Een samenvatting en uitwerking van slimmer financieren met een verdieping van alle financierings en subsidiemogelijkheden met hierbij een overzicht van het financiele netwerk
4. 4
“Hoe schrijf ik een financieel
hoofdstuk”
• 1. Het ondernemingsplan
• Het ondernemingsplan bestaat uit de volgende onderdelen: samenvatting, productidee,
• managementteam, marketing, organisatie, realisatieplan, risico’s en financiële
• projecties
• Voor wie schrijven we eigenlijk een ondernemingsplan?
5. 5
“Hoe schrijf ik een financieel
hoofdstuk”
• 2. Het financiële hoofdstuk (vereisten New Venture)
• In dit hoofdstuk maak je duidelijk hoeveel geld je nodig hebt om jouw onderneming succesvol op
• te zetten en succesvol te laten lopen; hoeveel cash je op verschillende momenten nodig zult
• hebben en hoe en wanneer je denkt de benodigde gelden te verkrijgen.
• In dit hoofdstuk dien je aandacht te besteden aan de volgende onderwerpen:
• Op welke aannames is jouw ondernemingsplan gebaseerd?
• Wat is de kostprijs van jouw product/service?
• Wat is de jaarlijkse winst en cash flow prognose in het meest voor de handliggende scenario voor de
eerste 5 jaar en daarna? Splits investeringskosten van de operationele kosten.
• Hoe groot is het vereiste ondernemingskapitaal tot het break-even punt?
• Waar komt het kapitaal vandaan?
• Wat breng je zelf in en wat denk je nodig te hebben van investeerders?
• Welke winst kunnen investeerders verwachten?
• De antwoorden geeft investeerders info over haalbaarheid en realiteitsgehalte van de cijfers.
6. 6
“Hoe schrijf ik een financieel
hoofdstuk”
• 3. Administratie
• Waarom is een goede administratie zo belangrijk
• Een ondernemer die z’n administratie op orde heeft is vaak een goede ondernemer. Hij
weet in ieder geval tijdig wanneer het slecht met de zaken gaat en hoeft dit niet te horen
van de bank.
• Het kan namelijk niet zo zijn dat een ondernemer geen tijdige en betrouwbare informatie
beschikbaar heeft
• Administratie is zeker geen kostenpost, want het zorgt er voor dat een ondernemer
informatie heeft over het wel en wee van zijn onderneming en of de ondernemer wel in
control is.
• Administratie is een sturingselement, primair bedoeld voor de ondernemer
• Opzetten van de administratie is vooral nadenken over welke informatie je eruit wilt halen
• Denk hierbij vooral goed na over de Key Performance Indicators (KPI)
• Het goed inrichten is ook belangrijk voor de rapportages aan de diverse belastinginstanties
(randvoorwaarde)
• Meer dan 50% van de startende ondernemers strand door een onvoldoende
(functionerende) administratie!
7. 7
“Hoe schrijf ik een financieel
hoofdstuk”
• “Cash is King”
• Cash want:
• Je rekeningen moet je betalen in cash. Je kunt nog zulke mooie omzetten behalen, maar zonder geld
op de bank kun je de rekeningen niet betalen
• Een goede kasstroomprognose is dan ook essentieel om tijdig te signaleren in welke periode(n) van
het jaar je onderneming geld tekort gaat komen
• In de opstartfase zul je in eerste instantie meer uitgaven hebben dan er geld binnenkomt.
• Je negatieve kasstroom tot aan het break-even moment (moment dat er net zo veel geld uitgaat als er
binnenkomt) zul je dan ook vóóraf moeten financieren.
• Werkkapitaalplanning is essentieel
8. 8
“Hoe schrijf ik een financieel
hoofdstuk”
• Het financiële hoofdstuk (1)
• Het financiële hoofdstuk dient te bestaan uit de volgende onderdelen:
• Kasstroomprognose (inclusief investeringsbegroting), balans en winst-en-verliesrekening
• Winst-en-verliesrekening: geeft de resultaten over een bepaalde periode weer
• Balans: geeft de financiële positie van een bedrijf per een bepaalde datum weer
• Kasstroomprognose: geeft aan hoeveel geld er gebruikt dan wel verdiend wordt over een bepaalde
periode
• Prognose voor de komende 3 tot 5 jaar en tenminste 1 jaar na het break-even jaar
• De eerste 2 jaar cijfers op maand of kwartaalbasis, de overige op jaarbasis
• De cijfers dienen gebaseerd te zijn op goed doordachte veronderstellingen, die elders in het business
plan verwoord zijn
9. 9
“Hoe schrijf ik een financieel
hoofdstuk”
• Winst-en-verliesrekening (2)
• Waar moet je specifiek op letten:
• Omzet op basis van marktonderzoek en niet op basis van capaciteit x prijs
• Omzet uit de prognose moet “de markt” niet overstijgen
• Omzet moet met personeelsbestand en kapitaal vervaardigd kunnen worden (verhouding
[personeels]kosten en omzet moet reëel zijn)
• Kostprijs op basis van calculatie en niet op basis van inschatting
• etc
10. 10
Financieringsmogelijkheden
1. Eigen vermogen (Privé lening, hypotheek, ‘certificaten’)
2. Durfkapitaal in box 3 (opvolging Tante Agaat)
3. Kredietfaciliteit bank/BBMK
4. Kredietfaciliteit gemeente (bijstandniveau)
5. Debiteurenkrediet
6. Leverancierskrediet
7. Werknemers opties
8. Barter deal / uitwisseling in natura
9. Achtergestelde lening
10.Subsidie
11.Informal Investors
12.Management buy in
13.Venture capital
14.Beursgang
11. 11
Voor- en nadelen Eigen vermogen
Voordelen Nadelen
+ Eigen baas van eigen geld/ - Als het fout gaat, zul je je eigen huis
onafhankelijk moeten verkopen
+ Goedkoop geld
+ Bewustere keuzes voor je ergens
geld in stopt
+ Opstapje om externe financiering te
krijgen
12. 12
Voor- en nadelen Durfkapitaal in Box 3
Voordelen Nadelen
+ Relatief laagdrempelig toegang - Afbreukrisico in privésfeer
+ Geen professionele toetsing op - Geen professionele toetsing op
businessplan businessplan
+ Lage, geen, of geen marktconforme - Bij de meeste; geen oneindige
rente middelen beschikbaar
+ Soepele voorwaarden rond aflossing
etc.
+ Privé betrokkenheid; kent de
ondernemer als persoon
13. 13
Voor- en nadelen Kredietfaciliteit bank
Voordelen Nadelen
+ Relatief goedkoop kapitaal - Bank wordt wel eens vergeleken met
+ In tegenstelling tot het beeld, staan paraplu als het droog is
banken open voor aanvragen, mits - Bank wil zekerheden
onderbouwd - Niet altijd een vaste account
+ Kan om relatief kleine bedragen manager/contactpersoon
gaan, maar ook wat grotere
bedragen
14. 14
Voor- en nadelen Debiteurenkrediet
Voordelen Nadelen
+ Direct beschikking over geld - ‘Rente’ kosten; je wordt lui, je hoeft
minder achter geld aan > minder
impuls
15. 15
Voor- en nadelen Leverancierskrediet
Voordelen Nadelen
+ Relatie hechten; denkt mee - Afhankelijk; minder strakke debts
+ Minder kapitaalopslag
Aandachtspunt: kort financieren ingekomen middelen
16. 16
Voor- en nadelen Werknemers opties
Voordelen Nadelen
+ Werknemers zijn meer betrokken: - Gaan misschien op de rem staan
leveren meer ideeën aan en hun - Stellen misschien overdreven eisen
motivatie neemt toe
- Kan organisatie onder druk zetten
+ Keuzevrijheid: opties op aandelen
- Kan machtsverhoudingen complexer
E.V
maken
17. 17
Voor- en nadelen Bartel Deal/ uitwisseling in
natura
Voordelen Nadelen
+ Geen directe kosten (kost geen geld, - Geen cashflow
wel uren) - Afspraken niet altijd nakomen
+ Betrokkenheid (prioriteiten)
+ Netwerkervaring - Past niet altijd, is geen win-win
- Wat is een ‘eerlijke’ ruil/ waardering
18. 18
Voor- en nadelen Achtergestelde lening
Voordelen Nadelen
+ Win-win als het goed gaat - Soms met participatiedeal/
+ Soms makkelijker te krijgen, minder commissaris
zekerheden - Groter risico voor de lenende partij
+ Vrij/ open afspraken over - Niet iedereen/ iedere partij wil dit
terugbetaling risico lopen
+ Verbetering solvabiliteit
19. 19
Voor- en nadelen Subsidie
Voordelen Nadelen
+ Gratis geld - Projectadministratie &
+ Geen rente en aflossingsverplichting verantwoording
+ Je dient maatschappelijk belang - Timing van het geld (achteraf geld
krijgen is een risico)
+ Verplichte samenwerking met
kennisinstelling= gesubsidieerd - Ingewikkelde aanvraagprocedure
kennis inkopen (subsidioloog kost geld)
+ Financieel duwtje in de rug - Oerwoud aan subsidies; er is veel
maar nooit iets specifieks voor jou
21. 21
Voor- en nadelen Management Buy in
Voordelen Nadelen
+ Binnenhalen netwerk/ ervaring/ - Verlies/ vermindering zeggenschap
kennis - Vermindering daadkracht: meer
+ Financiële middelen binnenhalen overleg
+ Risicospreiding - Moeilijk te vinden (geschikte match)
22. 22
Voor- en nadelen Venture Capital
Voordelen Nadelen
+ Veel geld - Deel van aandelen/ zeggenschap
+ Meerdere financieringsronden/ lange - Hoop risico > hoog rendement:
adem relatief duur
+ Netwerk - Hoge drempel
- Zeer zakelijke houding/ dominant
23. 23
Voor- en nadelen Beursgang
Voordelen Nadelen
+ Publiciteit - Bewezen concept
- Ver van je bed
- DMK aandeelhouders
- Kost veel tijd
- Waarde afhankelijk van opinie
25. 25
Innovatiekrediet
• Bestemd voor de ontwikkeling van nieuwe
producten, processen en diensten
• Aanzienlijke technische risico’s bij ontwikkelen
• Veelbelovend commercieel perspectief
• Indien project technisch mislukt => niet
terugbetalen
• Max 35 % van de totale projectkosten
• Duur van het project max. 4 jaar
• Quick scan invullen … bedrag?
• Via Senter Novem
26. 26
Innovatievoucher
• Te besteden bij kennisinstellingen
(Universiteiten, Hogescholen, MBO en
onderzoeksinstituten)
• Betaling van octrooikosten
• Kleine vouchers EUR 2500,-- (eenmalig)
• Grote vouchers EUR 7500,-- (jaarlijks)
• Bundeling van innovatievouchers mogelijk
• DigiD voor bedrijven =>aanvragen bij Kamer
van Koophandel
• Syntens helpt je graag bij het aanvragen
27. 27
WBSO
• Tegemoetkoming in de loonkosten die
gemoeid zijn met Speur- & Ontwikkelingswerk
(42% over de eerste
EUR 110.000 en 14% over het overige deel)
• Aftrek S&O voor zelfstandige ondernemers (in
2009 EUR 11.806 )
• Extra tegemoetkoming voor startende
ondernemers (in 2009 EUR 5.904 extra)
28. 28
Investeringsaftrek 1
MIA (Milieu Investerings Aftrek)
Doel: stimuleren van investeringen in
milieuvriendelijke apparatuur
• 15, 30 of 40 % van de investeringskosten op
bepaalde bedrijfsmiddelen aftrekbaar van
de fiscale winst
• Milieulijst 2009
• Belastingdienst / Senter Novem
29. 29
Investeringsaftrek 2
VAMIL
Doel: het stimuleren van de marktintroductie
van milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen.
• een investering op een willekeurig moment
afschrijven
• liquiditeits- en rentevoordeel
Combinatie van MIA en VAMIL is onder
voorwaarden mogelijk
30. 30
Investeringsaftrek 3
EIA (Energie Investerings Aftrek)
Doel: fiscaal voordelig investeren in
energiebesparing en duurzame energie
Energielijst 2009
Belastingdienst / SenterNovem
31. 31
Versneld afschrijven
Tijdelijke maatregel voor 2009 en 2010
Afschrijven in 2 jaar
Bedrijfsmiddel in gebruik voor 1-1-2012
Uitzonderingen:
• Gebouwen
• Grond- weg en waterwerken
• Dieren
• Immateriele activa (waaronder software)
• Personenauto’s, bromfietsen
32. 32
NDiV
Slim digitaal samenwerken tussen
partners, collega’s, klanten en leveranciers
Flyers beschikbaar
33. 33
Prepare 2 start
• Export naar een land waar je nog niet
(structureel) actief bent
• Maximaal 100 werknemers
• De subsidie bedraagt 50% van “toegelaten”
kosten tot een maximum
van € 11.500,- per aanvraag (…)
• Syntens helpt bij het aanvragen en het
schrijven van een nternationaliseringsplan
34. 34
Innovatie Prestatie Contract
• Voor groepen van 15 tot 35 bedrijven met
een inhoudelijke samenhang
(keten, regio, branche)
• Centraal in de IPC-regeling staat
samenwerking en kennisoverdracht
• Zowel gezamenlijke als individuele trajecten
• Penvoerder noodzakelijk
• Syntens
35. 35
Regionale Ontwikkelingsmij
1. Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij
Groningen, Friesland, Drenthe
2. Ontwikkelingsmaatschappij Oost
Nederland,
Gelderland en Overijssel
3. Ontwikkelingsmaatschappij Flevoland
4. Limburgs Instituut voor
OntwikkelingsFinanciering (LIOF)
5. Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij
36. 36
Het ‘financiële’ netwerk voor de
ondernemer
• Kamer van Koophandel
• New Venture/Higher Level/Technopartner
• Syntens adviseur
• Commissaris/raad van advies
• Accountant
• Account Manager bankrelatie
• Consultancy organisaties gelieerd aan een accountant
• Interim financiëel management
• Business valuation adviseurs
• Match makers/bank als match maker (Money Meets Ideas-Rabo,
Informal Investment Services-ABNAMRO)
Notas do Editor
Min of meer gesorteerd op volwassenheid van de financieringen.
BBMK in speciale gevallen, overheid garant voor bepaald deel
Ook niet uitputtend.
KvK - Naast startersadvies, seminars inrichting administratie, financiën, ondernemersvaardigheden
New Venture – Businessplan wedstrijd, maar ook online vraag/antwoord vanuit hun netwerk (oa. ING, PWC, Consento)
Syntens – Vanuit Basisscan vinger op de zere plek, warme doorverwijzing naar partijen die kosteloze intake aanbieden.
Commissaris/raad van advies - iemand die specifieke financiële heeft die de ondernemer mist.
Accountant – Boekhouder adviseert over cashflow, maar kan doorverwijzen naar eigen consultants.
AM Bank – indien bedrijf wat groter groeit, vaste cp, heeft wel eenzijdige bril op financiering en is niet onafhankelijk.
Accountant consultants: deloitte, bdo, mazars (en beperkter PWC-> CWEP, KPMG, EY)
Interim financieel management: bij het bedrijf in de operatie met bijzondere taak/opdracht
Business valuation adviseurs -> met name als extern kapitaal wordt gezocht. De partner v/d ondernemer om de huid duur te verkopen en de juiste match.
Match makers -> vooral de juiste investeerder bij de juiste ondernemer. Grootbanken organiseren steeds meer voor hun vermogende clienten.