Presentatie over toekomst van vertaalvak. Beschrijving van machinevertaling (statistische machinevertaling en rule-based machinevertaling) en andere vertaaltechnologie. Gaat ook over crowd en community sourcing.

1. Joël Sigling
Directeur Taaltechnologie en IT
wat is de toekomst van
de vertaler?
Hoe lang blijft de vertaler nog GEWOON vertalen?
Vertaalacademie Maastricht, 10 november 2011

2. Onderwerpen van vandaag
• Huidige situatie van de vertaler: best veel onzekerheid
• Geschiedenis van vertaaltechnologie, vooral machinevertaling
• Interessante recente ontwikkelingen in de vertaalwereld
• Wat kunnen we verwachten voor de toekomst
• AVB Vertalingen en de (toekomstige) vertaler

3. Huidige situatie
Onzekerheid, waardoor?
GELD
Neerwaartse prijsspiraal. Angst voor
de broodwinning in de toekomst
Eindklanten zetten bureaus onder druk, de bureaus zetten
de vertalers onder druk. Oorzaken:
 Noodzaak kosten te besparen door zwakke economie
Technologische ontwikkelingen maken vertaalwerk sneller,
en dus goedkoper, eindklanten weten dit tegenwoordig en
verwachten lagere prijzen.

4. Huidige situatie
Onzekerheid, waardoor?
TECHNOLOGIE
CAT-tools (Trados, DejaVu, SDLX, etc) worden
bijna onontbeerlijk. Moet ik meedoen of niet? Is de
investering niet te hoog? En hoe zit het met upgrades?
Machinevertaling is ineens de hot topic van de
vertaalwereld. Iedereen kent Google. Veel mensen
gebruiken het. Wat betekent dit voor mijn werk?

5. Huidige situatie
Onzekerheid, waardoor?
De hamvraag:
Wat gebeurt er met mijn vak,
heb ik nog wel een toekomst?

6. Geschiedenis van de vertaal-
technologie, deel 1 – Het begin
• Eerste aanzet tot vertaaltechnologie was machinevertaling. Term en idee in
1949 ontstaan, kort na introductie van de eerste computer
• Georgetown experiment in 1954. “Alle sovjetteksten binnen vijf jaar
vertaald.” Vanwege succes verder onderzoek tijdens hele Koude oorlog.
• Decennia erna vele programma’s en pogingen, oa in Vietnamoorlog. Vaak
“Definitieve doorbraak binnen vijf jaar”, allemaal “rule-based” (uitleg…).
• In jaren ’70 ontstaan eerste commerciële vertaalmachines van Siemens en
Europese Commissie > Systran, nu nog hoofdrolspeler. Voor enkele
talencombinaties en binnen beperkte vakgebieden redelijk succesvol.

7. Geschiedenis van de vertaal-
technologie, deel 2 - Revolutie
• In 1984 begint Trados met het eerste vertaalgeheugensysteem, een
afgeleide van machinevertaling. In ’92: Trados Translator’s Workbench.
•In 1988 1e succesvolle experimenten met statische machinevertaling: SMT,
automatische vertaling gebaseerd op statistiek/waarschijnlijkheid.
• In 2003 start Franz-Josef Och als hoofd taaltechnologie bij Google, in 2006
wordt de SMT-engine Google translate gelanceerd, Arabisch eerste doeltaal.
Google translate betekent een revolutie in de vertaalwereld.
Gratis vertaling wordt voor het eerst voor iedereen beschikbaar EN zichtbaar.

8. Geschiedenis van de vertaal-
technologie, deel 3 – SMT
• Resultaat SMT wordt beter bij meer parallelle content. Door internet veel
parallelle content. SMT blijkt als techniek succesvoller dan RBMT.
• Google koploper: toegang tot miljoenen parallelle vertaalde documenten.
• Ook Moses steeds populairder, Open Source, dus gratis en continue verder
ontwikkeld door community. Resultaat: zelf vertaalmachines maken!
• Laatste jaar opkomst zogenaamde “custom engines” voor specifieke
klanten, vakgebieden en/of talencombinaties > HEEL BELANGRIJK!

9. De situatie nu –
Belangrijkste trends
• CAT-tools nog steeds dominant onder vertalers, maar veel vertalers
gebruiken ook al MT, bijv. Google Translator’s Toolkit.
• Wereldwijd wordt vele malen meer content met MT vertaald dan door
menselijke vertalers (HT). Kwaliteit na post-editing vaak beter dan HT.
• Nieuwste ontwikkeling: hybride engines, combinatie SMT en RBMT, betere
resultaten verwacht.
• Veel UA vertaald met MT only. Gebruikers vinden dit fijner dan alleen Engels!
• Trend tot integratie van TM en MT > “buzz word” TMT. Post-editing groeit…

10. Recente ontwikkelingen
Crowd/Community translation
• Google Health Speaks, vertalingen van medische
Wikipedia-artikelen, uitgevoerd door 1800 professionel
vrijwilligers in Arabisch, Hindi en Swahili.
• Facebook: volledig vertaald in bijna 100 talen door een
half miljoen vrijwilligers, fans van de site. Min. €15
miljoen bespaard, 15 miljoen niet naar vertalers…
• Twitter intussen ook naar 17 talen vertaald door eigen
gebruikers.
• Bedrijven als Adobe en Cisco maken gebruik van
community translation om helpteksten op internet te
vertalen.

11. Recente ontwikkelingen
Ook EU zet vol in op machinevertaling
• EU is de grootste koper van vertalingen ter wereld, budget
van 1,2 miljard per jaar.
• Al decennia lang initiatieven op vlak van machinevertaling.
• Sinds de komst van SMT, meer inspanningen, EU heeft enorm
veel parallelle data beschikbaar, dus resultaten zijn goed.
• In allerlei projecten, zoals MT@EC, worden miljoenen
gestopt.
Conclusie: EU is ook overtuigd van nut van
machinevertaling (lees: besparingen).

12. Recente ontwikkelingen
Vertaalmachines steeds meer maatwerk (customised)
• Moses en Joshua zijn open-source platforms
voor maatwerkvertaalmachines voor weinig
geld en in korte tijd.
• Er zijn al “cloud”-oplossingen voor het zelf
maken van customised vertaalmachines,
door bijv. vertalers.
• Door initiatieven als TDA is er veel kwalitatief hoogwaardige data
beschikbaar als basis voor customised vertaalmachines.
Conclusie: de visie van TAUS, “Let a thousand MT systems bloom”, die 2 jaar
geleden voorzichtig werd geopperd, is nu al realiteit!

13. Recente ontwikkelingen
Voorzichtige ontwikkelingen op het vlak van machinetolken
• In Irak en Afghanistan worden door Amerikaanse leger polscomputers
gebruikt voor machinetolken. Vooral veel standaardzinnen.
• Bedrijf in Amerika bezig met systeem Spaans <>Engels voor gesproken
communicatie tussen patiënten en medisch personeel in ziekenhuizen.
• Vocre heeft app ontwikkeld voor automatisch vertalen van gesproken tekst
via de iPhone, betalen per vertaalde zin (nog niet in Europa).
• Google heeft prototype van intelligente telefoon voor meertalig bellen.
• Google heeft systeem voor automatisch vertalen van gesproken tekst in
YouTube-filmpjes.
De technische problemen zijn veel grotere dan bij machinevertalen, maar de
ontwikkeling gaat door. Over 20 jaar in alle talen bellen met smartphone?

14. Wat is nu de toekomst van de
vertaler?
Goede vertalers, zeker met specialisatie voorlopig nog volop aan het werk
zoals ze dat gewend zijn.
Wel: steeds meer een tweedeling in de vertaalwereld.
• Machinevertaling voor alles wat niet van geweldige
kwaliteit hoeft te zijn:
Fully Automated Useful Translation (FAUT)
• Behoefte aan kwalitatief hoogwaardig vertaalwerk
groeit mee. Belangrijk voor organisaties die zich
willen onderscheiden: vertaling als statussymbool!

15. MIJN verwachtingen
• Machinevertaling is “here to stay” en wordt steeds belangrijker.
• Vertalers zullen zich meer moeten gaan specialiseren.
Voor generalisten zal steeds minder plek zijn. Sommige
specialismen beter dan andere. SW-lokalisatie risico?
• Steeds meer behoefte aan revisoren voor reviseren van
vertalingen die deels door vertaalmachines, deels
vanuit vertaalgeheugens zijn vertaald.
• Vertalers worden steeds meer taal- en
cultuurconsultant.

16. Conclusie
Vertalers blijven nodig, maar hun
rol zal in veel gevallen gaan veranderen!
Voordeel: meer keuze in wat je als vertaler/taalprofessional kunt doen
• Specialiseren
• Toeleggen op revisie van machinevertaling
• Werken als taaltechnoloog (TM- en terminologiebeheer bijv).
• Werken als taal- en cultuurconsultant
• Vertalen van multimediacontent (audio & video)
• Advies op vlak van internationale Search Engine Optimization

17. AVB Vertalingen en de
(beginnende) vertaler
• AVB al jaren een opleidingsplek en dat blijft zo. Elk jaar
stagiaires, veel blijven hangen en groeien door. Zowel
projectmanagement, vertalen als vertaaltechnologie.
• We lopen voorop op technologisch vlak, waardoor
stagiaires bij ons de toekomst leren kennen.
Interessante ontwikkelingen op het vlak van CAT-tools,
machinevertaling en Translation Management System.
• We gaan vanaf volgend jaar opleidingen geven op het
vlak van revisie van machinevertalingen en het gebruik
van onze eigen CAT-tool.

18. AVB Vertalingen en de vertaler
Bij AVB staat de klant centraal,
maar we hebben passie voor ons vak
en dus ook voor onze vertalers.
Taalprofessionals blijven onsgoud en de aanwas van
nieuw taaltalent is voor ons van levensbelang!

19. Weblectuur
• Ethan Zuckerman over de behoefte aan crowd translation:
http://www.ethanzuckerman.com/blog/the-polyglot-internet/
• Jaap van der Meer over de toekomst van het vertaalvak:
http://www.translationautomation.com/perspectives/the-future-for-translators-
looks-bright-but-they-will-have-to-reinvent-the-profession-first.html
• David Bellos over Google Translate: http://www.independent.co.uk/life-
style/gadgets-and-tech/features/how-google-translate-works-2353594.html
• Jaap van der Meer beschrijft een aantal van de veranderingen waarvoor Facebook,
Google, IBM en Microsoft hebben gezorgd op het vlak van vertalingen:
http://www.translationautomation.com/perspectives/where-are-facebook-google-
ibm-and-microsoft-taking-us.html

20. Telefoon: 020-645.66.10
E-mail: joel.sigling@avb.nl
Twitter: @AVBvertalingen
Adres: Ouderkerkerlaan 50
1185 AD Amstelveen
Website: www.avb-vertalingen.nl