1. SUBSTANTIVOS E ADXECTIVOS
Sonia e Serxio

2. O Substantivo
• Os substantivos son palabras que designan seres ou
entidades concretas ou abstractas.
• Desde o punto de vista morfolóxico están formados
esencialmente por un lexema e por morfemas
gramaticais de xénero e número.

3. Función do substantivo
O substantivo ten como función esencial
ser suxeito da oración e construír o núcleo
do sintagma nominal.

4. Orixe o composición
Depende do significado da palabra, orixe e composición,
pódense establecer as seguintes clases:
• Segundo a estrutura.
• Segundo o significado.

5. Segundo a estrutura
 Simples: formados por un só lexema (boca, xustiza)
 Compostos: constituídos por dous ou máis lexemas
(beirarrúa, fincapé)
 Derivados: conteñen morfemas derivativos. Estes
morfemas poden ser aumentativos (librazo), diminutivos
(pequeñito), despectivos (casoupa), formadores de
xentilicios ( coruñés, ourensán), etc.

6. Segundo o significado
Substantivos propios: designan persoas, animais ou
distinguindoos do resto da súa clase.
1) Topónimos: nomes propios de lugar.
2) Antropónimos: nomes propios de personas
3) Patronímicos: apelidos
Substantivos comúns: designan persoas, animais ou cousas
da mesma especie ou clase.

7. Segundo o significado
• Os substantivos concretos designan persoas,
animais ou cousas que se poden percibir polos
sentidos
Exemplos. Libro, mesa, rosa
• Os substantivos abstractos designan ideas,
sentimentos ou calidades que non se poden
ver nin tocar.
Exemplos. Alegría, bondade, amistad.

8. Segundo o significado
• Os Substantivos individuais nomean en
singular unha soa cousa ou ser
Exemplo. Barco, folla, flor.
• Os substantivos colectivos nomean en singular
un conxunto de seres ou cousas iguais.
Exemplo: Rabaño e carballeira.

9. Segundo o significado
• Os substantivos contables nomean cousas
ou seres que se poden contar. Exemplos:
Libro, mesa, pizarra.
• Os substantivos non-contables nomean
cousas ou seres que non se poden contar
pero si medir ou pesar. Exemplos: Arroz,
area, lume.

10. Morfoloxía
• Xénero do substantivo:
1) Substantivos que designan seres
inanimados presentan o xénero inmotivado.
2) Substantivos que designan seres
animados presentan xénero motivado

11. Substantivos de xénero
inmotivado
• Son de xénero masculino:
- Os nomes das letras: o a, o ce
- Substantivos rematados en –ume
- Substantivos como o bechamel, o couce, o
labor, o leite, o mar, o mel, o nariz, o sal, o
sangue, o sorriso

12. Substantivos de xénero
inmotivado
• Son de xénero feminino:
- A maioría das árbores froiteiras e os seus froitos.
Exemplos: a laranxeira-a laranxa, a pereira-a pera
- As palabras rematadas en –axe: A paisaxe, a viaxe
Excepto as palabras garaxe, traxe e paxe.
- As palabras cultas rematadas en – se, -e, -ite e –te: A
eclipse, a hepatite, a parálise
- Palabras como: A árbore, a arte, a calor, a dor, a
fame, a fronte, a marxe, a orixe, a orde, a ponte.

13. Substantivos de xénero motivado
• Os substantivos que designan seres animados
teñen oposición de xénero; pódense referir a
seres de sexo masculino e feminino
a) Substantivos variables teñen formas
diferentes para masculino e feminino.
Exemplos: o rapaz-a rapaza.
b) Substantivos invariables teñen unha única
forma para masculino e feminino. Exemplos: o
artista- a artista.

14. Masculino Feminino
-o átono: Fillo -a: Filla
-e: elefante -e elefanta
Vogal tónica: avó
Consoante distinta
de –n: señor
+ -a: avoa, señora
-ón: patrón,
lambón
-oa: patroa
-ona: lambona
-án: cidadán -á: cidadá
-ín: bailarín -ina: bailarina
O número do substantivo

15. Substantivos variables
• Algúns substantivos femininos presentan
sufixos diferenciadores con respecto ao
masculino. Exemplos: Can/Cadela, Rei/Raíña
• Outros substantivos teñen lexemas distintos
para un e outro xénero: home/muller, pai/nai

16. Substantivos invariables
• Teñen unha única forma para masculino e
feminino.
• Substantivos invariables nos que a marca de
xénero exprésase mediante os determinantes
ou adxectivos cos que concordan: O artista/A
artista

17. Substantivos invariables
• Substantivos que cun só xénero gramatical
designan o macho e a femia. Estes
substantivos reciben o nome de epicenos:
unha ra-unha ra.

18. O número do substantivo
• O morfema de número expresa se o
substantivo nomea un individuo ou especie ou
nomea varios individuos.
• Hai substantivos invariables, que normalmente só se usan en
singular ou en plural: ouro, prata (singular), cartos, víveres
(plural).
• Algúns poden usarse indistintamente nun noutro número:
pantalón- pantalóns
• Outros cambian de significado segundo vaian en singular ou
en plural: o miolo- os miolos

19. Formación do plural
• 1-As palabras rematadas en vogal ou en ditongo engaden –s:
mesa- mesas, rei-reis
• 2 – Os nomes rematados en consoante –R ou –Z engaden –ES
ó singular: calor/calores muller/mulleres
rapaz/rapaces
• 3- Os substantivos rematados en vocal ou en –N forman o
plural engadindo –S: rei/reis israelí/israelís
man/mans atún/atúns

20. Formación do plural
• 4 – As palabras rematadas en –L forman o plural conforme ás
seguintes regras:
• a) Os monosílabos engaden –ES ó singular:
sol/soles pel/peles mel/meles
b) As palabras de máis dunha sílaba se son agudas perden
o –L e engaden –IS :
papel/papeis ; local/locais ;
• Se a palabra aguda remata en –IL, unicamente substitúe o –L
por un –S: mandil/mandís ; cadril/cadrís ; funil/funís
• c) As palabras graves rematadas en –L forman o plural
engadindo -ES: dátil/dátiles ; fósil/fósiles ; túnel/túneles ;
cónsul/cónsules

21. Formación do plural
• As palabras rematadas en –x son
invariables: fax, unisex.
• As palabras rematadas noutras
consoantes (cultismos ou
estranxerismos) engaden –s: club-
clubs, álbum- álbums.

22. O plural dos nomes compostos
• Cando os elementos están soldados, o plural
fórmase sobre o último elemento:
o viandante- os viandantes
• Hai algunhas particularidades:
- Se o segundo elemento da composición é un
monosílabo rematado en –l.
engádese -es: o chuchamel- os chuchameles

23. O plural dos nomes compostos
- Se o segundo elemento xa está en plural,
mantéñense invariables: un/uns
guardamontes.
• Cando os dous elementos se escriben
separados, ambos reciben o morfema do
plural: garda civil/ garda civís.

24. O plural dos nomes compostos
• Só recibe o morfema de plural o primeiro elemento:
- Se a palabra composta está formada por la secuendia
sustantivo + preposición + substantivo.
Exemplos: cabalo do demo- cabalos do demo
- Se o segundo substantivo actúa como se fose un
adxectivo e xa que cualifica ao primeiro
exemplos: sofá cama-sofás cama.

25. Clases de adxectivos
O adxectivo é unha palabra que expresa
calidades atribuídas ao substantivo. Funciona
como complemento do nome ou modificador.
• Desde o punto de vista semántico os
adxectivos poden ser:
a)Cualificativos: teñen significado propio.
Diferenciamos:

26. Adxectivos cualificativos
• - explicativos ou epítetos. Van diante ou
detrás do substantivo e destacan unha
calidade deste: mar inmenso, branca neve.
- especificativos: van detrás do singificado e
limitan o seu significado: ventá antiga

27. Adxectivos determinativos
• Determinativos (posesivos, demostrativos,
indefinidos, numerais, interrogativos e
exclamativos): esta rapaza, o meu caderno,
algunhas tardes, terceiro posto.
 Desde o punto de vista morfolóxico, o
adxectivo está formado por un lexema ou raíz,
que proporciona o contido semántico (branc-)
e pode levar morfemas flexivos de xénero e
número (branc-o-s).

28. Gradación do adxectivo
• As calidades expresadas polos adxectivos
poden graduarse mediante adverbios ou
locucións
- Moi luminoso; extraordinariamente
harmonioso; ben pequen; grande de máis

29. Graos
• Grao positivo: presenta o adxectivo sen ningunha
modificación de intensidade. O noso campo é verde.
• Grao comparativo: a calidade preséntase nunha
relación de igualdade ou desigualdade con respecto
a outra. A comparacion pode ser
• - de igualdade coa estrutura: tan.. Como/coma
• - de superioridade, coa estrutura máis.. Que/ ca/do
que..
• - de inferioriade, coa estrutura menos.. Que/ ca/ do
que..

30. Grao superlativo
• Grao superlativo: a calidade preséntase no seu grao
máis alto. Pode ser
• - absoluto. Expresa a calidade en grao máximo, ben
valéndose do sufixo ísimo-a
- Relativo. Expresa unha calidade dun obxecto ou dun
ser en grao máximo en relación cos outros do grupo;
fórmase mediante a construción artigo ( + nome) +
máis-menos..
de-entre..

31. Utilización das conxuncións
comparativas
• Ca e coma son obrigatorios cando anteceden
a un pronome persoal: Xaime é máis alto ca
nos. Non canta tanto coma min.
• Como e do que son obrigatorios cando o
segundo elemento da comparación é un
verbo. Ese rapaz fala tanto como din. Ese
rapaz máis do que din.