Ergenlik dönemi özellikleri ve ailelere öneriler

1. ERGENLĠK DÖNEMĠ
Sabiha Gökçen Ġlkokulu Rehberlik Servisi
2013

2. Neler KonuĢacağız?
GeliĢim dönemleri neler?
Ergenlik döneminde neler oluyor?
Bizler anne baba olarak neler
yapabiliriz?

3. GELĠġĠM DÖNEMLERĠ
0/2 YaĢ: Bebeklik Dönemi
3/6 YaĢ: Ġlk Çocukluk Dönemi
7/10 YaĢ: Son Çocukluk Dönemi
11/16 YaĢ: Ön Ergenlik/Ergenlik Dönemi
17/20 YaĢ: Gençlik Dönemi…

4. DÖNEM KIZLAR ERKEKLER
ÖN ERGENLĠK 11/14 yaĢ 13/15 yaĢ
ORTA ERGENLĠK 14/16 yaĢ 15/17 yaĢ
SON ERGENLĠK 16-17/20 yaĢ
(Gençlik)

5. Fırtına Ve Gerginlik Dönemi
Ġkinci Doğum
Yeniden Yapılanma
Hayatın 2.Dönüm Noktası

6. Ergenlikte GeliĢim Alanları
*Bedensel GeliĢim
*Duygusal GeliĢim
*Sosyal GeliĢim
*Zihinsel GeliĢim

7. BEDENSEL GELĠġĠM

8. Kız Çocuklar
*DeğiĢiklikler en erken 9 yaĢında baĢlar.
Sırasıyla;
*Göğüslerde büyüme.
*Cinsel bölgede ve koltuk altında kıllanma.
*Ġlk adet kanaması(ortalama 12-13 yaĢ).
*Yumurta hücreleri üretme(ilk adet kanamasından
ortalama 2 yıl sonra).
*Üreme organlarında büyüme ve geliĢme.
*Vücut ağırlığı 6-18 kg artar.
*Boyları 10-20 cm uzar.

9. Erkek Çocuklar
*DeğiĢiklikler kız çocuklarından ortalama 2 yıl sonra
baĢlar. (En erken 11 yaĢında)
Sırasıyla;
*Cinsel bölgede ve koltuk altında kıllanma.
*Yüzde kıllanma.
*Ġlk boĢalma (rüyalanma) (ortalama 14-15 yaĢ).
*Üreme organlarında büyüme ve geliĢme.
*Ses kalınlaĢması (15 yaĢ ve sonrası)
*Vücut ağırlığı 7-20 kg artar.
*Boyları 10-30 cm uzar.

10. «Ergenlik döneminde çook uykum var…»
8.Sınıf öğrencisi

11. DĠKKAT DAHA ÇOK BEDENE YÖNELĠKTĠR.
HIZLI BÜYÜME VE BEDENDEKĠ DEĞĠġĠKLĠKLER
YORGUNLUK VE HUZURSUZLUKLA KENDĠNĠ
GÖSTERĠR.
(Bu dönemde toplumsal sorumluluk ve görevlerin
eklenmesi yorgunluk ve sinirlilik halinin daha
yoğun Ģekilde ortaya çıkmasına neden olur.)

12. «Ergenlik dönemi, çok duygusal ve sinirli geçer.
Sınav stresi ve herkesin üzerine gelmesi…
ÇalıĢman gerektiğini bildiğin halde bazı
nedenlerle çalıĢamazsın. Özgür olmak istersin…»
8.Sınıf öğrencisi

13. 12-15 yaĢ dolayları olumsuz bir dönem
(karĢıtlık, dengesizlik vb.)
16-21 yaĢları arasındaki dönem ise,
olumluluk dönemi olarak adlandırılır.

14. DUYGUSAL GELĠġĠM

15. «Ergenlik döneminde, annemlere göre çok fazla
duygusal, sinirli, tepkili ve saatli bomba gibiyim.»
8.Sınıf öğrencisi

16. ERGENDE
EN ÇOK GÖRÜLEN
DUYGUSAL PROBLEMLER

17. YALNIZLIK ĠSTEĞĠ…
Bu dönemde genç, küsme ve ani
kırgınlıklar nedeniyle, arkadaĢlarından ayrılma
isteği duyabilir.
Evdeki iĢlere karĢı isteksiz davranır. Odasına
kapanır kimseyi görmek istemez. Duygu ve
düĢünceleriyle baĢ baĢa kalmak ister.
Bazı gençler, büyüyen ve değiĢen bedeniyle
kendini kabul edemediği, beğenmediği bu nedenle
üzüldüğü için de yalnızlığı seçerler.

18. ÇALIġMA ĠSTEKSĠZLĠĞĠ…
Bu dönemde genç okuluna ve derslerine karĢı
isteksiz davranır. Notlarında düĢme olur.
Bunun sebebi kendilerine yeterince güven
duymadıkları için baĢarılı olabileceklerine
inanmazlar ve gereği gibi ders çalıĢmazlar.
Genel olarak bu yaĢlardaki gençlerin ilgisini
ders çalıĢmaktan çok baĢka Ģeyler çektiğinden
de ders çalıĢmaya karĢı isteksiz olurlar.

19. «Ergenlik dönemim, sanırım hayatımda en
duygusal, en sinirli, en kırılgan ve en sıkıntılı
geçirdiğim dönem…»
8.Sınıf öğrencisi

20. DĠSĠPLĠNE KARġI DĠRENĠġ…
YetiĢkinlerle olan çatıĢma 13 yaĢlarında en üst
noktaya gelmektedir.
Yasakları saçma, kendine tanınan hakları yetersiz
bulur. Uyarıldığında „bana karıĢamazsınız ben
çocuk değilim‟ diyerek birden tepki gösterir.
 Ailedeki baskıdan çekinerek karĢı gelemediği
zaman küskün ve somurtkan bir tutuma girer.
YaĢ ilerledikçe bu zıtlık azalır, olgunluk ve
hoĢgörü artar.

21. ÇEKĠNGENLĠK…
Kendine güven eksikliğinden, hata yapma
kaygısından ileri gelir.
Kendinden ve yeteneklerinden emin olmayan
genç, baĢkalarınca beğenilmeme
kaygısıyla, aslında yapabileceği birçok iĢten uzak
durabilir.
Bu durum gencin giriĢimciliğini ve birçok
alandaki baĢarısını olumsuz yönde etkiler.

22. FAZLA HAYAL KURMA…
Zamanlarının önemli bir kısmını hayal kurma
alır.
Özellikle ders çalıĢırken hayal kurma isteği güçlü
bir biçimde ortaya çıkar ve zaman kaybına
neden olur.
KiĢilik arayıĢı içinde olan genç, gerçek dünyada
ulaĢamadığı isteklerine ve üstünlük arzusuna
hayaller vasıtasıyla ulaĢıp mutlu olmaya çalıĢır.

24. DUYGUSALLIĞIN ARTMASI…
Karamsarlık, ufacık bir nedenle
ağlamalar, alınganlık artan duygusallığın sonucu
olmaktadır.
Erkekler kızlara göre sinirlidirler. Kendilerinde
olan huy değiĢikliği yetiĢkinlerce yüzüne
söylendiğinde bu durum ergeni o kimse
tarafından sevilmiyor inancına götürür.

25. «Her Ģeye çok sinirleniyorum. Her Ģey bana
olumsuz gözüküyor.»
8.Sınıf öğrencisi

26. *Ben Kimim?
*Nelerden hoĢlanırım?
*Gücüm ve yeteneklerim nedir?
*Neleri yapamam?
*Gelecekte ne olacağım?
gibi soruları henüz kendi
yanıtlayamazken, bu gibi konularda
birilerine yanıt vermek zorunda kalır.

27. *Bu denli fiziksel ve ruhsal değiĢim yaĢayan
gençler hep aynı soruyu sorarlar:
“BEN NORMAL MĠYĠM?”
*Ergen, vücudundaki hormonal değiĢimler
sonucu oluĢan bu zıt duyguların ergenlik
döneminde tamamen normal olduğunu
bilmiyorsa bu onun için korkutucu olabilir.

28. SOSYAL GELĠġĠM

29. «Bu aralar her Ģeye sinir oluyorum. Çok
sıkıntılıyım. Ailem benimle fazla vakit geçirmiyor
ve beni anlamıyor. Bu beni çok rahatsız ediyor.
Bazı arkadaĢlarımla görüĢmeme izin bile
vermiyorlar.
Ben de yalan söyleyip, onlarla gizlice
buluĢuyorum.
Yasakladıkları için yalan söylemek zorunda
kalıyorum.»
8.Sınıf öğrencisi

31. Kızlar daha çok en iyi bir ya da birkaç arkadaĢla
geliĢtirdikleri iliĢkilerine erkeklere oranla daha
fazla duygu yüklerler, sırdaĢ iliĢkiler daha fazla
önem kazanır.
Yakın kiĢisel iliĢkilerine grup arkadaĢlıklarına
olduğundan daha fazla değer verirler.
Erkeklerden farklı olarak grup bağlılığı hissetmez
ya da genel grup kuralları ile kendilerini
sınırlandırmazlar.
ArkadaĢlarından çok fazla sadakat beklerler.

32. Ergen erkeklerin yakın arkadaĢları geniĢ sosyal
çevre ya da grup ile ilintilidir.
Dâhil oldukları geniĢ gruplar içinde karmaĢık bir
örgütlenme ve genel kurallar ile bir arada
bulunmayı tercih ederler.
Grup kurallarına sadık kalmak ve uyumlu olmak
yükümlülükleri vardır.
ĠliĢkileri büyük oranda ortak ilgi ve faaliyetlere
dayalıdır.

33. Henüz kimlik arayıĢı tamamlanmamıĢ olan
ergen, kendisini arkadaĢı üzerinden veya
arkadaĢ grubu üzerinden tanımlar.
Grup tarafından dıĢlanmak, benimsenmemek
ergen için ciddi bir problemdir.
Artık anne-babanın koyduğu kurallar çocuk için
arka planda kalmaya baĢlar.

34. Anne-babasıyla iletiĢimi iyi olan bir
çocuk, ergen olduğu zaman arkadaĢları
hakkında birçok Ģeyi zaten açık edecektir.
Böylece çocuğun arkadaĢları hakkında
ayrıntılı bilgiler edinen ebeveyn ne
yapması gerektiği konusunda daha rahat
olacaktır.

35. Çocuklara özellikle de ergenlere karĢı
arkadaĢlarını kötülemek yapılabilecek en
büyük hatalardandır.
Bu tür tavırlar, sadece çocuğun arkadaĢına
daha sıkı bağlanmasına yol açar.
Eğer çocuğumuzun arkadaĢıyla veya
arkadaĢ grubuyla ilgili tereddütlerimiz
varsa, aile içinde gerçekleĢen bir sohbet
esnasında bunları dile getirmek en doğru
olandır.

36. *Gencin evine ve sevdiklerine bağlılığını
sürdürerek bağımsızlığını kazanması en
sağlıklı davranıĢ biçimidir.
*Bu onu istemediğimiz bağımlılıklardan
korumak için en etkili yaĢam biçimidir.

37. ZĠHĠNSEL GELĠġĠM

38. *Ergenliğin baĢlangıcıyla birlikte gençlerde “soyut”
düĢünme kapasitesi artar.
*Sosyal sisteme ve hayatın farklı boyutlarına
ilgisinin artması sonucu ergen, topluma karĢı
eleĢtirici tavır takınır.
*Toplumsal olaylara karĢı ilginin artmasıyla birlikte
politika ve siyasetle ilgili görüĢ belirtmeye
baĢlarlar.
*CoĢkulu ve idealisttir. Duygu ve düĢüncelerini
inançla savunur. Toplum düzeni birden
değiĢsin, eĢitsizlikler ortadan kalksın ister.

39. Ergenlikte genç , ideal dünyayı hayal edebilme
yeteneğine sahiptir.
AĢırı sevgi ya da saygı gösterdikleri kiĢiler
artık onların mükemmel diye düĢündüklerinden
uzak düĢmüĢtür ve bunu dile getirmek
konusunda kendilerini mecbur hissederler.

40. Ben Merkezci DüĢünce
(Gözü Karalık, Delikanlılık)
Özel ve biricik oldukları;
*Ölmeyecekleri,
*Yaralanmayacakları,
*Yakalanmayacakları,
*Kötü Ģeylerin baĢlarına gelmeyeceği
inancına sahiptirler.

41. ÖNERĠLER…

42. «Ben baba olsaydım, çocuğumun üstüne bu
kadar çok gitmezdim.»
8.Sınıf öğrencisi

43. «KeĢke annemle babam bana sıkıntılarımı
sorsalar…»
8.Sınıf öğrencisi

44. «KeĢke ailem…Ben ailemi seviyorum ama
azcık ÖZGÜRLÜK…»
8.Sınıf öğrencisi

45. «KeĢke ailem beni DAHA ÖZGÜR BIRAKSAYDI.
«Sana değil, dıĢarıya güvenmiyoruz.» sözünü
söylemeselerdi. Çünkü bana güvenmediklerini
tahmin etmek zor değil.»
8.Sınıf öğrencisi

46. HER ġEY GÜVENMEKLE BAġLAR…
*ĠliĢkide ilk temel nokta güvendir. Ergen, anne babasına
güven duyduğu sürece sorunlarına onları da ortak eder ve
çözümü kolaylaĢtırmıĢ olur.
*Diyalogun çocukluk yıllarından bu yana kopuk
oluĢu, ergenin bu dönemde anne babasıyla
zıtlaĢmasına, kutuplaĢmasına neden olabilir.

47. DĠNLEYĠN.
*Tamamen farklı görüĢte olsanız bile çocuğunuzu
her zaman dinleyin.
*DavranıĢ ile çocuğu birbirinden ayırın.
(Sizi rahatsız eden Ģey ile onu yapan kiĢiyi birbirine
karıĢtırmayın.)
TAKDĠR EDĠN.
*Ergen çocuğunuzun yaptıklarına ilgi gösterin.
*Onu gerçekten takdir edebileceğiniz fırsatları
da görmeye çalıĢın.

48. ÖNEMSĠZ KONULARI GÖRMEZDEN GELĠN.
*Ergen çocuğunuzun görünümü ya da davranıĢları
sizi ne kadar rahatsız ederse etsin neyi ve neden
tasvip etmediğinizi belirtin ancak onun da sizden
farklı görüĢte olma hakkına saygı duyduğunuzu
gösterin.
UZLAġMA SAĞLAYIN .
*Fikir ayrılıkları çıktığında uzlaĢamadığınız
konusunda uzlaĢın.

49.  SÜREKLĠ SÖYLENMEYĠN.
*Sürekli nutuk çekip söylenmeyin. "Ben senin
yaĢındayken...." ile baĢlayan akıl vermelerden
kaçının.
*Büyük olasılıkla onun yaĢındayken onunla ortak
yönünüz düĢündüğünüzden çok daha fazlaydı!
 ELEġTĠRĠLMEYE HAZIRLIKLI OLUN.
*EleĢtirilerin hedefi olmaya (büyümesine ve
eğlenmesine izin vermediğiniz gibi) eleĢtiriler
yöneltmesine hazırlıklı olun.

50. SAKĠN OLUN
*Akıl veya öğüt verirken bunu sakin ve kabul edebileceği
Ģekilde söyleyin. Kafasına vurur gibi değil. Bağırıp
çağırdığınız takdirde ona hiçbir Ģey yaptıramazsınız.

51. DUYGULARINIZDA GERÇEKÇĠ OLUN…
*Yani ona gerçekten yardımcı mı olmak istiyorsunuz
yoksa “komĢular ne der” diye mi kaygılanıyorsunuz?
KURAL KOYUN AMA...
*Kuralları bir krizin ortasındayken, özellikle de
çocuğunuz yanlıĢ bir davranıĢından dolayı sorun
yaĢarken belirlemeyin.

52. KURALLAR ÇĠĞNENĠRSE...
*Hemen tepki göstermek yerine, nedenleri düĢünün.
*Öncelikle çocuğunuzun anlatacaklarını dinleyin.
*Ġhlal edilen kurala uygun sonuçlar belirleyin. (Örneğin
eve belirlenen saatten geç gelmesi durumunda bir dahaki
sefere genel olarak izin verdiğiniz zamandan daha erken
gelmesi gibi.)
*Yalnızca uygulayabileceğiniz sonuçlar belirleyin ve
bunların sayısının çok fazla olmamasına özen gösterin.

53. ĠNTERNET...
*Ergenlik döneminde internet kullanımı ciddi bir davranıĢ
problemidir. Bu nedenle ortak bir karar almak gerekir.
*UzlaĢmaya ve pazarlığa açık olmalıyız. Beraber alınan
kararlarda bireyin uyması daha yüksektir.

54. ÇOCUĞUNUZLA ARKADAġ OLMAYIN…
*Çocuğunuzla arkadaĢ olmayın. Hep anne-baba olarak
kalın. Siz ona doğru bir anne babalık yaparsanız, onun
istediği kadar arkadaĢı olacaktır zaten.

55.  CĠNSEL KONULAR…
*Cinsel konularla ilgili olarak annenin
kıza, babanın erkek çocuğa bilgilendirme yapması
gerekir.
*Eğer kapalı bir aile yapısı mevcut ise bu konuda
güvenilir bireylerden yardım alınmalıdır.

56. Çocuğunuza sık sık onu sevdiğinizi söyleyin.
Ġster bebek olsun ister bir ergen, tüm çocuklar
sevildiklerini ve değer verildiklerini hissettiklerinde:
*Daha mutlu olurlar.
*Yeni Ģeyleri denemek için kendilerine olan
güvenleri artar.
*Kendi baĢarılarını fark eder ve bundan keyif
alırlar.
*Kendilerine ve diğer insanlara değer verirler.
*Gelecek için umutları olur.

57. ERGENLĠK
YALNIZ OLUMSUZLUKLARIN TOPLANDIĞI
BĠR ÇAĞ DEĞĠLDĠR
•Tatlı hayallerin
•Tutkuların ve idealizmin filizlendiği
•Sıkı arkadaĢlıkların
•Ġlk sevgilerin
•Kendini kanıtlama
•Kimliğini arayıp bulmanın yoğunlaĢtığı bir
dönemdir.

58. Ergen Olmak Zordur,
Daha Zor Olanı
Bir Ergenin Ana-Babası Olmaktır.

59. TeĢekkürler …
Sabiha Gökçen Ġlkokulu Rehberlik Servisi
2013