1. Trong lĩnh vực thương mại điện tử hiện nay, GROUPON được
đánh giá là mô hình kinh doanh có tốc độ tăng trưởng thần kỳ
với thời gian ngắn. Vậy GROUPON xuất phát từ đâu, bản chất
là gì, ưu nhược điểm ra sao,…tất cả sẽ được đề cập đến trong
báo cáo này.
Báo cáo gôm có các phần
Giới thiệu mô hình GROUPON
Điểm mạnh của GROUPON
Điểm yếu của GROUPON
Các GROUPON CLONE hiện có tại Việt Nam
NhomMua.Com
Deal mặt hàng nào?
Phương hướng phát triển của GROUPON
2. GIỚI THIỆU VỀ MÔ HÌNH GROUPON
Mô hình Groupon có nền tảng ban đầu là ThePoint.com do Andrew Mason,
một sinh viên trường nhạc thành lập năm 2008.
Thepoint hoạt động dựa trên nguyên lý: Khi có một số lượng đủ lớn người
quan tâm đến một điều nào đó thì sẽ xảy ra hành động thực hiện điều đó. Ví
dụ: xem phim, chơi nhạc, đi du lịch…
Thepoint hoạt động được 18 tháng, thu hút được một lượng kha khá user,
nhưng doanh thu vẫn không khả quan (quảng cáo). Sau đó site đổi tên thành
Groupon.com (Groupon = Group + Coupon) và hoạt động dựa trên ý tưởng:
Hứa hẹn với các đối tác, cam kết mang cho họ một số lượng lớn
người dùng xác định, nhờ đó có các chương trình khuyến mãi tốt
nhất. Thường thì giảm từ 50% đến 80% so với giá gốc.
Hiện Groupon được định giá khoảng 1.35 tỉ USD sau vụ đầu tư của Digital
Sky Technologies (Nga) – quỹ từng đầu tư vào Facebook và Zynga.
Đây là một trong vài startup có valuation hơn 1 tỉ USD nhanh nhất thế giới
(18 tháng từ khi ThePoint đổi thành Groupon).
Tại Trung Quốc hiện có ít nhất 100 phiên bản Groupon (Groupon Clone)
3. ĐIỂM MẠNH CỦA GROUPON
ĐIỂM MẠNH NÓI CHUNG
- Đây thực chất là mô hình Win – Win – Win (3 bên tham gia là Doanh
nghiệp bán sản phẩm, Website bán hàng trực tuyến và Người tiêu dùng) mà
các site đặt phòng khách sạn online đã làm từ nhiều năm nay. Chỉ khác biệt
ở điểm online hotel booking là kênh bán hàng, còn Groupon được dùng cho
mục đích tiếp thị là chính.
- Khách hàng mua được hàng với giá rẻ hơn bình thường khá nhiều
- Nhà cung cấp có cơ hội quảng cáo/thu được lượng lớn khách hàng mới với
chi phí thấp hoặc giải phóng hàng tồn kho trong thời gian ngắn.
- Groupon thu tiền trên chiết khấu từ nhà cung cấp. Ví dụ nhà cung cấp chiết
khấu 55%, Groupon lấy 5%, 50% còn lại đem cho khách hàng.
Tóm lại Groupon thu số tiền nhỏ trên lượng khách hàng lớn.
LỢI THẾ CỦA MÔ HÌNH GROUPON KHI PHÁT TRIỂN Ở MÔI
TRƯỜNG VIỆT NAM
- Người tiêu dùng VN rất quan tâm tới GIÁ.
- Tâm lý thích khuyến mãi: Rất nhiều người mua khi có khuyến mãi, ngay cả
khi họ không có nhu cầu, nhất là phụ nữ.
- Tâm lý đám đông ảnh hưởng mạnh đến người Việt: Yên tâm khi có nhiều
người cùng mua một lúc, mua hùa theo đám đông.
- Mua bán/giải trí là một trong những hoạt động chủ chốt của người Việt từ
offline -> online.
- Mỗi site có những lợi thế khác nhau (những lợi thế này có phân tích ở phần
sau)
4. TẠI SAO GROUPON THÀNH CÔNG NHANH CHÓNG Ở
MỸ
- Bán hàng siêu giảm giá – giảm từ 50% - 90% giá trị
- Kinh tế Mỹ & thế giới đang khủng hoảng vì thế quan tâm về giá của người
tiêu dùng Mỹ đang ở mức rất cao.
- Cá nhân hóa tốt – đưa ra các mặt hàng phù hợp nhu cầu và nhà cung cấp ở
gần người mua.
- Thu tiền trước: Groupon lấy tiền của người mua trước, trả lại cho nhà cung
cấp sau.
- Các sản phẩm/dịch vụ rao bán có chất lượng và có số lượng.
- Nội dung tốt: Có đội ngũ nhân viên chuyên viết để tạo ra những nội dung
thu hút người mua.
- Thời gian mua ngắn: các deal xuất hiện trong một ngày tại từng thành phố.
ĐIỂM YẾU CỦA GROUPON
ĐIỂM YẾU CHUNG
Mặc dù Groupon vô cùng hấp dẫn với hàng chục triệu người sử dụng.
Doanh thu của các website hoạt động trên mô hình này đến từ các doanh
nghiệp nhỏ chạy chương trình khuyến mãi trên đó.
Với cấu trúc kinh doanh như hiện nay, chương trình khuyến mãi Groupon
không đem lại lợi nhuận cho gần 1/3 các doanh nghiệp nhỏ sử dụng chúng.
Theo 1 thống kê từ Đại học Rice (Mỹ), trong 150 doanh nghiệp chạy
chương trình quảng cáo Groupon (giữa tháng 6 năm 2009 và tháng 8 năm
2010) thì có tới 42% các doanh nghiệp tuyên bố sẽ không tiếp tục lựa chọn
kênh này để quảng cáo nữa và 32% doanh nghiệp báo lỗ.
5. Lý do chính là có một tỷ lệ đáng kể người mua các khuyến mại của
Groupon cực kỳ nhạy cảm về giá, hiếm khi họ chịu chi tiền để mua một sản
phẩm có giá lớn hơn giá khuyến mãi. Thật không đáng ngạc nhiên khi tỉ lệ
mua lại sản phẩm đó với giá gốc rất thấp, chỉ 13%.
Các chương trình khuyến mãi gây ảnh hưởng tới giá trị thương hiệu và
mang lại rất ít tác động tích cực, lâu dài cho doanh nghiệp.
Do Groupon hoạt động trong lĩnh vực mà ai cũng có thể vào được dẫn đến
lợi nhuận biên của Groupon sụt giảm mạnh khi hiện có tới hàng trăm
website hoạt động theo mô hình Groupon xuất hiện, điều này cũng dẫn tới
việc làm giảm số lượng các doanh nghiệp quan tâm hoặc các doanh nghiệp
sẽ phải băn khoăn không biết nên hợp tác với website nào.
Các website Groupon chịu thiệt hại lớn từ các chương trình khuyến mãi
không có lợi nhuận của nhiều doanh nghiệp lần đầu tiên thử quảng cáo qua
mô hình này và không trở lại.
SỰ BẤT LỢI CỦA MÔ HÌNH GROUPON KHI PHÁT TRIỂN Ở MÔI
TRƯỜNG VIỆT NAM
Có 6 lý do chính mà các website kinh doanh theo mô hình Groupon s ẽ gặp
phải khi phát triển ở VN. Đó là:
1. Hình thức thanh toán
Khách hàng -> Groupon (khách hàng trả tiền khi deal): Các phương thức
thanh toán chưa thuận lợi -> khách hàng không muốn mua/mất thời gian ->
không đủ người mua để deal hoàn tất.
Groupon -> khách hàng (hoàn tiền nếu deal không thành công): nếu deal
không thành công thì việc nhận lại tiền cũng khá phiền phức, không đơn
giản như ở Mỹ.
6. Chi phí cao: Do chiết khấu cho khách hàng rất cao từ 50-90% nên phần
trăm mô hình Groupon có được không thể nào lớn hơn 10%, và sẽ dao động
từ 5-10%. Trong khi đó Chi phí Groupon VN = Chi phí mô hình Groupon
Mỹ (tương đương tại VN) + chi phí thanh toán (thẻ + vận chuyển) + chi phí
marketing + chi phí sales (trong đó chi phí marketing sẽ là khoản chi lớn
nhất và tiêu tốn nhiều tiền nhất do các các site Groupon VN phải đi thuyết
phục các DN đăng quảng cáo trên site của mình)
Trừ chi phí sản phẩm + văn phòng ra, chỉ tính trong mỗi deal, xác suất chi
phí Groupon VN > 10% chiết khấu là khá cao => lỗ. Điều này chứng tỏ tại
sao Groupon thật có thể “profitable” chỉ sau hơn hai năm. Còn Groupon
clone thì phải tốn nhiều thời gian hơn.
2. Dịch vụ khách hàng/thái độ phục vụ nhân viên
Ở VN khi khách hàng dùng phiếu khuyến mãi, đặc biệt ở mảng dịch vụ
thường không được nhân viên phục vụ chu đáo, thậm chí còn coi thường
khách hàng. Ngay cả dịch vụ của các thương hiệu lớn cũng đã có nhiều
trường hợp tương tự xảy ra. Dịch vụ cung cấp không được 100% như hứa
hẹn, bị cắt xén nhiều.
3. Chất lượng sản phẩm/dịch vụ
Mức độ đồng đều về chất lượng sản phẩm dịch vụ không được cao như ở
Mỹ.
Nếu chọn các sản phẩm có chất lượng cao thì số lượng các deal giảm sút
đáng kể.
4. Hiểu biết của nhà cung cấp
Nếu như Groupon Mỹ hiện đang có hàng chục nghìn nhà cung cấp đang xếp
hàng để được quảng cáo Groupon thì ở VN các Groupon VN phải đi thuyết
phục, dụ dỗ các nhà cung cấp.
7. 5. Thương hiệu
Do Groupon là mô hình đầu tiên nên thường được báo chí, khách hàng ở
Mỹ nhớ đến và bàn tán truyền miệng -> không tốn nhiều chi phí marekting.
Còn ở VN các website chỉ là rập khuôn lại mô hình Groupon. Các DN
không biết các clone này khác nhau chỗ nào -> chi phí cho marketing và
educate khách hàng càng cao.
6. Thói quen mua hàng
Người tiêu dùng VN vẫn có thói quen mua hàng phải sờ tận tay, xem tận
mắt, chưa quen với việc mua hàng qua mạng.
7. Các DN VN chưa có thói quen sử dụng Internet làm kênh marketing
Trong các bất lợi này, bất lợi 1 (thanh toán) và 6 (thói quen mua hàng) nắm
vai trò then chốt cho thành công của mô hình Groupon ở Việt Nam.
Vậy thì các Groupon Clone VN chỉ có lợi khi:
- Chi phí giảm
- Chiết khấu được chia cao hơn
- Số lượng người mua đủ lớn
Hai yếu tố đầu chỉ xảy ra khi số lượng người mua đủ lớn trong khi hiện tại
các Groupon Clone VN vẫn đang phải tìm kiếm và chia nhau một lượng
người mua “chưa đủ lớn”…
Vậy các nhà đầu tư có nên tung vốn vào 1 mô hình có tốc độ tăng trưởng
cực nhanh nhưng làm ăn không có lãi?
8. CÁC GROUPON CLONE HIỆN CÓ Ở VIỆT NAM
GROUPON CLONE
TT Domain Sở hữu Lợi thế riêng
1 http://muachung.vn VC Corp - Có ưu thế về kỹ thuật, kinh nghiệm
truyền thông và kiến thức thương mại điện
tử.
- Có hệ thống website “anh em” đông đảo
như dantri, enbac, rongbay, kenh14, cafeF,
afamily.
- Công cụ thanh toán Soha
- Hiện tại đây là Groupon Clone mạnh
nhất ở VN
2 http://phagia.com.vn Phununet - Hậu thuẫn của phununet, 1 trong các
website phụ nữ có nhiều user nhất hiện
nay
- Phụ nữ rất quan tâm tới mua sắm – giá cả
---> KM nhiều nhất các mặt hàng liên
quan tới họ
- Có kinh nghiệm tổ chức online shopping
với YouShop
3 http://cucre.vn Vật giá - Có sẵn cộng đồng người mua/bán của
vatgia
- Có kinh nghiệm tổ chức kinh doanh như
vatgia
- Công cụ thanh toán Baokim
4 http://nhommua.com Địa Điểm Chọn nghách thị trường riêng là du lịch
dựa trên nền tảng có sự hỗ trợ của
http://diadiem.com và được đầu tư bởi
Rebate Networks – công ty đã đầu tư vào
nhiều Groupon ở nhiều quốc gia.
5 http://cungmua.com Công ty CP Giải
trí NÉT
6 http://giarequa.vn HBA Group
7 http://uudai.vn
8 http://deal.zing.vn Vinagame Có cộng đồng thành viên đông và cực trẻ
(13-19 tuổi), phục vụ cho các chiến lược
tương lai.
9 http://vndoan.com Công ty Thiên
Hy Long
10 http://hotdeal.vn Vinabook
9. TT Domain Sở hữu Lợi thế riêng
11 http://hoishopping.com Eplan - Định vị nhóm khách hàng mục tiêu từ
25-35 tuổi, thu nhập 10-20 triệu
đồng/tháng, thích mua sắm, dung hàng
hiệu.
- Số lượng nhà cung cấp: 100
- Chiến lược marketing:
+Tiếp cận KH mục tiêu tại 35 tòa nhà văn
phòng ở trung tâm TPHCM
+ Tổ chức thi mua sắm tại các TTTM
Parkson, Vincom, Diamond Plaza,…
+ Hoạt động cộng đồng trên Facebook
Trong danh sách các GC hiện nay ở Việt Nam, có thể thấy hiện lên 2 cái tên tiêu
biểu đó là MuaChung và NhomMua.
MuaChung có thế mạnh về kỹ thuật, nhân sự cũng như kinh nghiệm làm truyền
thông cộng với cộng đồng lớn mạnh đã tạo dựng được trong những năm qua.
NhomMua thì đã biết đi vào vào 1 phân khúc thị trường nhỏ đó là du lịch chứ
không ôm đồm, dựa trên sự hỗ trợ đắc lực từ công cụ diadiem, đó là lợi thế không
công ty nào có. Dự báo trong 1-2 năm nữa, Địa Điểm hoàn toàn có thể phát triển 1
mạng xã hội theo mô hình FourSquare đình đám của Việt Nam.
Các GC còn lại đều na ná như nhau, không có sự khác biệt nổi trội hẳn. Có chăng
chỉ là về số lượng deal đa dạng, có công cụ thanh toán trực tuyến và địa bàn trải
trên diện rộng từ Bắc vào Nam.
10. NHOMMUA.COM
Phần này xin được đưa ra 1 vài thông số về 1 Groupon Clone nổi bật hiện
nay trên thị trường VN là NhomMua để người đọc tham khảo. Sở dĩ có sự
chọn lựa này mà không phải MuaChung là vì NhomMua có lợi thế về mặt
kỹ thuật, tài chính và lượng thành viên đông. Thêm nữa NhomMua hoàn
toàn có thể phát triển thành mô hình FourSquare trong tương lai với sự hậu
thuẫn của Dịa Điểm.
Thời điểm xuất hiện 7/2010
Số giao dịch hang ngày 5.000
Số phiếu giảm giá đã bán 500.000
Số nhà cung cấp 300
Doanh thu hàng tháng 15.000.000.000 VND
Thời điểm dự đoán có lãi 1-2 năm nữa
Số nhân viên hiện tại 320 người
Số NV dự kiến cuối 2011 1.000 người
(40% phân bổ cho bộ
phận marketing)
Công cụ quảng cáo Yahoo, Facebook,
Poster dán tại các cao
ốc văn phòng
Nhà đầu tư Rebate Networks 1.000.000 USD
Facebook 80.000 fans
11. Biểu đồ 1 – Lượng fan tăng trong 1 ngày
NhomMua rất chịu khó phát triển Facebook thành 1 kênh Marketing Online
cho mình với số lượng thành viên đông đảo lên tới hơn 80.000 người (mỗi
ngày tăng 0,1%). Đây là công cụ để quảng bá cho website rất tốt với chi phí
rẻ.
Biểu đồ 2 – Lượng comment trong 24h của fan trong 14 ngày
Qua biểu đồ có thể thấy các fan comment nhiều nhất là từ 10-11h , 14h và
23h. Các GC khác có hướng phát triển thành viên qua facebook có thể tham
khảo.
12. DEAL MẶT HÀNG NÀO?
Các mặt hàng Groupon tại thị trường Trung Quốc
Có thể thấy hình thức mua hàng theo nhóm không dành cho mọi loại sản
phẩm. Chắc chắn sẽ khó lòng thấy những sản phẩm như điện thoại hay
laptop được bán theo hình thức này. Nếu có thì đó là lúc DN xả hàng, số
lượng ít hoặc muốn quảng cáo tên tuổi.
Các sản phẩm xuất hiện theo hình thức Groupon thường có đặc điểm:
- Chi phí cố định chiếm tỉ trọng cao trong giá thành
- Không có kênh bán lẻ chính thức
- Có giá trị so sánh không hoàn hảo (không gian, thời gian, nhân viên phục
vụ, tâm trạng,…khác nhau)
13. Tốt nhất các SP khuyến mại nên thỏa mãn các điều kiện:
Là nhu yếu phẩm: Đó phải là sản phẩm mà khách hàng c ần mua nhiều
lần chứ không chỉ một lần.
Là một sự thay thế thiết thực: Bạn có thể đi 10km để được ăn một bữa
giảm giá 50% tại một cửa hàng bán đồ ăn Nhật. Tuy nhiên sẽ không có
lần thứ 2 nếu quanh nhà bạn cũng có rất nhiều cửa hàng bán đồ Nhật
ngon. Biện pháp là phát thẻ khuyến mãi ở các khu vực xung quanh nơi ở
khách hàng với bán kính 3-5 km
Giá trị sản phẩm: Một khi khách hàng đã có ấn tượng về mức giá "kịch
sàn" của một sản phẩm, sẽ rất khó để thuyết phục họ trả thêm một khoản
lớn để tiếp tục mua sản phẩm đó. Có hai giải pháp cho vấn đề này: hãy
giữ tỷ lệ giảm giá ở mức phù hợp (ví dụ từ 20% trở xuống) và/hoặc áp
dụng chương trình giảm giá đó với hình thức "nhẹ nhàng" hơn (chỉ có
hiệu lực trong thời điểm vắng khách hoặc đối với những sản phẩm cơ
bản của công ty)
14. GROUPON PHÁT TRIỂN THEO HƯỚNG NÀO
Với thực trạng hiện nay cho thấy, nếu các GC không tìm được hướng đi
riêng cho chính mình, không tạo được sự khác biệt so với GC khác thì khó
có thể chiếm được thị phần. Không có thị phần đồng nghĩa với việc không
có lợi nhuận, cái đích cuối cùng của kinh doanh thương mại điện tử.
Dự báo cho hướng phát triển của mô hình Groupon trong 1 năm tới:
Các công ty sở hữu công cụ tìm kiếm chính là nơi tốt nhất để làm
Mega Groupon (Dịch vụ tổng hợp lại các trang Groupon khác nhau
cho khách hàng, để họ có thể đến một điểm mà có thể xem được hết
các hàng hóa, dịch vụ đang được khuyến mãi tại Groupon Clone).
Bạn hãy hình dung có thể lên Google Map hay Địa Điểm, chọn tìm
kiếm hàng khuyến mãi, và tìm ra ngay nơi nào trong vòng bán kính
3km tại khu vực bạn ở đang có khuyến mãi sôi nổi nhất.
Hướng phát triển khác có thể kể tới ở đây đó chính là sử dụng công
cụ GMobile, không chỉ tiện lợi cho khách hàng có thể tìm kiếm và
mua các mặt hàng, dịch vụ khuyến mãi ngay trên điện thoại của mình
mà thay vì sử dụng phiếu khuyến mãi bình thường, họ có thể sử dụng
phiếu khuyến mãi điện tử (digital coupon) được lưu ngay trên điện
thoại. Ở thị trường Việt Nam, mảng điện thoại di động đang được
các doanh nghiệp viễn thông tập trung phát triển. Từ đó, có thể kỳ
vọng rằng nhà cung cấp dịch vụ theo mô hình Groupon nào chiếm
lĩnh thị trường di động trước sẽ chiến thắng trong cuộc đua này (có lẽ
sẽ không nằm ngoài 3 nhà cung cấp Mobi - Viettel - Vina với cơ sở
hạ tầng kỹ thuật có sẵn)
15. *** Báo cáo được xây dựng từ nhiều nguồn tham khảo trên Internet ***
Nguyễn Quang Hưng
hungnguyen.hut@gmail.com
