Crregullimet ushqimore 1-Bulimia 2-Anoreksia Nervore 3-Obeziteti

1. CRREGULLIMET USHQIMORE
ANOREKSIA NERVORE
BULIMIA
OBEZITETI

2. ANOREKSIA NERVORE
Njerezit qe vuajne nga kjo semundje mendojne se jane
te shendoshe dhe kane shume frike nga mundesia qe
mund te shtojne peshe. Ne pergjithesi personat qe
vuajne nga anoreksia nervore vuajne dhe nga
depresioni. Rreth 25 % te rasteve me anoreksi
permiresohen per nje periudhe rreth 6 vjecare, kurse
pjesa tjeter vazhdojne, ose zhvillojne patologji te tjera
te ushqyerjes si bulimi nervore apo ushqyerja ne
menyre te pakontrollueshme.Anoreksia nervore fillon
kryesisht ne adoleshence. Dietat ekstreme jane
paralajmeruesi kryesor per nje crregullim te mundshem
te ushqyerjes. Ne rastet kur adoloshentet shfaqin
shqetesime per peshen e tyre ata duhen keshilluar te
bejne aktivitet fizik dhe jo dieta ne reduktimin normal te
menyres se ushqyerjes.

3.  Anoreksisë nervore, karakteristikat që
e shoqërojnë :
 Refuzimi i mbajtjes së peshës trupore,
mbi peshën minimale normale
 Frika e vazhdueshme e ngritjes në peshë
dhe shtrembërimi i imazhit trupor.
 Në pjesën më të madhe të rasteve këto
subjekte arrijnë të kufizohen në pak
kategori ushqimesh.
 Për më tepër, ata mund të kryejnë sjellje
eliminimi apo pastrimi siç janë: “Të vjella
të provokuara nga vetë personi, përdorim
i papërshtatshëm i laksativëve dhe
diuretikëve, praktikim të tepruar të
aktivitetit fizik me qëllim uljen e peshës.
 Megjithëse disa individë mund të jenë të
ndërgjegjshëm për dobësinë e tyre fizike,
ata në mënyrë tipike i mohojnë pasojat e
rënda mbi shëndetin e tyre mendor dhe
emocional.
 Personat me anoreksi kane pamjen tipike “kocke
e lekure’’. Pasha trupoure mund te shkoje deri ne
85 % me pak se pesha e tyre normale trupore (
kane BMI< 15 ).
 Kane metabolizem te ngadalesuar,rrahje te
ngadalta te zemres, lekure te thate te ashper, per
shkak se jane te dehidratuar dhe mund te kene
dhe shenja ne lekure, per shkak te mungeses se
shtreses dhjamore poshte lekures, qe ka efekt
mbrojtes.
 Efekte te tjera negative ne shendet jane :
 Fryrje barku qe zgjat per disa ore pas ngrenies si
rezultat i metabolizmit shume te ngadalsuar
 Renie floku
 Nivele te ulta ne proteina ne organizem si rezultat
i mosngrenies
 Crregullim te neurotransemtueve dhe si rezultat
zhvillim i depresionit
 Renie te dhembeve si rezultat i demtimit te tyre
nga aciditeti i stomakut prej vjelljeve te shpeshta
Trajtimi i anoreksise nervore
Personat qe vuajne nga anoreksia nervore jane te izoluar dhe nuk mendojne se
ka ndonje problem me ta.Trajtimi i tyre eshte i dyfishte : ne aspektin mendor
dhe nutricional.Fillohet ushqyerja ne menyre graduale, me 1000 -1600 kcal ne
dite, me vakte te vogla disa here ne dite dhe duke tentuar rritje me 100-200
kcal ne jave. Merren edhe multivitamina dhe calcium si suplement per te
plotesuar nevojat e organizmit.
Ne rast se marrin ndihme profesionale, pacientet qe vuajne nga anoreksia
nervore mund te bejne nje jete normale.

4. BULIMIA
 Bulimia është një çregullim psikologjik i të ngrënit, që karakterizohet me
intervale të të ngrënit të pakontrolluar të përcjellur me metoda joadekuate
për kontrollim të peshës (të vjellur). Brengosja e tepruar për formën dhe
peshën janë poashtu karakteristika të bulimisë.
 Faza e kënaqësisë është intervali kur një individ ha sasi shumë më të
mëdha të ushqimit se shumica e njerëzve në situate të ngjashme. Të
ngrënit me kënaqësi nuk është përgjigje ndaj urisë intenzive. Zakonisht
është rezultat i depresionit, stresit apo çështjes së vetbesimit. Gjatë këtij
intervali, individi përjeton humbjen e kontrollit.
 Njerëzit me bulimi mund të duken plotësisht normal.
Shumica prej tyre kanë peshë normale e disa mund të
kenë peshë të shtuar. Femrat me bulimia kanë tendenca
të arrijnë lartë. Shpesh është e vështirë të përcaktohet se
a vuan një person nga bulimia. Kjo për shkak se të ngrënit
e tepruar dhe vjellja kryhen fshehurazi. Po ashtu individët
që vuajnë nga bulimia shpesh e mohojnë gjendjen e tyre.
Ata që vuajnë konzumojnë sasi të mëdha të ushqimit.
 Shkaqet
Të lidhura me fëmijërinë: probleme marrëdhëniesh apo mungesë e figurës së nënës,
zakone të këqija të të ushqyerit, xhelozi ndaj vëllait më të vogël, abuzime seksuale….
 Të lidhura me pamjen e trupit të tij: frikë e vazhdueshme për t’u shëndoshur,
kompensim nëpërmjet ushqimit, auto-ndëshkim.
 Të lidhura me episode të veçanta: prishja e një lidhjeje, divorci i prindërve, një vdekje,
humbja e vendit të punës, stresi...

5.  Si shfaqet?
Personat që vuajnë nga bulimia janë të përfshirë nga kriza, gjatë së cilave marrin sasi të
jashtëzakonshme ushqimi në mënyrë të pandërprerë dhe në një interval kohë shumë të
shkurtër. Viktima ha çdo gjë që i del përpara pa asnjë dallim. Kjo krizë urie e pakontrolluar
mund të ndiqet nga dy veprime të ndryshme: disa persona bulimikë auto-provokojnë të
vjellurat, sepse kanë frikë se mos shëndoshen, të tjerë jo dhe duhet të përballen pastaj me
problemin e obezitetit.
Tre fazat e krizës së bulimisë:
Para krizës, personi bulimik ndihet i acaruar, i pikëlluar dhe i tensionuar. Pushtohet nga një
ndjenjë boshllëku dhe fillon të kërkojë ushqim në mënyrë të pakontrolluar për të qetësuar
krizën. Për të arritur qëllimin e duhur, nuk ngurron të boshatisë frigoriferin apo dollapët e
kuzhinës .
Gjatë krizës, personi me bulimi ka një humbje totale të autokontrollit dhe tërhiqet nga ushqimet
me më shumë kalori e yndyra, duke i gëlltitur në pak minuta pa i përtypur fare. E bën
fshehurazi, i mbyllur në banjë apo në kuzhinë .Kriza zakonisht shoqërohet me dhimbje barku
dhe provokon ndjenjën e fajit. Disa persona reagojnë duke vjellur automatikisht, disa të tjerë e
provokojnë vet vjelljen.
Pas krizës, menjëherë pasi të ketë vjellë, personi me bulimi provon një ndjenjë çlirimi, që zgjat
pak kohë, pasi vendin e saj e zë turpi dhe ndjenja e fajit. I premton sërish me vete se nuk do të
rifillojë, edhe pse e di mirë se sa e vështirë është të mbajë fjalën. Në rastet më të rënda, mund të
kalohen nga 10 deri në 15 kriza në ditë.
Kuriozitete:
• Ndër 100 persona bulimikë, 83 janë gra dhe 17 burra
• Numri i personave bulimikë është dyfishuar në njëzet vjetët e fundit
• Krizat e bulimisë vijnë mesatarisht të paktën dy herë në javë gjatë një periudhe
prej tre muash.
• Sipas disa studimeve, bulimia prek 20 % e studentëve universitarë
• Shumë star vuajnë e kanë vuajtur nga bulimia: Amy Whinehouse, Elton John,
Britney Spears, Alanis Morissette, Princesha Diana

6. OBEZITETI
 Obeziteti konsiderohet një situate jonormale, ku ka depozitim te tepërt te
yndyrës ne trup. Kjo ndodhe nga marrja e tepert te e ushqimit, dmth te
energjisë te tepërt.
Për të vlerësuar gjendjen ushqyese të trupit dhe te obezitetit, përdorim Body
Mass Index ( BMI ).
 BMI = Pesha / Gjatesia2 ( Kgr/m2 )
 Nje person klasifikohet mbipeshe kur BMI eshte midis 25 – 30 ndersa si obez
nese eshte ≥ 30.
Per shembull nje person qe eshte 97kg dhe gjatesi 1,76, ka BMI 31,3…eshte
obez !

Etimologjia e obezites eshte shumefaktor, por shkaku themelor eshte
ngrenja e tepert...Obezita mund ti ndodhe te gjitheve. Megjitheate disa grupe
jane me shume ne rrezik te behen te obez. Faktore te tjere qe lidhen me
obezen jane :
 • Stresi, lodhja, trishtimi
• Mosha
• Disa ilace
• Çrregullime hormonale
• Nderprerja e pirjes se duhanit ( kjo nuk do te thote qe te pini duhanin,
perkundrazi )
• Mbajta e kileve te teperta te shtatzanise
• Trashëgimia


7.  Obeziteti eshte nje situate shume renduese per
shendetin dhe eshte e lidhur me shume semundje :
 • Zemra ( infrakt ne zemer )
• Sistemi i eneve te gjakut ( tensioni i gjakut,
athirosklirosis )
• Sistemi I frymemarrjes ( syndrome kufizues, apnea ne
gjume )
• Sistemi hepato-temth ( gure ne melci, dhjamth ne
melci )
• Hormone dhe funksionet metabolike ( diabet, kolisterol
etj )
• Funksioni i veshkave
• Nyejt dhe muskujt
• Lekure
• Rrezik kirurgjikale
• Crregullime riprodhuese dhe funksione seksuale
• Crregullime psikollogike dhe sjellje shoqerore …etj