galega no establecemento Dutiifriishops. A moda e os complementos teñen o seu espazo na
tenda do coñecido deseñador galego Adolfo Domínguez.
A restauración no Aeroporto de Santiago é unha aposta pola calidade na que destaca La Pausa, un concepto de restaurante-grill asesorado pola
restauradora galega Beatriz Sotelo, que conta cunha estrela Michelin. Tamén poderá degustarse polbo ao estilo galego na polbería Pulpoh!, que
forma parte da rede do mesmo nome. E tomar un café en Caffriccio, unha marca especializada en cafés de alta calidade e bolería selecta, ou en
Il Caffè di Roma, cafetería que ofrece unha ampla variedade de tapas de marcado carácter italiano, ademais de ensaladas e froita fresca.
14
15. Viajar y disfrutar
La oferta comercial del nuevo aeropuerto tiene una
cita con los productos gallegos en Sibarium, un
espacio que dedica una gran parte de su oferta a los
productos de Galicia: quesos, conservas, empanada,
panes, licores, vinos, pimientos, repostería y
productos gourmet llegados de otras tierras.
También librería y prensa, dulces, artículos de viaje,
electrónica, informática, perfumería… en las tiendas
Relay y The Shop de Aldeasa. A esto se suma la
artesanía, entre otras la porcelana de Sargadelos y la
platería gallega en el establecimiento Dutiifriishops.
La moda y los complementos tienen su espacio en
la tienda del conocido diseñador gallego Adolfo
Domínguez.
La restauración en el Aeropuerto de Santiago es una
apuesta por la calidad en la que destaca La Pausa,
un concepto de restaurante-grill asesorado por la
restauradora gallega Beatriz Sotelo, que cuenta con
una estrella Michelin. También podrá degustarse
pulpo al estilo gallego en la pulpería Pulpoh!, que
forma parte de la red del mismo nombre. Y tomar un
café en Caffriccio, una marca especializada en cafés
de alta calidad y bollería selecta, o en Il Caffè di
Roma, cafetería que ofrece una amplia variedad de
tentempiés de marcado carácter italiano, además
de ensaladas y fruta fresca.
16. O novo edificio
de aparcadoiro
El nuevo edificio
de aparcamiento
16
17. Funcionalidade e adaptación ao medio son os principais Funcionalidad y adaptación al medio son los principales
requisitos que se tiveron en conta á hora de deseñar o requisitos que se han tenido en cuenta a la hora de diseñar
edificio de aparcadoiro de vehículos, que aloxa en cinco el edificio de aparcamiento de vehículos, que aloja en cinco
plantas o aparcadoiro para pasaxeiros e visitantes, o servizo plantas el aparcamiento para pasajeros y visitantes, el
de taxi, o de vehículos de alugamento e as dársenas de servicio de taxi, el de vehículos de alquiler y las dársenas
autobuses. de autobuses.
Buscando o aproveitamento das pendentes naturais Buscando el aprovechamiento de las pendientes naturales
do terreo, as súas cinco plantas configúranse de forma del terreno, sus cinco plantas se configuran de forma
semienterrada, para darlle maior protagonismo á paisaxe, semienterrada, para darle mayor protagonismo al paisaje,
o que se ve reforzado pola cuberta axardinada con plantas lo que se ve reforzado por la cubierta ajardinada con plantas
autóctonas que forma unha grande alfombra vexetal e pola autóctonas que forma una gran alfombra vegetal y por la
apertura que permite unha visión panorámica do contorno. apertura que permite una visión panorámica del entorno.
O viaxeiro ten ao seu alcance un novo espazo que multiplica El viajero tiene a su alcance un nuevo espacio que multiplica
por catro o existente e no que todo é sinxelo: o acceso por cuatro el existente y en el que todo es sencillo: el acceso
a pé cara a e dende os edificios que conforman a terminal, a pie hacia y desde los edificios que conforman la terminal,
a circulación de vehículos, o transporte público… la circulación de vehículos, el transporte público…
Aparcadoiro/ Situación inicial/ Primeira fase de explotación/ Situación final/
Aparcamiento Situación inicial Primera fase de explotación Situación final
Superficie/Superficie 35.000 m2 121.375 m2 140.000 m2
Plantas/Plantas 2 3 5
Autobuses/Autobuses 14 12 dársenas/dársenas 12 dársenas/dársenas
+ 6 paradas/paradas + 6 paradas/paradas
Prazas alugamento de coches/ 353 447 447
Plazas rent a car
Reservadas PMR/ 22 60 60
Reservadas PMR
Prazas totais/ 1.700 1.896 3.500
Plazas totales
19. Un aeroporto para todos
Para atender a todos os seus usuarios, sexa cal sexa a súa capacidade, o Aeroporto de Santiago adaptou todas as súas
instalacións -mostradores de facturación, aseos, acceso a salas e servizos e mobilidade en xeral- para conseguir un
aeroporto sen barreiras que conta con:
• 60 prazas de aparcadoiro reservadas a persoas con mobilidade reducida (PMR).
• 4 puntos de asistencia personalizada PMR.
• Ascensores con sinalización Braille e relevo, son e barras interiores.
Un aeropuerto para todos
Para atender a todos sus usuarios, sea cual sea su capacidad, el Aeropuerto de Santiago ha adaptado todas sus
instalaciones -mostradores de facturación, aseos, acceso a salas y servicios y movilidad en general- para conseguir
un aeropuerto sin barreras que cuenta con:
• 60 plazas de aparcamiento reservadas a personas con movilidad reducida (PMR).
• 4 puntos de asistencia personalizada PMR.
• Ascensores con señalización Braille y relieve, sonido y barras interiores.
21. Un proxecto global Un proyecto global
Ademais da nova terminal e o novo edificio de Además de la nueva terminal y el nuevo edificio de
aparcadoiro, acometéronse outras actuacións que aparcamiento, se han acometido otras actuaciones
complementan e optimizan o seu funcionamento que complementan y optimizan su funcionamiento y
e que foron cofinanciadas polo Fondo Europeo de que han sido cofinanciadas por el Fondo Europeo de
Desenvolvemento Rexional FEDER da UE: a torre de Desarrollo Regional FEDER de la UE: la torre de control,
control, a ampliación da plataforma de estacionamento la ampliación de la plataforma de estacionamiento de
de aeronaves, que duplica a superficie da existente e aeronaves, que duplica la superficie de la existente y
triplica as posicións de estacionamento; a nova central triplica las posiciones de estacionamiento; la nueva
eléctrica e un novo sistema de tratamento e inspección central eléctrica y un nuevo sistema de tratamiento e
de equipaxes en adega, con 2 quilómetros de cintas inspección de equipajes en bodega, con 2 kilómetros
transportadoras e capacidade para procesar 2.400 de cintas transportadoras y capacidad para procesar
equipaxes á hora. 2.400 equipajes a la hora.
Os equipamentos dos novos edificios, as pasarelas Los equipamientos de los nuevos edificios, las
de embarque, os novos sistemas de seguridade e pasarelas de embarque, los nuevos sistemas de
accesos, así como os de información a pasaxeiros, seguridad y accesos, así como los de información a
comunicacións e lectura de matrículas completan este pasajeros, comunicaciones y lectura de matrículas,
proxecto global, un novo aeroporto para Santiago de completan este proyecto global, un nuevo aeropuerto
Compostela. para Santiago de Compostela.
PROXECTO COFINANCIADO POLA UNIÓN EUROPEA
Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional (FEDER)
22. Integración paisaxística e eficiencia enerxética
Para minimizar o impacto ambiental, todo foi deseñado pensando no aforro enerxético e na integración paisaxística:
1 Adaptouse o conxunto que integra a área terminal de maneira que se aproveite a topografía do contorno para conseguir que o movemento
de terras sexa o mínimo posible.
2 Buscouse a iluminación natural sempre que foi posible, mesmo nas cotas máis baixas, nas que se utilizaron espazos de dobre altura para
reducir a necesidade de iluminación artificial; cando esta é necesaria, utilízanse fluorescentes de baixo consumo que se regulan e se sitúan
en función das necesidades.
3 A produción da auga quente sanitaria realízase de forma prioritaria mediante colectores solares, apoiados pola subministración de caldeiras
en época de baixa radiación solar.
4 A rega de zonas axardinadas realízase con auga dos pozos de extracción do subsolo, co que se aforra o consumo de auga potabilizada. A
cuberta vexetal do aparcadoiro dispón dun sistema para almacenamento de auga da chuvia que se utiliza posteriormente para regar.
5 O sistema de xestión e control centralizado permite que a enerxía se empregue na climatización exclusiva das zonas ocupadas.
Integración paisajística y eficiencia energética
Para minimizar el impacto ambiental, todo ha sido diseñado pensando en el ahorro energético y la integración paisajística:
1 Se ha adaptado el conjunto que integra el área terminal de manera que se aproveche la topografía del entorno para conseguir que
el movimiento de tierras sea el mínimo posible.
2 Se ha buscado la iluminación natural siempre que ha sido posible, incluso en las cotas más bajas, en las que se han utilizado espacios
de doble altura para reducir la necesidad de iluminación artificial; cuando ésta es necesaria, se utilizan fluorescentes de bajo consumo
que se regulan y se sitúan en función de las necesidades.
3 La producción del agua caliente sanitaria se realiza de forma prioritaria mediante colectores solares, apoyados por el suministro de
calderas en época de baja radiación solar.
4 El riego de zonas ajardinadas se realiza con agua de los pozos de extracción del subsuelo, ahorrando el consumo de agua potabilizada. La
cubierta vegetal del aparcamiento dispone de un sistema para almacenamiento de agua de lluvia que se utiliza posteriormente para el riego.
5 El sistema de gestión y control centralizado permite que la energía se emplee en la climatización exclusiva de las zonas ocupadas.
22
24. Integración
ecolóxica e estética
Integración
ecológica y estética
24
25. Na construción do novo aeroporto prestóuselle especial atención á integración estética e ao respecto ecolóxico:
• Mantivéronse as características da paisaxe circundante, plantacións forestais de eucalipto e piñeiro en diferentes graos de desenvolvemento.
• Para mellorar o apantallamento vexetal do ámbito transplantáronse especies arbóreas co tamaño axeitado e facilitouse a implantación dunha
cuberta vexetal con especies autóctonas como o carballo e o salgueiro.
• Realizáronse hidrosementeiras nuns 74.000 m2 e plantacións de especies características da vexetación autóctona de diferentes tipos e tamaños
ata un total de aproximadamente 15.000 unidades.
• Tamén forma parte desta integración a cuberta verde do novo edificio de aparcadoiro, que supón un total de 15.160 m2 de superficie axardinada.
• Conservouse, mediante o seu traslado, unha pequena zona húmida situada ao sueste do recinto aeroportuario, de grande interese pola flora
e fauna acuática que contén.
• A estación de depuración de augas hidrocarburadas completa estas actuacións. A súa función é realizar o tratamento das augas de chuvia que,
ao caer sobre a plataforma de estacionamento de aeronaves, poidan arrastrar contaminantes como aceites, graxas e combustibles. Un sistema
que traballa exclusivamente por medios físicos e non utiliza produtos químicos.
En la construcción del nuevo aeropuerto se ha prestado especial atención a la integración estética y al respeto ecológico:
• Se han mantenido las características del paisaje circundante, plantaciones forestales de eucalipto y pino en diferentes grados de desarrollo.
• Para mejorar el apantallamiento vegetal del entorno se han transplantado especies arbóreas con el tamaño adecuado y se ha facilitado
la implantación de una cubierta vegetal con especies autóctonas como el carballo y la salguera.
• Se han realizado hidrosiembras en unos 74.000 m2 y plantaciones de especies características de la vegetación autóctona de diferentes tipos
y tamaños hasta un total de aproximadamente 15.000 unidades.
• También forma parte de esta integración la cubierta verde del nuevo edificio de aparcamiento, que supone un total de 15.160 m2 de superficie
ajardinada.
• Se ha conservado, mediante su traslado, un pequeño humedal situado al suroeste del recinto aeroportuario de gran interés por la flora y fauna
acuática que contiene.
• La estación de depuración de aguas hidrocarburadas completa estas actuaciones. Su función es realizar el tratamiento de las aguas de lluvia que,
al caer sobre la plataforma de estacionamiento de aeronaves, puedan arrastrar contaminantes como aceites, grasas y combustibles. Un sistema
que trabaja exclusivamente por medios físicos y no utiliza productos químicos.
26. Impacto socioeconómico da obra
Empresas participantes:
Contratas principais en UTE e individuais: 9.
Subcontratas principais e subcontratas secundarias: 409.
Traballadores empregados:
• Número medio de traballadores ao mes durante toda a obra:
715 (xuño 2009 - maio 2011).
• Punta máxima de traballadores durante toda a obra: 1.800
(abril 2011).
• Número total de traballadores que participaron na obra:
4.000.
Nacionalidades dos traballadores:
• Número total de nacionalidades diferentes dos traballadores
da obra: 17.
• Nacionalidades máis representadas: española, portuguesa,
polaca e romanesa.
26
27. Impacto socioeconómico de la obra
Empresas participantes:
Contratas principales en UTE e individuales: 9.
Subcontratas principales y subcontratas secundarias: 409.
Trabajadores empleados:
• Número medio de trabajadores al mes durante toda la obra:
715 (junio 2009 - mayo 2011).
• Punta máxima de trabajadores durante toda la obra: 1.800
(abril 2011).
• Número total de trabajadores que han participado en la obra:
4.000.
Nacionalidades de los trabajadores:
• Número total de nacionalidades diferentes de los trabajadores
de la obra: 17.
• Nacionalidades más representadas: española, portuguesa,
polaca y rumana.