Een casebeschrijving van het project Middelburg Dronk (http://www.middelburgdronk.nl) voor het Handboek Informatiewetenschap van Vakmedianet

1. Case: Middelburg Dronk
De online encyclopedie over drinken en uitgaan in Middelburg, toen en nu

2. 2 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
Inhoud
Inleiding: een online encyclopedie over drinken en uitgaan in Middelburg, toen en nu ................... 3
Ontstaan: hoe een informatieprobleem leidde tot een idee.............................................................. 4
Aanpak en werkwijze........................................................................................................................... 5
De bronnen van Middelburg Dronk .................................................................................................... 8
Ervaringen en lessen.......................................................................................................................... 10
De Toekomst...................................................................................................................................... 14

3. 3 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
Inleiding: een online encyclopedie over drinken en uitgaan in Middelburg,
toen en nu
In het afgelopen decennium hebben Nederlandse erfgoedinstellingen hard gewerkt aan de
digitalisering van hun collecties. Dat geldt ook voor bibliotheken. Het raadplegen van bronnen als
historische kranten, tijdschriften en afbeeldingen kon tot voor kort alleen ter plekke, in de gebouwen
waar ze worden bewaard. Daar keek niemand van op. Inmiddels is het publiek gewend geraakt aan
de digitale beschikbaarheid van informatie en baart het eerder opzien als collecties niet online
bekeken kunnen worden. Bibliotheken voorzien in die veranderde informatiebehoefte door collecties
aan te bieden in beeld- en krantenbanken.
Dat informatie digitaal beschikbaar wordt gesteld betekent echter niet dat belangstellenden die
informatie ook goed weten te vinden. Zoeken begint voor velen met een zoekmachine maar die vindt
meestal alleen de databanken zelf, niet de inhoud ervan. Als iemand in Google zoekt naar oude foto’s
van een plaats of object, dan is de kans nog altijd vrij klein dat ook de inhoud van beeldbanken
getoond wordt in de zoekresultaten. Dat vindbaarheidsprobleem kreeg geleidelijk meer aandacht,
bijvoorbeeld in twee rapporten uit 2008, ‘De Openbare Bibliotheek tien jaar van nu’ (SCP)1
en
‘Innovatie met Effect’ (Commissie Calff)2
. Dat probleem leek door bibliotheken als zodanig te
worden onderkend, maar leidde tot op heden slechts beperkt tot een andere benadering van
informatieontsluiting: in de praktijk namen maar weinig bibliotheken een voorbeeld aan de goede
online vindbaarheid van de content van wiki’s in het algemeen, en aan die van Wikipedia in het
bijzonder. Je zou denken dat juist non-profitorganisaties stonden te springen om de concepten
achter dat succesvolle voorbeeld toe te passen op de eigen digitale collecties maar daar blijkt in de
praktijk nauwelijks sprake van te zijn.
Dat gegeven ging mij, als bibliothecaris die gelooft in de kansen van digitale bibliotheken, altijd aan
het hart. Als medewerker in loondienst van een bibliotheek slaagde ik er ook niet in om het werken
met wiki’s hoog op de agenda te krijgen, maar als zelfstandig ondernemer stond niets mij in de weg
om te experimenteren. In 2010 begon ik als ZZP’er en kreeg ik het idee voor een website over de
geschiedenis van uitgaan in Middelburg. Dat idee is twee jaar later uitgegroeid tot ‘Middelburg
Dronk’, een project dat zonder financiering of projectplanning lokaal en regionaal naam wist te
maken, en door de mensen die het kennen enorm gewaardeerd wordt.
1
http://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2008/De_openbare_bibliotheek_tien_jaar_van_nu_De_hoofdlijnen
2
http://www.slideshare.net/zbdigitaal/innovatie-met-effect-presentation

4. 4 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
Ontstaan: hoe een informatieprobleem leidde tot een idee
Het idee voor Middelburg Dronk ontstond in de zomer van 2010 op -hoe kan het ook anders- het
terras van mijn stamcafé in de Zeeuwse hoofdstad. Toen ik daar voor de zoveelste keer naar een van
de vele mooie en sterke verhalen van een tafelgenoot zat te luisteren bedacht ik dat het mooi zou
zijn om de verhalen en de geschiedenis van de bekendste kroegen van de stad te vertellen op
internet. Mij was eerder namelijk al opgevallen dat er over dat specifieke onderwerp in Google maar
bitter weinig informatie was te vinden. Als Middelburger én als fervent blogger zag ik er een
interessante verhalenreeks in, een serie die me vast wel een paar nieuw lokale lezers op zou gaan
leveren.
Toen ik een paar dagen later dieper over het idee nadacht, nadat ik een oproep voor foto's en
verhalen op blog, Twitter en Facebook had geplaatst, realiseerde ik me dat een weblog zich als
platform weliswaar prima leent voor het vertellen van verhalen, maar veel minder goed voor het
ontsluiten van gestructureerde informatie. Bij artikelen over de geschiedenis van Middelburgse cafés
dacht ik aan meer dan mooie verhalen alleen: ik zag ook informatie over de ontstaansgeschiedenis
voor me, een overzicht van de (oud-) eigenaren van de etablissementen, een verzameling
krantenknipsels en afbeeldingen uit kranten- en beeldbanken én inzichten in verbanden met andere
gelegenheden in de stad. Ik concludeerde dat ik beter uit de voeten zou kunnen met de structuur van
een database of van een wiki. Wat ik zocht was feitelijk een basis voor een online encyclopedie.
Afbeelding 1: De begrafenisstoet van Pieternella Roelse, voor café De Koophandel in Middelburg, in 1926
Collectie Eric-Jan Keulemans

5. 5 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
Aanpak en werkwijze
Oude ideeën
Vanaf het moment dat ik wist waar ik naar op zoek was, ging alles vrij snel. Ik realiseerde me dat dit
een kans was om een aantal ideeën uit mijn tijd als informatiespecialist in loondienst in de praktijk te
brengen. Als medewerker van de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg hield ik me een paar jaar bezig
met digitaliseringsprojecten, waaronder –zijdelings- met het aanbieden van de Krantenbank Zeeland3
en de Beeldbank Zeeland4
. Die twee bronnen beschouwde ik altijd als de paradepaardjes van de
digitale dienstverlening van de bibliotheek omdat ik geloofde dat er in potentie een groot lokaal en
regionaal publiek voor bestond. Ik zeg potentieel omdat ik van mensen uit mijn directe omgeving
vaak te horen kreeg dat zij niet bekend waren met deze bronnen. Daar waren verschillende oorzaken
voor aan te wijzen ( onvoldoende online promotie bijvoorbeeld), maar in mijn ogen was het
belangrijkste probleem dat de inhoud van deze databanken verborgen bleef in de zoekresultaten van
zoekmachines. De vele duizenden foto’s en krantenartikelen maken immers deel uit van het diepe
web, dat grote deel van internet waar de crawlers van zoekmachines niet bij kunnen. Mensen die op
internet zochten naar foto’s van het beroemde stadhuis van Middelburg belandden maar zelden bij
de Beeldbank, maar bijvoorbeeld wel bij het lemma over de stad Middelburg op Wikipedia. Dat
gegeven zorgde ervoor dat ik me er vanaf 2005 sterk voor maakte dat bibliotheken en andere
erfgoedinstellingen het voorbeeld van websites als Wikipedia moesten volgen, door informatie op
vergelijkbare wijze te ontsluiten. Die oplossing bleek echter minder voor de hand liggend dan ik
gehoopt had; in de praktijk waagden veel collega’s zich toch liever niet aan open platformen, die ook
nog eens zijn ingericht op gebruikersparticipatie. Men hield vast aan de bestaande concepten van
websites en databanken.
Gewoon beginnen
Het idee voor de artikelenreeks over Middelburgse cafés leende zich prima voor de inzet van
MediaWiki, de gratis software waarop ook Wikipedia draait. Daarom, én omdat ik het platform als
projectmedewerker nooit had kunnen benutten, koos ik voor die software, zonder al te lang stil te
staan bij de beperkingen ervan. Ik vroeg aan een bevriende specialist of hij bereid was het
softwarepakket kosteloos op een server te installeren, en in de toekomst te hosten. Toen hij dat had
bevestigd, en drie dagen later had uitgevoerd, bedacht ik de naam ‘Middelburg Dronk’ als werktitel
voor het project. Ik had op dat moment nog geen plannen om ook de hedendaagse kroegen te
belichten. Daarom legde ik de domeinnaam ook maar meteen voor een paar euro vast. Het project
Middelburg Dronk was daarmee geboren. Ik had nog geen flauw idee waar ik aan begonnen was.
Afbakening
Voordat ik begon met het vullen van de wiki besloot ik dat er enige afbakening nodig was. Om het
enigszins overzichtelijk te houden besloot ik de online encyclopedie aanvankelijk te beperken tot
cafés, en dan alleen die tussen 1960 en het heden. Daar kwam ik na een paar weken al op terug.
Toen ik de slag eenmaal te pakken had kreeg mijn drang naar volledigheid de overhand . Dat ik me
met die koerswijziging nog eens 700 jaar aan horecageschiedenis op de hals haalde, en dat het
project daardoor jaren zou gaan duren, nam ik voor lief. Voortaan zou de wiki betrekking hebben op
3
http://zoeken.krantenbankzeeland.nl
4
http://beeldbank.zeeuwsebibliotheek.nl

6. 6 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
alle drinkgelegenheden in de gemeente Middelburg, toen en nu. Dus ook op alle herbergen,
koffiehuizen, restaurants en oude logementen. Ook die in Arnemuiden, Sint Laurens en Nieuw en
Sint Joosland, dorpjes die tegenwoordig bij de gemeente horen.
Crowdsourcing, online en IRL
Voorafgaand aan het project was ik bekend met het 90-9-1-principe, dat uitgaat van het idee dat de
content van online platformen grotendeels verzorgd wordt door 1% van het totaal aantal bezoekers
of deelnemers van die platformen, aangevuld met commentaren en wijzigingen van nog eens 9% van
het totaal, en dat de overige 90% van de deelnemers slechts meekijkt (ook wel ‘lurken’ genoemd).
Dat principe vermoedde ik te herkennen in de wereld van weblogs, waar reacties op bijdragen maar
zelden in verhouding staan tot het aantal bezoekers maar zag ik definitief bevestigd als beheerder
van het kennisplatform Bibliotheek 2.05
, waar inderdaad maar ongeveer 1% van de 6000 leden
regelmatig bijdragen plaatst en ongeveer 10% ook daadwerkelijk reageert op die bijdragen. Ondanks
die kennis hoopte ik dat de wiki van Middelburg Dronk zou breken met de regel. Daarom gaf ik de
site de ondertitel ‘Een website over uitgaan en drinken in de gemeente Middelburg toen en nu, waar
iedereen aan mee kan schrijven’.
De hoop bleek ijdel. In de loop van de tijd registreerden weliswaar circa honderd verschillende
gebruikers zich voor de site (om spam te voorkomen stelden we een verplichte login met
gebruikersnaam en mailadres in), maar slechts een enkeling nam de moeite om ook daadwerkelijk
wijzigingen aan te brengen of artikelen aan te maken of aan te vullen. Het beheren van de content
deden en doen we dus vooral zelf. Tot eind 2011 deed ik het alleen, daarna kreeg ik hulp van een
vriend die ook veel interesse heeft in zowel de thematiek als bronnenonderzoek. Dat werk leverde in
februari 2013, na twee jaar en drie maanden, de volgende statistieken van MediaWiki6
op:
 16.213 aangemaakte pagina’s (waarvan 1555 'inhoudelijke')
 12.366 geüploade bestanden
 41.284 paginabewerkingen
 2.497.717 pageviews
Uit het feit dat niet veel mensen actief bijdragen aan de website zelf maakten we op dat werken met
wiki’s, of met de software van MediaWiki voor veel mensen te hoogdrempelig is. Natuurlijk vinden
we dat jammer, maar het brengt ook voordelen met zich mee. De redactie van de site werd er een
stuk eenvoudiger door; de stijl en toon van de teksten bleven overal bewaard, we hoefden geen
teksten van derden te redigeren en –ook niet onbelangrijk- er ontstonden geen ‘wiki-oorlogen’, zoals
die soms op Wikipedia wel ontstaan, als er sprake is van controversiële onderwerpen. Het uitblijven
van bijdragen van derden aan de website wordt bovendien ruimschoots gecompenseerd in de vorm
van input die Middelburg Dronk ‘IRL’krijgt, in ‘het echte leven’. Dat is vooral te danken aan het feit
dat de heren die verantwoordelijk zijn voor de website de Middelburgse horeca en haar bezoekers
goed kennen. In het verleden werkten zij alle drie in meerdere plaatselijke cafés en tegenwoordig zijn
zij er nog regelmatig te vinden als klant. In een kleine stad als Middelburg maakt dat een groot
verschil. Dankzij mond-tot-mondreclame verwierf de website al vrij snel enige bekendheid onder de
stamgasten van verschillende zaken. Vooral de oude foto’s blijken bij veel mensen enthousiasme op
5
http://bibliotheek20.ning.com
6
http://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki

7. 7 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
te roepen. Bijna iedereen bewaart wel een goede herinnering aan die eerste avond uitgaan, als
puber, aan dat ene cafeetje waar een geliefde in beeld kwam, of aan die discotheek waar alle
vrienden van toen ooit samenkwamen. Het gevolg is dat we tot op de dag van vandaag overal
worden aangesproken over het project. Onder het genot van een drankje worden de sterke verhalen
van toen nog eens verteld en niet zelden worden er daarna vervolgafspraken gemaakt, bijvoorbeeld
om samen dat stapeltje foto’s dat ergens op zolder ligt in te scannen, of om de mooie verhalen nóg
eens uit te wisselen, maar dan op een rustiger locatie, met een notitieblokje.
De kracht van sociale media
Minstens zo belangrijk als de input die we IRL krijgen is de input via Sociale Media. Vanaf het
moment dat Middelburgdronk.nl live ging maakten we gebruik van Twitter als aanvullend online
communicatiekanaal. Aanvankelijk kozen we voor een combinatie van persoonlijke en
geautomatiseerde informatie. Het persoonlijke bestond uit reacties op tweets over en uit de
Middelburgse horeca, en dialogen over de inhoud van de website, het geautomatiseerde deel was
een publicatie van de RSS-feed van de Wiki: alle wijzigingen verschenen ook meteen op Twitter. Die
automatisering bleek achteraf niet zo’n goed idee: voor veel volgers bleek de onafgebroken stroom
tweets teveel van het goede te zijn. Toen we dat beseften besloten we de wiki te ontkoppelen en
alleen nog handmatig te twitteren, bijvoorbeeld op momenten dat lemma’s genoeg informatie
bevatten om interessant te zijn, of als we echt mooie foto’s in ons bezit hadden gekregen. Die
beslissing leidde inderdaad tot een groei in het aantal volgers van de account, waaronder veel lokale
twitteraars. Ook op Facebook maakte ik in de loop van 2011 een fanpagina voor Middelburg Dronk
aan, maar veel tijd investeerde ik daar niet in. Totdat ik begon te merken dat er juist daar steeds
meer reacties op foto’s kwamen, die veel bruikbare informatie opleverden.
Afbeelding 2: Statistieken van de pagina van Middelburg Dronk op Facebook, maart 2013

8. 8 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
Vanaf december 2011 ging ik Facebook daarom intensiever gebruiken. Voortaan plaatste ik dagelijks
drie tot zes foto’s op de fanpagina, meestal met een verwijzing naar het bijbehorende lemma op de
website. Die aanpak wierp vruchten af. Het aantal ‘fans’ (mensen die de pagina een ‘like’ hebben
gegeven) nam toe van 160 naar ruim 1500 een jaar later. De interactie op de site groeide mee.
Behalve reacties en verwijzingen kan de pagina ook regelmatig rekenen op bijdragen in de vorm van
tips of gedigitaliseerde foto’s. Dat wat we voor ogen hadden met de wiki vindt nu feitelijk plaats op
Facebook.
De belangstelling op sociale media stemt ons tevreden maar behoeft wel enige nuance. Het feit dat
ruim 1500 mensen ooit op ‘like’ hebben geklikt betekent niet dat al die mensen al je bijdragen ook
daadwerkelijk krijgen te zien. Mensen kunnen tenslotte grotendeels zelf bepalen wat zij te zien
krijgen in hun tijdlijn en daarnaast weet niemand precies hoeveel content de algoritmen van
Facebook elders tonen. Het bedrijf heeft er in ieder geval ook baat bij dat eigenaars van pagina’s
advertenties inschakelen om het bereik onder volgers te vergroten. Het is ook goed om te beseffen
dat het voor veel mensen blijft bij het bekijken van foto’s op Facebook alleen. Onze inschatting is dat
zo’n tachtig procent van de bezoekers zelden of nooit doorklikt naar de site. Door de
informatieovervloed is de aandachtsspanne van de internettende mens korter dan ooit. Dat is ook de
reden waarom ik het aantal foto’s op Facebook doseer. Wel regelmatig, maar niet te veel. En ik kies
bewust voor de hoogtepunten uit de collectie omdat ik geloof dat je alleen de aandacht vasthoudt,
en op betrokkenheid mag rekenen, als je mensen iets biedt dat je zelf ook zou willen zien, als je ’s
avond na het werk en de afwas nog een uurtje op bank informatie zit te snacken op je tablet of
mobieltje. Een ander belangrijk uitgangspunt is het altijd online zijn. Ik denk dat het helpt als mensen
het gevoel hebben dat je bijna altijd digitaal aanwezig bent, bijvoorbeeld om vragen te
beantwoorden. Het is niet essentieel om altijd online te zijn, maar veel mensen waarderen het en
weten je na verloop van tijd te vinden, als vraagbaak.
Het belang van sociale media moet niet overschat worden, maar voor Middelburg Dronk spelen ze, in
de vorm van Twitter en Facebook, een belangrijke rol. Als je nog geen bekend ‘merk’ bent, dan bouw
je een relatie met een online publiek niet van de een op de andere dag op. Daar slaag je in veel
gevallen alleen in als je er veel tijd in investeert, ook buiten kantoortijden.
De bronnen van Middelburg Dronk
In het hoofdstuk Aanpak en werkwijze verwees ik al naar twee belangrijke bronnen voor het project:
De Krantenbank Zeeland en de Beeldbank Zeeland, beiden van de Zeeuwse Bibliotheek. Die twee
bronnen stonden aan de basis van Middelburg Dronk en vormen als zodanig min of meer de
ruggegraat. Maar we gebruiken daarnaast nog talloze andere bronnen. Het voert te ver om ze
allemaal op te sommen maar om een indruk te geven hierbij een overzicht van de belangrijkste:
 Mensen. De belangrijkste en interessantste bron van allemaal. Misschien ook wel de
ingewikkeldste. Mensen als bron voor oude kroegverhalen lijken voor de hand te liggen maar
je vergeet snel dat je de meeste mensen toch echt zelf moet benaderen
 Zeeland in Beeld, van het Zeeuws Archief7
. Ook een beeldbank vol fantastisch Middelburgs
beeldmateriaal. Deze bron gebruiken we momenteel vooral om informatie te verifiëren
omdat de foto's sinds 2011 zijn voorzien van een groot watermerk. Dan kan er van
7
http://www.zeeuwsarchief.nl/zoeken/?tab=images

9. 9 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
hergebruik geen sprake zijn. Inmiddels heeft het archief besloten die maatregel terug te
draaien. Daar wordt aan gewerkt
 De Beeldbank van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed8
. Het beeldmateriaal richt zich
vooral op gebouwen, maar de kwaliteit van de foto's is hoog
 Archieven.nl .9
De gedigitaliseerde concordantie verdient een aparte vermelding. Die bevat
informatie over de oude straten, huisnummers en wijknummering van de stad Middelburg
 Zeeuwen Gezocht10
. Onmisbaar als je op zoek gaat naar achtergrondinformatie bij personen
 Online catalogi, bijvoorbeeld via Geschiedenis Zeeland11
 Google Books
 Historische Kranten12
en tijdschriften13
van de Koninklijke Bibliotheek
 De fotocollectie van het Gemeentearchief Vlissingen14
. Deze bron richt zich weliswaar op die
andere Walcherse stad, maar bevat ook afbeeldingen waar wij mee uit de voeten kunnen
 Het Geheugen van Nederland15
 Europeana16
 WatWasWaar17
en Ga Het Na18
.
 Het historisch archief van ANP19
 Facebook, Hyves, Instagram, Pinterest, Flickr, Stockphotos, Tumblr, Twitter: deze lijst kun je
zo lang maken als je wilt. Feit is dat er oneindig veel interessant beeldmateriaal is te vinden
via sociale netwerken en moderne fotosites, ook al helpen de zoekfunctionaliteiten je soms
van de regen in de drup. Daar zoek je dan weer hulpmiddelen voor. Webstagram
bijvoorbeeld
 De app Pyng, van Graydon, voor informatie uit het Handelsregister van de Kamer van
Koophandel
 Zoekmachines. Voor informatie van de website sites van de cafés zelf, informatie van
Wikipedia, uit oude gemeentedocumenten, van weblogs en profielpagina's. Onmisbaar.
 Middelburg Dronk zelf. Dat klinkt wellicht vreemd, maar we hebben inmiddels zo veel
krantenknipsels en ander materiaal verzameld dat we soms zelf niet meer weten dat we het
hebben.
Onzichtbaar cultureel erfgoed
Zoals gezegd was de wens om digitaal cultureel erfgoed beter online zichtbaar en vindbaar maken
een van de redenen om te beginnen met Middelburg Dronk. Onze bijdrage aan die online
zichtbaarheid is weliswaar beperkt, omdat we alleen publiceren over een specifiek thema, maar we
dragen ons steentje bij door uit de collecties van veel verschillende erfgoedinstellingen en
8
http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl
9
http://www.archieven.nl/nl/
10
http://www.zeeuwengezocht.nl/nl/
11
http://www.geschiedeniszeeland.nl/
12
http://kranten.kb.nl/
13
http://tijdschriften.kb.nl
14
http://www.vlissingen.nl/vlissingeninbeeld
15
http://geheugenvannederland.nl/
16
http://www.europeana.eu
17
http://watwaswaar.nl
18
http://www.gahetna.nl
19
http://www.anp-archief.nl

10. 10 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
particulieren te putten, dat materiaal te voorzien van duiding en context in beeld en tekst, én door
op alle pagina’s consequent naar de bronnen te verwijzen. Uit wat mensen ons vertellen en uit de
gegevens van Google Analytics maken we op dat dit goed werkt. Via zoekopdrachten in
zoekmachines belanden geïnteresseerden steeds vaker op onze website en vinden ze ook de weg
naar de bron van de informatie. Uit opmerkingen van bezoekers maken we ook op dat Middelburg
Dronk heeft bijgedragen aan de bekendheid van diverse databanken. Op een gegeven moment gaan
mensen zich toch afvragen waar al dat mooie materiaal vandaan komt. In die zin fungeert de site
soms als springplank voor het publiek dat niet goed bekend is met het digitale aanbod van
erfgoedinstellingen. We spreken ook regelmatig mensen die er helemaal niet voor voelen om al die
bronnen te doorzoeken. Meer dan eens hoorden we dat mensen het gevoel hebben te verdwalen, in
een bron als de Krantenbank Zeeland, of dat ze niet goed weten welke trefwoorden te gebruiken.
Voor zulke mensen fungeert Middelburg Dronk soms als informatiefilter, en wij, als beheerders, als
‘digitale curatoren20
’. Dat laatste blijkt uit de toename die we zien in vragen over de geschiedenis van
Middelburg. Iemand die onlangs op zoek was naar de geschiedenis van zijn huis in de binnenstad
kwam eerst bij ons terecht. We verwezen de man uiteindelijk door naar het archief.
Rechten
Middelburg Dronk bevat veel originele content, afkomstig uit verhalen en fotocollecties van
particulieren maar ook veel informatie die we putten uit openbare bronnen. Veel van die informatie
behoort tot het publieke domein (bijvoorbeeld oude drukken die worden ontsloten in Google Books)
maar soms berust er nog copyright op bepaalde media. In zulke gevallen proberen we altijd
toestemming te vragen. Op de website staat ook een disclaimer dat we afbeeldingen verwijderen als
mensen menen dat we geen rechten hebben om het materiaal te hergebruiken. Verder vermelden
we zoals gezegd alle bronnen consequent en hebben we de eigenaars van de belangrijkste
databanken geïnformeerd over ons project. Met het Zeeuws Archief en de Zeeuwse Bibliotheek
werken we informeel zelfs samen. Toch is nog niet alles juridisch ‘dichtgetimmerd’. Het project zou
daar enorm veel vertraging door oplopen. Het heeft wel onze aandacht, maar we gaan er voorlopig
vanuit dat dit niet-commercieel gebruik wordt gezien als een positieve bijdrage aan het ontsluiten
van cultureel erfgoed. Als hergebruik expliciet verboden wordt wagen wij ons er ook niet aan. Als
individuen bezwaar aantekenen tegen foto’s waarop zij te zien zijn, of tegen naamsvermelding, dan
verwijderen we materiaal ook. Tot op heden is dat drie keer voorgekomen. De website vertelt veel,
over Middelburg en Middelburgers, maar we houden wel rekening met privacy en gevoeligheden.
We willen niemand beschadigen met het project.
Ervaringen en lessen
Werken zonder projectplan
De kracht van Middelburg Dronk als project schuilt voor een deel in het feit dat er vooraf nooit een
projectplan is geschreven. Een spontaan idee werd in korte tijd vertaald naar een website, die pas na
verloop van tijd definitief gestalte kreeg. Ideeën proberen we meestal meteen uit. Als we zien dat
iets goed werkt handhaven we het concept, als dat niet het geval is zoeken we een alternatief. Die
benadering maakt het project flexibel en slagvaardig: het geheel wordt niet afgeremd door
overlegstructuren, projectkaders of bezwaarprocedures. Dat komt ten goede van de inhoud en de
20
http://www.edwinmijnsbergen.nl/2011/11/content-curation-een-kennismaking.html

11. 11 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
promotie van de website. Deze werkwijze heeft uiteraard ook nadelen. Als je alleen als doel hebt ‘zo
volledig mogelijk te worden als bron’, dan breng je het project niet snel verder. Als je in de loop van
het traject bijvoorbeeld constateert dat de gekozen software de nodige beperkingen heeft maar je
tegelijkertijd niet kunt terugvallen op gemaakte afspraken of een plan, dan zul je dat probleem ook
niet zo snel oppakken. Deze overweging droeg er aan bij dat we in de zomer van 2012 besloten de
stichting Middelburg Dronk op te richten. De voorwaarden die aan een stichting verbonden zijn
dwingen ons tot het maken van en het formuleren van doelstellingen. Als je een project naar een
hoger niveau wil tillen ontkom je daar niet aan. En dat willen we.
Verbeterpunten
In projecten zijn er altijd dingen die minder goed gaan dan je had gehoopt. Middelburg Dronk is daar
geen uitzondering op. Omdat er geen projectdoelen- of eisen zijn is het niet erg als iets niet werkt of
niet goed uit de verf komt, maar voor de doorontwikkeling van het project is het wel belangrijk dat je
de verbeterpunten van tijd tot tijd op een rijtje zet. Twee voorbeelden:
 Crowdsourcing IRL vergt veel tijd. Met alleen oproepen op sociale media kom je er niet. Een
voorbeeld daarvan is onze wens om meer fotomateriaal te verzamelen over het
uitgaansleven van nu. Om dat materiaal te verkrijgen plaatsten we oproepen op Twitter en
Facebook voor jonge fotografen die nog wel in hedendaagse uitgaansgelegenheden komen
en op vrijwillige basis foto’s willen maken voor de website. Binnen een dag kregen we zes
relevante reacties en werden er online afspraken gemaakt, maar een half jaar later is nog
niemand daadwerkelijk aan de slag gegaan. Dat is een les: soms is het gewoon beter om
concreet afspraken met iemand te maken in een persoonlijk onderhoud. Dat kan ook als er
geen verdienmodel is. Je moet er alleen wel tijd voor reserveren. Dat geldt ook voor het
verzamelen van goede verhalen. Veel mensen komen pas los als je een hele middag of avond
met hen doorbrengt. Incidenteel is dat natuurlijk geen probleem, maar het is ondoenlijk om
op korte termijn met iedereen af te spreken. Daar zul je iets voor moeten organiseren.
Plannen in die richting zijn er wel (inloopmiddagen in het Zeeuws Archief bijvoorbeeld), maar
moeten nog uitgewerkt worden.
 De website. Ik wist bij voorbaat dat ik de informatie wilde ontsluiten met behulp van
MediaWiki en nam niet de moeite om me te verdiepen in de beperkingen van de software. Ik
beschouwde het min of meer als een experiment. In het verleden startte ik op dezelfde wijze
websites op platformen als Blogger, Wordpress en Ning, en werk ik er jaren later nog naar
alle tevredenheid mee. Over MediaWiki ben ik als gebruiker ook tevreden, maar in de loop
van de tijd liepen we wel tegen de beperkingen van de software aan. MediaWiki is zeer
geschikt voor het ontsluiten van teksten, maar veel minder voor het presenteren van
multimedia. Verder zijn de mogelijkheden rondom de opmaak van het geheel beperkt
(waardoor de site weinig modern oogt) en kun je geen gecombineerde zoekvragen loslaten
op de database (zoals ‘mag ik alle pagina’s met herbergiers op de Grote Markt tussen 1750
en 1810?’). De leercurve voor het bewerken van lemma’s is vrij hoog, ondanks het feit dat
MediaWiki sinds enige tijd ook beschikt over een WYSIWYG-module21
. Tot slot: het beheer
van website en de functionaliteiten is vrij omslachtig en koppelingen met andere systemen
vergt diepgaande kennis van het softwarepakket. Dit alles leidde tot de wens om over te
21
http://nl.wikipedia.org/wiki/Wysiwyg

12. 12 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
stappen op een nieuwe website. Die wordt inmiddels gebouwd door de technisch beheerder
van Middelburg Dronk. Hij doet dat samen met een bevriende programmeur. Omdat er geen
budget is gebeurt dat in de vrije tijd en ligt het tempo niet hoog.
Afbeelding 3: Twee bijdragen in de tijdlijn van Middelburg Dronk op Facebook
Successen
Ondanks het feit dat Middelburg Dronk verbeterpunten heeft en nog veel werk behoeft om door te
kunnen groeien, beschouwen we het project als een succes. Dat gevoel komt voort uit de vele
positieve reacties en de navolging die het initiatief krijgt, maar ook uit de aandacht die lokale en
regionale media er aan besteedden, met als hoogtepunt het televisie-item van Omroep Zeeland22
.
Het thema van Middelburg Dronk is een niche23
, maar wel een niche die nostalgische gevoelens
oproept bij velen en anderen inspireert om vergelijke initiatieven te ontplooien. Het is geweldig om
te constateren dat steeds meer mensen ons weten te vinden en ons geleidelijk beginnen te
beschouwen als kenners van de (geschiedenis van) Middelburg in het algemeen, en van de
Middelburgse horeca in het bijzonder. We krijgen regelmatig mails, bijvoorbeeld van mensen die
bronnen zoeken waarin ze meer informatie kunnen vinden over de geschiedenis van hun woonhuis,
of van mensen die meer willen weten over een bepaalde foto. Zo stelde op Facebook onlangs iemand
een vraag over een groep muzikanten op een foto uit de jaren ‘40. Wij konden haar direct in contact
brengen met de nabestaanden van die muzikanten, omdat die de bewuste foto hadden aangeleverd.
Er werden ter plekke adressen en anderen gegevens uitgewisseld, met Middelburg Dronk als
bemiddelaar. Het mooie van zulke gebeurtenissen is dat het mes aan twee kanten snijdt. De
betrokkenen zijn net zo blij met de nieuwe informatie en contacten als wij.
22
http://www.omroepzeeland.nl/nieuws/2012-11-27/311045/steeds-meer-websites-over-lokale-geschiedenis
23
http://nl.wikipedia.org/wiki/Nichemarkt

13. 13 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
Dat het bereik van Middelburg Dronk steeds groter wordt, en dat het project bijdraagt aan de
bekendheid van de online collecties van erfgoedinstellingen in de regio, ontgaat ook de instellingen
zelf niet. Er is sympathie en bereidwilligheid om samen te werken. Dat komt enerzijds tot uiting in de
behulpzaamheid van individuele medewerkers tijdens bronnenonderzoek in het archief of de
bibliotheek, anderzijds in de afspraken die gemaakt worden met de directies van die instellingen,
bijvoorbeeld over de eerdergenoemde ‘inloopsessies’ in het Zeeuws Archief, of over de financiële
steun door Bibliotheek Vlissingen (voor o.a. de hosting van de websites). In navolging van Middelburg
Dronk zijn er namelijk meer websites24
gelanceerd. Vlissingen Dronk en Terneuzen Dronk worden
door ons ondersteund (maar niet inhoudelijk beheerd). We werken onder de naam ‘dronk.org’
inmiddels ook aan een digitale infrastructuur die opschaling naar een onbeperkte hoeveelheid
steden en dorpen mogelijk moet maken. Of we daar in de toekomst ook gebruik van zullen maken
valt nog te bezien, maar feit is wel dat verschillende mensen interesse hebben getoond voor het
project, waaronder een archivaris uit Gelderland en bibliothecarissen uit Brabant, Limburg en
Overijssel. Het is niet onze intentie om het ‘Dronkconcept’ zelf actief uit te rollen maar we bieden
geïnteresseerden in de toekomst graag een kant en klaar sjabloon, de benodigde infrastructuur.
Ondertussen zijn we ook in gesprek met de divisie Multimedia van energiebedrijf DELTA, over de
mogelijke participatie van de websites in een project rondom interactieve televisie. DELTA wil ook
graag een kanaal inrichten met lokale en regionale content en kijkt daarbij ook naar particuliere
initiatieven als Middelburg Dronk. Dat onze stichting veel ziet in een potentieel publiek van circa
200.000 Zeeuwen behoeft geen betoog.
Afbeelding 4: de startpagina van www.middelburgdronk.nl
24
http://www.edwinmijnsbergen.nl/2012/10/het-succes-van-lokaal-van-hart-van.html

14. 14 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
De Toekomst
Financiering: subsidie, sponsoring of crowdfunding?
De directe kosten van het project zijn laag. De investeringen die tot nu toe zijn gedaan bedragen niet
meer dan duizend euro. Dat geld werd uitgegeven aan serverruimte, de domeinnaam, een borrel als
blijk van dank voor de belangrijkste vrijwilligers, en aan de notaris die tegen een gereduceerd tarief
de papieren voor de stichting in orde bracht. In het project zitten echter wel vele honderden
manuren aan onderzoek, schrijfwerk, promotie en technisch onderhoud. Niemand van ons heeft daar
problemen mee –we werken immers op vrijwillige basis- maar aangezien we alle drie werkzaam zijn
als zelfstandig ondernemer moeten we wel in de gaten houden dat onze betaalde opdrachten niet
lijden onder het project. Enige financiële compensatie voor ons werk zou mooi zijn. Ook dat was een
reden om de stichting in het leven te roepen.
We hebben inmiddels meerdere malen gesproken over mogelijke vormen van financiering, maar we
twijfelen nog sterk over de te bewandelen weg. Een gemeentelijke of provinciale subsidie zou een
enorme steun in de rug zijn, maar we zien een beetje op tegen de administratieve procedures die
daarbij horen en we zijn tegelijkertijd bevreesd voor de aantasting van de onafhankelijkheid van het
project. Hetzelfde geldt eigenlijk voor sponsoring. We weten dat er ondernemers zijn die bereid zijn
het project te steunen, maar we zijn niet zakelijk en slagvaardig genoeg om met een verkooppraatje
de boer op te gaan. We willen namelijk niet werken met advertenties en zullen daarom iets anders
moeten bieden. Wat dat betreft zien we wel kansen in de nieuwe website, die ook mogelijkheden
voor koppelingen naar een evenementenkalender en locatiegebonden aanbiedingen zal bevatten.
We zouden ook meer kunnen doen met de historische kroegwandeling die we al hebben geschreven
maar die nu wordt verzorgd door een lokaal evenementenbureau, omdat we er zelf geen tijd voor
hebben. We zouden die wandeling kunnen combineren met bezoekjes aan bepaalde
etablissementen, bijvoorbeeld, en daar financiële afspraken over maken. Ten slotte overwegen we
om de mogelijkheden van crowdfunding25
te verkennen. Veel verder dan een online module voor
donaties op basis van sympathie zijn we echter nog niet gekomen.
Het moge duidelijk zijn: team Middelburg Dronk kan wel versterking gebruiken van iemand met
zakelijke kwaliteiten. Zulke mensen zijn er in overvloed, maar wij vinden het belangrijk dat het hart
op de goede plaats zit en dat de inhoudelijke kant van het project belangrijker blijft dan de zakelijke
mogelijkheden. In die zin is financiering vanuit een subsidie wellicht toch interessanter.
Technische doorontwikkeling
In de paragraaf ‘verbeterpunten’ gaf ik aan dat er wordt gewerkt aan een nieuwe website omdat
MediaWiki als platform te veel beperkingen heeft. Er is een functioneel ontwerp gemaakt en de basis
van de website is zo goed als klaar, maar een werkende versie is nog niet beschikbaar. Daar valt in dit
stadium nog niet veel over te zeggen. Het idee is in ieder geval dat de site in de toekomst zal
beschikken over een database met meer mogelijkheden, over een interface die beter navigeert en
presenteert (ook op mobiele apparaten) , en over elementen die koppelingen met apps en api’s26
van andere sites eenvoudiger moet maken. We onderzoeken ook of we geolocaties die we
25
http://nl.wikipedia.org/wiki/Crowdfunding
26
http://nl.wikipedia.org/wiki/Application_programming_interface

15. 15 Case: Middelburg Dronk- Edwin Mijnsbergen
toevoegen aan ieder artikel kunnen koppelen aan bestaand apps, zoals Spinoza27
, die ook al in
gebruik is bij de Zeeuwse Bibliotheek. Die app stelt de gebruiker in staat om historische foto’s van de
website met een smartphone te projecteren op de locatie waar hij zich bevindt. Dat concept zou dan
weer gekoppeld kunnen worden aan de eerder genoemde kroegwandeling.
Een boek met een open einde
We krijgen vaak de vraag of er ooit ook een boek van Middelburg Dronk komt. Dat is wel het plan. De
website bevat inmiddels immers een schat aan informatie, waaronder vele ‘mooie verhalen’. Daar
moet makkelijk een boek van te maken zijn. Ook hier geldt echter dat we wel ideeën hebben over de
manier waarop we dat boek vorm gaan geven, maar dat we die ideeën nog niet hebben uitgewerkt.
Verschillende mensen hebben ons benaderd met de vraag of zij de inhoud mogen verzorgen, of het
ontwerp. Dat laatste besteden we graag uit, maar de inhoud houden we liever in eigen hand.
Vooralsnog heeft het schrijven van het boek echter geen prioriteit. Het is onze inschatting dat we nog
heel lang vooruit kunnen met het bronnenonderzoek, het verder uitbouwen van de inhoudelijke kant
van de website, de promotie van het project en, later, het vullen van de nieuwe website. Vervolgens
zijn er nog al die andere plannen. Zolang het project wordt uitgevoerd op vrijwillige basis
beschouwen we het als een hobbyproject, waaraan we nog vele jaren kunnen werken. Met dat idee
kunnen we goed leven. Dat neemt niet weg dat we dromen van meer. Van groter en professioneler.
Omdat we weten dat het kan. Daar proosten we op.
27
http://www.spinozaweb.nl