Column ICT Bibliotheekblad Edwin Mijnsbergen www.edwinmijnsbergen.nl

1. ICT
Internetfilters in bibliotheken
Laat het toezicht in de bibliotheken doet bibliotheken tekort als ze die
op het bekijken van porno door vergelijkt met kroegbazen die wodka
schenken aan 13-jarigen. Ze pikt er
kinderen te wensen over? Zijn slechts een deel van het VOB-standpunt
daarom internetfilters gewenst? Of (2) uit. De VOB zegt ook:
worden de verhalen overdreven? ‘Bibliotheken zetten veel middelen in
om veilig internet in de bibliotheek te
kunnen aanbieden. Filters, blacklists,
In november 2009 ontspon zich op de whitelists, maar ook gedragscodes en
website Ouders Online een discussie over huisregels. Bij een aantal bibliotheken
het vermeende gebrekkige toezicht op is internet alleen met een toegangscode
klanten die porno kijken in de Bibliotheek te gebruiken. Hiermee is, weliswaar
Amsterdam. Ik schreef toen onder meer: achteraf, correctie op het internet-
‘Dat porno in de bibliotheek niet kan en gedrag mogelijk. Ook zijn er biblio-
mag behoeft denk ik geen discussie. Dat theken die geen filters toepassen. Dat
openbare biblioheken ook verantwoorde- betekent niet dat alles dan ook is toe-
lijk zouden zijn voor het lees- en computer- gestaan in de bibliotheek. Ook sociaal
gedrag van hun klanten vind ik een heel moet de bibliotheek een veilige plek
ander verhaal. Vaak krijgen computers en zijn. Huisregels en de naleving daarvan
videogames de schuld van veranderende worden door toezicht en sociale con-
normen en waarden. Ten onrechte. Maar trole gereguleerd. Omdat pc’s in open-
als je dan al vindt dat toezicht en beperkin- bare ruimte staan wordt dit bevorderd.
gen noodzakelijk zijn: ligt die verantwoor- Helemaal te voorkomen is misbruik of de bibliotheken die ik ken, is dat ook
delijkheid dan bij de medewerkers, bij de sociaal onwenselijk gedrag natuurlijk niet. gebruikelijk. Maar we moeten niet over-
informatiebemiddelaars? Gaan we ons dan Zelfs op pc’s met filters weet de slimme drijven. Zo slecht doen bibliotheken het
ook bemoeien met al die aanstootgevende gebruiker mogelijkheden om ongewenste volgens mij niet.
boeken die worden ingezien, soms hele sites te bezoeken. Maar uitgangspunt is Ik denk overigens dat de negatieve invloed
dagen lang? Nee toch zeker?’ dat bibliotheken ongewenst pc-gebruik van games en seks wordt overschat. Het
Het verhaal over porno in de Bibliotheek niet alleen willen voorkomen, maar ook zijn niet altijd de media, het is veel vaker
Amsterdam kreeg onlangs een vervolg. gebruikers aanspreken op ongewenst de opvoeding. Wat je verbiedt, maak je
Regelrecht, een programma van de gedrag. Enige tijd geleden werd een interessant. Toen ik op de lagere school
grootste familie van Nederland, besteedde bibliotheek regelmatig bezocht door een zat, was er nog geen internet, maar die
aandacht aan het feit dat pornofilters in man met zweetvoeten die het klimaat in de plastic zak gevuld met dubieuze titels als
veel bibliotheken ontbreken. Natuurlijk bibliotheek ernstig schade deed door zijn Candy, Tuk en Rosie lag bij onze katholieke
verdient dit onderwerp aandacht, maar ik schoenen uit te doen. Uiteindelijk is hij lagere school ‘ook gewoon’ achter het
vond de toon van die uitzending nogal met een gerechtelijk verbod geweerd, fietsenhok. Daar was ik als 8-jarige nog
hijgerig. Alsof bibliotheken oorden zijn omdat hij zich niet wenste aan te passen. niet aan toe, maar het bezorgde me wel
waar velen, vooral kinderen, zich onledig Maar zoals gezegd, 100% voorkomen van mijn eerste inzichten in het verknipte
houden met ranzige media. Iedereen die problemen is niet mogelijk.’ gedrag van sommige volwassenen. Waar ik
de bibliotheekwereld een beetje kent, Dat er wel eens incidenten zijn, kan maar mee wil zeggen: kinderen gaan toch
weet dat dit onzin is. Er zijn nauwelijks niemand ontkennen. Maar moet je dan, wel op zoek, als ze willen weten.
bravere plekken te verzinnen dan biblio- zoals Pardoen deed, meteen naar de
theken. Dat is precies een van de dingen ondertekening van artikel 240a verwijzen? Tekst: Edwin Mijnsbergen
waar we al jaren discussie over voeren. Die handtekening betekent echt niet dat Tekening: Eric Heuvel
alle informatiebemiddelaars het er mee
Selectief eens zijn, integendeel.
Ik was eigenlijk niet van plan nog aandacht Noten
te besteden aan dit onderwerp, maar toen Overschatting 1. http://mijnkindonline.web-log.nl/
ik op de website Mijn Kind Online de pos- Nu moeten we het ook niet al te dik aan- mijnkindonline/2010/04/
ting ‘Bibliotheek denkt klaar te zijn met zetten, want er is altijd meer nuance dan bieb-zuidholland.html
één keer zeggen: porno kijken mag niet’ (1) een blogpost doet vermoeden. Zie bijvoor- 2. www.debibliotheken.nl
las, kon ik het niet laten. Ik waardeer de beeld het standpunt (3) van Pardoen op 3. www.netkwesties.nl/198/experts-
initiatiefneemster van die website, Justine Netkwesties. Het is ook waar dat biblio- over-filtering-niet-doen.htm
Pardoen, om haar goede werk, maar ze theken best iets beter op mogen letten. In
28 Bibliotheekblad 12 2010