1. 1
APLIKASI
PROTOKOL
DALAM PENGENDALIAN
MAJLIS RASMI DI SEKOLAH
DISAMPAIKAN OLEH :
ALIAS BIN YOOP
PENYELIA KANAN SEKOLAH RENDAH
PPD KLANG
1

2. 1. DEFINISI MAJLIS RASMI
Suatu majlis, upacara, keramaian,
perjumpaan yang diadakan di
sekolah atau pejabat dengan
diperakukan oleh kerajaan, jabatan
atau organisasi. Ia dijalankan dengan
dengan lancar, elok, bersih dan
tersusun dari segi tugas, susun atur,
program, pertuturan, pakaian dan
sebagainya.
2

3. DEFINISI PROTOKOL
Berasal daripada bahasa ‘Yunani’ yang
menggabungkan dua kata dasar ‘protos’ yang
bermaksud ‘yang pertama’ dan ‘koll’ bererti
‘pelekat’. Ini bermakna ‘protokol’ itu pada
asalnya membawa makna ‘pelekat yang
pertama’ atau ‘tanda taraf’ atau ‘status’.
Secara ringkasnya, ‘protokol’ berkaitan
dengan peraturan dalam penganugerahan
darjah kebesaran, susunan keutamaan,
panggilan hormat, jemputan, tempat duduk
dan sebagainya.
3

4. DEFINISI ETIKET
Menurut beberapa pendapat, etiket ialah;
a. Peraturan pergaulan / budi bahasa
b. Hukum-hukum adab tertib
c. Ketetapan dalam tingkah laku sosial
d. Kesopanan dan bertimbang rasa
e. Peraturan / cara melakukan sesuatu
Kesimpulannya, etiket ialah peraturan-
peraturan yang berkaitan dengan citarasa,
kesesuaian, adab tertib, penampilan,
kesopanan dan sebagainya semasa menghadiri
sebarang majlis sama ada majlis rasmi atau
majlis tidak rasmi.
4

5. PENUBUHAN JAWATANKUASA PROTOKOL
PERINGKAT SEKOLAH
Ahli-Ahli Jawatankuasa :
- Guru Panitia Agama Islam
- Guru Panitia Bahasa Melayu
- Guru Panitia Bahasa Inggeris
- Penyelaras Badan Beruniform
` - Penyelaras Sukan Dan Permainan
- Penyelaras Kelab Dan Persatuan
- Juruacara Rasmi Sekolah
- Pengurus Pentas/Guru Kemahiran
Hidup.
5

6. MAJLIS RASMI
DAN FORMAL
6

7. Contoh :
• Perhimpunan Pagi
• Perhimpunan Mingguan
• Hari Ucapan dan Anugerah
Kecemerlangan Sekolah
• Kejohanan Sukan Tahunan Sekolah
• Pameran Kerjaya
• Kursus Kepimpinan Ketua Pelajar
7

8. Contoh Aturcara Majlis Perhimpunan Pagi
0730 pagi - Para pelajar berada di tapak
perhimpunan
0735 pagi - Para guru mengambil tempat
0740 pagi - Para Pentadbir mengambil tempat
- Ketibaan Tamu Kehormat (Pengetua)
- Nyanyian Lagu Negaraku
- Nyanyian Lagu Negeri Selangor
- Nyanyian Lagu Sekolah
- Doa
- Ucapan Guru / Pentadbir
- Ucapan Tamu Kehormat (Perasmian)
- Penyampaian Hadiah dan Sijil
- Persembahan
0830 pagi - Tetamu meninggalkan majlis
0835 pagi - Majlis bersurai
8

9. MAJLIS TIDAK RASMI
DAN FORMAL
9

10. Contoh :
• Mesyuarat Agung PIBG
• Pelancaran Kempen Menabung di
Maybank
10

11. MAJLIS RASMI
DAN TIDAK FORMAL
11

12. Contoh :
• Jamuan Hari Guru
• Hari Kantin
12

13. MAJLIS TIDAK RASMI
DAN
TIDAK FORMAL
13

14. Contoh :
• Majlis oleh pihak swasta atau NGO
- Sambutan Hari Keluarga
- Persembahan Aneka Ragam
14

15. PEKELILING MAJLIS RASMI
“Majlis-majlis rasmi di sekolah ialah
Hari Ucapan dan Penyampaian
Hadiah, Hari Ibubapa, Hari Terbuka,
Hari Sukan dan Hari Perasmian
Sekolah”.
KEBERANGKATAN DYMM SULTAN / TYT
SPI Bil.14/1988 bertarikh 18.7.1988 : Keberangkatan DYMM Sultan / Raja / TYT
Menghadiri Majlis Rasmi Sekolah
15

16. 1. MENGUNDANG ORANG KENAMAAN
Semua sekolah / institusi pendidikan yang ingin
mengundang Pembesar Negeri atau Orang Kenamaan
ke upacara pembukaan dan perasmian sekolah sahaja
dikehendaki terlebih dahulu mendapat kelulusan
daripada Kementerian Pelajaran. Undangan untuk
upacara lain adalah mengikut peraturan yang sedia ada.
Undangan kepada Ketua Setiausaha, Ketua Pengarah
Pelajaran Malaysia, Pengarah Bahagian dan pegawai
tinggi kementerian lainnya hendaklah dibuat melalui
Pengarah Pelajaran Negeri.
SPI Bil.9/1991 bertarikh 12.9.1991
Permohonan Mengundang Orang-Orang Kenamaan ke
Upacara Sekolah / Institusi Pendidikan 16

17. 2. PENYAMPAIAN UCAPAN
Penyampaian Ucapan Oleh 3 Pihak Sahaja
i. Pengetua / Guru Besar
ii. Pengerusi PIBG / Lembaga Pengurus Sekolah
iii. Tamu Kehormat / VIP
Jika Majlis Dihadiri Oleh DYMM / TYT [Sempena Hari
Keputeraan Sahaja], penyampaian ucapan seperti berikut :
i. Pengetua / Guru Besar
ii. Wakil Kementerian Pelajaran
iii. Titah Ucapan Oleh DYMM / TYT
Pekeliling Iktisas Bil.10/1989 bertarikh 5.10.1989
Tajuk : Atur Cara Majlis Rasmi Sekolah 17

18. ATUR CARA MAJLIS
Atur cara majlis ialah urutan cara dalam sesuatu majlis
dari mula hingga akhir.
Majlis rasmi kerajaan yang diadakan pada sebelah
malam hendaklah dimulakan selepas 8.00 malam dan
ditamatkan selewat-lewatnya jam 11.30 malam.
Majlis yang diadakan pada sebelah siang jika hari
Jumaat hendaklah ditamatkan sebelum 12.15 tengahari
dan jika dimulakan pada sebelah petang hendaklah
tidak lebih awal daripada 2.30 petang.
Cara membuat aturcara majlis ialah dengan
menyenaraikan dahulu acaranya mengikut urutannya.
Selepas itu letak masa akhirnya dan kemudian dari
waktu akhir membawa ke waktu permulaan. Sebelum
itu hendaklah ditentukan jangka masa bagi setiap
acara.
18

19. Contoh Aturcara Majlis
0730 pagi - Para peserta mengambil tempat
0740 pagi - Para tetamu mengambil tempat
0800 pagi - Ketibaan Tamu Kehormat
- Perarakan masuk Tamu Kehormat
- Nyanyian Lagu Negaraku
- Doa
- Ucapan Pengerusi Jawatankuasa
Pengelola
- Ucapan Tamu Kehormat (Perasmian)
- Penyampaian Hadiah dan Sijil
- Penyampaian Cenderamata kepada
Tamu Kehormat
- Persembahan
1030 pagi - Tetamu meninggalkan majlis
1120 pagi - Jamuan Ringan
1200 t/hari - Majlis bersurai
19

20. PAKAIAN KE PEJABAT / SEKOLAH
a. Petikan Surat Pekeliling Iktisas Bil. 6/1985
( Peraturan Pakaian Guru Di Sekolah/ Pegawai
dan Kakitangan Perkhidmatan Pendidikan )
Sebagai golongan pendidik, guru-guru, pensyarah dan lain-lain
pegawai perkhidmatan pelajaran adalah sentiasa menjadi
tumpuan pemerhatian pelajar-pelajar dan masyarakat, baik di
dalam atau di luar sekolah / maktab / pejabat serta
mempunyai pengaruh ke atas pendidikan pelajar-pelajar,
termasuk menyemai akhlak dan nilai hidup yang baik. Untuk
mencapai matlamat ini, guru-guru dan lain-lain pegawai
pelajaran sewajarnyalah menunjukkan pakaian yang sesuai
apabila bertugas di dalam atau di luar sekolah / maktab /
pejabat. Oleh yang demikian, di samping pakaian yang kemas
dan bersih, pakaian yang berpatutan dan bersesuaian bagi
guru-guru / pensyarah serta pegawai-pegawai dan kakitangan
perkhidmatan pendidikan adalah penting. Pakaian seumpama
ini adalah melambangkan disiplin dan imej profesion
perguruan.
20

21. PAKAIAN
PENDAHULUAN
Pakaian adalah perhiasan diri dan merupakan cermin hati yang
dapat memperlihatkan personaliti dan penampilan imej
keperibadian seseorang.
Pakaian seseorang dapat mencerminkan;
a. Kedudukan ekonomi
b. Tahap pendidikan
c. Tahap kedudukan sosial
d. Kerjaya
e. Moral / tahap boleh dipercayai
f. Imej diri
g. Kehebatan dan kecemerlangan masa hadapan
Perkara yang perlu diberi perhatian kepada pakaian ialah dari
segi : fesyen, warna, jenis kain dan jenis pakaian, umur dan
bentuk badan.
21

22. JENIS-JENIS PAKAIAN RASMI
a. Pakaian kebangsaan rasmi (bertanjak & keris)
b. Pakaian kebangsaan hitam (serba hitam)
c. Pakaian kebangsaan (warna bebas)
d. Lounge Suit
e. Pakaian Istiadat (khusus kepada penyandang)
f. Pakaian kerja (bertugas)
g. Batik lengan panjang
22

23. KESESUAIAN PAKAIAN MENGHADIRI MAJLIS
Pakaian bagi sesuatu majlis adalah tertakluk
kepada tahap atau taraf majlis tersebut.
Tahap atau kategori majlis adalah seperti
berikut :
Majlis penuh istiadat
Majlis formal
Majlis separa formal
Majlis tidak formal
23

24. KESESUAIAN PAKAIAN
BAGI LELAKI :
Baju
Baju kemeja yang dicadangkan ialah hendaklah berwarna putih
/ cerah, berlengan panjang dan berkolar. Baju hendaklah
dimasukkan ke dalam dan tangan baju tidak dilipat.
Seluar
Seluar yang dicadangkan ialah ialah seluar panjang ‘slack’,
berwarna hitam atau gelap. Pemilihan warna ini perlu untuk
disesuaikan dengan warna baju dan tali leher.
Tali Leher
Bagi menggambarkan keperibadian profesional tali leher yang
dipakai mestilah jenis tali leher yang diikat secara manual.
Ikatan tali leher jenis simpul segi tiga dan hujungnya mencecah
kepada tali pinggang.
24

25. BAGI KAUM WANITA
Perkara pokok pemilihan pakaian ialah keselesaan kepada
pemakainya. Sebagai seorang muslim pakaian yang dipakai
hendaklah tidak mencolok mata serta menutup aurat
Pakaian yang dicadangkan ialah pakaian kebangsaan atau
pakaian kaum masing-masing dan lain-lain pakaian yang
sesuai.
Kasut sukan, ‘jeans’, ‘slack’, seluar pendek dan apa-apa
pakaian yang menutup muka atau yang mencolok mata, tidak
boleh dipakai.
25

26. KESESUAIAN PAKAIAN WANITA
a. Elakkan pakaian berkilat / berkilau pada waktu siang.
b. Elakkan memakai pakaian satu warna sahaja
(sepasang / sedondon)
c. Elakkan memakai pakaian berwarna-warni melebihi
empat warna
d. Menggunakan alat-alat hiasan tambahan yang
bersesuaian dan tidak keterlaluan.
e. Penggunaan pewangi yang berbau lembut di siang hari
dan pewangi yang kuat baunya di sebelah malam.
Elakkan penggunaan lebih daripada satu pewangi pada
satu masa.
f. Pemilihan warna / saiz beg tangan dan warna / bentuk
kasut hendaklah disesuaikan dengan fesyen dan warna
pakaian serta majlis yang dihadiri. 26

27. Kesesuaian pakaian bagi pelbagai majlis adalah seperti berikut :
MAJLIS WANITA LELAKI
(a) Jamuan Makan Baju Kurung Baju Kebangsaan
Malam Formal Baju Kebaya Lounge Suit
Labuh
(b) Jamuan Makan Baju Melayu Baju Batik Lengan
Malam Tidak Moden Panjang
Formal
(c) Jamuan Makan Baju Kebaya Baju Batik Lengan
Tengahari Baju Kurung Panjang
Rasmi Lounge Suit
Pakaian Kerja
(d) Jamuan Makan Baju Melayu Baju Batik Lengan
Tengahari Tidak Moden Panjang
Rasmi 27

28. PENYEDIAAN SENARAI JEMPUTAN
Bagi setiap majlis, hendaklah disediakan
dalam lima bentuk, iaitu :
Ringkasan senarai,
Senarai nama,
Senarai mengikut keutamaan,
Senarai jawapan kehadiran,
Senarai hadir.
28

29. Senarai kedua ialah Senarai Nama yang akan
menyenaraikan nama tetamu mengikut kategori. Jika
dalam kategori tetamu kehormat, ada empat orang, maka
nama keempat-empat orang tamu kehormat tersebut
hendaklah dicatatkan dalam senarai beserta butir-butir lain
yang lengkap, seperti:
(a) Nama penuh dengan gelaran dan Darjah Kebesaran
yang disandang
(jika ada – PJK, PPN, AMN, SMS dsb),
(b) Nama isteri,
(c) Jawatan atau pangkat,
(d) Alamat pejabat lengkap,
(e) Nombor telefon pejabat,
(f ) Alamat rumah lengkap,
(g) Nombor telefon rumah,
(h) Nama Setiausaha Sulit dan nombor telefon.
29

30. Senarai ketiga ialah Senarai Mengikut Susunan
Keutamaan, iaitu senarai tetamu dari Senarai Nama
disusun mengikut susunan keutamaan. Senarai ini
hendaklah mengikut panduan Susunan Keutamaan
Persekutuan atau Negeri, atau mana-mana agensi
yang berkenaan. Semasa menyediakan senarai ini,
memadai namanya sahaja serta ringkasan jawatan
ditulis, misalnya :
Dato’ Abdul Ghafar Bin Mahmud (KPPM),
Tuan Abdullah Bin Mad Yunus (Pengarah Pelajaran Negeri),
Hajah Kamariah Binti Salim (Pegawai Pelajaran Daerah).
30

31. 1
2
3
4
7
5 6
31

32. PENULISAN DAN PENGEDARAN KAD JEMPUTAN
Kad Jemputan hendaklah mengandungi butiran berikut:
6.6.1 Nama majlis,
6.6.2 Pihak penganjur,
6.6.3 Logo agensi,
6.6.4 Tempat majlis,
6.6.5 Ruang nama jemputan,
6.6.6 Tarikh majlis diadakan,
6.6.7 Masa majlis bermula dan masa majlis berakhir,
6.6.8 Masa ketibaan tetamu,
6.6.9 Panduan pakaian,
6.6.10 Nama dan nombor telefon rujukan,
6.6.11 Atur cara majlis,
6.6.12 Pelan ke tempat majlis,
6.6.13 Kad jawapan (mengikut keperluan),
6.6.14 Pelekat kereta (jika perlu) 32

33. SENARAI JAWATANKUASA
PENGELOLA
PENASIHAT : (Ikut Kesesuaian Tamu Kehormat)
PENGERUSI : Pengetua / Guru Besar Sekolah
Berkenaan
TIM.PENGERUSI : Penolong Kanan
NAIB PENGERUSI : Pengerusi LPS / YDP PIBG
SETIAUSAHA : Guru yang dilantik dalam
mesyuarat
BENDAHARI : Orang yang sama dalam JK Induk
33

34. AHLI JAWATANKUASA
• AJK Jemputan * AJK Keceriaan & Kebersihan
• AJK Disiplin * AJK Seranta
• AJK Peralatan * AJK Santapan / Jamuan
• AJK Pameran * AJK Persiapan Pentas
• AJK Persembahan * AJK Persiapan Dewan
• AJK Buku Atur Cara * AJK Persiapan Tempat
Jamuan
• AJK Keselamatan & Lalulintas * AJK Persiapan Bilik Rehat
• AJK Persiapan Khemah * AJK Kecemasan
• AJK Hadiah & Cenderamata * AJK Siaraya
• AJK Majlis Perasmian * AJK Sambutan
• AJK Protokol * AJK Plaque Perasmian
• AJK Fotografi & Rakaman * AJK Laluan DiRaja / MB /
Menteri
• AJK Penyediaan Teks Ucapan, * Pengacara Majlis
Teks Doa & Teks Pengacara Majlis * Pembaca Doa
34

35. SENARAI KEPERLUAN PERALATAN /
PERKHIDMATAN
Bil Jabatan Bahan / Peralatan Catatan
1. JKR Permaidani, Kerusi DiRaja, Khemah, Pentas, Air
Cooler, Air Pancut, Kipas.
2. Bomba Pancutan air untuk membersihkan kawasan
3. TNB Menyediakan generator / keselamatan letrik
4. Polis Kawalan trafik / keselamatan / lalulintas
5. Majlis Daerah Bunga perhiasan, Air Pancut, Kerusi VVIP / VIP,
Kipas
6. Pejabat DYMM Kundang, Juru Payung, Payung DiRaja, Peralatan
Jamuan
7. Bahagian Majlis SUK Bendera DiRaja, Pelekat Kerusi, Khidmat Protokol
8. Penerangan Alat Siaraya, Hebahan Radio, Sidang Media,
Pengacara
9. Tentera Latihan Perbarisan
10. Pejabat Kesihatan Pegawai Perubatan, Kereta Ambulans
11. Pejabat Agama Pembaca Doa, Teks Doa
12. JPN / PPD Penyelenggaraan, Khidmat Bantu
35

36. PELAN LAKAR PERJALANAN MAJLIS
P.Jaga
P1 P8
KANTIN
P3
P2 P4
P8
TAPAK PERASMIAN
BILIK DARJAH
BILIK DARJAH
P5
P6
MAKMAL
PADANG
MAKMAL SAINS
P7 KOMPUTER PERMAINAN
BILIK DARJAH
36

37. PELAN LAKAR PENTAS
Susunan utama atas pentas;
LATAR BELAKANG
BARISAN BENDERA PENTAS BARISAN BENDERA
MEJA HADIAH
4 2 1 3 5
MEJA
2
1 RUANG BERI
HADIAH
LALUAN PENERIMA HADIAH
37

38. PERSIAPAN DEWAN
Penatar layar hendaklah mengandungi perkara-perkara yang perlu sahaja,
iaitu logo, nama majlis, tarikh, tempat dan perasmi.Tempat duduk tetamu
di atas pentas (kerusi tetamu, meja kopi, air mineral dan gelas, jambangan
bunga, meja hadiah / sijil, rostrum, troli, permaidani, penatar layar, kipas
angin, lampu dan siar raya);
Di bawah pentas (kerusi tetamu, pentas nasyid, koir, pentas kumpulan
muzik, tempat pemberita, kipas angin, lampu, permaidani (jika perlu),
rostrum juruacara, pembaca doa, pendeklamasi puisi, kain hiasan pentas,
hiasan bunga atau pokok hidup).
Rostrum dan mikrofon untuk juruacara, pengerusi pelaksana dan
perasmi yang berucap.
Kedudukan tetamu khas
Kedudukan juruacara
Dulang, troli hadiah dan alas
Ruang persembahan (multimedia, koir / nasyid / sajak / gamelan ).
38

39. 5. SUSUNAN KEUTAMAAN
TAKRIF SUSUNAN KEUTAMAAN
Susunan keutamaan ialah satu senarai yang disusun mengikut
kedudukan kekananan di antara pelbagai golongan masyarakat
termasuk ketua negara, pemimpin, pegawai kerajaan, bukan
kerajaan dan orang awam.
BENTUK SUSUNAN KEUTAMAAN
a. Susunan tempat duduk
b. Susunan atur cara
c. Susunan bendera
d. Tertib ketibaan dan kepulangan
e. Penyampaian ucapan
39

40. KEDUDUKAN PENANDA DI LANTAI PENTAS
PENERIMA

41. SUSUNAN TEMPAT DUDUK ATAS
PENTAS
Menggambarkan taraf, susunan keutamaan,
kekananan serta pentingnya seseorang itu dalam
majlis yang berkenaan.
PRINSIP-PRINSIP PENYUSUNAN TEMPAT
DUDUK DI ATAS PENTAS
Tetamu yang paling hampir sekali dengan tetamu
kehormat adalah tetamu yang terkanan sekali.
Kekananan bermula dari sebelah kanan tetamu
kehormat.
41

42. SUSUNAN TEMPAT DUDUK ATAS PENTAS
a. Susunan Bagi Dua Tempat Duduk
1 2
b. Susunan Bagi Empat Tempat Duduk
3 1 2 4
42

43. c. Susunan Bagi Tiga Tempat Duduk
2 1 3
d. Susunan Bagi Lima Tempat Duduk
4 2 1 3 5
43

44. f. Susunan Tempat Duduk Melibatkan Tetamu
Kehormat Bersama Isteri
5 3 1 2 4 6
(S) (S) (S) (I) (I) (I)
44

45. SUSUNAN BENDERA
Pengibaran bagi semua bendera negeri adalah
mengikut keutamaan negeri-negeri. Susunan
keutamaan negeri pula mengikut susunan keutamaan
Duli Yang Maha Mulia Raja-Raja dan Tuan Yang
Terutama Yang Di Pertuan Negeri. Pada masa ini,
susunan keutamaan bendera-bendera adalah seperti
berikut ;
1. Malaysia 10. Terengganu
2. Kedah 11. Sarawak
3. Pahang
12. Pulau Pinang
4. Perak
13. Melaka
5. Perlis
6. Selangor 14. Sabah
7. Negeri Sembilan 15. W/P Kuala Lumpur /
8. Johor Labuan / Putrajaya
9. Kelantan 16. Sekolah /Agensi
45

46. PENGIBARAN BENDERA SEBARIS
( PROGRAM PERINGKAT KEBANGSAAN)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
1. Malaysia 6. Selangor 11. Sarawak
2. Kedah 7. N/Sembilan 12. Pulau Pinang
3. Pahang 8. Johor 13. Melaka
4. Perak 9. Kelantan 14. Sabah
5. Perlis 10.Terengganu 15. Wilayah Persekutuan
(KL / Labuan / Putrajaya)
46

47. PENGIBARAN BENDERA SEBARIS
( PROGRAM DIADAKAN DI NEGERI SELANGOR)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
1. Malaysia 6.Terengganu 11. Melaka
2. SELANGOR 7. Perlis 12. Sabah
3. Kedah 8. N / Sembilan 13. Sarawak
4. Pahang 9. Johor 14. P. Pinang
5. Perak 10.Kelantan 15. W / Persekutuan
47

48. 6. PENGIBARAN BENDERA
PENGIBARAN DUA BENDERA
Bendera Malaysia hendaklah dikibarkan di sebelah kanan dan diikuti
bendera negeri sebelah kiri bendera Malaysia
Bendera Bendera
Malaysia Negeri
48

49. PENGIBARAN TIGA BENDERA
Pengibaran bendera Malaysia hendaklah dipasang di tengah-
tengah antara bendera negeri dan agensi.Bendera negeri berasa
di sebelah kanan bendera Malaysia dan bendera agensi di
sebelah kiri bendera Malaysia.
Bendera Negeri Bendera Bendera Agensi/Sekolah
Malaysia
49

50. PENGIBARAN BENDERA SEBARIS DI BAHAGI DUA
( PROGRAM DIADAKAN DI NEGERI SELANGOR )
15 13 11 9 7 5 3 1 2 4 6 8 10 12 14
1. Malaysia 6. Perlis 11. Sarawak
2. SELANGOR 7. Negeri Sembilan 12. P. Pinang
3. Kedah 8. Johor 13. Melaka
4. Pahang 9. Kelantan 14. Sabah
5. Perak 10. Terengganu 15. Wilayah
Persekutuan
50

51. PENGIBARAN BENDERA SEBARIS BERPUSAT DI
TENGAH (PROGRAM DI NEGERI SELANGOR)
14 12 10 8 6 4 2 1 3 5 7 9 11 13 15
1. Malaysia 6. Perlis 11. Melaka
2. SELANGOR 7. Terengganu 12. Sabah
3. Kedah 8. Negeri Sembilan 13. Sarawak
4. Pahang 9. Johor 14. Pulau Pinang
5. Perak 10. Kelantan 15. W/Persekutuan
51

52. 6.10 SUSUNAN GAMBAR RASMI
Pihak sekolah hendaklah memahami protokol menggantung gambar pemerintah dan
pemimpin di premis sekolah, seperti di dalam dewan, di bilik mesyuarat dan di tempat-tempat lain.
6.10.1 Gambar DYMM Seri Paduka Baginda Yang Di-Pertuan Agong dan DYMM
Raja Permaisuri Agong
DYMM DYMM
Yang DiPertuan Raja Permaisuri
Agong Agong
Gambar DYMM dan Pemerintah Negeri
3 1 2 4
Perdana DYMM Yang DYMM Raja Sultan Sultanah Menteri
Menteri DiPertuan Agong Permaisuri Agong Negeri Negeri Besar

53. 6.10 SUSUNAN GAMBAR RASMI
Pihak sekolah hendaklah memahami protokol menggantung gambar pemerintah dan
pemimpin di premis sekolah, seperti di dalam dewan, di bilik mesyuarat dan di tempat-tempat lain.
6.10.1 Susunan gambar di Negeri Selangor
3 1 2 4
Perdana DYMM DYMM DYMM Sultan Timb.
Menteri Yang Dipertuan Raja Permaisuri Selangor Perdana Menteri
Agong Agong
Gambar Pegawai Kanan
2 1 3
TIMB. PENGARAH PPD
PENGARAH

54. RUJUKAN KEHORMAT
Panggilan hormat yang sesuai hendaklah digunakan terhadap tetamu kehormat.
Panggilan ini hendaklah diamalkan oleh pengacara majlis. Panggilan hormat
yang menjadi amalan sekarang ini ialah;
Bil. Jawatan Panggilan hormat Panggilan hormat
untuk penyandang untuk pasangan
1. YDP Agong Seri Paduka Baginda -
2. Permaisuri Agong Seri Paduka Baginda -
3. Perdana Menteri Yang Amat Berhormat Yang Amat Berbahagia
4. TPM Yang Amat Berhormat Yang Amat Berbahagia
5. Menteri /TM Yang Berhormat Yang Berbahagia
S/U Parlimen
6. Yang Di Pertua Yang Berhormat Yang Berbahagia
DN DR
54

55. 7. Timbalan YDP Yang Berhormat Yang Berbahagia
DN / DR
8. Ahli Parlimen Yang Berhormat Yang
Berbahagia
9. Tun & Toh Puan Yang Amat Berbahagia Yang Amat Berbahagia
10. Tan Sri & Puan Sri Yang Berbahagia Yang Berbahagia
11. Datuk/Dato’/Datin Yang Berbahagia Yang Berbahagia
12. Ketua Hakim Negara Yang Amat Arif Yang Amat Berbahagia
13. Hakim Besar Yang Arif Yang Berbahagia
Malaya / Borneo
14. Hakim Mahkamah Yang Arif Yang Berbahagia
Agong/Tinggi
15. Ketua Setiausaha Yang Berbahagia Yang Berbahagia
Negara
16. Panglima Angkatan Yang Amat Setia Yang Amat
Berbahagia 55
Tentera

56. 17. Ketua Polis Negara Yang Amat Setia Yang Amat Berbahagia
Ketua Turus Tentera
18. Pegawai Polis / Tentera Yang Setia Yang Berbahagia
19. KSU Yang Berbahagia Yang Berbahagia
20. Speaker Dewan Yang Berhormat Yang Amat Berbahagia
Undangan Negeri
21. Menteri Besar/ Yang Amat Berhormat Yang Amat
Berbahagia
Ketua Menteri
22. Ahli Dewan Yang Berhormat Yang Berbahagia
Undangan Negeri
23. SUK /PU/PKN Yang Berhormat Yang Berbahagia
24. Ketua Jabatan Yang Berusaha Yang
Berbahagia
25. Raja / Tengku Yang Mulia Yang Mulia
26. Profesor / Doktor Yang Berbahagia Yang Berbahagia
27. Mufti Sahibus Samahah Yang Berbahagia
56

57. PENGACARA MAJLIS YANG BAIK
a. Mempunyai suara yang baik dan lunak didengar
b. Fasih dalam penyebutan bahasa serta terang dan
jelas sebutannya / tidak pelat. Kelajuan
penyebutannya sederhana
d. Cergas dan cepat dalam pergerakannya
e. Tidak gugup / gagap dalam percakapannya
f. Tidak mempunyai darah gemuruh
g. Tidak panik jika berhadapan dengan pelbagai
situasi
h. Tahu menggunakan budibicara
i. Sentiasa bersifat sabar
j. Tidak mempunyai perawakan yang serious /
sombong
h. Mempunyai pengetahuan asas mengenai adat
istiadat dan protokol dalam majlis-majlis rasmi
57

58. CONTOH TEKS JURUACARA
Nama Majlis : Perhimpunan Kebangsaan Guru 1Malaysia
Tempat : Dewan Besar,SMK Tinggi Klang
Tarikh : 26 Jun 2011
Hari : Khamis
Cue (0830)
Semua hadirin mengambil tempat.
Pengumuman (ANN).
Para hadirin dipersilakan mengambil tempat. Majlis akan bermula
sebentar lagi.
Cue (0835)
Menerima isyarat apabila tamu kehormat tiba. Semua hadirin berdiri.
Pengumuman (ANN).
Mengumumkan ketibaan Yang Berhormat Menteri Pelajaran Malaysia,
diiringi oleh Pengarah Pelajaran Selangor dan Timbalan Pengarah
Pelajaran Selangor.
Cue (0840)
Nyanyian Lagu Negaraku - Setelah Tetamu Kehormat duduk, semua
hadirin duduk.
58

59. Pengumuman (ANN).
YAB Tan Sri Muhyidin b. Haji Mohd Yasin
Timb. Perdana Menteri, Malaysia
merangkap Menteri Pelajaran Malaysia,
Yang Berbahagia, Tuan Haji Mahmod Bin Karim,
Timbalan Pengarah Pelajaran,Jabatan Pelajaran Selangor,
Ketua-Ketua Sektor, Jabatan Pelajaran Selangor,
Pegawai-Pegawai Pelajaran, Pejabat Pelajaran Daerah,
Seluruh Negeri Selangor,
Para Pengetua, Para Guru Besar, guru-guru dan
para tetamu yang dihormati sekalian.
Bersyukur kita ke hadrat Ilahi kerana dengan limpah rahmat dan
hidayahNya, maka dapat kita hadir dalam Majlis Perhimpunan Guru
1Malaysia yang berlangsung di SMK Tinggi Klang.
Bagi memberkati majlis, dijemput Al-Fadhil Ustaz Fadhil Bin Fadli
untuk memimpin bacaan doa.
Dipersilakan.
59

60. BUKU ATUR CARA
Buku atur cara ialah sebuah buku maklumat yang amat penting
bagi majlis rasmi. Penerbitan buku ini perlu diuruskan dengan
baik dan sempurna. Segala butiran yang akan dimuatkan di dalam
buku ini perlu dirancang oleh satu jawatankuasa, disemak dan
diluluskan oleh pengerusi pengelola.
Peranan buku atur cara sangat penting dalam majlis rasmi, seperti
majlis konvokesyen, majlis graduasi, pertandingan kemahiran
kokurikulum, perasmian sekolah, perkhemahan dan seminar yang
dirasmikan oleh orang kenamaan.
Buku atur cara juga digunakan semasa majlis peringkat dalaman
yang dirasmikan oleh orang kenamaan tempatan
60

61. Kandungan Buku Atur Cara :
Kata alu-aluan (Perasmi, Pengerusi Pengelola,
Pengerusi Pelaksana);
Senarai jawatankuasa (Pengelola, Pelaksana
dan Ahli Jawatankuasa Kecil);
Senarai peserta;
Atur cara majlis pembukaan dan penutupan;
Penghargaan;
Iklan (jika ada).
61

62. AHLI JAWATANKUASA INDUK
- AHLI JAWATANKUASA PENGELOLA
- AHLI JAWATANKUASA PELAKSANA
- AHLI JAWATANKUASA KECIL
62

63. MASALAH YANG DIHADAPI
Bil. Jenis Masalah Cadang Tindakan
Penyelesaian
1. Ruang Perasmian/ Ruang Sempit dan Air Diluaskan serta diturap JKR / JPN
Tapak Perhimpunan Bertakung semula
2. Laluan Masuk Ke Keadaan Becak dan Diturap semula JKR / JPN
Sekolah berlopak
3. Kawasan Perparitan Semak dan tersumbat Dibersihkan Majlis
Hadapan Sekolah Daerah
4. Pagar Sekolah Tapak Pagar Jerlus dan Digantikan dengan JPN / PPD
tiada berpagar yang baru
5. Penutup Longkang Pecah dan Digantikan dengan JPN / PPD
Membahayakan yang baru
6. Bilik Rehat DiRaja Tiada Pengubahsuaian bilik JKR / JPN
darjah yang ada
7. Pondok Pengawal Sudah Daif Dibaiki dan dicat JPN / PPD
semula
8. Tekanan Air Sangat Rendah Kerana Gantian paip baru JPN / JBA
Paip yang ada sudah
uzur
9. Tandas Rosak dan Tersumbat Dibaiki JPN / PPD
63

64. JADUAL KERJA
TARIKH PERKARA TINDAKAN
31.1.2010 Sekolah dimaklumkan tentang pemilihan perasmian oleh Pejabat SUK / JPN
DYMM Sultan Selangor
2.2.2010 Memaklumkan kepada Pejabat Pelajaran Daerah Pengetua
10.2.2010 Mesyuarat JK Pengelola & PIBG 1 Lantik Jawatankuas Pengetua
17.2.2010 Mesyuarat JK Kecil dan menyediakan Kertas Cadangan Pengetua
29.2.2010 Mesyuarat JK Induk 1 JPN / PPD
Minggu 1 Mac Menyediakan draf Kata-kata aluan, dapatkan gambar, Pengetua
2010 t.tangan bagi MB, Menteri, Pengarah, PPD, Pegawai
Daerah, PIBG dll
30.2.2010 Menghantar surat jemputan kepada DYMM, DYTM, DYAM, JPN / PPD
MB, Menteri, KPPM, Pengarah,Pegawai Daerah, OBD,
PPD dll
8.3.2010 Mesyuarat JK Pengelola 2 Pengetua
18.4.2010 Mesyuarat JK Induk 2 JPN / PPD
23 & 25 .4. 2010 Raptai JPN / PPD
29.4.2010 Majlis sebenar berjalan Semua Yang Terlibat
3.5.2010 Menghantar Surat Penghargaan Pengetua
64
10.5.2010 Mesyuarat Penutup JPN / PPD / Pengetua

65. CONTOH UPACARA SAMBUTAN
4.1. SAMBUTAN DI LUAR DEWAN
a. Penyambut Tetamu Utama
b. Sambutan
* Pembuka pintu kereta
* Penyemat rozet
* Jambangan bunga (tetamu bawa isteri)
* Penyampai bunga ( -sda- )
* Bunga manggar,bunga pahar, sireh junjung, kompang,
silat dll
* Perbarisan jika ada
* Pentas menerima tabik hormat
* Barisan guru, kakitangan dan PIBG
* Tiang Bendera dan Bendera Di Raja (jika DYMM)
* Pancaragam (ikut keperluan)
* Koir
* Menandatangani buku pelawat
( tempat / peralatan / buku pelawat )
65

66. PENYEDIAAN ATUR CARA PENTADBIRAN
Atur cara pentadbiran ialah atur cara majlis yang ditulis secara terperinci
dengan tujuan:
Sebagai panduan untuk pegawai yang mengendalikan majlis tersebut;
Sebagai panduan kepada semua pegawai dan petugas yang terlibat
dalam majlis tersebut;
Untuk menentukan majlis berjalan dengan lancar dan mengikut lunas- lunas
protokol yang diterima;
Untuk mengawal masa;
Untuk menjadi panduan masa akan datang;
Sebagai rekod.
Atur cara pentadbiran yang baik mengandungi butir-butir berikut :
Masa;
Keterangan yang merupakan urutan acara secara terperinci;
Pegawai yang bertanggungjawab.
Atur cara pentadbiran ialah dokumen yang sangat penting sebagai garis
panduan terperinci terhadap semua tindakan yang perlu dilakukan oleh
seseorang yang terlibat bagi sesuatu acara. Selain atur cara pentadbiran,
senarai semak hendaklah juga disediakan untuk membantu juruacara
mengendalikan majlis dengan lancar.
66

67. ATURCARA PENTADBIRAN
Pergerakan/Masa Acara Tatacara
P1 Keberangkatan tiba DYMM Semua jemputan telah berada di tempat
(10,00 pg ) di pintu hadapan sekolah masing-masing.
P2 DYMM Sultan dan Permaisuri Disambut oleh dif-dif kehormat
(10.02 pg) turun dari kenderaan di Raja (Pengetua, MB, Menteri, Pengarah. DO, OBJ)
P3 Rombongan DYMM berdua Diiringi oleh pancaragam sekolah……..,
(10.05 pg) di arak ke pentas di Raja Bunga Manggar, Sirih Junjung & Bunga Pahar
dan mengambil tempat di atas * Nyanyian Lagu Negeri Perak
pentas di Raja * Persembahan murid
* Ucapan Aluan Pengetua
* Ucapan Menteri Pendidikan
* Titah Ucapan Perasmian
P4
(11.15 pg) Upacara Perasmian * Rombongan DYMM ke tempat Plaque
* DYMM membuka tirai plaque
* Bacaan Doa
P5 ( 11.30pg) Lawatan ke Makmal Komputer * Rombongan DYMM & Tetamu Jemputan
P6 (12.00tgh) Lawatan ke Makmal Sains * Rombongan DYMM & Tetamu Jemputan
P7 (12.30tgh) Jamuan Tengahari * Rombongan DYMM & Tetamu Jemputan
P8 (1.15tgh) Bergambar & Bersurai * Rombongan DYMM & Warga
Sekolah
67

68. PERANAN PENYAMBUT TETAMU
Yang berikut ialah panduan bagi penyambut tetamu dalam
majlis:
Maklumat
Penyambut tetamu hendaklah mengetahui maklumat
keraian yang sedang diadakan sekurang-kurangnya tujuan
keraian tersebut diadakan.
Atur Cara Keraian yang Berkenaan
Penyambut tetamu mestilah mengetahui atur cara keraian
yang berkenaan terutamanya waktu yang ditetapkan bagi
tetamu sampai dan balik.
68

69. Susunan Tempat Duduk
• Penyambut tetamu hendaklah tahu susunan tempat duduk keseluruhannya
supaya senang untuk memandu atau menunjukkan tempat duduk tetamu yang
berkenaan.
Kawasan yang Diperuntukkan
• Penyambut tetamu hendaklah mahir dengan tempat dan kawasan yang
diperuntukkan baginya.
Tempat-tempat Penting
• Penyambut tetamu hendaklah mengetahui tempat-tempat yang penting, seperti
bilik menunggu, pintu masuk, pintu keluar, tempat jamuan dan tandas.
Senarai Tetamu yang Dijemput
• Penyambut tetamu mestilah mempunyai ringkasan keseluruhan senarai tetamu
yang akan hadir dan sebaik-baiknya mengenali tetamu tersebut.
Senarai Tamu Khas
• Selain senarai kesemua tamu yang dijemput, senarai tamu khas yang akan
disambut hendaklah juga diketahui dengan terperinci.
69

70. Pakaian Penyambut Tetamu
• Penyambut tetamu hendaklah memakai pakaian yang
sesuai dan lengkap mengikut keraian yang sedang
dijalankan. Pakaian mencolok mata bagi perempuan
adalah tidak sesuai.
Cara Menyambut Tetamu
• Tetamu hendaklah disambut dengan hormat,
diberikan buku atur cara serta ditunjukkan tempat
duduk secara hormat.
Mengenali Tetamu
• Seboleh-bolehnya penyambut tetamu hendaklah
mengenali tetamu yang disambut. Jika tetamu tidak
dikenali, penyambut tetamu hendaklah bertanya
dengan cara hormat.
70

71. Ketibaan Penyambut Tetamu
Penyambut tetamu hendaklah tiba satu jam lebih awal daripada
masa tetamu dijangka tiba. Penyambut tetamu hendaklah
melaporkan diri kepada pegawai bertugas dan mengambil
senarai tetamu. Beliau hendaklah mengenal pasti tempat duduk
tetamu kehormat yang di bawah kawalannya.
Pertanyaan dan Teguran
Jika ada apa-apa pertanyaan, perlu dijawab dengan sopan.
Sebarang teguran daripada tetamu, hendaklah diterima secara
terbuka dan diambil ingatan. Jangan sekali-kali bertengkar
dengan tetamu atau memberi maklumat yang penyambut
tetamu sendiri kurang pasti.
Kesulitan
Sebarang kesulitan atau masalah hendaklah segera dirujuk
kepada pegawai bertugas.
Mudah Senyum
Penyambut tetamu hendaklah kaya dengan senyuman.
71

72. SAMBUTAN DI DALAM DEWAN
a. Penyambut tetamu di dewan
b. Pengiring ke pentas utama
c. Pengiring ke tempat duduk bawah pentas
d. Penyampai buku atur cara untuk Tetamu Kehormat
e. Penyampai buku atur cara untuk jemputan khas
f. Persiapan di atas pentas;
` Back Drop (nyatakan majlis, nama perasmi,
tarikh, masa dan tempat
diadakan)
` Kerusi Tetamu Kehormat dan meja
` Alas kerusi dan meja
` Gelas, air mineral dan penutup gelas
` ‘Taging’ kerusi utama
` 2 buah rostrum yang beralas, bunga, air & gelas
` Susunan bendera negeri (jika ada)
` Meja hadiah, hadiah, ‘tray’ dan alas
` Hiasan pentas (bunga, lampu dll)
` Karpet
72

73. TINGKAH LAKU DALAM MAJLIS JAMUAN
a. Majlis jamuan yang diadakan bertujuan untuk
menggembirakan tetamu.
b. Peraturan-peraturan yang perlu diketahui;
~ tatatertib pergaulan
~ cara duduk dan berdiri
~ bersopan santun dan berbudi bahasa
~ saat ketibaan
~ tertib di meja makan
~ tertib semasa makan
~ tertib semasa meninggalkan majlis
73

74. CARA MAKAN
CARA MAKAN BERDIRI
a. Dilarang mengisi pinggan terlalu penuh.
b. Memegang pinggan dengan tangan kiri dan sudu di
tangan kanan.
c. Elakkan mengangkat pinggan terlalu tinggi semasa
menyuap makanan.
d. Kain lapik (napkin) ada di bawah pinggan.
e. Kurangkan pergerakan semasa makan.
f. Dilarang meninggalkan majlis sebelum tetamu
kehormat berangkat pulang.
g. Ucapan terima kasih kepada penganjur atau tuan
rumah.
74

75. CARA MAKAN DUDUK
a. Tiba di tempat jamuan lebih awal 5 – 15 minit sebelum
majlis bermula.
b. Duduk dengan selesa dan rapatkan kaki.
c. Elakkan daripada meletakkan kedua-dua belah siku di atas
meja.
d. Gunakan tangan kiri untuk menyenduk nasi dan lauk
sekiranya makan dengan tangan.
e. Pastikan gelas minuman berada di sebelah kiri anda.
f. Anda perlu berhenti makan apabila semua tetamu yang
seemeja anda sudah berhenti makan.
g. Anda dilarang meninggalkan majlis sebelum tetamu
kehormat berangkat pulang.
h. Ucapan terima kasih kepada penganjur atau tuan rumah
sebelum pulang.
75

76. LARANGAN DI TEMPAT MAKAN
a. Bercakap-cakap semasa makan.
b. Menyuap makanan terlalu banyak dalam satu suapan.
C. Memilih-milih makanan
d. Menumpahkan makanan
e. Melaga-lagakan sudu
f. Menerpa ke makanan yang baru dihidang
g. Menolak terus makanan yang dihidangkan
h. Menghisap rokok
i. Meluahkan makanan dari dalam mulut
j. Meninggalkan banyak baki makanan di dalam pinggan
k. Menggigit kuku, mengorek telinga atau mencungkil gigi.
76

77. PENGACARAAN MAJLIS RASMI
PENDAHULUAN
a. Berperanan penting dalam sesuatu majlis rasmi.
b. Dikenali sebagai juruacara atau ‘master of ceremonies’ (MC)
PERANAN PENGACARA MAJLIS
a. Mengawal Majlis
b. Membuat Pengumuman
c. Memberi Panduan
77

78. KESIMPULAN
Pengurusan Majlis Rasmi merupakan suatu pengurusan yang berkait
rapat dengan peraturan-peraturan yang berkaitan dengan persiapan
dan persediaan awal, keperluan-keperluan yang berkaitan dan juga
cara pengendalian sesuatu majlis itu. Kejayaan dari segi persiapan,
perancangan dan pengelolaan akan menjadikan majlis berkenaan
berjalan lancar dan teratur.
Manakala Protokol pula merupakan tatasusila dan tatacara bagi
sesuatu Majlis Rasmi itu dapat dijalankan dengan lebih kemas
mengikuti segala peraturan, susunan, adab tertib, kesesuaian dan
dijalankan dengan penuh kesopanan.
Sebagai pemimpin di sekolah atau organisasi maka pengetahuan
kepada Pengurusan Majlis Rasmi dan Protokol ini amat perlu kerana ia
dapat membantu dalam menentukan kelancaran perjalanan majlis itu.
Diharapkan dengan maklumat yang serba ringkas ini dapat dijadikan
panduan kepada pihak pengurusan sekolah atau organisasi dalam
merancang dan seterusnya mengendalikan majlis rasmi di sekolah.
Disediakan oleh,
ALIAS BIN YOOP,
PENYELIA KANAN SEKOLAH RENDAH.
PPD KLANG.
78

79. Sekian,
Terima kasih.
79