2. Με τον όρο « λαϊκή τέχνη» χαρακτηρίζουμε την τέχνη που
άνθησε στην Ελλάδα κατά τα τελευταία εκατόν πενήντα χρόνια
της Τουρκοκρατίας.
ΜΟΡΦΕΣ ΛΑΪΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Λαϊκή Αρχιτεκτονική
Λαϊκή Λιθογλυπτική
Λαϊκή Κεραμική
Λαϊκή Ξυλογλυπτική
Λαϊκή Αργυροχρυσοχοία
Λαϊκή Κεντητική και Υφαντική
Λαϊκή Μεταλλοτεχνία
Λαϊκές Ενδυμασίες
3. ΛΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Στην Ελλάδα, εξαιτίας του πλούτου και των εναλλαγών της γεωμορφολογίας του εδάφους
(βουνά, πεδιάδες, νησιά) υπήρχε ανέκαθεν ποικιλία οικοδομικών υλικών: πέτρα και βέβαια
η απαραίτητη οικονομική ξυλεία.
Όταν ελευθερώθηκε η χώρα από τον τουρκικό ζυγό, διατηρούνταν ακόμα στον ελλαδικό
χώρο παντού μία ενιαία αρχιτεκτονική, όπως και στην Μικρά Ασία. Καταστράφηκαν όμως
το 1821, η Τριπολιτσά, η Καλαμάτα και το Ναύπλιο.
Τα ίδια έπαθαν και τα Ιωάννινα αλλά από παλιές χαλκογραφίες, που απεικονίζουν
απόψεις των πόλεων αυτών πριν από τις καταστροφές, μπορούμε να διακρίνουμε ότι η
αρχιτεκτονική ήταν ενιαία.
Ορεινοί Οικισμοί
Μεγάλη άνθηση, γνώρισαν ορισμένοι ορεινοί
οικισμοί και κεφαλοχώρια, που έτυχε να
αποκτήσουν κάποια ιδιαίτερα προνόμια, όπως χωριά
του Πηλίου, και της Πίνδου ή να αναπτυχθεί
σ’αυτά το εμπόριο και η βιοτεχνία όπως σε ορεινά
βλαχοχώρια της Μακεδονίας .
Μακρινίτσα , Πήλιο
Ορεινός οικισμός Λάβδα, Πίνδος
4. .
Ξύλο και Πέτρα
Σήμερα περιοχές με δείγματα της αρχιτεκτονικής αυτής είναι : το Πήλιο , η Δυτική
Μακεδονία ,οι οικισμοί της Θεσσαλίας, ορεινή Αρκαδία, Μάνη, Άγιος Αθανάσιος και
μερικά νησιά του Αιγαίου .Σε ορισμένες περιοχές, που επικρατεί το ξύλο η οικοδομή είναι
όλη ξύλινη ενώ, σε περιοχές
όπου η πέτρα είναι το μόνο
οικοδομικό υλικό είναι
εξολοκλήρου πέτρινα.
Όπως σε πολλά χωριά της
Ηπείρου , της Γορτυνίας , της
Κυνουρίας και της Μάνης.
Μάνη Γορτυνία
5. Ένας σπουδαίος ενδιάμεσος τύπος , που
είναι και ο επικρατέστερος είναι ο μικτός
. Ο κορμός της οικοδομής
κατασκευάζεται με πέτρα και ο όροφος
είναι ξύλινος. (τσατμάς) (Δυτική και
Κεντρική Μακεδονία, Ροδόπη , Πήλιο)
Ροδόπη , μικτός τύπος
Τα Αρχοντικά
Τα βρίσκουμε στην ελληνική παραδοσιακή αρχιτεκτονική του 18ου-19ου αιώνα.
Την αρχιτεκτονική αυτή των αρχοντικών με τον υπερυψωμένο γεροχτισμένο πέτρινο
κορμό, όπου στον ανώτατο όροφο προεξέχουν τα διάφορα σαχνισιά και τα χαγιάτια,
συνηθίσαμε να τον ονομάζουμε <<Μακεδονική αρχιτεκτονική >> ,
6. γιατί ίσως τα πιο αντιπρισωπευτικά και πιο πλούσια παραδ είγματα σώζονταν στην
Μακεδονία. Όμως αρχοντικά με τα ίδια αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά βρίσκουμε και στη
Θεσσαλία , στην ΄Ηπειρο στην Θράκη και στην Στερεά Ελλάδα.
Αρχοντικό Πουλκίδη, Σιάτιστα
Αρχοντικό Γ Μαύρου (Σβάρτς), Αμπελάκια, Πήλιο
7. Νησιώτικοι οικισμοί
Οι ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν σε κάθε νησί, επιδρούν ιδιαίτερα στην
αρχιτεκτονική του.
Για αυτόν τον λόγο, διαφέρει η αρχιτεκτονική της Μυκόνου από αυτής της Σαντορίνης,
της Πάρου από αυτή της Σύρου και των Κυκλάδων από των Δωδεκανήσων. Σε ορισμένα
μεγαλύτερα νησιά όπως Σάμος, Λέσβος η αρχιτεκτονική μοιάζει περισσότερο με την
ηπειρωτική . και μ’αυτην των Μικρασιατικών παραλίων. Και αυτό διότι στα μεσαιωνικά
χρόνια η δίρριχτη και τετράρριχτη στέγη με κεραμίδια μπορούσε να επικρατεί στα νησιά
όπως και στην ηπειρωτική Ελλάδα, εφόσον οι κάτοικοι μπορούσαν να προμηθευτούν τα
απαραίτητα υλικά.
Μόλυβος , Λέσβος
8. ΛΑΪΚΗ ΛΙΘΟΓΛΥΠΤΙΚΗ
Η γλυπτική είναι τέχνη με μακρά παράδοση στον ελληνικό χώρο. Στην στεριανή Ελλάδα τα
κυριότερα κέντρα συγκεντρώθηκαν στην Ήπειρο και Δυτική Μακεδονία (Μαστοροχώρια της
Κόνιτσας, Μέτσοβο κ.ά.) . Άλλα κέντρα υπήρξαν η Μάνη , οι <<πετροφάγοι >> της οποίας
συνέχισαν την παράδοση των Βυζαντινών μαρμαραρίων, και το Πήλιο του οποίου η
οικονομική άνθηση προσέλκυσε πολλούς Ηπειρώτες μαστόρους.
Στα νησιά σημαντικό κέντρο μαρμαρογλυπτικής ήταν η Χίος , κυρίως τα χωριά Θημιανά.
Άλλα κέντρα εντοπίζονται στην Πάρο, τη Νάξο, την Άνδρο και την Κρήτη. Το μεγαλύτερο
όμως από όλα τα ελληνικά κέντρα, είναι η Τήνος που επιβιώνει μέχρι σήμερα. Τα κέντρα του
νησιού συγκεντρώνονται γύρω από δύο μεγάλα χωριά , τον Πύργο και τα Ιστέρνια , όπου και
τα λατομεία μαρμάρου.
Τα έργα της νεοελληνικής λιθογλυπτικής , με βάση την χρήση τους μπορεί να ταξινομηθούν
σε εργαλεία – σκεύη (γούρνες, σκάφες ,γουδιά) , σε αρχιτεκτονικές κατασκευές (κολώνες ,
σκάλες,πορτοσιές, αετώματα ) , σε εκκλησιαστικές κατασκευές (τέμπλα , προσκυνητάρια ,
σταυρούς) και
Σε λιθανάγλυφα τα οποία είναι επιφάνειες που φέρουν διακοσμο
χαραγμένο , ανάγλυφο ή διάτρητο.
Λιθανάγλυφα μπορούν να είναι τμήματα αρχιτεκτονικών κατασκευών
όπως:
Λιθανάγλυφο
Οικόσημα,
Πρωτοεμφανίζονται την εποχή της φραγκοκρατίας.
Τα οικόσημα αποτελούν σύμβολο κύρους για τους
Ενετούς με μεγάλους τίτλους,
οι οποίοι τα εντοιχίζουν στα ανάκτορα και
στα φρούριά τους, ως υπέρθυρα της πύλης.
9. Υπέρθυρα και περιθυρώματα
Τα υπέρθυρα και περιθυρώματα συνδέονται άμεσα με
τη λαϊκή πίστη που θεωρεί πως η είσοδος αποτελεί το
πιο ευπρόσβλητο σημείο του σπιτιού από τους
δαίμονες και τα κακά. πνεύματα. Έτσι, οι ιδιοκτήτες τους,
από πολύ νωρίς θέλησαν να εξασφαλίσουν την
εύνοια, λαμβάνοντας μόνιμα μέτρα προστασίας
Τέμπλα,
Φεγγίτες,
Οι φεγγίτες αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία
υπέρθυρων.
Είναι ημικυκλικοί, διάτρητοι και καλύπτουν
εξωτερικά τα ανώφλια (θυρίδες σε σχήμα τόξου που
βρίσκονται πάνω από τα παράθυρα ή και τις
πόρτες).
Αρχιτεκτονικές πλάκες,
.
Πρόκειται για ανάγλυφες πλάκες, οι οποίες
βρίσκονται εντοιχισμένες σε διάφορα εξωτερικά
σημεία ενός οικοδομήματος
10. Βρύσες.
Το νερό των πηγών διοχετεύονταν στις
δημόσιες βρύσες των οικισμών από
δεξαμενές ή απευθείας μέσω υδραγωγών
σωλήνων και ανέβρυζε ελεύθερα από
ξινάρια (μαρμάρινα διακοσμητικά) που ήταν
τοποθετημένα στο στόμιό τους.
11. ΛΑΙΚΗ ΚΕΡΑΜΙΚΗ
Μέχρι το πρόσφατο παρελθόν το κεραμικό ήταν ο πρωταγωνιστής του ελληνικού
νοικοκυριού. Ξεκινώντας από το δώμα ενός λαϊκού σπιτιού θα δούμε τον <<ανηφουρά>>
,καπνοδόχο καμωμένο από πηλό , την υδρορροή από το ίδιο υλικό , και περνώντας μέσα στο
σπίτι , στην κουζίνα, πλήθος από πήλινα σκεύη.
Τσουκάλι για το μαγείρεμα γιουβέτσι για τον φούρνο, πιάτα , ποτήρια, κανάτες , στάμνες για
νερό ,διακοσμημένα βάζα για το γλυκό. Περνώντας στην κρεβατοκάμαρα βλέπαμε το πήλινο
θυμιατό και το πήλινο καντήλι. Πιθάρια για το λάδι , το κρασί και το μέλι.
Αλλά και πολλά από τα αντικείμενα διαφόρων εθίμων ήταν πήλινα. Η <<λαϊνίδα του γάμου
στο Μανταμάδο της Λέσβου, και το <<μπουρανί>> για την Αποκριά στον Τύρναβο , ήταν
κεραμικά αντικείμενα.
12. ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
Στην Ελληνική Λαϊκή Ζωγραφική ξεχωρίζουν ο Παγώνης , ο Ζωγράφος και ο Θεό φιλος.
Στις προσπάθειές τους εκφράζουν τις εσωτερικές τάσεις των λαϊκών στρωμάτων της
εποχής τους.
Στις αρχές του 19ου αιώνα εμφανίζεται στο Πήλιο ο ζωγράφος Παγωνης , που κυριαρχεί
στην καλλιτεχνική ζωή του Πηλίου για σαράντα περίπου χρόνια . Καταγόταν απ ό τους
Χιονιάδες της Ηπείρου και η κύρια ζωγραφική του δραστηριότητα ήταν οι αγιογραφίες
ναών , τομέας στον οποίο άφησε πολλά και εξαίρετα δείγματα.
Οι κοιμώμενοι ταις Κυριακαίς και Δεσποτικαίς εορταίς
Ο Παναγιώτης Ζωγράφος δίνει μια διαφορετική από την επίσημη ερμηνεία, των
γεγονότων της ελληνικής επανάστασης που του υποβαλλεται από τον Μακρυγιάννη
Λαϊκός ζωγράφος, απλός και
ταπεινός, χωρίς ειδικες σπουδές
στη ζωγραφική, ίσως να
περνούσε απαρατήρητος και να
έσβηνε μέσα στην ανωνυμία, αν
δεν τον έβγαζε από αυτήν ο
Μακρυγιάννης. Αγωνιστής και ο
ίδιος της επανάστασης του 1821,
ο Παναγιώτης Ζωγράφος, ήταν
αυτός που απέδωσε ζωγραφικά
τις αναμνήσεις του Στρατηγού.
Η μάχη της Αθήνας
13. Η τέχνη του Θεόφιλου αντιπροσωπεύεται από ένα καταπληκτικό σε ποσότητα ζωγραφικό
έργο, και τοιχογραφικό - διάσπαρτο σε οικήματα ( σπίτια και μαγαζιά ) της Λέσβου και του
Πηλίου. Τα θέματά του - κατά προτίμηση ιστορικά και αισθηματικά - εκφράζουν τα δυο
βασικά στοιχεία της ψυχοσύνθεσής του: έναν συγκινητικό πατριωτισμό και μια τρυφερή ροπή
προς τον ρομαντισμό. Η ιστορία της Ελληνικής φυλής - από την αρχαιότητα ως το 1821, έτος
έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης - του «προμηθεύει» τους αγαπημένους του ήρωες: τον
Μέγα Αλέξανδρο, τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, τον Κολοκοτρώνη, τον Μάρκο Μπότσαρη
κ.α. Από την αισθηματική μυθιστοριογραφία και τις κάθε είδους καρτ-ποστάλ, αντλεί τις
φιγούρες της αισθηματικής του εικονογραφίας: την Αρετούσα και τον Ερωτόκριτο, τον
Ρωμαίο και την Ιουλιέττα, καθώς κι όλες τις γυναικείες μορφές της ζωγραφικής του. Στις δυο
αυτές πηγές έμπνευσης του Θεόφιλου, θα πρέπει να προσθέσουμε και το φυσικό περιβάλλον.
Το ελληνικό τοπίο και οι ειδυλλιακές σκηνές του χαρακτηρίζουν τα περισσότερα έργα του.
14. ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΙΚΗ
Η Νεοελληνική ξυλογλυπτική γνωρίζει μέσα στον 18ο αιώνα ξεχωριστή άνθηση ,
επακόλουθο της οικονομικής ευμάρειας. Η επιδίωξη πολυτέλειας στα αρχοντικά αλλά και
διάφορα μέρη στις εκκλησίες , χαρακτηρίζονται από την άφθονη χρήση ξύλου.
Στις εκκλησίες το ξύλο θα σκαλιστεί σαν τέμπλο, άμβωνας , δεσποτικός θρό νος, αναλόγιο ,
προσκυνητάρι, αρτοφόριο ,μανουάλι, επιτάφιος.
Στα σπίτια το ξύλο διακοσμεί οροφές, σχηματίζει σαχνισιές (οικοδομικές προεξοχές
ορόφων) αλλά και ξυλόγλυπτες διακοσμήσεις τοίχων.
Αρχοντικο Νεραντζόπουλου
Σιατιστα
Πρόσθετες
ξυλοκατασκευές όπως
σταμνοστάτες ,ράφια ,
εικονοστάσια δένουν
αναπόσπαστα με την
αρχιτεκτονική του
σπιτιού δίνοντας ένα
ευάρεστο σύνολο.
Τα σωζόμενα ξύλινα και ξυλόγλυπτα αντικείμενα της νεοελληνικής παραδοσιακής τέχνης
είναι λίγα ,γιατί το ξύλο εύκολα φθείρεται , παραμορφώνεται διαστελλόμενο και
15. συστελλόμενο ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, σκάει ,καίγεται , προσβάλλεται από
έντομα και καταστρέφεται από ατμοσφαιρικούς ρύπους.
Καρέκλα και Αλατιέρα Ξυλόγλυπτη Τέμπλο ξυλόγλυπτο, Λασίθι
Η τέχνη της ξυλογλυπτικής άνθισε στην Κρήτη, στον Χάνδακα. Εκτός από τους
Κρητικούς υπάρχουν μαρτυρίες για σκαλιστάδες απ’ο τα μαστοροχώρια της Ηπείρου.
Σφραγίδα άρτου ,Ήπειρος Μπιζουτιέρα , Σιάτιστα
ΑΡΓΥΡΟΧΡΥΣΟΧΟΪΑ
16. Η τέχνη της αργυροχρυσοχοϊας διακρίνεται σε εκκλησιαστική και κοσμική. Στήν πρώτη
ανήκουν εκκλησιαστικά σκεύη , ευαγγελιοκαλύμματα, επενδύσεις εικόνων,σταυροί
μυροδοχεία,δισκοι, καντήλια, τάματα , στέφανα γάμου και άλλα τελετουργικά
αντικείμενα.
Θήκη Ευαγγελιου
Η κοσμική περιλαμβάνει διακοσμητικά και χρηστικά αντικείμενα ( δίσκοι, κανάτια, τάσια,
επενδύσεις για καθρέφτες, λάμπες πετρελαίου, λυχνάρια, ταμπακιέρες , θήκες καλλυντικών
κ.ά.) , όπλα (καριοφίλια, πιστόλες γιαταγάνια, μάχαιρες , παλάσκες κ.ά.) και κοσμήματα
της ανδρικής και κυρίως της γυναικείας γιορτινής φορεσιάς (περιλαίμια ,κουστέκια,
πόρπες , ζώνες καρφίτσες σκουλαρίκια κ.ά.)
Σκουλαρίκια, Ήπειρος Καρφίτσα Λευκάδας
Μόνιμα εργαστήρια έχουν εντοπιστεί σ’ολο τον ελληνικό χώρο ηπειρωτικό και νησιωτικό.
Φημισμένα κέντρα αναδείχθηκαν στην Ήπειρο οι Καλαρρύτες , όπου όλοι σχεδόν οι
κατοικοι ασχολούνται μ’αυτήν την τέχνη, το Συρράκο, το Μέτσοβο , τα Γιάννενα και το
Ελβασάν της Βορείου Ηπείρου. Ξακουστό κέντρο ήταν η Κωνσταντινούπολη καθώς και η
Σαφράμπολη στον Πόντο.
17. ΤΟΠΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ
Κάθε ελληνική τοπική φορεσία είναι ένα σύνολο ενδυμάτων που χαρακτηρίζει μια ομάδα
ανθρώπων που ζουν μέσα στον ελληνικό χώρο.
Μέσα στην συντηρητική κοινωνία του χωριού και της μικρής πόλης , η σιγουριά και η
άνεση πετυχαίνεται με την ομοιομορφία που προσφέρει μια
στολή. Οι ελληνικές τοπικές φορεσιές , κατά κύριο λόγο
αγροτικές , θα πρέπει να μελετηθούν εξελικτικά μέσα από την
γενικότερη ιστορία του ενδύματος. Τα σχήματα που
καθιερώθηκαν τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους στον χώρο
της Μεσογείου , είχαν ως βάση την <<δαλματική>>, συνέχεια
της ρωμαϊκής <<τουνίκα>>. Είναι ένα ένδυμα που συντίθεται
από περισσότερα από ένα τεμάχιο υφάσματος. Το ένδυμα αυτό
επέζησε στις τοπικές ελληνικές φορεσιές με το όνομα
<<πουκάμισο>>.
Οι αγροτικές γυναικείες φορεσιές μοιάζουν να έχουν Πουκάμισο
φτιαχτεί για να εντυπωσιάσουν παρά να αναδείξουν την ομορφιά του κορμιού.
Ουσιαστικά τα τμήματα που συνθέτουν τις γυναικείες φορεσιές του ελληνικού χώρου
ανήκουν σε δύο μεγάλες ομάδες: σε εκείνες με καθαρή την Βυζαντινή προέλευση
(ανάπτυξη της δαλματικής)και σε εκείνες που οι Βυζαντινές ρίζες συγχωνεύονται με τα
ενδύματα της δυτικής Αναγέννησης.
Μενίδι, Αττική Καραγκούνα Θεσσαλίας Αστυπάλαια
Οι αντρικές φορεσιές είναι αυστηρές στο χρώμα και λιτές στην διακόσμηση. Το πιο
γνωστό ένδυμα είναι η φουστανέλα που φορούσαν κυρίως οι αρματωλοί και οι κλέφτες
μέχρι που την καθιέρωσε ο βασιλιάς Όθωνας και φορέθηκε από όλους τους έλληνες σε
πόλεις και σε χωριά.
18. Φουστανελλάς Σκύρος
ΚΕΝΤΗΤΙΚΗ ΚΑΙ
ΥΦΑΝΤΙΚΗ
Από τους λαμπρότερους κλάδους της ελληνικής λαϊκής τέχνης είναι η κεντητική .
Ιδιαίτερα τα εκτελεσμένα με πολύχρωμα μετάξια κεντήματα που προορίζονταν για τον
στολισμό του σπιτιού (σεντόνια ,μαξιλάρια ,κρεβατόγυροι , κουρτίνες
Γύρος σεντονιού, Ανάφη
και άλλα) παρουσιάζουν ξεχωριστό ενδιαφέρον όχι μόνο για την εκτελεστική τους
τελειότητα ,αλλά για τα συμβολικά και αφηγηματικά του ς θέματα, που τους δίνουν μια
διάσταση καθαρά λαογραφική καθώς τα συνδέουν με πανάρχαιες μαγικοθρησκευτικές
πρακτικές αλλά και με γεγονότα της καθημερινής ζωής του ελληνικού λαού.
19. Τα ωραιότερα από τα κεντήματα αυτά προέρχονται από τα Επτάνησα ,την Ήπειρο και τα
νησιά του Αιγαίου , του 18ου αι.
Μαξιλαροθήκη ,Λευκάδα
Οι χρωματισμοί είναι λαμπροί ,όπου κυριαρχούν το πράσινο ,το κόκκινο και το μπλέ και
παραμένουν αναλλοίωτοι στον χρόνο. Βασική φυτική σύνθεση είναι η γλάστρα με
λουλούδια και πουλιά ανάμεσα σε δύο σύμμετρες ζωικές ή ανθρώπινες φιγούρες.
Κυριαρχούν η τουλίπα , ο υάκινθος το τριαντάφυλλο και το γαρύφαλλο . Στις παραστάσεις
αυτές οι κεντήστρες του παλιού καιρού πρόσθεταν τα δικά τους σύμβολα από το απόθεμα
των μαγικοθρησκευτικών δοξασιών του ελληνικού λαού αλλά και ολόκληρες σκηνές από
τις πιο επίσημες κι αισιόδοξες στιγμές της καθημερινής ζωής του έλληνα.
Την αντίληψη του διάκοσμου των κεντημάτων του σπιτιού ,ακολουθεί κι ένα μεγάλο
μέρος υφαντών με κέντημα του αργαλειού. Τέτοια είναι κάθε είδους χράμια (ελαφριά
κουβέρτα), καρπέτα, βελέντζες, τζακόπανα και άλλα που με τα χρώματα , τα θέματα και
τις τεχνικές, εκφράζουν τα αισθητικά και παραδοσιακά κριτήρια του τόπου κατασκευής
τους.
Στα ωραιότερα έργα της ελληνικής υφαντικής συγκαταλέγονται και οι κόκκινες πατανίες ,
ένα είδος κουβέρτας, της Κρήτης με τις αφηγηματικές παραστάσεις που εκφράζουν την
20. Πατανία Κρήτης
θριαμβικά την χαρά του 1898 , που κατέκλυσε το ελεύθερο πια νησί ύστερα από
μακροχρόνιους και αιματηρούς αγώνες.
ΜΕΤΑΛΛΟΤΕΧΝΙΑ
Με κράματα του χαλκού , μπρούτζο ή ορείχαλκο γίνονται νομίσματα και κοσμήματα που
στα νεότερα χρόνια με καλαίσθητους συνδυασμούς στόλισαν την παραδοσιακή ενδυμασία.
Το μονοκόμματο χάλκινο σκεύος θεωρείται από άποψη δεξιοσύνης το καλύτερο. Τα οικιακά
σκεύη ήταν κυρίως της κουζίνας ( υδροφόρα, αποθήκευσης υγρών , μαγειρικά ,
σερβιρίσματος) , του πλυσταριού , για φωτισμό και για θέρμανση.
Τα επαγγελματικά των κτηνοτρόφων ήταν όχι μόνο σκεύη αλλά και χαλκοβαμμένα κουδούνια
. Των εμπόρων ήταν ζυγαριές και ανάλογα ήταν των καφετζήδων, των κουρέων , των
πλανόδιων πωλητών κλπ.
Τα εκκλησιαστικά σκεύη της Αγίας Τράπεζας, τα καντήλια , τα θυμιατά , τα εξαπτέρυγα , τα
τάματα , επαργυρώνονταν και διακοσμούνταν με τέχνη.
21. Γκιούμι ,αποθήκευση υγρών Σινί, σκεύος σερβιρίσματος Παγούρι
Πολλά από τα παραδοσιακά χάλκινα σκεύη διακοσμούνται έτσι ώστε να μεταβάλλονται και
σε στολίδια που να επιδεικνύονται από τον νοικοκύρη (ιδιοκτήτη). Η διακόσμηση είναι
χαρακτή με απλές γραμμές ή με σχέδια για επίπεδες επιφάνειες. Για τις υπόλοιπες είναι
κτυπητή , φουσκωτή ή διάτρητη. Την κάνουν οι ίδιοι οι χαλκουργοί ή εξειδικευμένοι τεχνίτες.
Λεγενόμπρικο, σκεύος για το πλύσιμο των χεριών και διακόσμηση σπιτιού
Στην Βόρεια Ελλάδα η Θεσσαλονίκη κρατά τα σκήπτρα της χαλκευτικής τέχνηςκαι μάλιστα
σε προσπάθεια των χαλκουργών που απέμειναν , οφείλεται η γιορτή που καθιέρωσε ο δήμος ,
τα <<Χαλκεία>> , που τείνει να γίνει θεσμός.
Η Κοζάνη διατηρεί περισσότερο την παράδοση του χειροποίητου σκεύους , αλλά με την
πρώτη ύλη , δηλαδή τα φύλλα χαλκού , να είναι βιομηχανοποιημένη.
22. ΘΕΑΤΡΟ ΣΚΙΩΝ
Το λαϊκό θέατρο σκιών, γέννημα της Ανατολής, αντιπροσωπεύει μια ιδιότυπη μορφή της
θεατρικής τέχνης.
Ο ελληνικός Καραγκιόζης αποτελεί συμπύκνωση του λαϊκού πνεύματος και εκφράζει
εμπειρίες από την πολιτική και κοινωνική ζωή του λαού, με στόχο την ψυχαγωγία του.
Με κύρια εκφραστικά μέσα τον μπερντέ, το λόγο, τη μουσική και το τραγούδι καθώς και τις
φιγούρες που κατασκευάζονται είτε από δέρμα είτε από χαρ τόνι, ο καραγκιοζοπαίχτης
δημιουργεί πίσω από τον περντέ έργα εμπνευσμένα από την ελληνική ιστορία και μυθολογία,
τις λαϊκές μυθιστορίες και τη σύγχρονη καθημερινή ζωή.
Φιγούρες του Θεατρου Σκιων
